Bölgede temininde güçlük çekilen meslekler

İŞKUR’un il bazında uyguladığı İşgücü̈ Piyasası Araştırması kapsamındaki işyerlerine son bir yıl içerisinde hangi mesleklerde eleman temininde güçlük çektikleri de sorulmuştur. Bu bilgi işverenin acık islerinin yanı sıra, karşılamakta güçlük çektikleri meslekleri içerdiği için önemli bir bilgidir. İşyerlerinin işgücü̈ piyasasında eleman bulmada güçlük çektikleri meslekler işgücü̈ piyasasının talep yapısı ile ilgili değerli bilgiler sunmaktadır.

TrakyaKAriyer | BÖLGE İŞ PAZARI DEĞERLENDİRMESİ

Şekil 31 – İŞKUR İşgücü Piyasası Araştırması (İPA), İllere Göre Açık İş Oranı ve Temininde Güçlük Çekilme Durumu (%)

Yukarıdaki şekil temininde güçlük çekilen mesleklerdeki (TGÇM) açık iş oranını incelemektedir. Şekilde görüldüğü gibi temininde güçlük çekilen mesleklerdeki açık iş oranı her üç ilde de yüksektir. Kırklareli ilinde en yüksek olan bu oran %3,6’dır. Yani tüm bu mesleklerde çalışanların %3,6’sı kadar oranda açık iş olduğunu göstermektedir. Edirne’de bu oran %3 ve Tekirdağ’da ise %2,6 oranındadır.

Şekil 32 – İŞKUR İşgücü Piyasası Araştırması (İPA), İllerde Mesleklere Göre Açık İş Oranı (%)

Kırklareli’nde düzenlenen OGT’ye katılan bir işveren eğitim ve sanayinin birbirini anlamasının temininde güçlük çekilen mesleklerin azalması için çok önemli olduğunu aşağıdaki çarpıcı ifadelerle vurgulamaktadır:

BÖLGE İŞ PAZARI DEĞERLENDİRMESİ | TrakyaKAriyer BÖLGE İŞ PAZARI DEĞERLENDİRMESİ | TrakyaKAriyer

Eğitim ve sanayiyi biz birbirine eşitleyemezsek, aynı rayın üzerine getiremezsek bu işi beceremeyiz. Bunca yıldır beceremedik. Ara eleman, ara eleman; hayır, ana eleman, ana eleman hepsi oradan gelme. Eğitimden, eğitilmiş gelme... Neden? İlla ki yüksekokul okuyacağım, üniversite okuyacağım, devlet dairesinde ne bileyim işte masada çalışacağım bilmem ne… Yok böyle bir dünya, neden böyle bir dünya yaratmışlar?

İŞKUR’un yaptığı araştırmada açık işlerin meslek gruplarına göre dağılımına bakıldığında bu işverenin söylediklerini destekler bir tablonun ortaya çıkmış olduğu görülmektedir. Bölgenin iş gücü piyasasını bu piyasadaki ağırlığı dolayısıyla resimleyen Tekirdağ dâhil olmak üzere Tesis ve Makine Operatörleri grubu en fazla açık işin bulunduğu ana meslek grubudur. Bu oran Edirne ilinde

%68, Kırklareli’nde %57 ve diğerlerine oranla düşük olsa bile Tekirdağ’da %42’dir. Bu meslek grubunu Edirne’de Hizmet ve Satış Elemanları grubu, Kırklareli’nde Sanatkârlar ile İlgili İşlerde Çalışanlar grubu ve Tekirdağ’da Nitelik Gerektirmeyen Meslekler izlemektedir.

Tekirdağ’daki Nitelik Gerektirmeyen Meslekler grubunda açık iş oranının yüksek olmasının arkasında ilerdeki bölümlerde tartışılacak olan daha farklı hususlar mevcut iken, sektörel eğitimin açık işlere etkisi Kırklareli TSO başkanı tarafından şu şekilde vurgulanmaktadır.

Sektörel eğitimli iş gücü eksik. Yani işverenin sorunu şu: kendi branşında yetişmiş gelip çalışacak düşük nitelikli de olsa orta nitelikli de olsa, işçi bulamıyorlar. Bununla ilgili İŞKUR’dan ya da bizden yetişmiş iş gücünün artması talepleri var.

İşverenler ara eleman taleplerini genellikle Meslek Yüksek Okulları’ndan karşılamaya çalıştıklarını vurgulamaktadır. Ancak bu sistemde de son yıllarda değişimin başladığını, mesleği yapacak beceriye sahip olan MYO öğrencilerinin ara açık pozisyonları doldurmak yerine üniversiteyi tercih ettikleri ve pozisyonların bu nedenle açık kaldığını ifade etmektedir. Trakya Üniversitesi’nde yapılan odak grup tartışmasına katılan bir üniversite personeli de işverenin ara işler için genellikle MYO öğrencilerine odaklandıklarını belirtmiştir.

Meslek odaklı olunca sanayi MYO'na biraz daha ağırlık veriyor, alımlar bile daha fazla oluyor. Haliyle %100 olmasa da biraz daha onların isteklerine göre şekillenmiş eleman isteyebilirler.

Edirne’de sanayi sektöründe faaliyet gösteren bir işveren ise üniversiteye giremeyen MYO mezunlarının sektöre çok fazla getirisi olamayabileceğini, ara işlerde de bu nedenle açık iş oranının arttığını söylemektedir. Üniversite ve hatta MYO mezunlarının da ara iş yerine beyaz yakalı pozisyonları tercih etmelerinin de hem açık iş oranının artmasına hem de yüksek nitelik ve beceri gerektirmeyen işlerde bile temininde güçlük çekilme oranını arttırdığının altını çizmektedir.

Üniversite, özellikle MYO mezunları “İş beğenmiyor”, nedeni de kendi becerilerini işin gerektirdiği becerilere göre daha yüksek görmeleri. Ama ben bunu aldatmaca yüksek beceri olarak adlandırıyorum çünkü aldıkları eğitim de bu becerilerinin gelişmesine yetmiyor.

MYO’lardaki eğitimin kalitesinin düşmesini Kırklareli’ndeki bir işveren şu şekilde açıkladı.

Onlar kendilerini yetiştirmek istemiyorlar. Ya mesela bakın, bizim üniversiteden bir hocayla aramızda geçen şöyle bir muhabbetoldu:

“Öğrenci kalitesi nasıl?” diye sordum, “Çok kötü” dedi. Bir tane mühendislik kitabı varmış, yurt dışından çevrilmiş. Demiş ki “Bunu alın”, fiyatı da elli lira yüz lira. Öğrenciler demiş ki “çok büyük para”. Ertesi gün öğrenciler gelmişler, ama kitabı almamışlar. Hoca demiş ki; “İsteyen varsa, ismini yazdırsın ben kitabı cebimden alacağım”.Bir kişi bile gelmemiş. “Tahtaya yazıyorum şeyi” demiş.

“Bir dakika hocam videoya çekelim, fotoğrafa çekelim.” diyorlarmış.

TrakyaKAriyer | BÖLGE İŞ PAZARI DEĞERLENDİRMESİ

Şekil 33 – İŞKUR İşgücü Piyasası Araştırması (İPA), Temininde Güçlük Çekilen Mesleklerdeki Açık İşlerin Sebepleri (%)

Bununla birlikte,aynı katılımcı meslek liselerinden mezun olanların becerilerinin MYO mezunlarının becerilerine göre daha nitelikli olduğu ve açık olan işlere meslek lisesi mezunu almayı tercih ettiklerini de belirtmektedir:

Şu anda bizde işyerinde çalışan operatöründen yöneticisine kadar büyük bir kesim meslek lisesi çıkışlı. Meslek liseleri sanayinin ihtiyaçlarına daha hâkimler, daha yakın çalışıyor, oradan gelen öğrencinin kariyer hedefini çizmekte bizim için daha kolay oluyor.

Ama üniversitelerde bu tam da böyle gitmiyor.

Tabii belirtilen bu hususlar ilerdeki bölümlerde öğrenci ve ailelerin de bakış açısıyla daha ayrıntılı olarak tartışılmaktadır. Ancak burada ara meslek gruplarında eleman temininin güçlüğüne biraz da olsa işveren gözüyle ışık tutabilmektedir.

Yukarıdaki şekil işverenin açık işlerin doldurulamamasına ilişkin gerekçeleri göstermektedir. Görülebileceği gibi bölge illerinde ilk üç neden benzerdir. İşverenler ilk nedeni bu işleri dolduracak gerekli mesleki beceriye sahip elemanın bulunamaması; ikinci nedeni yeterli iş tecrübesine sahip eleman bulunamaması ve üçüncü nedeni de başvurunun olmaması olarak belirtmektedir. Bunları takip eden dördüncü neden ise Tekirdağ ilinde vardiyalı çalışma, Kırklareli ve Edirne’de çalışma ortamının beğenilmemesi olarak gösterilmektedir. Bölgedeki işveren önerilen ücretin beğenilemeyebileceğini ancak beşinci sırada vurgulamaktadır. Bu seçeneği belirten işverenlerin oranı Tekirdağ ve Kırklareli’nde altıda bir, Edirne’de ise onda birdir.