Ayak Kayıt Köşe Birleştirmeler

Ayak ve kayıtlar değişik ölçü ve formda yapıldığı halde ayak kayıt birleştirmeler fazla değişiklik göstermemişlerdir. Yıllar boyunca aynı birleştirmeler kullanılmıştır.

1.2.1. Ahşap Bağlantılı Ayak Kayıt Birleştirmeler

Şekil 1.1: Bazı köşe birleştirmeler

Mobilyaların yapımında genelde ayak kullanılır. Ayak ve kayıt çok değişik biçimlerde yapıldığı halde ayak kayıt birleştirmeler fazla değişiklik göstermemişlerdir. Sadece bağlantı şekillerinde sabit veya sökülebilir olmak üzere yapılmışlardır.

Bu bölümde en çok kullanılan ayak kayıt birleştirmelerini inceleyeceğiz.

1.2.1.1. Düz Zıvanalı Ayak Kayıt Birleştirme

Bu birleştirme genel olarak ayakların aşağı kısımlarına konulan takviye kayıtlarının ayaklarla birleşmesinde ve arkalıkların sade masif yapıldığı durumlarda kullanılır. Fakat hampaylı ve diğer zıvana birleştirmeler kadar sağlam olmadığı için ana kayıtların birleştirmesinde çok az kullanılır.

Resim 1.6: Düz zıvanalı köşe birleştirme

Zıvana kalınlıkları normal kayıt kalınlığının 1 / 3' ü kadar yapılır. Eğer kayıtlar ince ise birleştirmenin daha sağlam olması için zıvana kalınlıkları artırılabilir. Zıvana genişliği de kayıt genişliği kadar yapılır. Bazen delikler kayıt genişliğinden 4 – 6 mm. dar açılıp zıvana daraltılmak suretiyle hatalı açılmış delikler gizlenir.

Ayak kayıt birleştirmelerinde kayıtlar genel olarak ayaktan 4 – 5 mm. içerde yapılır.

Yüz beraber yapıldığı da olur. Bindirme kayıtlı birleştirmede alıştırma çok iyi ve kullanılan kerestenin kuruluğu aynı olmalıdır. Alıştırma iyi değilse açıklık çirkin görünür. Nem miktarı eşit değilse de farklı çekme dolayısıyla yüzey düzgünlüğü bozulur. Bu bakımdan ayaklar taşkın yapılırsa hem farklı kuruluktan, hem de iyi alıştırmamaktan meydana gelebilecek hatalar pek belli olmaz.

Resim 1.7: Zıvana genişliğinin kayıt genişliğinden az yapılması

1.2.1.2. Hampaylı Zıvanalı Ayak Kayıt Birleştirme

Ayak kayıt birleştirmeleri içinde en çok kullanılanı bu birleştirmedir. Zıvana kalınlığı düz birleştirmede olduğu gibi kayıt kalınlığının 1 / 3' ü kadar veya biraz daha kalın yapılabilir. Hampaylarının genişliğinin 1 / 3' ü veya 1 / 4' ü kadar, uzunluğu da, kayıt kalınlığının 1 / 2' si kadar yapılır fakat kayıt kalınlığı fazla ise hampayı uzunluğu 15 mm den fazla yapılmaz.

Resim 1.8: Hampaylı zıvanalı kayıt birleştirme

Bu birleştirme hem sağlam, hem de yapılması kolay olduğu için çok kullanılır.

Hampayları normal olarak yapılır. Üstten hampayı görülmesi istenmezse alt resim deki hampay tercih edilir.

Resim 1.9: Hampaylı zıvananın takılışı Şekil 1.2: Açılı hampaylı zıvana

1.2.1.3. Bindirme Kayıtlı ve Zıvanalı Ayak Kayıt Birleştirme

Bu birleştirme düz zıvanalı birleştirmeye benzer şekilde yapılır. Fakat kayıt biraz kalın tutulduğundan ayağın dışından da tutan bir kısmı vardır. Kayıtlar ayaktan taşkın veya yüz beraber yapılabilir.

Özellikle üst cumbasına lamba açılacak kalın kayıtlı sandalyelerin ayak kayıt birleştirmesinde kullanılır. Kayıtların ayaklarla gönye burun birleşmesi güzel bir görünüş arz eder. Bu bakımdan kaliteli işlerin yapılmasında kullanılır.

Normal kayıt dışına kayıt genişliğinden lamba kadar geniş ve 5-8 mm kalınlığında parçalar yapıştırılmak suretiyle de bindirme kayıtlı birleştirme yapılabilir.

1.2.1.4. Kavelalı ve Zıvanalı Ayak Kayıt Birleştirme

Küçük kesitli ayaklarla birleştirilecek kayıtlardan biri kavelalı, diğeri de zıvanalı yapılarak ayak zayıflatılmadan sağlam bir birleştirme elde edilebilir. kavelaların uçları zıvanaya girdiği için iş zıvanalı kayıt yönünde çok sağlam olur. Bu özelliğinden dolayı koltuk, sandalye, kanepe gibi oturma mobi1yalarında yan kayıtları zıvanalı, ön ve arka kayıtlar kavelalı birleştirmeli yapılarak zarafet ve sağlamlık birlikte sağlanmış olur.

Birleştirmede kavela çapları ve zıvana kalınlıkları kavelalı ve zıvanalı bileştirmelerdeki gibidir.

Resim 1.10: Kavelalı ve zıvanalı birleştirme Şekil 1.3: Çift kavelalı kayıt birleştirme 1.2.1.5. Kavelalı Ayak Kayıt Birleştirme

Bu birleştirmede kavelalı ve zıvanalı ayak kayıt birleştirmede olduğu gibi küçük kesitli ayakların birleştirilmesinde uygulanır. Kayıt maktaları düzgün hazırlanır, delikler iyi delinir ve kavelalar da normal sıkılıkta girecek çapta olursa birleştirme zıvana kadar sağlam olur. Bu birleştirme köşeli ayaklara uygulandığı kadar yuvarlak ayaklara da uygulanır.

Resim 1.11: Kavelalı birleştirmenin takılması 1.2.1.6. Özel Birleştirmeler

En çok kullanılan birleştirmelerin yanında bazı özel birleştirmelerde uygulanmaktadır.

Bu uygulamalar sağlamlığı artırıcı uygulamalardır. Aşağıda bunlardan örnekler verilmiştir.

Şekil 1.4: İçeriden kamalı birleştirme Resim 1.12: Dışarıdan kamalı birleştirme

Son zamanlarda özellikle fabrikasyon imalatta ayak ve kayıtlar imalat kolaylığı bakımından yüzbeyüz yapılmakta düz veya hampaylı zıvanayla birleştirilmektedir. Fakat ilerde ayakla kayıtın birleşme yerinde çekmeden dolayı meydana gelebilecek açıklığı önlemek için, ya da alıştırma hatasının görülmemesi için kayıtların ucuna 4 – 5 mm. genişlik ve 2 – 3 mm. derinlikte derz açılmaktadır. Bu ayak-kayıt birleştirmelerinin tutkallandıktan sonra zımparalanması da daha kolay olur.

Resim 1.14: Kırlangıç kuyruğu ayak kayıt birleştirme 1.2.1.8. Metal Bağlantılı Ayak Kayıt Birleştirmeler

Seri üretimin artması ve yapılan mobilyaların daha uzak yerlere taşınması gerekliliği doğduğu için sökülüp takılabilir ayakların yapılabilmesi için metal bağlantı gereçleri üretilmiştir. Buradaki amaç ayak kayıt birleştirmelerinde sağlamlıktan ödün vermeden mobilyaları uzak bölgelere gönderirken aynı anda daha çok mobilyayı göndermek nakliyeden dolayı ortaya çıkacak hasarları en aza indirmektir.

Metal bağlantılar ayak ve kayıtlara birleştirme işlemleri yapıldıktan sonra bağlanmalıdır. Kavela, zıvana gibi işlemler yapılmadan sadece metal bağlantı yapmak sakıncalıdır.

Resim 1.15: Metal bağlantılı birleştirme