Asıl uygulama

Asıl uygulama öncesi katılımcıları tanımak adına ―Öğretmen Ön GörüĢme Formu I‖ ve ―Öğretmen Ön GörüĢme Formu II‖ uygulanmıĢtır. Bu görüĢmelerde öğretmenlerin oldukça rahat ve içten cevaplar verdikleri gözlemlenmiĢtir. Öğretmen grubunda yer alan katılımcılar arasında güvenilir bir ortam oluĢması ve katılımcıların birbirleri ile kaynaĢması amacıyla asıl uygulama öncesinde tanıĢma toplantısı yapılmıĢtır. Bu toplantının okul dıĢında yapılarak katılımcıların birbirlerini mesleki anlamda tanıması ve fikir alıĢveriĢinde bulunmaları arzusu ön planda tutulmuĢtur. TanıĢma toplantısında katılımcılardan ders araĢtırmasını ve araĢtırmanın detaylarının tanıtılması adına uygun bir gün ve saat belirlemeleri istenmiĢtir. Tanıtım toplantısı için katılımcılar bir sonraki haftada herkes için uygun bir gün ve saat konusunda hem fikir olduktan sonra tanıĢma toplantısına son verilmiĢtir.

Tanıtım toplantısında pilot uygulamada kullanılan tanıtım sunumu kullanılarak ders araĢtırmasına yönelik bilgilendirme yapılmıĢtır. Katılımcılara ders araĢtırması uygulama dosyası hazırlanarak herbir katılımcıya bu dosya takdim edilmiĢtir. Bu dosya içerisinde araĢtırmacı tarafından ―AraĢtırma Dersi Plan Taslağı‖ (Ek-3) ve ―AraĢtırma Dersi Planı Hazırlama Yönergesi‖ (Ek-4), ―Katılımcı Uygulama Basamağı‖ (Ek-5) dokumanlarının yer aldığı bir dosya hazırlanarak katılımcılara dağıtılmıĢtır. Bu dosyada asıl uygulama sürecinde katılımcıların incelemeleri için ―Ġngilizce Öğretim Programı‖ MEB (2018) ve ―Öğretmen El Kitabı‖ (Sönmez, 2015) verilmiĢtir. Yansıtıcı günlükler için her bir katılımcıya gerekli kırtasiye malzemeleri dağıtılmıĢtır.

Öğretmenlerin ders programları, destekleme kursları ve günlük yaĢamlarını göz önüne alarak kendileri için uygun ortak bir zaman belirlemeleri istenmiĢtir. Pazartesi ve perĢembe günleri saat 15.30 ile 17.00 arasında toplantıların yapılmasına karar verilmiĢtir. Öğretmenler, toplantılar dıĢında da fikir alıĢveriĢinin sağlanması adına sosyal ağ üzerinden iletiĢim ağı kurulması yönünde görüĢ bildirmiĢlerdir.

Ders araĢtırması uygulamasının temelini oluĢturacak ve sonraki aĢamaları da biçimlendirecek olan araĢtırma teması hususunda öğretmenler çabuk karar vermek istememiĢlerdir. Yapılacak ilk toplantıya kadar öğrencilere kazandırılacak olan davranıĢ

73

ve becerileri araĢtırarak ortak bir nokta belirlemeye karar vermiĢlerdir. Tanııtım toplantısında katılımcılar dersi planlamaya yönelik kiĢisel görüĢlerini ve deneyimlerini birbirleriyle paylaĢmıĢlardır. Ayrıca katılımcıların birbirleriyle kaynaĢmasına ve kendi aralarında süreç için önemli olan güven duygusunun inĢa edilmesine gayret gösterilmiĢtir.

Tanıtım toplantısından sonraki aĢamada gerçekleĢtrilen ilk toplantıda katılımcılar araĢtırma temasına yönelik fikirlerini beyan etmiĢlerdir. TartıĢmalar sonucunda temanın öğrenciler arasında etkileĢimi artırmaya yönelik olmasına karar vermiĢlerdir. Katılımcıların temaya karar vermede zorlandıkları gözlemlenmiĢtir. Bununla birlikte, araĢtırma boyunca odaklanacakları konular içinde bireysel düĢüncelerini ifade etmiĢlerdir. Katılımcılar toplantı sonunda araĢtırma derslerinde odaklanacakları konuları ve her bir araĢtırma dersini sınıfta uygulayacak katılımcıyı belirlemiĢlerdir. Asıl uygulama sürecinde üç farklı araĢtırma dersi hazırlanarak uygulamaya konulmuĢtur. Üç araĢtırma dersi ortak tema doğrultusunda iki farklı kademe de uygulanmıĢtır. AĢağıda her bir ders araĢtırmasına yönelik detaylı bilgi verilmiĢtir. Birinci araĢtırma dersi için katılımcılar belirledikleri tema doğrultusunda 7. sınıf ―Comparatives (Making simple comparisons)‖ konusuna karar vermiĢlerdir. Konu seçiminde katılımcıların öğretim programını göz önüne aldıkları görülmüĢtür. Birinci ders araĢtırmasının hazırlık aĢaması 4 toplantı sonunda gerçekleĢtirilmiĢtir. Birinci ders araĢtırmasının uygulaması için Göktuğ Öğretmen gönüllü olmuĢtur. Ġkinci araĢtırma dersi için katılımcılar ―Can/can‘t (Expressing ability/inability)‖ konusuna karar vermiĢlerdir. Altı toplantı sonunda tasarlanan ikinci ders araĢtırmasının uygulanması için Su Öğretmen gönüllü olmuĢtur. Üçüncü araĢtırma dersi için ise 7. sınıf ―Tv Programmes (expressing preferences)‖ konusuna odaklanılmıĢtır. Üçüncü ders araĢtırmasının hazırlık aĢaması 5 toplantı sonunda gerçekleĢtirilmiĢtir. Üçüncü ders araĢtırmasının uygulaması için de Seçin Öğretmen gönüllü olmuĢtur.

Katılımcıların farklı konularda planlama ve yansıtma yapabilmeleri, sürecin uzun soluklu olması ve katılımcıların devamlılığını sağlayabilmek adına ders araĢtırmasının özgün formundan farklı olarak dersi planlama, uygulama, yansıtma süreçleri belirlenen kademelerde ve ilgili konularda bir kez yapılmıĢtır. Dersi planlama ve yansıtma süreçleri bir döngüyü temsil etmektedir. AraĢtırma üç ders araĢtırması döngüsü ile sınırlıdır. Bu döngü de düzeltme, yeniden uygulama, yeniden yansıtma ve

74

raporlaĢtırma süreçlerine yer verilmemiĢtir. Ġngilizce öğretmenlerinin öğretim görevlerine yönelik grup temelli becerilerini ele alan bu araĢtırma, öz düzenlemenin ön düĢünüĢ basamağında yer alan hedef belirleme ve stratejik planlamayla sınırlandırılırken; performans (veya isteğe bağlı) kontrol aĢamasının alt basamakları olan kendi kendini denetleme ve izleme (öz kontrol veya öz gözleme) süreçleri bu çalıĢmaya dâhil edilmemiĢtir.

Hazırlık aşamalarının genel süreci

Hazırlık aĢaması hedef belirleme, içerik belirleme, öğretim yaĢantılarını sunma ve baĢarı ölçütü belirleme olarak dört alt aĢamadan oluĢmaktadır (ġekil 3. 1).

Tasarlanan üç ders araĢtırmasının hazırlık aĢamasında katılımcılar öncelikle sınıf kademelerini ve konuları belirlemiĢlerdir. Kademe ve konuların belirlenmesinin ardından genel hedefleri ve öğretilecek içeriği belirlemeye yönelik çalıĢmalar yürütmüĢlerdir. Planlama sürecinde 40 dakikalık ders sürecini üç aĢamada ele alarak dersi giriĢ, geliĢtirme ve sonuç bölümleri olarak tasarlamıĢlardır.

ġekil 3. 1 Hazırlık aĢaması

Her bir ders araĢtırması için hedef belirleme, içerik belirleme, öğretim yaĢantılarını düzenleme ve baĢarı ölçütü belirleme çalıĢmaları yapmıĢlardır. Öğretim yaĢantılarını belirleme aĢamasında giriĢ etkinliklerini, yöntem, strateji ve teknikleri, kullanılacak araç-gereçleri, olası durumları ve zamansal akıĢı belirlemek için çalıĢma

75

yapmıĢlardır. Belirlenen hedef ve içerik doğrultusunda uygulanacak olan etkinlikleri ve kullanılacak olan materyalleri (çalıĢma yaprağı) de belirlemiĢlerdir. GerçekleĢtirilen bu çalıĢmalar yazılı planda somut hale getirilerek hazırlık aĢamasına yönelik yapılan çalıĢmalara son verilmiĢtir.

Uygulama aşamasının genel işleyişi

Hazırlık aĢamasında araĢtırma dersi planının tasarlanmasının ardından, bu planın belirlenen kademede gönüllü bir katılımcı tarafından sınıfta uygulanmasına geçilmiĢtir. Uygulama süreci diğer katılımcılar tarafından sınıfta gözlemlenmiĢtir. Gözlemde yer alan öğretmenler ilgili hususlar için yazılı plan üzerinde notlar almıĢlardır. Katılımcılar hazırlanan ders araĢtırması planlarını kendi okullarında ve kendi sınıflarında uygulamıĢlardır. Uygulama aĢamasının ilki, Göktuğ Öğretmen tarafından görev yaptığı okulda gerçekleĢtirilmiĢtir. Ġkinci araĢtırma dersi uygulaması Su Öğretmen tarafından görev yaptığı okulda sunulmuĢtur. Üçüncü araĢtırma dersi uygulaması için Seçin Öğretmen gönüllü olmuĢtur. Seçin Öğretmen‘in kurumunun yeni bir okul binasına taĢınması ve sınıfın teknolojik alt yapısının (akıllı tahta, ses sistemi) hâlihazırda kurulmamıĢ olması sebebiyle katılımcılar aldıkları karar doğrultusunda son uygulama Göktuğ Öğretmen‘in okulunda gerçekleĢtirilmiĢtir.

Yansıtma aşamasının genel işleyişi

Yansıtma aĢamasında katılımcılar araĢtırma dersinin iĢleniĢine yönelik kiĢisel görüĢlerini ifade etmeleri istenmiĢtir. Öncelikle dersi sunan öğretmenden ve sonrasında gözlem yapan diğer katılımcı öğretmenlerden derse yönelik izlenimlerini paylaĢmaları istenmiĢtir. Bu sürecin odağı dersi iĢleyen öğretmen değildir. Odak, ilk olarak araĢtırma dersini genel hatları; ardından giriĢ, geliĢtirme, sonuç bölümleri ve tasarlanan etkinliklerdir. Yansıtma aĢamasında veri kaybını en aza indirgemek için katılımcılardan hazırlanan ders planları üzerine not almaları istenmiĢtir. Uygulamanın video kayıtları da katılımcılara izletilerek süreç tekrardan katılımcılara hatırlatılmıĢtır. Hem gözlem notları hem de video kayıtları eĢliğinde katılımcılar derse yönelik değerlendirmelerini yapmıĢlardır. Yansıtma aĢaması değerlendirme, nedensel affetme ve sonuç çıkarımında bulunma olmak üzere üç alt süreçten oluĢmaktadır (ġekil 3. 2).

Değerlendirme aĢamasında derse iliĢkin baĢarı ve baĢarısızlık durumlarının; nedensel affetme sürecinde baĢarı ve baĢarısızlık durumlarının nedenlerinin ne olduğuna yönelik katılımcılar grup temelli bir çalıĢma yürütmüĢlerdir. Sonuç çıkarımda bulunma

76

aĢamasında ise bir sonraki yapılacak olan araĢtırma dersi için hangi hususların gözden geçirilmesi gerektiğine yönelik çalıĢmalar yapılmıĢtır.

ġekil 3. 2 Yansıtma aĢaması

Yapılan bu üç aĢamada bireysellikten daha ziyade ortak bir paydada buluĢulması gayesi ön planda tutulmuĢtur. Her bir yansıtma aĢaması öncelikle uygulamaların hemen ardından (15-20 dakika sonra) ilgili kurumdaki toplantı odasında gerçekleĢtirilmiĢtir. Bunu takip eden ilk toplantıda ise kamera kayıtları izlenerek yansıtma süreçleri gerçekleĢtirilmiĢtir. AraĢtırmacı yansıtma sürecinde katılımcıların yansıtıcı düĢüncelerini ortaya çıkarmak amacıyla bir takım sorular: ―Derse iliĢkin neler düĢünüyorsunuz? Hazırlanan plan baĢarılı oldu mu? BaĢarısız olduysa sebepleri nelerdir? Beklenilenden farklı neler oldu?‖ yönlendirerek katılımcıların bu süreçte aktif olmalarına, yansıtma süreçlerinde tartıĢmaların nitelikli olması için yardımcı olmuĢtur.