Büyükçekmece’deki doğal vejetasyon

Gölün bir rezervuara dönüştürülmesi sonucu, bir zamanlar 1100 hektarlık bir alanı kaplamakta olan doğal lagünün ekolojik yapısında önemli değişiklikler meydana gelmiştir. Kuzey ve batı kıyılarında geniş bir alan kaplayan bataklık ve sazlıklar azalmıştır. Büyükçekmece Havzası’nda büyük oranda tarım arazileri mevcuttur (Anonim 2005d).

a. Orman ekosistemi

Yapraklı ve iğne yapraklı koru ormanları ile yapraklı baltalık ormanlar Büyükçekmece Havzası’nın kuzeyinde özellikle gölün uzak mesafeli koruma alanında yer almaktadır.

Orman ekosistemleri toprak yapısını iyileştirme, erozyonu önleme, su üretimi, oksijen kaynağı, yaban hayatının önemli bir habitatı, rekreasyon ve odun hammaddesi üretimi gibi fonksiyonları nedeniyle çok önemli doğa parçalarıdır. Büyükçekmece Gölü’nün önemli bir su havzası olması nedeniyle orman ekosistemi, havzanın su tutma kapasitesini yükseltmekte ve yüzeysel akışa engel olduğu için siltasyon oluşumunu önlemeye yardımcı olmaktadır.

Büyükçekmece Havzası’nın Hidrolojik Fonksiyonlu Đşletme Sınıfı olarak düzenlenmiş Orman Amenajman Planı mevcuttur (Anonim 2005d). Ek 5’de Büyükçekmece Havza sınırları içinde yer alan orman alanları görülmektedir.

Orman Alanları ve Özellikleri

Çatalca Orman Đşletme Şefliği 1971-1990 yılları için Gümüşpınar, Göztepe, Yamaçtepe ve Selimpaşa serileri olarak planlanmış, 1992-2011 yılları için ise Çatalca Orman Đşletme Şefliği olarak planlanmıştır. Plan ünitesi 29.599 ha’ı ormanlık alanlar, 93.330,5 ha’ı ormansız alanlar olmak üzere toplam 122.929,5 ha alan kaplamaktadır. Çizelge 4.23’de Çatalca ve Durusu orman işletme şeflikleri sınırları içinde yer alan koru ve baltalık ormanların alansal büyüklükleri verilmiştir (Anonim 2005d). Plan ünitesi 29.599 ha ormanlık alanın 4.630 ha’ı iğne yapraklı ağaç türlerinden, 24.969 ha’ı geniş yapraklı ağaç türlerinden oluşmaktadır (Çizelge 4.24).

Çizelge 4.23. Çatalca ve Durusu orman işletme şeflikleri alanlar cetveli (Anonim 2005d).

Đşletme Şeflikleri Çatalca Durusu Toplam

Verimli (ha) 3.565,0 9.932,5 13.497,5 Bozuk (ha) 426,5 1.634,0 2.060,5 Koru Toplam(ha) 3.991,5 11.566,5 15.558,0 Verimli (ha) 12.582,5 1.210,5 13.793,0 Bozuk (ha) 234,0 14,0 248,0 Baltalık Toplam(ha) 12.816,5 1.224,5 14.041,0 Verimli (ha) 16.147,5 11.143,0 27.290,5 Bozuk (ha) 660,5 1.648,0 2.308,5 Ormanlık Alanlar Toplam Toplam(ha) 16.808,0 12.791,0 29.599,0 Ot Ve Ag0 (ha) 716,5 271,5 988,0 Ormansız

Alan Diğer (ha) 27.371,0 64.971,5 92.342,5

Çizelge 4.24. Çatalca ve Durusu Orman Đşletme Müdürlüğü ağaç türlerinin işletme şefliklerine göre dağılımı (Anonim 2005d).

Đşletme Müdürlüğü

Đşletme Şefliği

Đğneli Yapraklı Ağaç Türleri (ha)

Geniş Yaprak

Ağaç Türleri (ha) Toplam (ha)

Çatalca 1236,5 15571,5 16808

Durusu 3393,5 9397,5 12791

Çatalca

Toplam 4630 24969 29599

Orman Tipi Haritalar

Büyükçekmece Havzası içinde kalan Çatalca ve Durusu Đşletme Şefliklerinin meşcere tipleri (Orman tipi) haritaları Ek 6’da verilmiştir.

Ek 6’daki haritada yer alan semboller ve mevcut orman tipleri aşağıda verilmiştir:

Çkb2, Çkb3, Çkbc3, Sa, Sa3, Sab3, Sra0, Srab3, Çfa, Çfa3, Çfab3, Çfb3, Çfc3, ÇfÇma, ÇfÇma3, ÇfSra0, Çma, Çma3, Çmab3, Çmbc3, Çmb2, Çmbc2, Çmbc3, Çmb3, Çmc3, Çmcd3, ÇmSa3, ÇmÇfa, ÇmÇfab3, ÇmÇfbc2, ÇmÇfb3, ÇmÇfbc3, ÇmÇkb1, ÇmÇkbc2, ÇmSb2, ÇmSSrb2, ÇmSra, ÇmMa, ÇmYaa, ÇmYaab3, KnMab3, Ma, Ma3, Mab3, Mb3, Mbc3, Mc3, MÇkb3, MÇfb3, MSra0, MÇma0, MGnbc3, MDya, MDya3, MDyab3, MDybc3, Dybc3, Dşb3, Cva, Yaa0, Yaab3, KBt3, MBt1, MBt3, BÇf, BDy, BM, BMBt.

Orman Ekosisteminin Flora Çeşitliliği

Orman ekosisteminin önemli ağaç türleri;

Pinus maritima (Sahil çamı), Pinus pinea (Fıstık çamı), Quercus pubescens (Sapsız meşe),

Carpinus betulus (Gürgen), Alnus glutinosa (Kızılağaç), Salix alba (Ak söğüt).

Ağaççık türleri;

Arbutus unedo (Kocayemiş), Laurus nobilis (Akdeniz defnesi), Paliurus spina-christi (Karaçalı), Mespulus germenica (Dağ muşmulası), Cotoneaster microphillus (Küçük yapraklı dağ muşmulası), Cornus mas (Kızılcık), Coryllus avellana (Adi fındık), Prunus domestica (Yabani erik).

Çalı türleri;

Otsu bitkiler;

Bromus hordeaceus (Arpamsı erişte otu), Bromus sterilis (Kısır erişte otu), Centaurea cyanus (Peygamber çiçeği), Campanula ranunculus (Çan çiçeği), Cirsium vulgare (Köy göçüren),

Colchicum turcicum (Güz çiğdemi), Capsella bursa-pastoris (Çoban çantası), Consolida

regalis (Hezaran çiçeği), Cardus nutans (Deve dikeni), Convolvulus arvensis (Kuzu sarmaşığı), Carex flacca (Ayakotu), Crocus pulchellus (Güzel çiğdem), Cruciata laevipes (Haç otu), Cyclamen coum (Siklamen), Cynoglossum spp. (Köpek dili), Cynossurus cristatus (Đt kuyruğu), Dactylis glomerata (Tarak otu), Dracunculus vulgaris (Yılan bıçağı), Echium

plantagineum (Sığır kulağı), Euphorbia helioscopia (Sütleğen), Festuca arundinacea (Demir otu), Granium asphodeloides (Turna gagası), Glauceum flavum (Boynuzlu gelincik),

Lithospermum purpurocaeruleum (Taşkesen otu), Glubularia spp. (Küre çiçeği), Lythrum

salicaria (Aklar ot), Helloborus orientalis (Boynuz otu), Matricaria chamomilla (Mayıs papatyası), Medicago lupulina (Yonca), Lathyrus ochrus (Kanatlı burçak), Muscari neglectum (Gavurbaşı), Ornitholagum montanum (Tükürük otu), Papaver rhoeas (Gelincik), Polygala

anatolica (Süt otu), Plantago intermedia (Sinirli ot), Phleum exaratum (Topuz otu), Primula

vulgaris (Çuha çiçeği), Pisium elatius (Yabani bezelye), Psoralea bituminosa (Katran yoncası), Pteridium aquilinum (Kartal eğreltisi), Staghys spp., Ranunculus costantinopolitanus (Đstanbul düğün çiçeği), Silene vulgaris (Gıvışkan), Taraxacum (Karahindiba), Trifolium pratense (Kırmızı yonca), Solanum dulcamara (Yaban yasemini),

Trifolium repens (Beyaz yonca), Sochus oleracerus (Eşek marulu), Vicia cracca (Burçak),

Viola spp. (Menekşe), Viola sieheana (Menekşe), Adonis aestivalis (Kuş lalesi), Anagallis

arvensis (Çayır minesi), Bellardia trixago (Yabani aslanağzı), Bevellia trifoliata (Üç yapraklı dağ sümbülü), Bellis perennis (Koyungözü), Anemone pavonnia (Kır lalesi), Foeniculum

vulgare (Rezene), Raphanus raphanistrum (Turp otu), Hypericum spp. (Kantaron) olarak tespit edilmiştir.

Büyükçekmece Havzası’nda genellikle göl yamaçları, göl civarındaki tepeler ile orman içi çayırlıklarda görülen orkide türlerinden ise Ophrys mammosa, Ophrys apifera, Orchis simia,

Orchis tridentata, Orchis laxiflora, Orchis purpurea, Anacamptis pyramidalis, Neottia nidus- avis, Plantanthera bifolia tespit edilmiştir.

b. Sulak alan ekosistemi

Sucul Bitkiler

Sudaki ağır metalleri bünyelerine alarak suları temizlerler. Büyükçekmece Havzası’nda,

Typha latifolia (Aksaz), Nymphaea alba (Beyaz nilüfer), Hydrocharis morsus-ranae (Kurbağa zehiri), Pota mogeton perfoliatus (Göl dili), Ranunculus aquatilis (Su düğün çiçeği), Trapa natans (Göl kestanesi), Lemma minor (Su mercimeği), Butemus umbellatus (Hasır otu), Đris pseudocorus (Bataklık süseni), Leucojum aestivum (Akça bardak), Epipactis

palustris (Bataklık orkidesi), Myrophylum spp., Potomogeton spp., Nuphar spp., Phragmites spp., Ceratophyllum spp. türleri tespit edilmiştir.

c. Flora çeşitliliği

Büyükçekmece Gölü ve yakın çevresinde tespit edilen bitki türleri Çizelge 4.25’de verilmiştir. (Davis 1969).

Çizelge 4.25. Büyükçekmece Gölü ve yakın çevresi bitki türleri (Davis 1969)

Bitki Adı Habitat/Yetişme Ortamı

Hypericum triqetrifolium Turra

Astragalus thraciccus Gris.

Ononis viscosa L. subsp. breviflora (DC.) Nyman

Echinophora tenuifolia L. subsp. sibthorpiana

(Guss.) Tutin

Seseli campestre Besser

Bupleurum intermedium Poiret

Aster tripolium L. Kumlu deniz kıyıları ve az tuzlu deniz

bataklıkları

Matricaria chamomilla L. var. recutita (L.)

Grierson Yol kenarları, boş alanlar ve ekili alanlar

Silybum marianum Yol kenarları ve hendekler, nadasa

bırakılmış tarlalar

Cirsium polycehalum Yol kenarları ve tarlalardaki kuru yerler,

kuru tepeler, açık alanlar

Carlina corymbosa L.

Pinus brutia ormanı, Quercus infectoria çalılıkları, kuru tepeler ve nadasa bırakılmış tarlalar

Carlina lanata L. Kuru çimlik arazi, kayalık yamaçlar, step

Echinops ritro Steplerdeki kuru yamaçlar, garig, nadasa

bırakılmış tarlalar

Verbascum blattaria L. Boş alanlar, yol kenarları, maki, kumullar

Kickxia lanigera (Desf.) Hand.-Mazz. Nadasa bırakılmış tarlalar ve boş alanlar, üzüm bağları

Orobanche oxyloba (Reuter) G. Beck _{Compositae üzerinde}

Verbena officinalis L.

Ruderal, bozulmuş alanlar, kayalık yamaçlar, kuru akarsu yatakları, kayalık duvarlar, kumullar, orman ve çalılık

Thymus roegneri C. Koch _{Kuru yamaçlar}

Rubia tinctorum L. Çitler ve sık çalılıklar

Schoenoplectu litoralis (Schrader) Palla Bataklıklar, akarsular, lagünler, sulama kanallarının kenarları

Bromus japonicus Thunb. subsp. japonicus Dikim yoluyla tarlalar, nadasa bırakılmış tarlalar, çimenlik yerler, step, kuru yamaçlar

4.3.6. Büyükçekmece’deki kültürel vejetasyon