Arayüz Elemanlarının Dizaynı ve Oluşturulması

Bu aşamada, sistem için önemli olan arayüz elemanları dizayn edilir ve oluşturulur. Arayüze daha sonradan ilave edilecek arayüz elemanlarının sorun yaratıp yaratmayacağına karar verilir.

2.4.7.2 Yapısal Dizayn

Yapısal dizayn aşamasında arayüz uygulaması içinde belirlenen işin modeli oluşturulur. Yapısal dizayn üç bölümden oluşur : Veri modeli, veri kümelerini ve veriler arasındaki ilişkileri gösterir. İş fonksiyon modeli, uygulamanın iş kümelerini ve fonksiyon elemanlarını belirler. İletişim modeli, fonksiyon elemanları ile veri kümeleri arasındaki etkileşimi gösterir. İletişim modeli’nin bir diğer adı da, veri akış diyagramı’dır.

Şekil 49 : Yapısal Dizayn

İhtiyaçlar

Veri Modeli İş Fonksiyon

Modeli İletişim Modeli

İhtiyaçlar

Yapısal Dizayn

2.4.7.3 Mantıksal Dizayn

Mantıksal dizayn aşamasında, uygulamanın nasıl çalışacağı genel terimleri ile dizayn edilir. Mantıksal dizayn aşaması, yapısal dizayn aşamasında modeli oluşturulan uygulamalanın detayları ile ilgilenir. Arayüzün başlangıcı mantıksal dizayn aşamasında oluşturulur. Mantıksal dizayn aşamasında, uygulamada hangi olayların olacağı belirlenir. Daha sonra bu olay ve işlemler sistem fonksiyonlarına dönüşürler. Kullanıcı arayüzünün neyi yapabilip neyi yapamayacağı konusunda kararlar alınır. Uygulamaya uygun donanım biçimi belirlenir. İstek ve ihtiyaçların kullanıcı arayüzünde yapılabileceği kararlar alınır.

2.4.7.4 Fiziksel Dizayn

Fiziksel dizayn aşamasında, arayüzün fiziksel platformu belirlenir. Mantıksal dizaynın fiziksel platformda nasıl oluşturulacağı konusuna çözüm yolları aranır. Uygulamanın nasıl çalışacağı genel terimleri ile fiziksel dizayn aşamasında oluşturulur. Mantıksal dizaynın kesin görünümü oluşturulduktan sonra fiziksel dizayna geçilir.

2.4.7.5 Oluşturma

Arayüz dizaynının oluşum aşaması; bütün arayüz elemanlarının, nesnelerinin ve fonksiyonlarının görevlerini yerine getirmesi ve birbirleriyle bir etkileşim içerisinde olup, bir bütünlüğün sağlanmasından sorumludur. Bunun içinde kullanıcı arayüzünü oluşturan kişi ya da kişilerin arayüz idaresinden çok iyi anlaması ve kontrolü sürekli elinde bulundurması gerekir. Bir kullanıcı arayüzünü oluşturmak için iki şeye çok önem vermek gerekir. Birincisi, grafiksel kullanıcı arayüzünü oluşturmak için esaslı bir bilgiye ve büyük bir tecrübeye gereksinim vardır. İkincisi ise, arayüz dizayn mimarisini çok iyi anlamış olmak gerekir. Oluşturma aşamasında, arayüz uygulamasının meydana getirilmesi işlemi yapılır. Uygulama programı, oluşturma aşamasında inşa edilir. Uygulamanın oluşturulması demek dizayn işleminin bittiği anlamına gelmez. Oluşturma evresi, arayüz elemanları ile program kodu arasındaki bağdan sorumludur. Arayüzün problem çıkaran bazı bölümleri olabilir ya da oluşturulan arayüzün bazı kısımlarını değiştirmek gerekebilir. Bu yüzden arayüz test edilmeden oluşturulmuş sayılmaz. Oluşturma aşamasından sonra kullanışlılık

2.4.7.5.1 Programlama Dili

Bu aşamada, kullanıcı arayüz sisteminde kullanılacak olan programlama diline karar verilir. Bu seçilen programlama dili, platform bağımsızlığı için olanak tanımalıdır. Bir bilgisayar programında dizayn edilen bir arayüz, farklı türdeki bilgisayarlarda farklı görünümler vermemeli ve arayüz görünüm problemleri ortaya çıkarmamalıdır. Yazılımdaki karmaşıklığa çare bulmak, arayüz dizaynının sağlıklı bir şekilde olmasına zemin hazırlayacaktır. Sistemi oluşturacak olan program kodunun analiz ve dizaynını yapacak olan programcının, daha önce çok fazla programlama tecrübesinin olmasına dikkat edilmelidir. Program kodunu yazmaya başlamadan önce arayüzü dizayn eden kişi ya da kişilerin programın hangi amaçla tasarlandığını çok iyi bilmeleri gerekir.

2.4.7.6 Kullanışlılık Testi

Kullanışlılık testi, kullanıcı arayüz dizaynının geçerli olması için kullanılan bir tekniktir. Kullanışlılık testi aşaması, kullanıcı arayüzünün kullanışlılığının test edilmesi amacı ile yapılır. Arayüzün, hatalarından ve problemlerinden arınmasını sağlar. Arayüzün kullanışlılığını etkili bir hale getirmek için kullanılan son derece faydalı bir yöntemdir. Grafiksel kullanıcı arayüzünün gelişimini sağlamak için gerekli olan en önemli adımlardan biridir. Kullanışlılık testi, bir arayüz dizaynında hangi arayüz elemanının ne işe yaradığını ve nerde kullanılırsa daha faydalı olabileceğini söyler. Bu yöntem, arayüz elemanlarının doğru kullanılıp kullanılmadığını test eder. Arayüz elemanları arasındaki kullanım ve içerik karmaşalığını önlemeye çalışır. Kullanışlılık testi, arayüz elamanları nasıl ve hangi amaçla kullanılırsa en doğru olur sorusuna cevap arar. Kullanıcılar üzerinde sürekli testler yapar. Böylece, arayüz hatalarını ve problemlerini bularak en doğruya ulaşmaya çalışır. Yazılım şirketlerinin ve çeşitli firmaların iş hayatındaki verimliliğini ve olgunluğunu arttırır. Kullanışlılık testi kısaca, arayüzü hatalardan arındırma ve geçerli kılma işlemidir.

Kullanıcı arayüzünde test etme, hatalardan korunmak, kullanıcıya kolaylık sağlamak, arayüzü doğrulamak, geliştirmek ve oluşturmak için yapılan bir aşamadır. Arayüzün görselliğini arttırmak, arayüz dizayn işleminin maliyetini azaltmak, zaman kaybını önlemek, arayüz elemanlarının çalışma durumunu kontrol etmek ve arayüz programının olası hatalarını bulmak için test işlemi zorunludur. Arayüzde “doğruluk”

arayüzdeki fonksiyonların görevlerini yerine getirip getirmediğini görmek ve bu fonksiyonların kullanıcı beklentilerine ne kadar cevap verdiğini belirlemektir.

Kullanıcıyı yormayan, dikkati dağıtmayan grafiksel kullanıcı arayüzü; en iyi dizayn edilmiş arayüzdür. İyi bir arayüz dizaynı oluşturmak için kullanılan bir takım prensipler vardır. Yalnız bu prensipler hiçbir zaman körü körüne uyulan mutlak kurallar değildir. Bütün çaba sadece arayüz ekranını daha düzgün bir hale sokmak içindir. Arayüz dizaynında kullanılan bu prensipler arayüzün fonksiyonelliğini, performansını ve kullanışlılığını arttırır. Kullanıcı arayüz dizayn prensipleri, arayüzün yapısını ve estetik görünümünü oluşturmak için geliştirilir. Grafiksel kullanıcı arayüzü dizayn edilirken göz önünde bulundurulması gereken ve arayüzü dizayn eden kişilere ya da kurumlara yol gösterme özelliği taşıyan bu prensipler şunlardır [60]: 1. Arayüz tasarımında kullanıcılara ve onların isteklerine odaklanılmalıdır. Teknoloji

bundan sonra gelmelidir.

2. Arayüz dizaynını yapmadan önce geliştirilecek olan arayüz tasarımının fonksiyonları düşünülmelidir. Arayüz dizaynı için düşünülen fonksiyonlar için bir model oluşturulmalıdır.

3. Arayüz tasarımı kullanıcı isteklerine göre oluşturulmalıdır.

4. Arayüz kullanıcıların anlayabileceği dilde ve kelimelerden dizayn edilmelidir. Kullanılan terimler kullanıcılar için açık ve net olmalıdır.

5. Kullanıcıların istekleri birbirine karıştırılmamalı, arayüz kullanılırken kullanıcıya ekstra problemler ve ekstra yük yüklenmemelidir.

6. GUI’de tutarlılık ve aynı ilkelere uyma söz konusu olmalıdır.

7. Arayüz tasarımında yazımsal ve grafiksel belirsizliklerden arınılmalıdır. 8. Arayüz tasarımındaki riskler en aza indirgenmelidir.

9. Görüntülenecek arayüz dizaynı çok dikkatlice yapılmalıdır. Bilgi kullanıcıya ulaştırılmalıdır. Arayüz ekranı kullanıcıya ait olmalı ve kullanıcı için oluşturulmalıdır.

10. Arayüz dizaynı büyük bir heveslilik ve isteklilik ile kullanıcı gereksinimlerini gidermek amacı ile oluşturulmalıdır.

11. Dizayn edilmiş arayüz bazı kullanıcılar üzerinde denenmeli, daha sonra uygunluğuna karar verilmelidir. Arayüz kullanıcıları üzerinde yapılan test

gidermek ve kullanıcı arayüzünün son haline karar vermek için sürekli yapılmalıdır.