ARAŞTIRMANIN YÖNTEMİ

Çalışmanın temel amacı; e-ticaret uygulamalarının doğrudan yabancı sermaye yatırımlarına olan etkilerinin incelenmesidir. Bu çalışmada, doğrudan yabancı yatırım yapan yatırımcıların; sağlık, eğitim, sanayi, tarım, turizm, gıda, giyim alanlarda e- ticarete yönelik faaliyetlerine ne oranda yöneldikleri, yönelme sebepleri üzerinde durulmuştur. Diğer taraftan, yeni yatırımların, şirket evliliklerinin, özelleştirmelerin; doğrudan yabancı yatırımlara olan etkileri incelenmiştir. Farklı ülkelerdeki maliyet düşüklüğü, ekonomideki risklerin belli bölgelerde artmasının doğrudan sermaye yatırımlarına etkilerinin olup-olmadığı analiz edilmiştir.

4.1.2. Araştırmanın Önemi

Günümüzde uluslararası ticaret küresel pazar içerisinde gittikçe artan bir hızla gelişmektedir. Ülke ekonomilerine doğrudan yabancı yatırımların, önemli katkıları olabilmektedir. Doğrudan yabancı yatırımlar sağlık, turizm, eğitim, gıda, giyim gibi birçok alanda e-ticaret yoluyla hızla artışını sürdürmektedir. Türkiye’de de faaliyet gösteren birçok işletmenin, yabancı yatırımcılarla, ortak faaliyetleri e-ticaret yoluyla geliştirmesi hem işletmelere, hem de ülke ekonomisine önemli katkılar sağlayabilecektir. Bu araştırmayla, doğrudan yabancı yatırımların e-ticaret yoluyla geliştirilebilmesini etkileyen faktörlerin neler olduğu, mevcut durumun eksiklikleri, gelecekte neler yapılabileceği, yatırım türlerinin hangisinin (yeni yatırımlar, şirket evlilikleri, özelleştirmeler vs.) doğrudan yabancı yatırımları daha fazla etkilediği konusu üzerinde analizler yapılacak ve elde edilen bilimsel veriler ilgililerin yararına sunulacaktır.

4.1.3. Araştırmanın Kapsamı

Araştırma içeriği, e-ticaret uygulamalarının doğrudan yabancı sermaye yatırımlarına olan etkileri konusuyla sınırlıdır.

4.1.4. Araştırmanın Problemi

1. Yeni yatırımlar, doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının artışına neden olur mu?

65

2. Şirket evlilikleri, doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının artışına neden olur mu?

3. Özelleştirmeler, doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının artışına neden olur mu?

4. Serbest bölgeler, doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının artışına neden olur mu?

5. Elektronik ticaret haberleşme alanında, yoğun olarak kullanılmakta mıdır? 6. Elektronik ticaret eğitim sektöründe, yoğun olarak kullanılmakta mıdır? 7. Elektronik ticaret sağlık sektöründe, yoğun olarak kullanılmakta mıdır? 8. Elektronik ticaret kitle İletişim araç elektronik ticaret ve eğlence sektöründe, yoğun olarak kullanılmakta mıdır?

9. Elektronik ticaret bilgi teknolojisi sektöründe, yoğun olarak kullanılmakta mıdır?

4.1.5. Araştırmanın Alanı ve Örneklem Büyüklüğü

Araştırma, İstanbul Beylikdüzü Organize Sanayi Bölgesinde faaliyet gösteren; Birlik Küçük Sanayi Sitesi Yapı Kooperatifi, Mermer Sanayicileri Küçük Sanayi Sitesi Yapı Kooperatifi, Bakır ve Pirinç Sanayicileri Toplu İş Yerleri Yapı Kooperatiflerine bağlı işletmelerde çalışan 786 kişiden 420 kişiye anket uygulamış ve geçerli olarak dönen 378 anket üzerinden değerlendirme yapılmıştır. Anket katılımcıları kolayda örnekleme metoduyla seçilmiştir. Kolayda örnekleme metodunda, her işletmede çalışan bireyler seçilmeden, rastgele anket uygulaması gerçekleştirilmektedir.

4.1.6. Araştırmanın Sınırlılıkları

1. Araştırma evreni, İstanbul Beylikdüzü Organize Sanayi Bölgesinde faaliyet gösteren işletmelerdeki çalışanlarla sınırlıdır.

2. Çalışmanın alan uygulamasıyla verileri anket uygulamasına katılan katılımcılarla sınırlıdır.

4.1.7. Araştırmanın Modeli

Araştırmayla ilgili kavramsal model ve değişkenler arası ilişkiler Şekil-1’de yer almaktadır.

66 1. DOĞRUDAN YABANCI SERMAYE YATIRIMIYLA İLGİLİ FAKTÖRLER (Bağımsız Değişkenler) 1. Yeni Yatırımlar 2. Şirket Evlilikleri 3. Özelleştirmeler 4. Serbest Bölgeler 2. E-TİCARET UYGULAMALARI İLE İLGİLİ FAKTÖRLER210 (Bağımlı Değişkenler)

1. Haberleşme Alanında Elektronik Ticaret

2. Eğitim Sektöründe Elektronik Ticaret

3. Sağlık Sektöründe Elektronik Ticaret

4. Kitle İletişim Araç ve Eğlence Sektöründe Elektronik Ticaret 5. Bilgi Teknolojisi sektöründe elektronik ticaret

6. Taşımacılık Sektöründe Elektronik Ticaret

7. Perakende Satış Sektöründe Elektronik Ticaret

8. Temel İhtiyaçlarda Elektronik Ticaret

Şekil-1 Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımları ile E-Ticaret Uygulamalarına İlişkisi 4.1.8. Araştırmanın Varsayımları

Çalışmanın varsayımları aşağıdaki şekilde belirlenmiştir.

a. Çalışmada izlenen yolun bilimsel yönteme uygun olduğu varsayılmıştır. b. Çalışmada geçerlilik ve güvenirliğinin sağlanabilmesi amacıyla; anketlerin uygulanması ve hazırlanması safhasında, araç etkisi, objektiflik, olgunlaşma, zaman etkisi gibi konulara gerekli özenin gösterilmesinin yeterli olacağı varsayılmıştır. 4.1.9. Araştırmanın Hipotezleri

H1: Cinsiyet değişkeninin çalışmanın faktörleri üzerinde etkisi vardır. H2: Yaş değişkeninin çalışmanın faktörleri üzerinde etkisi vardır.

H3: Eğitim durumu değişkeninin çalışmanın faktörleri üzerinde etkisi vardır. H4: Yeni yatırımların, doğrudan yabancı sermaye yatırımlarını artırması ile çalışmanın faktörleri birbirlerini istatistiki anlamda etkilemektedir.

H5: Şirket evliliklerinin, doğrudan yabancı sermaye yatırımlarını artırması birbirlerini istatistiki anlamda etkilemektedir.

H6: Perakende satış sektöründe elektronik ticaretin yoğun olarak kullanılması birbirlerini istatistiki anlamda etkilemektedir.

210 _{Nuri Yavan ve Hamdi Kara, “Türkiye’de Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımları ve Bölgesel} Dağılışı”, Coğrafi Bilimler Dergisi, 2003, Cilt: 1, Sayı: 1, 19-42, s. 28.

67

H7: Sağlık sektöründe elektronik ticaretin yoğun olarak kullanılması ile çalışmanın faktörleri birbirlerini istatistiki anlamda etkilemektedir.

H8: Bilgi teknolojisi sektöründe elektronik ticaretin yoğun olarak kullanılması ile çalışmanın faktörleri birbirlerini istatistiki anlamda etkilemektedir.

H9: Elektronik teçhizat ihtiyacının karşılanması ile çalışmanın faktörleri birbirlerini istatistiki anlamda etkilemektedir.

4.1.10. Araştırmanın Ölçekleri

Çalışmanın uygulama bölümünde; “Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımları Ölçeği 211 _{ve “E-Ticaret Uygulamaları Ölçeği} 212_{” için hazırlanan ölçekler yardımıyla}

katılımcıların görüşleri alınarak çalışmanın verileri elde edilmiştir. 4.2. GÜVENİRLİK ANALİZİ

Tablo-1 Güvenilirlik Analizi

Cronbach's Alpha Katsayısı N

,917 29

Güvenilirlik analizi, yapılan araştırmanın ölçek türüne göre hazırlanmış sorulara verilen cevapların tutarlılığını ölçmeye yaramaktadır. Nominal ölçek türü soruların güvenirlik analizinin yapılması uygun olmamaktadır. Örneğin; medeni durum, saç rengi gibi soruları olan araştırmalar üzerinde bu sorulara güvenilirlik analizi uygulanmamaktadır. Likert ölçeğinde olduğu gibi Kesinlikle katılmıyorum(1)- Kesinlikle katılıyorum (5) tarzı sıralanabilir ve ölçülebilir veriler için güvenilirlik analizinin uygulanması mümkündür.

Güvenilirlik Analizi, araştırma sorularının birbirleri ile ilişkilerinin derecesini ortaya koyabilmek için yapılmaktadır. Güvenilirlik analizi yaparken bizim için önemli noktalardan birisi Cronbach’s Alpha Katsayısı değeridir. Bu değer; 0,4'den daha küçük ise araştırma ölçeği güvenilir değildir, 0,4 ile 0,6 aralığında ise araştırma ölçeği düşük seviye güvenilirliktedir, 0,6 ile 0,8 aralığında ise araştırma ölçeği oldukça güvenilir seviyededir ve 0,8 ile 1 aralığında ise araştırma ölçeği yüksek derecede güvenilir seviyededir şeklinde yorum yapılmaktadır. Yapılan anket çalışmasına uygulanan güvenilirlik analizi sonucunda, Cronbach Alfa katsayısı 0,917 olarak hesaplanmıştır. Bu da yapılmış olan anket çalışmasının yüksek derecede güvenilir olduğunu göstermektedir.

211 _{Jonathan Klavens and Anthony Zamparutti, Foreıgn Dırect Investment and Environment in}

Central and Eastern Europe, the World Bank, Washington D.C, 1995, pp. 30-39.

212 _{The European Commission, “Public Consultation on the Future of Electronic Commerce in} the İnternal Market and the İmplementation of the Directive on Electronic Commerce (2000/31/EC)”, Directorate-General for Internal Market and Services, 2000, 1-20, pp. 8-15’den istifade edilmiştir.

68

4.3. DEMOGRAFİK FAKTÖRLERLE İLGİLİ FREKANS ANALİZLERİ