Avrupa Birliği’nde KOBİ tanımları

Avrupa birliği seviyesinde KOBİ’ler ile ilgili çalışmalar 1980 yıllarında başlamıştır. Avrupa’da girişimciliği geliştirmek için yeni iş alanları açmak ve istihdamı artırmak için çalışmalar yapılmış, bu da KOBİ’lerin önemini artırmıştır. Avrupa Birliği de KOBİ’ler ile ilgili çalışmalarda KOBİ’lerin kurulamamasına neden olan engeller tespit edilmiş, işverenlerin vergi yükleri hafifletilmeye çalışılmış, düşük ücretli çalışanlar için ücret iyileştirici çalışmalar yapılmıştır. Avrupa Birliği’ndeki işletmelerin %99,8’i KOBİ’lerden oluşmaktadır. Avrupa Birliğinde KOBİ’lerindeki çalışan ortalaması ise 6,8 kişidir (Baycan, 2009).

28

tanımlarını tekrar güncellenmiştir. Tanımların yapılmasını sağlayan kriterler; işçi sayısı, bilanço büyüklüğü ve bağımsız ölçütlerden oluşmaktadır. Bağımsız ölçütler kavramında esas alınan sermayesinin %25 veya daha fazla olan büyük işletmelerin kapsam dışında kalmasıdır. Aşağıda 2003 yılını esas alan KOBİ ölçütleri tabloda yer almıştır.

Tablo 2.5. AB KOBİ Tanımı

Ölçütler Mikro Küçük Orta

Maksimum çalışan sayısı 9 49 249

Maksimum yıllık ciro € 2 Milyon €10 Milyon €50 Milyon Maksimum yıllık bilanço toplamı € 2 Milyon €10 Milyon €43 Milyon Kaynak: European Commision, 2005: 14.

Avrupa birliğindeki birçok ülkede KOBİ’lerin tanımları sınıflara ayrılmıştır. Bunlar mikro ölçekli, küçük ölçekli ve orta ölçekli olmak üzere işletmeler üçe ayrılmıştır. Bu tanımlarda yer alan mikro ölçekli işletmelerin tanımı şöyledir; işletmelerde çalışan sayısı 10 kişiden az, yıllık cirosu 2 milyon Euro’yu geçmeyen yani toplam aktif büyüklükleri iki milyondan az olan işletmelere denilmektedir. Küçük ölçekli işletmelerin tanımı ise çalışan sayı 50 kişiden az, yıllık cirosu 10 milyon Euro geçmeyen ve toplam aktif büyüklüğü ise 10 milyon veya daha az olan işletmelere denilmektedir. Orta ölçekli işletmelerin tanımı ise çalışan sayısının 250 kişide az, yıllık cirosu 50 milyonu geçmeyen ve aktif büyükleri 43 milyon Euro’dan az olan işletmelere denilmektedir.(Candan, 2018:4)

KOBİ tanımları Avrupa’nın çeşitli ülkelerde farklı olabilmektedir. Başlıca bazı Avrupa ülkelerinin KOBİ tanımları aşağıdaki gibidir;

İngiltere Kobi Tanımı:

İngiltere’de KOBİ’ler ile ilgili kesin ve resmi bir tanım bulunmamaktadır. “Committee Of Inquiry On Small Firms” (Küçük Sanayi İşletmeleri Araştırma Komitesi) tarafından yapılan araştırmanın sonuçlarına göre KOBİ’ler ile ilgili sektör bazında tanımlar tabloda gösterilmiştir.

Tablo 2.6. İngiltere’de KOBİ Tanımı

Sektör Tanım

İmalat Sanayi 25 İşçiden Az

29

Madencilik Sektörü Yıllık Satış 50.000 Sterlin'den Az Parakende Ticaret Yıllık Satış 200.000 Sterlin'den Az

Toptan Ticaret 200 İşçiden Az

Motorlu Araç Ticareti Bakım ve Onarım Yıllık Satış 100.000 Sterlin'den Az

Kaynak: Şimşek, 2002:9

İngiltere de yukarıdaki şekilde görüldüğü gibi sektörlerin tanımlarında, her sektöre göre farklı nicel kriterler kullanılmıştır. İngiltere de en çok kullanılan ve değer gören nicel kriter işletmenin hukuki şeklidir. Bu kriterlere göre sermaye şirketleri büyük işletmeler, şahıs şirketleri ise küçük işletme sayılmaktadır.

Hollanda’da KOBİ tanımı:

Hollanda da resmi ve tamamen geçerli bir KOBİ tanımı yapılmamıştır. Burada esas alınan kriter ve yapılan hukuki tanımlarda çalışan kişi sayısı esas alınmıştır. Hollanda da 1-10 arasında çalışanı olan işletmelere küçük işletmeler, 10- 100 arası çalışanı olan işletmelere de orta büyüklükte işletmeler denilmektedir. Kullanılan başlıca nitel kriter ise işletme örgütünün basitliği ve tüm işletmecilik işlevlerinin, işletme sahibi tarafından üstlenilmesidir (Hamer, 1987:84).

Almanya’da KOBİ Tanımı:

Almanya da kesin ve resmi bir KOBİ tanımı yapılmamıştır ama KOBİ tanımı yapılırken bazı nicel ölçütler kullanılmıştır. Almanya’nın KOBİ tanımlarında esas alınan ölçüler; işletmeler sermaye piyasasında yer alırlar, girişimci işletmeyle özdeş olmuştur, girişimci risk ve sorumlulukları üstlenmiştir ve girişimci bağımsızlığa önem vermiştir. (Tutar, 2009:12). Aşağıdaki tabloda Almanya da sektöre göre çalışan sayısı ve yıllık satış tutarı ölçü alınarak tanımlama yapılmıştır.

Tablo 2.7. Almanya’da KOBİ Tanımlaması

Sektör Çalışan Sayısı Yıllık satış tutarı

İmalat sektörü

Küçük işletmeler Orta işletmeler 1–49 50–99

2 milyon DM’a kadar 2 milyon DM- 25 milyon DM Toptan ticaret

Küçük işletmeler Orta işletmeler 1–9 10–99

1 milyon DM’a kadar 1 milyon DM- 500 milyon DM Perakende ticaret

Küçük işletmeler Orta işletmeler 1–2 3–99

500 bin DM’a kadar 500 bin DM- 2 milyon DM Ulaştırma haberleşme ve hizmet

Küçük işletmeler Orta işletmeler 1–2 3–49

100 bin DM’a kadar 100 bin DM- 2 milyon DM

30

Fransa’da KOBİ Tanımı:

Fransa’da kesin ve resmi bir KOBİ tanımı yoktur. Fransa’da KOBİ ile ilgili yapılan yasal düzenlemeler de KOBİ’ler, yöneticiler tarafından teknik anlamında, ahlaki anlamda, mali anlamda ve yasal anlamda sorumlulukların üstlenildiği işletmelerdir ve resmi bir tanımı bulunmamaktadır (Gök, 2004:138).

Genel olarak ülkelerin KOBİ tanımları çalışan kişi sayısına göre yapılan tanımlamalar aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.

Tablo 2.8. Dünya’da Çalışan Sayısına Göre KOBİ Tanımları

Ülkeler Mikro İşletme Küçük işletme Orta Ölçekli KOBİ

Almanya 1-6 6-50 51-500 1-500 Fransa 1-5 5-150 150-500 1-500 İngiltere 1-20 20-250 1-250 İtalya 11-50 51-100 101-500 1-500 İspanya 1-50 51-500 1-500 Hollanda 1-100 100-200 1-200 Belçika 10-99 100-500 1-500 Danimarka 6-20 21-75 1-500 Portekiz 1-500 İrlanda 1-500 İsviçre 1-49 50-500 1-500 Avusturya 1-10 10-100 1-100 Yunanistan 1-50 Lüksemburg 1-10 Romanya 1-9 10-49 50-249 1-250 İsveç 1-500 AB 1-9 10-99 99-499 1-500 ABD 1-500 500-1500 1-1500 Japonya 5-19 1-50 50-300 5-300 Malezya 1-5 5-49 50-199 1-199 Hindistan 1-50 Arap Ülkeleri 1-49 Mısır Güney Kore Azerbaycan 10-100 10-100 Güneydoğu Asya Ülkeler 1-10 10-49 50-199 1-199 Meksika 1-5 5-49 50-175 1-175 Brezilya 1-10 11-49 50-99 1-99 Avustralya 1-9 1-100 Kaynak: Tutar, 2009:15

31