6. BAKIM SONRASI HAYATA HAZIRLAMA VE REHBERLİK FAALİYETLERİ
6.2. Bağımsız Yaşama Hazırlama ve Sosyal Hizmet Modellerinden Reşit Olarak Ayrılan Gençlere
Sosyal hizmet modellerinden yararlanıp reşit olarak ayrılan gençlerimiz çok çeşitli alanlarda desteğe ihtiyaç duyabilmektedir. Bakanlığımızca 2019 yılında 7.503 gencimizle yapılan görüşmeler sonucunda (Bkz. 6.2.1.) gençlerimizin kuruluş bakımından ayrıldıktan sonra en fazla ekonomik desteğe ve yol gösterici birisine ihtiyaç duyduğu görülmüştür (Şekil 41).
Bu bağlamda sosyal hizmet modellerinden yararlanan gençlerimizin kuruluş bakımından ayrıldıktan sonra hayatlarını en iyi şekilde sürdürebilmeleri, topluma kısa sürede uyum sağlayabilmeleri için çeşitli destek mekanizmaları hayata geçirilmiştir (Şekil 42).
Şekil 41. Reşit Olarak Ayrılan Gençlerin İhtiyaç Duyduğu Destekler
Şekil 42. Sosyal Hizmet Modellerinden Reşit Olarak Ayrılan Gençlere Sağlanan Destekler
Ekonomik Desteğe Yol Gösterici Birisine Aile İlişkilerine
Mesleki Bilgi ve İş Deneyimine Barınmaya
Günlük Yaşantısını Planlayıp Uygulayabilmeye İhtiyaçlarını Doğru Biçimde Belirleyebilmeye Toplumsal Kuralları Bilmeye (Nerede Nasıl Davranacağını Bilmeye)
İletişim Becerisine
6.2.1. Rehberlik ve Danışmanlık Desteği
Reşit olarak ayrılan gençlerimize kuruluş bakımından ayrılmalarından sonra bir yıl içerisinde üçer aylık sürelerle izleme ve rehberlik çalışmaları yapılmaktadır. Bu bağlamda 2019 yılında “Devlet korumasında yetişen gençlerimizin reşit olduktan sonra toplumsal hayata adaptasyonunu desteklemek üzere 5.000 gencimize rehberlik hizmeti” projesi yürürlüğe konulmuştur. Proje ile hedefin çok üstünde 7.503 gencimizle görüşme gerçekleştirilmiş olup 81 ilimizdeki dağılım aşağıdaki gibidir (Şekil 43).
Şekil 43. 2019 Yılı İllere Göre Sosyal Hizmet Modellerinden Reşit Olarak Ayrılan Gençlerle Yapılan Görüşme Sayısı
Cumhurbaşkanlığı II. 100 günlük icraat programında da yer alan proje kapsamında reşit olarak ayrılan gençlerimiz ile ilk kez gerçekleştirilen çalışmalar ile Devlet korumasında yetişen gençlerimizin, reşit olduktan sonra toplumsal hayata adaptasyonunun desteklenmesi, gençlerimiz arasında yardımlaşmanın ve dayanışmanın geliştirilmesi ve kanıta dayalı politikalar oluşturulması hedeflenmiştir. Proje çalışmaları kapsamında gençlerimiz evlerinde, işyerlerinde ziyaret edilmiş ve gerekli rehberlik çalışmaları yapılmıştır (Şekil 44).
Şekil 44. Reşit Olarak Ayrılan Gençlere Verilen Rehberlik Hizmetleri Dağılımı
Ayrıca tüm kamu kurum ve kuruluşları ve sosyal hizmet modellerinden yararlanmış kişilerin kurdukları sivil toplum kuruluşları ile sürekli bir işbirliği içerisinde çalışmalar yürütülmektedir. Bu bağlamda 2018 yılında ilk kez bu alanda çalışan STK ve dernekler ortak bir platformda buluşturulmuştur. 35 Dernek ve STK’nın yer aldığı sosyal medya grubu oluşturmuş ve sürekli iletişim halinde çalışmalar devam etmektedir. Bu doğrultuda kanıta dayalı politika anlayışı doğrultusunda 2019 yılında sosyal hizmet modellerinden yararlanıp reşit olarak ayrılmış geçlerimiz tarafından kurulmuş 35 sivil toplum kuruluşu temsilcisi ile ilk kez Bakanlığımız koordinatörlüğünde bir çalıştay gerçekleştirilmiştir.
Bununla birlikte 2018 yılında gençlerimizi istihdam eden kurumların merkez teşkilatları ziyaret programı hayata geçirilmiştir. Yapılan kurumsal ziyaretler ile kurum ve kuruluşlar arası tecrübe paylaşımı sağlanmaktadır. Bu bağlamda 2018-2019 yıllarında 36 kuruma 148 kurumsal ziyaret gerçekleştirilmiştir.
Öte yandan Koruma altındaki çocuklarımızla birlikte iftar ve kahvaltı programları yapılmaktadır. Bu doğrultuda 2019 yılında düzenlenen etkinliklere 1.847 iş hayatındaki reşit olarak ayrılmış kişi katılmıştır.
6.2.2. İstihdam Desteği (1988) ve Özel Sektör İstihdam Teşviki (2018)
2828 sayılı Kanun veya 5395 sayılı Çocuk Koruma Kanunu uyarınca haklarında korunma veya bakım tedbir kararı alınmış olup fasılalı olarak geçen yararlanma süreleri dâhil iki yıldan az olmamak üzere Bakanlığımızca sunulan sosyal hizmet modellerinden yararlanan çocuklardan reşit olduğu tarih itibarıyla bu hizmetlerden yararlanmaya devam edenler, kamu kurum ve kuruluşlarında istihdam edilmektedir. Uygulamanın başlatıldığı 1988 yılından bugüne kadar toplam 51.294 gencimiz kamu kurum ve kuruluşlarına yerleştirilmiştir (Şekil 45).
Şekil 45. Yıllara Göre İstihdam Hakkından Yararlanan Kişi Sayısı
2018 yılında yapılan düzenleme ile hak sahipliği başvuru süresi 2 yıldan 5 yıla çıkarılmış, yılda bir defa yapılan atama işlemi ise yılda 3 defaya çıkarılmış olup gençlerin yaklaşık iki yıl süren bekleme süreleri azaltılmıştır. Ayrıca yapılan değişiklik ile daha önce uygulamada olan ilköğretim mezunlarının yardımcı hizmetler, ortaöğrenim ve üzeri mezunların ise memur olarak atanması uygulaması değiştirilmiş, gençlerimizin öğrenim durumlarına uygun kadrolara atanma imkânı getirilmiştir. Söz konusu düzenleme ile gençlerimizin üniversiteye girişi teşvik edilmiştir. Artık gençlerimiz mühendis, öğretmen, psikolog gibi öğrenim durumlarının ihraz ettiği kadrolara yerleşmektedir.
İstihdam hakkına sahip gençlerimiz özel sektörde çalışmaları halinde, 31/05/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu doğrultusunda ödenmesi gereken malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası primi, kısa vadeli sigorta kolları primi ve genel sağlık sigortası primi ile işsizlik sigortası primi, sigortalı ve işveren hissesinin tamamı sigortalının işe giriş tarihinden itibaren beş yıl süre ile Hazine tarafından karşılanmaktadır. İlk kez 2018 yılında hayata geçirilen bu teşvikler kapsamında 2020 yılı Şubat ayı itibarıyla 4 bin 403 iş kolunda 4 bin 596 gencimizin özel sektörde istihdamı sağlanmıştır.
6.2.3. İstihdam Hayatına Uyum Eğitimleri
Kamu kurum ve kuruluşlarına yerleşerek kamu personeli olarak göreve başlayacak gençlerimizi işe başlama süreci hakkında bilgilendirmek, iş hayatına uyumunu sağlamak, çalışma koşulları, hakları ve sorumlulukları konusunda bilgilendirmek, müstafi olarak
Şekil 46. Sosyal Hizmet Modellerinden Reşit Olarak Ayrılan Gençlere Sağlanan SED Destekleri
6.2.5. Barınma Destek Hizmeti (2018)
Barınma ihtiyacı olan gençlerimiz Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Fonu ile işbirliği içerisinde 2018 yılında ilk kez uygulamaya geçirilen (Fon Kurulu Kararı: 22/05/2018 tarih ve 2018/2) proje doğrultusunda barınma yardımından yararlandırılabilmektedir.
Bu bağlamda gençlerimize işe girene kadar kamu misafirhanesi, sosyal tesis, konukevi ya da aynı standartta bir otel, pansiyon gibi yerlerde kalabilmesi yönünde destek sağlanabilmektedir.
başlamalarını sağlamak amacıyla İş Hayatına Uyum Semineri Programı uygulanmakta ve gençlerimiz iş hayatına adaptasyon noktasında desteklenmektedir. Uygulama her istihdama yerleştirme dönemi sonrası tekrarlanmaktadır.
6.2.4. Sosyal ve Ekonomik Destek Hizmeti
Devlet korumasından yararlanarak ayrılan gençler uzun vadeli sigorta kollarına tabi bir işte istihdam edilene kadar Sosyal ve Ekonomik Destek Hizmeti ile de desteklenmektedir.
Bakanlığımız Sosyal ve Ekonomik Destek Hizmetleri Hakkında Yönetmelik gereğince ekonomik desteğe ihtiyaç duyanlara destek sağlanmaktadır (Şekil 46).
6.2.6. Kız Çocuklarına Çeyiz Desteği
2828 sayılı Sosyal Hizmetler Kanununun 32. maddesi gereğince Bakanlığa ait sosyal hizmet kuruluşlarında korunma kararı devam eden kız çocuklarından evlenenlere, çeyiz ihtiyaçlarını karşılamak ve bir defaya mahsus olmak üzere en yüksek devlet memuru aylığının bir buçuk katı tutarında evlenme yardımı da yapılmaktadır.
6.2.7. Çocukların Bakım Sonrası Bağımsız Hayata Hazırlanmasına Yönelik Hayata Geçirilen Projeler
Sosyal hizmet modellerinden yararlanan çocuklarımız kendileri gibi aynı ortamda yetişmiş ve benzer yaşam deneyimlerine sahip hayata atılmış gençlerimizle bir araya getirilmekte ve tecrübe aktarımı sağlanmaktadır. Proje kapsamında 2019 yılında 400 rehber kişi 400 çocuğumuzla eşleştirilmiştir.
• Sosyal hizmet modellerinden yararlanan ve örgün eğitime devam edememiş çocuklarımızın reşit olduktan sonra kendi ayakları üzerinde durabilmeleri ve istihdamlarının desteklenebilmesi için mesleki eğitime yönlendirilmektedir.
• İŞKUR ile işbirliği içerisinde çocuklarımızın İŞKUR kayıtları oluşturulmakta ve mesleki eğitim kurslarından faydalandırılmaktadır. 2019 yılında 614 çocuğumuz projeden faydalandırılmıştır.