Aylıkların Kesilmesi (Feshedilmesi):

2022 sayılı Kanun kapsamında engelliliğe ilişkin ödenen aylıklar, geçi-ci olarak kesilebildiği (durdurulduğu) gibi, bazı koşullarda sürekli olarak da kesilmektedir. Yukarıda belirtilen durumların dışında aylık alanın ölü-mü ve gerekli yaş koşulunun yitirilmesi hariç, aşağıda belirtilen nedenlerle kesilen (feshedilen) aylıkların yeniden bağlanabilmesi, kişilerin müracaa-tına bağlıdır. Bu durumda, yeniden aylık talebi için yapılacak başvurular Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıflarınca yeni ve ilk başvuru olarak değerlendirilecektir.

Engelliliğe ilişkin aylık alanlardan, engelli sağlık kurulu raporu geçerli-lik süresi “sürekli” olanların aylığı kesildiği (feshedildiği) tarihten itibaren 5 (beş) yıl içerisinde aylık talebinde bulunmaları halinde, Sosyal Yardım-laşma ve Dayanışma Vakfınca yeniden sağlık kurulu raporu istenilmez.

Ancak 5 (beş) yıllık süre geçirildikten sonra başvuruda bulunulması duru-munda, usule uygun olarak alınmış eski ama geçerli ya da yeni tarihli bir sağlık kurulu raporunun ibraz edilmesi gerekmektedir.

6.3.2.1. Ölüm Nedeniyle Aylığın Kesilmesi:

2022 sayılı Kanun kapsamında engelliliğe ilişkin aylık almakta olan kişinin ölümü halinde, aylığın kesilmesi gerekmektedir. Bu nedenle, engel-liliğe ilişkin aylık almakta iken ölen kişinin, yakınları tarafından ölümünün ilgili Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfına bildirilmesi gereklidir.

Bunun yanı sıra ödeme dönemleri öncesi sistem aracılığıyla yapılan mer-kezi sorgulamalar sonucunda öldüğü tespit edilen kişilerin aylıkları sistem tarafından kesilmektedir. Alınan aylık, ölüm olayının gerçekleştiği tarihi takip eden ilk ödeme döneminin başından itibaren kesilir.

Engelliliğe ilişkin aylık almakta iken ölen kişinin ölmeden önce hak et-miş olduğu aylıkların alınabilmesi için, varisleri tarafından noterden ya da mahkemeden alınmış veraset ilamı (mirasçılık belgesi) ve veraset intikal vergisinden muaf olunduğuna ya da ödendiğine dair belgeyle birlikte Sos-yal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfına müracaat edilmesi gerekmektedir.

Müracaatla ilgili yapılacak değerlendirme sonucu Vakıf Mütevelli Heye-tince “varis eklenmesine” şeklinde alınacak karara istinaden birikmiş olan aylıklar, müracaatı izleyen ödeme döneminde ilgililere ödenir.

6.3.2.2. Vazgeçmeye (Feragat) Bağlı Olarak Aylığın Kesilmesi:

Engelliliğe ilişkin aylık almakta olan kişinin tek taraflı irade beyanına dayalı olarak, aylık almaktan vazgeçmesi durumunda da aylık kesilir. Daha açık bir ifadeyle, aylığın kesilmesi için bizzat aylık sahibinin kendi isteği ile aylıktan yararlanmak istemediğini yazılı olarak Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfına bildirmesi gerekmektedir. Vakıf Mütevelli Heyetince verilen dilekçeye istinaden alınacak kararla aylık kesilir.

Kişinin almakta olduğu aylığından feragat etmesi (vazgeçmesi) duru-munda, aylık kişinin yazılı müracaat tarihini takip eden ilk ödeme dönemi-nin başından itibaren kesilir.

6.3.2.3. Muhtaçlığın Kalkmasına Bağlı Olarak Aylığın Kesilmesi:

2022 sayılı Kanun gereği engelliliğe ilişkin aylık almakta olan kişilerin ve hane halkının genel durumunun, durum değişikliği olup olmadığının tespitine yönelik olarak Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı perso-neli tarafından başvuruda bulunanın ikametgâhına ve çevresine gidilmek suretiyle sosyal inceleme yapılmaktadır. Sosyal inceleme yılın değişik za-manlarında yapılır ve her yıl yenilenir. Bunun yanı sıra, aylık almakta olan kişilerin durum değişikliklerinin tespitine yönelik olarak merkezi sistem üzerinden de bir takım kontroller yapılmaktadır.

Veri tabanları üzerinde yapılacak merkezi incelemeler ile yerel bazdaki sosyal incelemeler sonucunda elde edilen bilgiler doğrultusunda; muhtaç-lık sınırına eşit veya üzerinde gelir elde edebilecek olması veya nafaka alabilecek olması ya da başka sebeplerle muhtaçlık halinin ortadan kalktı-ğının tespit edilmesi durumunda, muhtaç olmadığına karar verilen kişile-rin aylıkları Vakıf Mütevelli Heyeti Kararıyla “Muhtaç Olmama” kararıyla kesilir.

Yapılan merkezi ve sosyal incelemeler sonucu muhtaçlığının ortadan kalktığının tespit edilmesi halinde, muhtaçlığı kalkanların aldığı aylıkla, muhtaçlığın ortadan kalktığına ilişkin tespitin yapıldığı, tarihi takip eden ilk ödeme döneminin başından itibaren kesilir.

6.3.2.4. Engellilik Oranının %40’ ın Altına Düşmesine Bağlı Olarak Aylığın Kesilmesi:

Engellilik aylığı alanların, özürlülük oranındaki değişiklikler, Sağlık Bakanlığının veri tabanı üzerinden yapılacak kontroller ve rapor teminle-riyle tespit edilir. Özür oranı % 40 ile % 69 arasında olan ve 18 yaşını dol-duran kişilere bağlanan engelli aylıklar, engellilik oranının 2022 sayılı Ka-nunun öngördüğü asgari oranın (%40) altına düşmesi durumunda kesilir.

Bu durumda, engellilik durumunu gösterir yeni sağlık kurulu raporu-nun tarihi sisteme girilerek, Vakıf Mütevelli Heyetinin “Engellilik Ora-nının %40’ ın Altına Düşmesi” nedenine dayalı olarak alınacak kararına istinaden, engelli sağlık kurulu rapor tarihini takip eden dönem başından itibaren kesilir.

6.3.2.5. Aylık Alanın Sosyal Güvenlik Kaydının Tespit Edilmesi Nedeniyle Aylığın Kesilmesi:

2022 sayılı Kanun kapsamında engelliliğe ilişkin aylıklara hak kazana-bilmek için; hangi ad altında olursa olsun sosyal güvenlik kurumlarından bir gelir veya aylık almamak, isteğe bağlı prim ödememek, sosyal güvenlik kurumlarına uzun vadeli sigorta kolları kapsamında sigortalı olmayı gerek-tirecek şekilde bir işte çalışmamak gerekmektedir.

Engelliliğe ilişkin aylık alanların, aylık aldığı dönemde yukarıda be-lirtildiği şekilde sosyal güvenlik kurumlarına kayıtlarının ya da kayıt ol-malarının gerektiğinin tespit edilmesi veya bu kurumlardan gelir ve aylık alınması durumunda, alınan aylık sistem tarafından kesilir.

6.3.2.6. Engellinin 18 Yaşını Doldurması Nedeniyle Aylığın Kesilmesi:

18 yaşını tamamlamamış ve toplam özür oranının %40 ve üzerinde ol-duğu sağlık kurulu raporu ile kanıtlanmış durumundaki engellinin bakımın üstlenen yakınlarının aylıkları, ödeme dönemleri öncesi sistem üzerinden merkezi olarak yapılan sorgulamalar sonucu, engellinin 18 yaşını doldur-duğunun tespiti halinde kesilir.

18 yaşını dolduran engellinin, bakıcısı olduğu için aylık almakta olan yakınının aylığı, 18 yaşını doldurduğu tarihi takip eden ilk ödeme dönemi-nin başından itibaren kesilir.

6.3.2.7. 18 Yaş Altı Engelli ile Bakıcı Arasındaki Durum Değişikliklerine Bağlı Olarak Aylığın Kesilmesi:

18 yaşından küçük engelli yakınlarına aylık bağlanabilmesi için fiilen bakım ilişkisinin olması ve bakıcı ile bakılan engelli kişinin aynı hanede ikamet etmesi şartlarının birlikte gerçekleşmesi gerekmektedir.

Sistem aracılığıyla ödeme dönemlerinden önce yapılan merkezi sorgu-lamalar sonucunda, aynı hanede ikamet etmediği tespit edilen kişilerin ay-lıkları sistem tarafından kesilir. Yapılacak sosyal incelemede, resmi olarak aynı adreste ikamet ettiği görülmesine karşılık, fiilen farklı ikametgahlarda yaşadıkları tespit edilen kişilerin aylıkları Vakıf Mütevelli Heyetinin “Ay-lık Alma Şartlarını Sağlamama” kararına dayalı olarak kesilir.

Yine, 18 yaş altı engelli yakını aylığı alanlar için, bakıcı ile bakılan aynı hanede ikamet etse dahi fiili bakımın gerçekleşmediğinin veya alınan aylığın engelli için kullanılmadığının Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı görevlileri tarafından yapılacak sosyal inceleme neticesinde tespit edilmesi durumunda da, alınan aylıklar Vakıf Mütevelli Heyetinin “Aylık Alma Şartlarını Sağlamama” kararına dayalı olarak kesilir.

18 yaş altı engelli yakını aylığı alanlar için bakıcı ile bakılanın aynı hanede ikamet etmediğinin, aynı hanede ikamet etse dahi fiili bakımın ger-çekleşmediğinin ve aylığın engelli için kullanılmadığının tespit edilmesi halinde; engelli yakını aylığı, tespitin yapıldığı, tarihi takip eden ilk ödeme döneminin başından itibaren kesilir.

6.3.2.8. Türk Vatandaşlığından Çıkma/Çıkarılmaya Bağlı Olarak Aylığın Kesilmesi:

2022 sayılı Kanun kapsamında engelli veya engelli yakınına aylık bağ-lanması için gerekli ilk koşulun, aylık bağlanacak kişinin Türkiye Cumhu-riyeti vatandaşı olması gerektiği daha önce açıklanmış idi. Bu bağlamda, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmayan bir kişiye, diğer tüm koşulları taşı-sa dahi, sözkonusu kanun kaptaşı-samında aylık bağlanması mümkün değildir.

2022 sayılı Kanun kapsamında engelliliğe ilişkin aylık almakta olan kişinin herhangi bir nedenle Türk vatandaşlığından çıkarılması ya da Türk

vatandaşlığını muhafaza etmeksizin yabancı bir ülkenin uyruğuna geçmesi durumunda almakta olduğu aylık kesilir. Bu durumun tespiti, ödeme dö-nemleri öncesi sistem aracılığıyla yapılan merkezi sorgulamalar neticesin-de tespit edilir.

2022 sayılı Kanun gereği engelliliğe ilişkin aylık almakta olanların ay-lıkları, Türk vatandaşlığının yitirildiği tarihi takip eden ilk ödeme dönemi-nin başından itibaren kesilir.

6.3.2.9. Aylığın 1 Yıl Boyunca Aralıksız Olarak Alınmamasına Bağlı Olarak Aylığın Kesilmesi:

Ödeme dönemleri öncesi sistem aracılığıyla yapılan merkezi sorgula-maların sonucunda; aylığı bir yıl boyunca aralıksız olarak almadığı tespit edilen kişilerin aylıkları, sistem tarafından aylığın ilk defa alınmadığı ta-rihi takip eden ilk ödeme dönemi başından itibaren kesilir. Belirtmek ge-rekir ki, burada esas olan aylığın aralıksız olarak 4 (dört) dönem boyunca alınmamasıdır. Aylıkların ilgililer tarafından düzensiz bir şekilde alınmış olması, aylığın 4 (dört) dönem aralıksız alınmama şartını sağlamadığın-dan, aylığın kesilme nedeni olarak kabul edilmeyecektir.

İlgililer tarafından zamanında çekilmediği/çekilemediği için Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıflarının hesaplarına iade edilen aylıklar, engelli veya engelli yakını tarafından talep edilmesi halinde Vakıf görev-lilerince, talep tarihini takip eden ilk ödeme döneminde kişilere ödenir.

Bu işlem için Vakıf Mütevelli Heyetinin herhangi bir karar vermesi ge-rekmemekte olup, yapılan işlemle ilgili Vakıf Mütevelli Heyetinin toplantı gündemine bilgi olarak sunulmaktadır.

6.3.2.10. Fark Aylıkların Kesilmesi:

Bilindiği üzere, 2022 sayılı Kanun kapsamında fark aylık alınabilmesi için engelli kişinin sosyal güvenlik kurumlarından yetim olarak gelir veya aylık almakta olması gerekmektedir. Kişinin engellilik durumu ve oranı tek başına fark aylık alması için yeterli değildir. Bu bağlamda belirtmek ge-rekir ki, sosyal güvenlik kurumlarından fark aylık olarak ödenmekte olan aylıklar, yetim aylığı ve gelirin kesilmesi durumunda kesilir. Bir başka de-yişle, sosyal güvenlik kurumlarından gelir ve aylık hususunda hak sahipliği sona eren kişilerin 2022 sayılı Kanun kapsamında fark aylık alma hakları sözkonusu olmayacaktır. Fark aylık, engellinin sosyal güvenlik

kurumla-rından hak sahipliği durumunun sona erdiği tarihi takip eden aybaşından itibaren kesilir.