Atıkların Yönetimi

3.3.2.3.1.1. Tehlikeli Atıkların Kontrolü

İşletmenin tüm süreçleri içerisinde ortaya çıkabilecek tehlikeli atıklar aşağıdaki gibidir:

Atık yağ,

Atık yağ kabı (saç varil, teneke, plastik kaplar), Yağ bulaşan atık (üstüpü, bez, kişisel koruyucu vb.),

Atık kimyasal kaplar (plastik bidon, kova, varil, big bag, çuval vb), Atık elek bezi,

Atık fırın yalıtım malzemeleri,

Elektrik ve elektronik atık (kablo, devre, pano, faks makinesi, telefon vb.),

Atık akü, Atık lastik, Atık pil,

Atık florasan lamba, Atık kartuş ve toner,

Bilgisayar atıkları (hard disk, yazıcı, klavye, mouse vb.), Tıbbi atık,

Kimyasal buluşan atık (üstüpü, bez, kişisel koruyucu vb.). İşletmenin beş farklı tehlikeli atık toplama noktası vardır. Bunlar;

Malzeme Ambarı; Yukarıda belirtilen atıklardan atık pil, atık kartuş ve toner, atık daksil, bilgisayar ve ilgili donanım atığı oluştuktan sonra malzeme ambarına teslim edilerek eskisi yenisi ile değiştirilir. Atık piller “atık pil toplama kutusunda”, atık kartuş ve tonerler ise “atık kartuş ve toner toplama kutusunda” toplanır. Atık daksiller “tehlikeli atık sahasına” gönderilir. Atık pil ve atık kartuş-tonerlerin toplama kutuları doldukça “tehlikeli atık sahasına” aktarılır.

Atık Yağ Tankı; Atık yağlar, oluştukları yerlerde atık yağ toplama kaplarında toplanır. Malzeme ambarı ekibi tarafından periyodik olarak bu kaplar toplanarak atık yağ tankına boşaltılır. Oluşan atık saç variller de periyodik olarak malzeme ambarı ekibi tarafından toplanır. Atık yağ ve saç varil oluştuğunda Arıtmalar ve Çevre Yöneticiliği‟ne haber verilebilir.

Elektrik-Elektronik Atık Konteynırı; Elektrik bakım bölümlerinde bulunur. Kablo, devre, elektrik parçaları, pano vb. atıklar bu konteynırda biriktirilip, Tehlikeli Atık Sahası‟na teslim edilir. Atık floresan lamba ve civalı ampuller oluştuğunda, değiştirme sırasında yenilerinin karton kutularına koyularak Tehlikeli Atık Sahası‟na teslim edilir.

Tehlikeli Atık Konteynırı; Kimyasal veya yağ bulaşmış atıklar, atık fırın yalıtım malzemeleri, atık elek bezleri taşıma kolaylığı sağlamak üzere, bu konteynırların içerisine yerleştirilecek büyük torbalarda biriktirilebilir. Bu torbaları bölümler, Tehlikeli Atık Sahası‟ndan temin edebilirler. Tehlikeli Atık Konteynırları dolunca Tehlikeli Atık Sahası‟na teslim edilir.

Tıbbi Atık Kutusu; Basit yaralanmalara yapılan müdahale sonucu oluşan tıbbi atıklar, tıbbi atık kutularına atılır. Tıbbi atık kutuları, ecza dolaplarının yanında bulunur. Tıbbi atıklar, Arıtmalar ve Çevre Yöneticiliği Katı Atıklar ekibi tarafından toplanarak revirdeki ana Tıbbi Atık Toplama Kutusu‟na aktarılır. Revirde toplanan tıbbi atıklar, periyodik olarak belediyenin tıbbi atık aracı ile alınır.

Absorban Kullanımı; Absorbanlar kum, talaş ve süngerden oluşur. Tehlikeli kimyasalların kullanım alanlarında bulundurulur. Dökülme durumunda absorbanla müdahale edilerek kimyasalın yayılması önlenir. Dökülen kimyasal malzeme toplanarak, oluşan atık Tehlikeli Atık Konteynırlarına atılır.

Bir atığın tehlikeli olup olmadığının anlaşılamadığı durumlarda Arıtmalar ve Çevre Yöneticiliğine başvurulur.

Malzeme Ambarı, Revir ve Tehlikeli Atık Sahası‟ndaki tehlikeli atıklar, atığın oluştuğu bölüm, atığın türü ve miktarı bilgilerinin kaydedildiği FRM.GEN.ÇYS.027 Tehlikeli Atık Kayıt Formu doldurularak teslim edenin imzası karşılığında alınır.

Tehlikeli Atık Sahası, Çarşamba ve Cuma günleri 8:00-12:00 saatleri arasında açılır. Sahaya getirilen atıkların kesinlikle saha görevlisine teslim edilmesi gerekir.

Tehlikeli Atık Sahasında uyulması gereken kurallar aşağıdaki gibidir: a) Görevli dışında veya görevlinin izni olmadıkça girilmesi yasaktır. b) İçine veya çevresine ateşle yaklaşılması kesinlikle yasaktır.

c) Yiyecek, içecek bulundurmak ve tüketmek, sigara kullanmak yasaktır. d) Uygun kişisel koruyucular kullanılmadan giriş yapılamaz.

Tehlikeli atıklar geri kazanım veya bertaraf için lisanslı kuruluşlara FRM. GEN.ÇYS.028 Ulusal Atık Taşıma Formu ile gönderilir.

Geri kazanım veya bertaraf için lisanslı kuruluşlara gönderilen tehlikeli atıklar, Arıtmalar ve Çevre Yöneticiliği tarafından yıllık olarak Çevre ve Orman Bakanlığı‟na bildirilir.

3.3.2.3.1.2. Katı Atıkların Kontrolü

Üretim birimlerinde, laboratuarlarda, girdi ve stok sahalarında oluşan geri kazanılabilir ve diğer evsel katı atıkların nasıl toplanacağı atık kabı türlerine göre açıklanmıştır.

Aşağıda yer alan atıklar dışında atık oluşursa Arıtmalar ve Çevre Yöneticiliği‟ne haber verilmektedir.

3.3.2.3.1.2.1. Üretim Birimlerinde Atıkların Kontrolü

Üretim bölümü içerisinde atıkların kontrolü 6 farklı kısımda incelenebilmektedir. Bunlar sırası ile;

Atık Kağıt Konteynırı: 660 litrelik plastik, 240 litrelik plastik veya 400 litrelik galvaniz konteynırlardır. Üretim birimlerinde oluşan ambalaj kartonu atıkları ve diğer her türlü kağıt atık bu konteynırlara atılır. Eğer ambalaj kartonu atıkları konteynıra sığamayacak durumda olursa, konteynır dışında yığın yapılabilir.

Atık Naylon Konteynırı: 660 litrelik plastik, 240 litrelik plastik veya 400 litrelik galvaniz konteynırlardır. Üretim birimlerinde ambalajlama sırasında oluşan naylon atıklar bu konteynırlara atılır. Eğer atıklar konteynıra sığamayacak durumda olursa, konteynır dışında yığın yapılabilir.

Endüstriyel Atık Konteynırı: 660 litrelik plastik veya 400 litrelik galvaniz konteynırlardır. Üretim birimlerinde oluşan; plastik hortum, toz perdesi, konveyör bant, ekipman, el aletleri, makine elemanları, kalıp, manyetik, elek ve

platform değişimleri sırasında oluşan metal atıklar, ahşap atıklar, atık roleler, atık toz filtreleri, atık konveyör bantlar, atık hortumlar, atık fitler ve pres bezleri bu konteynırlara atılır. Eğer atıklar konteynıra sığamayacak durumda olursa, konteynır dışında yığın yapılabilir veya doğrudan atık traktörüne atılır. Atık roleler diğer atıklardan ayrı olarak torba veya çuvallarda toplanmaktadır. Şehrin Arıtma Tesisinde oluşan atık fitler pres bezleri doğrudan atık kek kamyonuyla atık sahasına atılabilir. Tehlikeli atık olmayan ambalaj çuvalları (big-bag) da sadece bu atıklar için ayrılmış endüstriyel atık konteynırlarında biriktirilir. Kimyasal, yağ vb. madde aktarılan plastik kaplar eğer içindeki madde tehlikeliyse tehlikeli atıktır, bu nedenle kesinlikle endüstriyel atık veya evsel çöp için ayrılan kaplara atılmamalıdır.

Atık Cam Kutuları: Üstten atma yerleri bulunan metal kutulardır. Üretim birimlerinde ve yemekhanelerde bulunur. Atık camlar bu kutulara atılır. Atık Kağıt Konteynırı, Atık Naylon Konteynırı, Endüstriyel Atık Konteynırı ve Atık Cam Kutuları dolduğu zaman ambalajlama bölümlerinin çıkış kapıları önüne veya en yakındaki Çöp konteynırlarının yanına çıkartılır. Bu atıklar bölümlerden atık traktörü veya kağıt-naylon kamyonu ile toplanır. Konteynır toplama zamanlarının duyurusu Arıtmalar ve Çevre Yöneticiliği tarafından yapılır.

Çöp Kutuları: Plastik kaplardır. Değişik büyüklükte olabilirler. Yemekhane, soyunma odaları ve tuvaletlerin kullanımı sonucu oluşan evsel katı atıklar bu kutulara atılır. Örneğin, plastik yoğurt kapları evsel atık olarak değerlendirilip çöp kutularına atılmalıdır. Ancak yıkanıp temizlendikten sonra plastik atık olarak Endüstriyel Atık Konteynırlarına atılabilir. Yemek atıkları bulaşmış kağıt, naylon vb malzemeler evsel atıktır. Çöp kutularına atılmalıdır. Çöp kutuları dolduğunda çöp konteynırlarına aktarılır.

Çöp Konteynırı: 400 litrelik galvaniz konteynırlardır. Çöp kutuları bu konteynırlara boşaltılır. Çöp konteynırları, özel çöp kamyonu ile toplanır. Kamyonun toplama sistemine zarar verdiği için, çöp konteynırlarının içine kesinlikle büyük katı parçalar (Karo kırıkları, ahşap parçalar vb.) atılmamalıdır. Üretim birimlerinde oluşan diğer atıklar, bilya ve astarlar, alçı kalıplar, kesme ve parlatma çamurları, ön çökeltme havuzu çamurları, kanal temizliği atıkları ve hafriyat atıklarıdır.

Bilya ve Astarlar: Masse Hazırlık Bölümlerinde atık bilya ve astarlar ayrı bir alanda toplanır. Tekrar kullanılmak üzere tamir edilir. Tekrar kullanılamayacak durumda olanlar atık traktörüyle atık sahasına götürülür.

Atık Alçı Kalıplar: Atık alçı kalıplar römork veya vagonda biriktirilerek atık sahasına atılır.

Kesme ve Parlatma Çamurları: Kesme ve Parlatma Çamurları, römorku bulunmayan noktalardan atık römorku ile alınır.

Ön Çökeltme Havuzu Çamurları: Ön Çökeltme havuzları doldukça atıklar kepçe ile kamyona alınır. Kepçe ve kamyon çalışmaya başlamadan önce bölüm ustasına haber verilir. Genel olarak aylık yapılan çalışmanın dışında kepçe ve kamyon çalışması isteniyorsa 2295 veya 3341 no‟lu telefonlara ulaşılarak istek bildirilir. Kamyon ile alınan çamurlar, şehrin Arıtma Tesisine beslenir. Çamurlarla beraber gelebilecek katı parçalar, Arıtma tesisi ekipmanlarına zarar verdiği için kesinlikle ön çökeltme havuzlarına herhangi bir atık atılmaması gerekir. Örneğin karo kırıkları, ahşap parçalar, ambalaj naylonları gibi.

Kanal Temizliği Atıkları: Üretim birimlerinde yapılan kanal temizlikleri sonucu çıkan atıklar, atık römorkuna veya ön çökeltme havuzlarına boşaltılır. Kanal temizliği atıkları da Arıtma Tesisi‟ne beslendiği için kanallara kesinlikle çöp atılmaması gerekmektedir. Örneğin yer temizlikleri sırasında oluşan süprüntülerin, karo kırıklarının kanallara atılmaması gerekmektedir. Üstüpü, yoğurt kabı, sigara izmaritleri, meyve kabukları vb. kendilerine ait olan atık kaplarında biriktirilmelidir.

Hafriyat Atıkları: İnşaat faaliyetleri sonucu çıkan hafriyat ve inşaat atıkları, inşaat yapan taşeron tarafından şehir belediyesinin gösterdiği alana atılır. Bu atıkların uygun olarak uzaklaştırılmasından ve hafriyat alanlarının temizliğinden ilgili bölüm yöneticileri ve İnşaat İşleri Birimi sorumludur.

3.3.2.3.1.2.2. Laboratuvar ve Bürolarda Atıkların Kontrolü

Laboratuar ve büro atıkları beş ayrı kısımda incelenmektedir. Bunlar sırası ile;

Atık Kağıt Kutusu: Geri dönüşümlü malzemelerden yapılmış atık kağıt toplama kutularıdır. Oluşan atık kağıtlar bu kutulara atılır. Dolduğu zaman en yakındaki atık kağıt konteynırına boşaltılır.

Atık cam kutular: Mavi renkli, üstten atma yeri bulunan metal kutulardır. Atık camlar bu kutulara atılır.

Atık plastik-metal kutular: Üstten atma yeri bulunan, yeşil renkli metal kutulardır. Oluşan plastik ve metal atıklar bu kutulara atılır. Kutulara sığamayacak kadar büyük ebatta atık oluşursa atık traktörüne alınır, traktör için haber verilir.

Çöp Kutuları: Plastik kaplardır. Değişik büyüklükte olabilirler. Yemekhane, soyunma odaları ve tuvaletlerin kullanımı sonucu oluşan evsel katı atıklar bu kutulara atılır. Örneğin plastik yoğurt kapları evsel atık olarak değerlendirilip çöp kutularına atılmalıdır. Ancak yıkanıp temizlendikten sonra plastik atık olarak Endüstriyel Atık Konteynırlarına atılabilir. Yemek atıkları bulaşmış kağıt, naylon vb. malzemeler evsel atıktır, Çöp kutularına atılmalıdır. Çöp kutuları dolduğunda Çöp konteynırlarına aktarılır.

Çöp Konteynırı: 400 litrelik galvaniz konteynırlardır. Çöp kutuları bu konteynırlara boşaltılır. Çöp konteynırları, özel çöp kamyonu ile toplanır. Kamyonun toplama sistemine zarar verdiği için, çöp konteynırlarının içine kesinlikle büyük katı parçalar atılmamalıdır.

3.3.2.3.1.2.3. Girdi ve Stok Sahalarında Atıkların Kontrolü

Girdi ve stok sahası içerisindeki atık kontrolleri 4 farklı biçimde gerçekleştirilmektedir.

Atık Kağıt Konteynırı: 660 litrelik plastik, 240 litrelik plastik veya 400 litrelik galvaniz konteynırlardır. Ambalaj kartonu atıkları ve diğer her türlü kağıt atık bu konteynırlara atılır. Eğer ambalaj kartonu atıkları konteynıra sığamayacak durumda olursa, konteynır dışında yığın yapılabilir.

Atık Naylon Konteynırı: 660 litrelik plastik, 240 litrelik plastik veya 400 litrelik galvaniz konteynırlardır. Oluşan ambalaj naylonu atıkları bu konteynırlara atılır. Eğer atıklar konteynıra sığamayacak durumda olursa, konteynır dışında yığın yapılabilir.

Çöp Kutuları: Plastik kaplardır. Değişik büyüklükte olabilirler. Yemekhane, soyunma odaları ve tuvaletlerin kullanımı sonucu oluşan evsel katı atıklar bu kutulara atılır. Örneğin plastik yoğurt kapları evsel atık olarak değerlendirilip çöp kutularına atılmalıdır. Ancak yıkanıp temizlendikten sonra plastik atık olarak Endüstriyel Atık Konteynırlarına atılabilir. Yemek atıkları bulaşmış kağıt, naylon vb. malzemeler evsel atıktır, Çöp kutularına atılmalıdır. Çöp kutuları dolduğunda Çöp konteynırlarına aktarılır.

Çöp Konteynırı: 400 litrelik, galvaniz konteynırlardır. Çöp kutuları bu konteynırlara boşaltılır. Çöp konteynırları, özel çöp kamyonu ile toplanır. Kamyonun toplama sistemine zarar verdiği için, çöp konteynırlarının içine kesinlikle büyük katı parçalar atılmamalıdır.