3.7. ARAŞTIRMA SONUCUNDA ELDE EDİLEN BULGULAR
3.7.2. Analiz Sonuçları
3.7.2.6. Bağımsız Denetimin, İşletmenin Finansman Bulmasındaki Etkisi
finansal tablolardır. Bu finansal tabloların işletmelerin gerçek durumunu yansıtıp yansıtmadığı ise özellikle yatırımcılar için büyük bir sorundur. Bu sorunun giderilmesinde bağımsız denetim raporları önemli bir rol oynamaktadır. Şöyle ki, özellikle büyük işletmeler için finansman sağlayan kredi kuruluşlarının, şirketler hakkındaki bilgi kaynağının temelini söz konusu bağımsız denetim raporları
103 oluşturmaktadır. Bir diğer ifadeyle, bağımsız denetçiler tarafından denetim standartlarına göre gözden geçirilen finansal tabloların varlığı finansman şirketleri için güvence sağlamaktadır. Dolayısıyla bu başlık altında, bağımsız denetimin lisanslı depo işletmesinin daha kolay finansman sağmada etkisinin olup olmadığı konusunda şirket yöneticilerin algıları ele alınmıştır. Bu kapsamda Tablo 19’da işletme yöneticilerinin bu konuya ilişkin verdikleri cevapların frekansları ve yüzdeleri ile ortalama değeri verilmiştir.
Tablo 19 : Bağımsız Denetimin, İşletmenin Daha Kolay Finansman Bulmasına Katkı Sağlaması
İşletme Finansmanı Üzerine Etkisi
Kesinlikle Katılmıyorum Katılmıyorum Kararsızım/Bu Konu Hakkında Bilgim Yok Katılıyorum Kesinlikle Katılıyorum Toplam Ortalama
Frekans/Yüzde f % f % f % f % f % f % Ort.
Bağımsız denetim, işletmenin daha kolay finansman bulmasına katkı sağlamaktadır.
1 0,04 4 0,17 4 0,17 7 0,30 7 0,30 23 100 3,65
Tablo 19’da görüldüğü üzere, bağımsız denetimin lisanslı depo işletmelerinin daha kolay finansman bulmasına katkı sağlamasına katılımcıların %4’ü kesinlikle katılmamış, %17’si katılmamış, %17’si kararsız kalmış, %30’u katılmış ve son olarak
%30’u de kesinlikle katılmıştır. Bir diğer ifadeyle, işletme yöneticilerinin büyük çoğunluğu, bağımsız denetimin lisanslı depo işletmelerinin finansman bulmasını kolaylaştırdığı yönünde görüş bildirmişlerdir.
Diğer taraftan, bağımsız denetimin lisanslı depo işletmelerinin finansman bulmasını kolaylaştırması konusunda verilen cevapların ortalaması 3,65’dir. Bu ortalamaysa, işletme yöneticilerinin bağımsız denetimin lisanslı depo işletmelerinin finansman bulmada kolaylık sağlamasına katıldıkları anlamına gelmektedir.
104 İkinci aşamada, bağımsız denetimin işletmenin finansman bulmasını kolaylaştırmasındaki etkisinin istatistiki olarak anlamlılığını sınamak için hipotez testi yapılmıştır. Bu kapsamda oluşturulan hipotez şu şekildedir.
Hipotez 6: Bağımsız denetim lisanslı depo işletmelerinin daha kolay finansman bulmasını sağlar.
Hipotez 6’in test edilmesi için t testi yapılmış çıkan sonuçlar Tablo 20’de gösterilmiştir.
Tablo 20 : Bağımsız Denetim, İşletmenin Daha Kolay Finansman Bulmasına Katkı Sağlamasına Yönelik t-testi Sonuçları
Tek-Örnek Testi
Test Değeri = 3
t sd
Anlamlılık (Çift Taraflı)
(p)
Ortalama Farkı
Ortalama Farkı İçin %95 Güven Aralığı Alt Sınır Üst Sınır Bağımsız denetim,
işletmenin daha kolay finansman bulmasına katkı sağlamaktadır.
2,545 22 ,018 ,65217 ,1208 1,1835
Tablo 20’de görüldüğü gibi p değeri 0,05’ten küçüktür (0,018<0,05). Bu nedenle de H0 hipotezi reddedilmiştir. Dolayısıyla, H6 hipotezini destekleyen yeterince kanıt bulunmuştur. Bir diğer ifadeyle, %95 güven düzeyinde, bağımsız denetimin, işletmenin daha kolay finansman bulmasına katkı sağladığı hipotezi desteklenmektedir. Sonuç olarak, lisanslı depo işletmeleri yöneticilerinin, 6102 sayılı yTTK ile birlikte uygulama alanı bulan bağımsız denetimin, işletmenin daha kolay finansman bulmasına katkı sağladığı konusunda istatistiksel olarak anlamlı bir farklılıktan bahsedilmekle birlikte, verilen cevapların ortalamasının test değerinden sapması göz önünde bulundurulduğunda, bu konuda olumlu kanaate sahip oldukları anlaşılmaktadır.
105 3.7.2.7 Bağımsız Denetimin, Yatırımcıların Yatırım Kararları
Üzerindeki Etkisi
Küreselleşen dünyamızda sermaye, kar seviyesi yüksek riski düşük yatırım alanları arayışındadır. Gerek bireysel gerekse kurumsal yatırımcılar tarafından bir işletmeye yatırım yapılacağı zaman (hisse senedi, tahvil alımı vb.) söz konusu işletme hakkında sağlıklı bir bilgi edinebilmek zaruridir. Bunun için şirketin şeffaf, uluslararası kalite ve standartlara uyumlu, sektörel geleceği parlak, amaçları ve vizyonu olan33 işletmeler yatırım kararlarında tercih edilmektedir. Bağımsız denetim mesleğini belli kalite ve standartlar dâhilinde yerine getiren meslek mensuplarının şirket finansal tablolarının hazırlanmasında vereceği görüş, yatırımcıların risk seviyesini düşürerek bağımsız denetime tabi olan şirketlere yönelmelerine sebebiyet verecektir. Dolayısıyla bu başlık altında, bağımsız denetimin lisanslı depo işletmelerine yatırım yapacak yatırımcılarının kararlarının olumlu yönde etkilenip etkilenmediği konusunda şirket yöneticilerin algıları ele alınmıştır. Bu kapsamda Tablo 21’de işletme yöneticilerinin bu konuya ilişkin verdikleri cevapların frekansları ve yüzdeleri ile ortalama değeri verilmiştir.
Tablo 21 : Bağımsız Denetim, Yatırımcıların Yatırım Kararları Üzerinde Olumlu Etkisi
İşletme Finansmanı Üzerine Etkisi
Kesinlikle Katılmıyorum Katılmıyorum Kararsızım/Bu Konu Hakkında Bilgim Yok Katılıyorum Kesinlikle Katılıyorum Toplam Ortalama
Frekans/Yüzde f % f % f % f % f % f % Ort.
Bağımsız denetim yatırımcıların, yatırım kararları üzerinde olumlu etkiye sahiptir.
0 0,00 6 0,26 3 0,13 8 0,35 6 0,26 23 100 3,60
Tablo 21’de görüldüğü üzere, bağımsız denetimin lisanslı depo işletmelerine yatırım yapacak yatırımcılarının kararlarının olumlu etkilediğine katılımcıların %26’sı katılmamış, %13’ü kararsız kalmış, %35’i katılmış ve son olarak %26’sı de kesinlikle
33 Yatırım kararı verilmesindeki kıstaslar bunlarla sınırlı olmayıp görece önemli olanları sayılmıştır.
106 katılmıştır. Bir diğer ifadeyle, işletme yöneticilerinin büyük çoğunluğu, bağımsız denetimin lisanslı depo işletmelerine yatırım yapacak yatırımcıların kararlarını olumlu etkilediği yönünde görüş bildirmişlerdir.
Diğer taraftan, bağımsız denetimin lisanslı depo işletmelerine yatırım yapacak yatırımcıların kararlarını olumlu etkilediği konusunda verilen cevapların ortalaması 3,60’dır. Bu ortalamaysa işletme yöneticilerinin, bağımsız denetimin lisanslı depo işletmelerine yatırım yapacak yatırımcıların kararlarını olumlu etkilediğine katıldıkları anlamına gelmektedir.
İkinci aşamada, bağımsız denetimin lisanslı depo işletmelerine yatırım yapacak yatırımcıların kararlarını olumlu yönde etkilemesinin istatistiki olarak anlamlılığını belirlemek için hipotez testi yapılmıştır. Bu kapsamda oluşturulan hipotez şu şekildedir.
Hipotez 7: Bağımsız denetim lisanslı depo işletmelerine yatırım yapacak yatırımcıların kararlarını olumlu yönde etkiler.
Hipotez 7’in test edilmesi için t testi yapılmış çıkan sonuçlar Tablo 22’de gösterilmiştir.
Tablo 22 : Bağımsız Denetim, Yatırımcıların Yatırım Kararları Üzerinde Olumlu Etki Ettiğine Yönelik t-testi Sonuçları
Tablo 22’de görüldüğü gibi p değeri 0,05’ten küçüktür (0,019<0,05). Bu nedenle de H0 hipotezi reddedilmiştir. Dolayısıyla, H7 hipotezini destekleyen yeterince kanıt
107 bulunmuştur. Bir diğer ifadeyle, %95 güven düzeyinde, bağımsız denetimin yatırımcıların yatırım kararları üzerinde olumlu etki ettiği hipotezi desteklenmektedir.
Sonuç olarak, lisanslı depo işletmeleri yöneticilerinin, 6102 sayılı yTTK ile birlikte uygulama alanı bulan bağımsız denetimin yatırımcıların yatırım kararları üzerinde olumlu etki ettiği konusunda istatistiksel olarak anlamlı bir farklılıktan bahsedilmekle birlikte, verilen cevapların ortalamasının test değerinden sapması göz önünde bulundurulduğunda, bu konuda olumlu kanaate sahip oldukları anlaşılmaktadır.
3.7.2.8 Bağımsız Denetim Raporlarının İşletme Politikalarına Etkisi İşletme politikası belirlenmiş amaçlara ulaşmak için izlenen yol veya genel planlarla işletmeye kılavuzluk etmek olarak tanımlanabilir. İzlenen bu yol belli ilkeler ve kuralları içerir. İşletme politikası saptanmış amaçlar doğrultusunda izlenen bir yol haritasıdır (Güçlü, 2003: 68). Bağımsız denetimin varlığı işletme politikasında değişikliklere sebep olabilmektedir. İşletme politikaları işletme taraflarının da tam ve doğru şekilde bilgilendirilmelerinin etkisiyle gerçekçi ve ulaşılabilir düzlemde oluşmasına etki edebilmektedir. Dolayısıyla bu başlık altında, bağımsız denetimin lisanslı depo işletmelerinin işletme politikalarının değişmesinde olumlu etkisi olup olmadığı konusunda şirket yöneticilerin algıları ele alınmıştır. Bu kapsamda Tablo 23’de işletme yöneticilerinin bu konuya ilişkin verdikleri cevapların frekansları ve yüzdeleri ile ortalama değeri verilmiştir.
Tablo 23 :Bağımsız Denetim Raporlarının İşletme Politikalarının Değişmesinde Olumlu Etkisi
İşletme Politikası ve Kurumsal Yapısı
Üzerine Etkisi
Kesinlikle Katılmıyorum Katılmıyorum Kararsızım/Bu Konu Hakkında Bilgim Yok Katılıyorum Kesinlikle Katılıyorum Toplam Ortalama
Frekans/Yüzde f % f % f % f % f % f % Ort.
Bağımsız denetim raporlarının işletme politikalarının değişmesinde olumlu etkileri vardır.
2 0,09 4 0,17 4 0,17 11 0,48 2 0,09 23 100 3,30
108 Tablo 23’de görüldüğü üzere, bağımsız denetimin lisanslı depo işletmelerinin işletme politikalarının değişmesinde olumlu etkisi olduğuna katılımcıların %9’u kesinlikle katılmamış, %17’si katılmamış, %17’si kararsız kalmış, %48’i katılmış ve son olarak
%9’si de kesinlikle katılmıştır. Bir diğer ifadeyle, işletme yöneticilerinin büyük çoğunluğu, bağımsız denetimin lisanslı depo işletmelerinin işletme politikalarının değişmesinde olumlu etkisi olduğu yönünde görüş bildirmişlerdir.
Diğer taraftan, bağımsız denetimin lisanslı depo işletmelerinin işletme politikalarının değişmesinde olumlu etkisi olduğu konusunda verilen cevapların ortalaması 3,30’dur.
Bu ortalamaysa, bağımsız denetimin lisanslı depo işletmelerinin işletme politikalarının değişmesinde olumlu etkisi konusunda kararsız kaldıkları anlamına gelmektedir.
İkinci aşamada, bağımsız denetimin lisanslı depo işletmelerinin işletme politikalarının değişmesinde olumlu etkisinin istatistiki olarak anlamlılığını sınamak için hipotez testi yapılmıştır. Bu kapsamda oluşturulan hipotez şu şekildedir.
Hipotez 8: Bağımsız denetim lisanslı depo işletmelerinin işletme politikalarının değişmesinde olumlu etki sağlar.
Hipotez 8’in test edilmesi için t testi yapılmış çıkan sonuçlar Tablo 24’de gösterilmiştir.
Tablo 24 : Bağımsız Denetim Raporlarının İşletme Politikalarının Değişmesinde Olumlu Etki Ettiğine Yönelik t-testi Sonuçları
Tek-Örnek Testi
109 Tablo 24’de görüldüğü gibi p değeri 0,05’ten büyüktür (0,216>0,05). Bu nedenle de H0 hipotezi reddedilememiştir. Dolayısıyla, H8 hipotezini destekleyen yeterince kanıt bulunamamıştır. Bir diğer ifadeyle, %95 güven düzeyinde, bağımsız denetim raporlarının işletme politikalarının değişmesinde olumlu etki ettiği hipotezi desteklenmemektedir. Sonuç olarak, lisanslı depo işletmeleri yöneticilerinin, 6102 sayılı yTTK ile birlikte uygulama alanı bulan bağımsız denetim raporlarının işletme politikalarının değişmesinde olumlu etki ettiği konusunda istatistiksel olarak anlamlı bir farklılıktan bahsedilememekle birlikte, verilen cevapların ortalamasının test değerinden sapması göz önünde bulundurulduğunda, bu konuda kararsız kaldıkları anlaşılmaktadır.
3.7.2.9 Bağımsız Denetimin Sağlıklı Şekilde Gerçekleştirilmesinin İşletmenin Kurumsal Yapısına Etkisi
Küreselleşmenin sonucu olarak hızlı değişim ve gelişim süreci yeni anlayışların doğmasına sebebiyet vermektedir. Uluslararası ekonomik ilişkilerin gelişmesiyle sermaye akışkanlıkları da artmaktadır. Bu ortamda kaçınılmaz olarak da şirket hissedarlarının işletme yönetimi üzerindeki etkileri azalmaktadır. Şirket yönetim kurulu üyeleri ve/veya genel müdürleri (CEO) eliyle faaliyetlerini gerçekleştiren işletmelerin, aldıkları kararların işletme taraflarına etkileri gün geçtikçe artmaktadır.
Özellikle de yönetim zafiyetleri, suiistimaller ve finansal krizlerle kısa sürede ticaret hayatından ayrılan işletmeler büyük mağduriyetlere ve ticaret hayatındaki bozulmalara sebebiyet vermektedir. Bu ve benzeri olumsuzlukların önüne geçilmek amacıyla işletmelerde kurumsal yönetim ilkelerinin oluşturulması yoluna gidilmiştir (Dinç, 2009: 159). Bağımsız denetçi tarafından yapılan denetim sonucunda verilen görüşler işletmenin taraflarına sağlıklı bilgi sunulup sunulmadığı noktasında karine oluşturmaktadır. Bu yönüyle bağımsız denetimin yapılıyor olması işletmelerin kurumsal yapısının oluşmasıyla doğrudan ilintilidir. Dolayısıyla bu başlık altında, bağımsız denetimin sağlıklı şekilde gerçekleştirilmesi işletmenin kurumsal yapısının gelişmesine olumlu katkı sağlayıp sağlamadığı konusunda şirket yöneticilerinin algıları ele alınmıştır. Bu kapsamda Tablo 25’de işletme yöneticilerinin bu konuya ilişkin verdikleri cevapların frekansları ve yüzdeleri ile ortalama değeri verilmiştir.
110 Tablo 25 :Bağımsız Denetimin Sağlıklı Şekilde Gerçekleştirilmesinin İşletmenin Kurumsal Yapısının Gelişmesine Olumlu Katkı Sağlaması
İşletme Politikası ve Kurumsal Yapısı
Üzerine Etkisi
Kesinlikle Katılmıyorum Katılmıyorum Kararsızım/Bu Konu Hakkında Bilgim Yok Katılıyorum Kesinlikle Katılıyorum Toplam Ortalama
Frekans/Yüzde f % f % f % f % f % f % Ort.
Bağımsız denetimin sağlıklı şekilde gerçekleştirilmesi işletmenin kurumsal yapısının gelişmesine olumlu katkı sağlar.
2 0,09 4 0,17 1 0,04 9 0,39 7 0,30 23 100 3,65
Tablo 25’de görüldüğü üzere, bağımsız denetimin sağlıklı şekilde gerçekleştirilmesi işletmenin kurumsal yapısının gelişmesine olumlu katkı sağlamasına katılımcıların
%9’u kesinlikle katılmamış, %17’si katılmamış, %4’ü kararsız kalmış, %39’u katılmış ve son olarak %30’u de kesinlikle katılmıştır. Bir diğer ifadeyle, işletme yöneticilerinin büyük çoğunluğu, bağımsız denetimin sağlıklı şekilde gerçekleştirilmesinin işletmenin kurumsal yapısının gelişmesine olumlu katkı sağladığı yönünde görüş bildirmişlerdir.
Diğer taraftan, bağımsız denetimin sağlıklı şekilde gerçekleştirilmesinin işletmenin kurumsal yapısının gelişmesine olumlu katkı sağladığı konusunda verilen cevapların ortalaması 3,65’dir. Bu ortalamaysa, işletme yöneticilerinin bağımsız denetimin sağlıklı şekilde gerçekleştirilmesinin işletmenin kurumsal yapısının gelişmesine olumlu katkı sağladığı görüşüne katıldıkları anlamına gelmektedir.
İkinci aşamada, bağımsız denetimin sağlıklı şekilde gerçekleştirilmesi işletmenin kurumsal yapısının gelişmesine olumlu katkı sağlamasının istatistiki olarak anlamlılığını belirlemek için hipotez testi yapılmıştır. Bu kapsamda oluşturulan hipotez şu şekildedir.
Hipotez 9: Bağımsız denetimin sağlıklı şekilde gerçekleştirilmesi işletmenin kurumsal yapısının gelişmesine olumlu katkı sağlar.
111 Hipotez 9’in test edilmesi için t testi yapılmış çıkan sonuçlar Tablo 26’da gösterilmiştir.
Tablo 26: Bağımsız Denetimin Sağlıklı Şekilde Gerçekleştirilmesinin İşletmenin Kurumsal Yapısının Gelişmesine Olumlu Katkı Sağlamasına Yönelik t-testi Sonuçları
Tek-Örnek Testi
Test Değeri = 3
t sd
Anlamlılık (Çift Taraflı)
(p)
Ortalama Farkı
Ortalama Farkı İçin %95 Güven Aralığı Alt Sınır Üst Sınır Bağımsız denetimin
sağlıklı şekilde gerçekleştirilmesi işletmenin kurumsal yapısının gelişmesine olumlu katkı sağlar.
2,343 22 ,029 ,65217 ,0748 1,2295
Tablo 26’da görüldüğü gibi p değeri 0,05’ten küçüktür (0,029<0,05). Bu nedenle de H0 hipotezi reddedilmiştir. Dolayısıyla, H9 hipotezini destekleyen yeterince kanıt bulunabilmiştir. Bir diğer ifadeyle, %95 güven düzeyinde, bağımsız denetimin sağlıklı şekilde gerçekleştirilmesinin işletmenin kurumsal yapısının gelişmesine olumlu katkı sağladığı hipotezi desteklenmektedir. Sonuç olarak, lisanslı depo işletmeleri yöneticilerinin, 6102 sayılı yTTK ile birlikte uygulama alanı bulan bağımsız denetimin sağlıklı şekilde gerçekleştirilmesinin işletmenin kurumsal yapısının gelişmesine olumlu katkı sağladığı konusunda istatistiksel olarak anlamlı bir farklılıktan bahsedilmekle birlikte, verilen cevapların ortalamasının test değerinden sapması göz önünde bulundurulduğunda, bu konuda olumlu kanaate sahip oldukları anlaşılmaktadır.
112 SONUÇ
Türkiye’de 1957’den beri yürürlükte bulunan, temel kanunlarımızdan biri olan 6762 sayılı eTTK’nın yerine, 01.07.2012 tarihinde 6102 sayılı (yeni) Türk Ticaret Kanunu yürürlüğe girmiştir. Yeni kanun reform niteliğinde birçok değişiklik içermektedir.
Küreselleşen dünyamızda ulusal firmalarımızın da uluslararası iş dünyasında yer edinmesiyle birlikte eTTK hükümlerinin de değişmesi elzem hale gelmiştir. Böylelikle uluslararası finansal raporlama ve denetim standartları oluşturulmuştur. Hem bağımsız denetim mesleğinin gereği gibi ifası, mesleğe giriş, yetiştirilme, sınav vb. hususların oluşturulması hem de bağımsız denetim mesleğinin icrasında uluslararası standartların da göz önünde bulundurularak uygulama birliğinin sağlanması adına 2011 yılından 660 sayılı KHK ile Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu oluşturulmuştur.
Türkiye’deki sermaye şirketlerinin ekseriyeti muhasebeyi ödenecek vergi miktarının hesaplanması ve dolayısıyla vergi mevzuatına uyum için tutulmaktadır. Maalesef bu durum uluslararası muhasebe standartlarının uygulanmasında engel teşkil etmektedir.
Oysaki bağımsız denetimde vergi mevzuatından ayrı olarak pay sahiplerinin doğru bilgilendirilmesi, şirket taraflarının şirket hakkında sağlıklı bilgi alması vb. hususlar ön plana çıkmaktadır.
Yeni kanunun denetim konusundaki köklü değişikliklerinin yanı sıra, muhasebe ile ilgili, ticari defterlerin tutulması ve tasdiki, elektronik ortamda kayıtların düzenlemesi, şirket yapısıyla ilgili olarak, şirket birleşmeleri, bölünmeleri, tür değişiklikleri hususlarında, şirket faaliyet konusuyla ilgili ultra vires ilkesinin kaldırılması, şirketlerin şeffaflık ilkesi gereğince; web sayfası kurma zorunluluğu getirilerek, mevzuatla tayin olunan belli içeriklerin belli sürelerle bu sitelerde yayımlanması zorunluluğu gerektiği, şirket sermayesiyle ilgili olarak; sermaye miktarı ve ödenme şekilleri hususlarında, şirket yönetim yapısıyla ilgili olarak; tek kişilik sermaye şirketi kurulabilmesinin sağlanması, teknolojik imkânların kullanılabilirliği açısından genel kurul ve yönetim kurulu toplantılarının elektronik ortamda yapılabilmesi hususlarında önemli değişiklikler içerdiğini söyleyebiliriz.
113 Çalışmamızda lisanslı depo işletmelerini ele almamızın nedeni, söz konusu işletmelere ilişkin mevzuatın yeni oluşturulması (2005), Türkiye’nin tarımsal potansiyeli göz önünde bulundurulduğunda, sektörün çok önemli bir boşluğu dolduracağına olan inancımızdır. Bununla birlikte sektör temsilcilerinin, yine mevzuat olarak yeni sayılabilecek bağımsız denetim faaliyetleri ile ilgili görüşlerinin alınmasının faydalı olacağına inanmaktayız. Diğer yandan daha önce mevzuatı hazır olmasına rağmen Bakanlar Kurulu Kararı ile kuruluş izni ancak 2017 yılında verilebilen Türkiye Ürün İhtisas Borsası’nın da hayata geçirilmesi ile tarım ve ticaret hayatında lisanslı depo işletmelerinin yerinin ve öneminin artacağı kanaatindeyiz.
Çalışmalarımızın başladığı 2017 yılı başı itibariyle Türkiye’de kurulu lisanslı depo işletme sayısı 42’dir. Tezimizin 3’üncü bölümünü oluşturan lisanslı depo işletmelerine yönelik anket çalışmamızda Türkiye’de kurulu tüm lisanslı depo işletmelerinin konu hakkında düşünceleri alınmak istenmiştir. Bu amaçla Türkiye’deki tüm lisanslı depo işletmeleri ile irtibata geçilmiştir. Sonuç olarak 42 lisanslı depo işletmesinde 14’ünde toplam 23 anket uygulaması gerçekleştirilebilmiştir.
Yapılan anket çalışmasında demografik bilgilere de yer verilmiştir. Bunlara baktığımızda, anket çalışmamıza katılan işletme yöneticilerinin büyük çoğunluğunu erkeklerin oluştuğu görülmektedir. Bunun yanında işletme yöneticilerinin mezuniyet durumları da sorulmuş, sonuç olarak işletme yöneticilerinin büyük bir çoğunluğunun (üniversite) lisans düzeyinde mezuniyete sahip oldukları anlaşılmıştır. Yine işletme yöneticilerinin işletmedeki yönetici pozisyonları sorulmuş, katılımcıların çoğunun genel müdür ve yönetim kurulu üyelerinden oluştuğu görülmüştür. Bunlarla birlikte işletmelerin yaşları da öğrenilmek istenmiş, verilen cevaplardan işletmelerin büyük çoğunluğunu 1-5 yıllık lisanslı depo işletmelerinden oluştuğu anlaşılmıştır.
Genel bilgilerden sonra araştırmanın kapsamı, 9 başlık altında sunulmuştur. Her başlık altında işletme yöneticilere sorulan soruların frekanslarına, yüzdeliklerine ve ortalama değerlerine yer verilmiştir. Elde edilen veriler 9 hipotez oluşturularak test edilmiştir.
Hipotezlerin oluşturulmasına yönelik bu yaklaşım, lisanslı depo işletmelerinin bağımsız denetime tabi olmalarının olumlu etki yapıp yapmadığı yönündeki yöneticilerin bilgi ve algılarının ölçülmesinin sonucudur. Ayrıca anketler 5’li likert
114 ölçeği ile hazırlanmış olup anket sorularından elde edilen veriler ortalama 3 test değeri (Kararsızım/Bu konu hakkında bilgim yok) ile tek örneklem (one sample) t-test kullanılarak test edilmiştir. Söz konusu test sonuçları özet olarak aşağıdaki gibidir.
H1 için yapılan hipotez testi sonucunda (H1: Bağımsız denetim lisanslı depo işletmelerinin maliyetlerini artırmaktadır), lisanslı depo işletmelerinin yöneticileri, bağımsız denetimin işletme maliyetini artırdığına katılmamakla birlikte, bu hususta istatistiksel olarak anlamlı bir farklılıktan bahsedilememektedir. Ancak verilen cevapların ortalaması (ortalama:2,65) göz önünde bulundurulduğunda, işletme yöneticilerinin bu konuda kararsız kaldıkları anlaşılmaktadır.
H2 için yapılan hipotez testi sonucunda (H2: Bağımsız denetim lisanslı depo işletmelerinin faaliyetlerinde olumlu yönde değişikliğe neden olmaktadır), lisanslı depo işletmelerinin yöneticileri, bağımsız denetimin yönetim faaliyetlerini olumlu etkilediği konusuna katılmamakla birlikte, verilen cevaplarda istatistiksel olarak anlamlı bir farklılıktan bahsedilememektedir. Ancak verilen cevapların ortalaması (ortalama:3,04) göz önünde bulundurulduğunda, işletme yöneticilerinin bu konuda kararsız kaldıkları anlaşılmaktadır.
H3 için yapılan hipotez testi sonucunda (H3: Bağımsız denetimden geçmiş finansal tabloların işletme yöneticilerinin kararları üzerine olumlu etki yapmaktadır), lisanslı depo işletmelerinin yöneticileri, bağımsız denetimden geçmiş finansal tabloların işletme yöneticilerinin aldığı kararları olumlu etkilediğine katılmakla birlikte, verilen cevapların ortalaması (ortalama:3,60) da bu olumlu etkiye katıldıkları yönündedir.
H4 için yapılan hipotez testi sonucunda (H4: Bağımsız denetimin lisanslı depo işletmesi ortaklarının işletme faaliyetleri hakkında bilgi düzeyinin artmasına neden olmaktadır), lisanslı depo işletmelerinin yöneticileri, bağımsız denetimin ortakların işletme faaliyetleri hakkında bilgi düzeyini arttırdığına katılmadıkları görülmekle birlikte, verilen cevaplarda istatistiksel olarak anlamlı bir farklılıktan bahsedilememektedir.
Ancak cevapların ortalaması (ortalama:3,52) göz önünde bulundurulduğunda, işletme yöneticilerinin bu konudaki olumlu etkiye katıldıkları anlaşılmaktadır.
115 H5 için yapılan hipotez testi sonucunda (H5: Bağımsız denetimin lisanslı depo işletmesi ortaklarının işletmeye olan güvenini arttırır), lisanslı depo işletmelerinin yöneticileri, bağımsız denetimin ortakların işletmeye olan güvenini arttırdığına katılmakla birlikte,
115 H5 için yapılan hipotez testi sonucunda (H5: Bağımsız denetimin lisanslı depo işletmesi ortaklarının işletmeye olan güvenini arttırır), lisanslı depo işletmelerinin yöneticileri, bağımsız denetimin ortakların işletmeye olan güvenini arttırdığına katılmakla birlikte,