Bu bölümde araştırmanın modeli, evren ve örneklem, ölçme aracı, verilerin toplanması, verilerin analizi ve yorumlanması başlıkları altında yer alan bilgiler sunulmuştur.
2.1. Araştırmanın Modeli
Sakarya İli’nde İlköğretim Okullarında görev yapan okul yöneticileri ve öğretmenlerinin okul güvenliğine ilişkin algı ve beklentilerini ortaya koymayı amaçlayan bu araştırma tarama modeliyle gerçekleştirilmiştir. Tarama (survey) araştırma modeli geçmişte yada halen var olan bir durumu var olduğu şekliyle betimlemeyi amaçlayan araştırma yaklaşımıdır (Karasar, 1995).
2.2. Evren ve Örneklem 2.2.1. Evren
Araştırmanın evrenini 2006–2007 öğretim yılında Sakarya ili merkez ilçesinde bulunan ilköğretim okullarında görev yapan öğretmenler ile okul yöneticileri oluşturmaktadır. Evreni oluşturan okulların sayısı 111, öğretmen sayısı 1808 ve yönetici sayısı 303’tür.
2.2.2. Örneklem
Araştırmanın örneklemini oluşturacak okulların, öğretmenlerin ve yöneticilerin sayılarının belirlenmesinde kasıtlı örnekleme metodu kullanılmıştır. İlk önce Sakarya ili merkez ilçede bulunan okullar ile bunların resmi personel ve yönetici sayıları çıkarılmıştır. Daha sonra evrendeki okullar içerisinden çalışma imkanları ve zaman faktörü de göz önüne alınarak, kırsal kesim ve merkezi nitelikte olan okullardan evreni temsil edecek yeterlikte öğretmen sayısı ve yönetici sayısına ulaşma imkanı verecek sayıda 21 tane okul ve bu okullarda görev yapan 598 öğretmen ile 102 yönetici örneklem olarak alınmıştır.
2.3. Ölçme Aracı
Bu araştırmada bilgi toplama aracı olarak araştırmacı tarafından geliştirilen Okul Güvenliği Anketi ve araştırmacı tarafından hazırlanan bilgi formu kullanılmıştır.
2.3.1. Ölçme Aracının Geliştirilmesi ve Uygulanışı
Araştırmada veriler geliştirilen likert tipli ölçek yoluyla toplanmıştır. Veri toplama aracı ölçeğinin geliştirilmesinde aşağıdaki aşamalar izlenmiştir.
• Önce ölçek için literatür taraması yapılmıştır. Konu ile ilgili öğretmen ve yöneticilere 10 adet açık uçlu soru sorulmuş, kendilerinden duygu ve düşüncelerini belirtmeleri istenmiştir. Bu şekilde ankette yer alabilecek olası 57 madde oluşturulmuştur.
• Daha sonra bu maddeler, madde yazım kurallarına uygun olarak düzenlenmiş ve yeniden ifadelendirilerek uzman öğretim üyelerinin görüşleri doğrultusunda madde sayısı 52’ye düşürülmüştür. Uzman görüşleri doğrultusunda ölçek, kişisel güvenlik, okul güvenliği, öğrenci güvenliği ve okulun güvenli hale getirilmesinde yapılan çalışmalar olmak üzere dört alt boyuta ayrılmıştır.
• Geliştirilen ölçekte olumlu maddeler “katılıyorum=3”, “kararsızım=2” ve “katılmıyorum=1” şeklinde 3’den 1’e doğru puanlanmış; olumsuz maddeler ise “katılıyorum=1”, “kararsızım=2” ve “katılmıyorum=3” olacak şekilde 1’den 3’ doğru puanlanmıştır.
• Geliştirilen ölçek, 300 öğretmene uygulanmıştır. Elde edilen verilerin istatistiksel hesaplamaları SPSS paket programında yapılmıştır.
• Uygulanan ölçekte 52 maddeden hangilerinin işlediğini belirlemek amacıyla faktör analizi tekniği kullanılarak, her bir maddenin ayırt ediciliğine (madde-toplam test korelasyonları) bakılmıştır. Verilere ilişkin madde test korelasyonları, birinci faktör yükleri ve madde ortalamaları hesaplanmış ve madde test korelasyonu anlamlı (p<0.5), temel bileşenler analizinin birinci boyutunda faktör yükleri 0.30’un üzerinde olan 42 madde ölçeğe alınmıştır. • Ölçeğin güvenirliği için Cronbach Alpha iç tutarlılık katsayısı hesaplanmıştır.
Ölçeğin tümüne ait Cronbach Alpha iç tutarlılık katsayısı 0.92, birinci alt boyutuna ait Cronbach Alpha iç tutarlılık katsayısı 0.63, ikinci alt boyutuna ait Cronbach Alpha iç tutarlılık katsayısı 0.82, üçüncü alt boyutuna ait Cronbach Alpha iç tutarlılık katsayısı 0.75 ve dördüncü alt boyutuna ait Cronbach Alpha iç tutarlılık katsayısı 0.86 bulunmuştur.
2.3.2. Öğretmen ve Yöneticilerin Kişisel Bilgilerini İçeren Anket Formu
Öğretmen ve yöneticilerin okul güvenliğine ilişkin algı ve beklenti düzeylerinde etkili olabileceği düşünülen değişkenlerin belirlenmesi için kullanılan ankette Öğretmen ve yöneticilerin demografik özelliklerini saptayıcı 6 soruya yer verilmiştir.
2.4. Verilerin Toplanması
Anketler hazırlandıktan sonra araştırmacı tarafından Milli Eğitim Müdürlüğü’nden alınan resmi izin yazısı ile örneklem olarak seçilen okullarda araştırmacı tarafından bizzat uygulanmıştır. Bunun nedeni örneklem grubunun ankete ilgi göstermelerini sağlamak, onlardan gelebilecek soruları yanıtlamak ve verilerin eksiksiz toplanmasını sağlamaktır. Uygulama sırasında öğretmen ve yöneticilere araştırmanın amacı hakkında bilgi verilmiş ve anketi nasıl yanıtlamaları gerektiği açıklanmıştır. Uygulama için öğretmen ve yöneticilere yeterli süre verilmiştir. Uygulama sırasında anlaşılamayan sorular çıktığında gereken açıklamalar yapılmıştır. Böylece tüm sorulara eksiksiz yanıt verilmesi sağlanmaya çalışılmıştır. Bunun sonucu olarak örneklem olarak seçilen 598 öğretmenden 584 öğretmene ve örneklem olarak seçilen 102 yöneticiden 98 yöneticiye anket uygulanmıştır.
2.5. Verilerin Analizi ve Yorumlanması
Verilerin analizi ve yorumlanmasında SPSS (Statistical Program for Social Sciences) paket programı kullanılmıştır. Öğretmenlerin ve yöneticilerin okul güvenliğine ilişkin algı ve beklenti düzeylerini etkilediği düşünülen değişkenler açısından okul güvenliğine ilişkin algı ve beklentileri arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık olup olmadığına bakmak amacıyla, parametrik testlerin özelliklerini sağlayanlarda; iki alt birimli bağımsız değişkenler için t-testi analizi kullanılırken, üç veya daha fazla alt birimli bağımsız değişkenler için One Way ve Anova analizi ve nonparametrik testlerin özelliklerini sağlayanlarda iki alt birimli bağımsız değişkenler için Mann Whitney U-testi analizi kullanılırken, üç veya daha fazla alt birimli bağımsız değişkenler için Kruskal Wallis H-testi analizi uygulanmıştır. Farklılık bulunan değişkenlerde, farklılıkların hangi ikili gruptan kaynaklandığını gösteren Scheffe ve LSD çoklu karşılaştırma testleri uygulanmıştır. T-testi, One Way Anova, Mann Whitney U-testi ve Kruskal Wallis H-testi analizlerinde anlamlılık düzeyi olarak 0,05 seçilmiştir.