Arazi Kabiliyet Sınıfları

arazi kabiliyet sınıfları Malatya ve Elazığ illerinin arazi varlığı çalıĢmalarına göre oluĢturulmuĢtur (ġekil 6). Havza tabanının büyük bölümü I ve II sınıf tarım arazilerinden oluĢmaktadır. Malatya il genelinde I. sınıf arazilerin alanı toplam 70.177 hektar olup, il yüzölçümünün % 5,7'sini teĢkil etmektedir. Bu sınıf arazilerin % 47.2' si kahverengi, % 28.1'i alüvyal, % 12.5'ini kolüvyal, % 9.3'ü kırmızımsı kahverengi ve % 2.8'ini de kireçsiz kahverengi topraklar oluĢturmaktadır.

Şekil 6: Malatya Havzası ve çevresinin arazi kabiliyet sınıfları haritası (Malatya ve Elazığ İl Varlığı haritalarından faydalanılmıştır)

Tamamı % 2'den daha düĢük eğimli olan I. sınıf arazilerin % 97.2'sinde toprak derin ve kalanında orta derindir. Bu arazilerin 27.423 hektarında sulu, 20.434 hektarında nadaslı kuru, 2832 hektarında da nadassız kuru tarım yapılmaktadır.17.032 hektarı

bahçe, 152 hektarı çayır olan bu arazilerin kalan 2304 hektarı da yerleĢim alanı haline gelmiĢ bulunmaktadır.

Malatya il genelinde II.sınıf araziler 81.265 hektarlık yüzölçümleri ile % 6,6'lık bir oran teĢkil etmektedir. Bu arazilerin % 0,5'ini alüvyal, % 16,4'ünü kolüvyal,% 59,1'ini kahverengi, % 5,1'ini bazaltik topraklar ve % 0,1'ini kahverengi orman, 5% 3,2'sini ise kireçsiz kahverengi orman toprakları oluĢturmaktadır. Bu arazilerin % 6,7'sinde eğim, % 0-2 ve % 93,3'ünde de % 2-6 arasındadır. Toprakların % 57,9'u derin, % 41,11'i orta derin ve % 1'i de sığdır. Büyük bir kısmında hafif ve orta derecede erozyon hüküm sürmektedir. Bu sınıfın % 0,5'inde drenaj yetersizliği vardır.

I.sınıf arazilerin 45.739 hektarında kuru tarım, 20.892 hektarında sulu tarım yapılmaktadır. 1670 hektarı bağ ve bahçe, 2964 hektarı da yerleĢim alanı olarak kullanılmaktadır.

Üçüncü sınıf araziler, 126.383 hektar yüzölçümleriyle Malatya ilinin % 10,2'sini teĢkil etmektedir. Bu arazilerin % 0,1'i alüvyal, % 6,2'sini kolüvyal, % 68,8'ini kahverengi, % 4,5'ini bazaltik topraklar ve % 2,8'ini kahverengi orman, % 1,8'ini ise kireçsiz kahverengi orman toprakları oluĢturmaktadır.

Bu sınıfın % 81,9' unu orta, % 16,3' ünü hafif eğimli topraklar oluĢturmaktadır. % 1,8'i ise düz veya düze yakın topraklardır. % 10,4' ünde toprak derin, % 83,6' sın da orta derin ve % 5,9'unda sığdır. Bu sınıftaki toprakların % 1,8'inde hafif, % 98,2'sinde orta derecede erozyon hüküm sürmektedir. Toprakların % 0,1'inde drenaj yetersizliği görülmektedir. Üçüncü sınıf arazilerin ildeki kullanım durumları da Ģöyledir. 88.301 hektar kuru tarım, 15.471 hektar sulu tarım, 16.129 hektar bağ-bahçe, 2400 hektar çayır- mera, 1023 hektar orman ve 3059 hektar yerleĢim alanı.

Malatya ilinde IV. sınıf araziler, 124.076 hektar yüzölçümü ve % 10,1'lik bir orana sahiptir. Bu sınıfın % 0,9'unu kolüvyal, % 61,7'sini kahverengi, % 4,2'sini kireçsiz kahverengi, % 12,5'ini kırmızımsı kahverengi, % 7,9'unu bazaltik topraklar ve % 5,9'unu kahverengi orman, % 6,9' unu kireçsiz kahverengi orman toprakları teĢkil etmektedir. Bu sınıf arazilerin % 5,4'ü hafif, % 47,6' sı orta, % 47' si dik eğime sahiptir. Toprakların % 2,3'ü derin, % 63,5'i orta derin, % 34,1'i sığ, % 0,1' i ise çok sığdır. % 83'ü orta ve % 17'sinde ise Ģiddetli erozyon hüküm sürmektedir. Bu arazilerin büyük bir kısmında (76.872 ha) kuru tarım uygulanmaktadır. 3899 hektarı orman ve funda, 1556 hektarı ise yerleĢim alanı olarak kullanılmaktadır.

normal geliĢmesini önleyen sınırlandırmalara sahiptir. Topografya yönünden hemen hemen düzdür. Toprakları ya sık sık sel basması nedeniyle sürekli olarak yaĢ ya da çok taĢlı veya kayalıdır.

Sık sık taĢkınlara maruz kalan taban arazilerle, düz ve düze yakın eğime sahip çok taĢlı veya orta derecede kayalı araziler ya da drenaj bakımından kültür bitkileri tarımına elveriĢli olmayan, fakat suyu seven ot ve ağaçların yetiĢmesine uygun göllenme alanları bu sınıfa örnek olarak gösterilebilir. Tarla ve bahçe bitkileri kültürüne uygun alanla birlikte, çayır ıslahı yapmak veya uygun ağaç türleri yetiĢtirerek bu arazilerden kazanç sağlamak mümkündür. Bu sınıfta Malatya'da hiç arazi haritalanmamıĢtır.

VI. sınıf araziler havzayı çevreleyen dağlık alanlar üzerinde yer almakta olup parçalar halinde görülmektedir. Bu arazilerin görüldüğü alandaki toprakların fiziksel koĢulları, gerektiğinde tohumlama, kireçleme, gübreleme ve kontur karıkları, drenaj hendekleri, saptırma yapıları ve su dağıtıcıları ile su kontrolü gibi çayır ve mera iyileĢtirmeleri yapılmalıdır. Bu sınıftaki toprakların dik eğim, ciddi erozyon zararı, geçmiĢteki erozyonun olumsuz etkileri, taĢlılık, sığ kök bölgesi, aĢırı yağıĢlılık veya taĢkın, düĢük rutubet kapasitesi, tuzluluk veya sodiklik gibi düzeltilemeyecek sürekli sınırlandırmaları vardır. Bu sınırlandırmalardan bir veya birden fazlasının bulunduğu topraklarda kültür bitkilerinin yetiĢtirilmesi mümkün değildir. Ancak çayır, mera ve orman için kullanılabilirler. Bu arazilerin 77.391 hektarı mera olarak kullanılmaktadır. Kuru tarım yapılan alan 48.287, sulu tarım alanı 1489, orman-funda alanı 10.594 ve yerleĢim alanı ise 680 hektardır.

VII. sınıf araziler Malatya Havzası’nı sınırlandıran dağlık alanlar üzerinde çok geniĢ alanlıdır. Hatta havzayı sınırlandıran dağlık alanlar tamamen VII. sınıf arazi gurubu içerisinde yer almaktadır. VII. sınıf arazilerin bu kadar geniĢ alan kaplaması dağlık alanlardaki doğal bitki örtüsünün tahribi sonucu ortaya çıkmıĢ bir durumdur. Bu sınıfa giren topraklar; çok dik eğim, erozyon, toprak sığlığı, taĢlılık, yaĢlık, tuzluluk veya sodiklik gibi, kültür bitkilerinin yetiĢtirilmesini engelleyen çok Ģiddetli sınırlandırmalara sahiptir. Fiziksel özellikleri tohumlama ve kireçleme yapmak, kontur karıkları, drenaj hendekleri, saptırma yapıları ve su dağıtıcıları tesis etmek gibi iyileĢtirme, koruma ve kontrol uygulamalarına elveriĢli olmadığından, çayır ve mera ıslahı için kullanılma olanakları da oldukça sınırlıdır. Toprak muhafaza önlemleri almak veya alttaki arazileri korumak için ağaç dikimi veya ot tohumu aĢılaması yapıldığı, hatta

istisnai bazı hallerde kültür bitkileri bile yetiĢtirildiği olursa da, bu durumlar VII. sınıf araziler için genel bir özellik sayılamaz. Bu sınıf arazilerin 5908 hektarında kuru tarım yapılmaktadır.144.593 hektarı orman-funda, 479.559 hektarı mera ve 1899 hektarı da yerleĢim alanı halindedir.