Ters yüz öğrenmenin, Sosyal Bilgiler öğretmen adaylarının öğrenme ve öğretme anlayışlarına, yapılandırmacılığa yönelik tutumlarına ve yapılandırmacı ortam hazırlama becerilerine etkisi ile Sosyal Bilgiler öğretmen adaylarının ters yüz öğrenmeye ilişkin görüşlerini incelemeyi amaçlayan bu araştırmada karma araştırma yöntemi kullanılmıştır. Bu araştırmada karma yöntemin tercih edilmesinin nedeni, araştırmaya konu olan problemleri çok boyutlu ve kapsamlı ele almaktır. Çünkü karşılaştığımız olay ve olgular, tekil düşünülebilecek kadar basit ve tek boyutlu olmayabilir (Yıldırım ve Şimşek, 2016). Karma araştırma yöntemi, “araştırmacının, araştırma problemlerini anlamak için hem nicel veriler (kapalı uçlu) hem de nitel veriler (açık uçlu) topladığı iki veri setini birbiriyle bütünleştirdiği ve daha sonra bu iki veri setini bütünleştirmenin avantajlarını kullanarak sonuçlar çıkardığı, sağlık, sosyal ve davranış bilimleri alanında kullanılan bir araştırma yaklaşımı” olarak tanımlanmaktadır (Creswell, 2017: 2).
Karma araştırma yöntemine sahip bu araştırmanın deseni, iç içe desendir (Creswell ve Plano-Clark, 2014). İlk olarak Caracelli ve Greene (1997) tarafından açıklanan gömülü tasarım, baskın bir yöntem ile karakterize edilirken, diğer veri kümesi ikincil veya destekleyici bir rol sağlar (akt. Doyle, Brady ve Byrne, 2009).
Bu araştırmada iç içe desenin kullanılmasının nedeni, araştırmacının deneysel
aşama ekl
Tablo 3. İç içe desenin uygulanmasına ilişkin aşamalar (Creswell ve Plano-Clark, 2014: 78-101’den uyarlanmıştır).
NİCEL DESEN
Nicel verilerin toplanması ve çözümleme
Nitel veri toplama ve çözümleme
Aşama 1 Deney Sırasında Nitel Aşamanın Uygulanması
Nitel aşama için gerekçeye karar verilir.
Nitel araştırma soruları ifade edilir ve nitel yaklaşıma karar verilir
İzinler alınır.
Nitel örneklem tespit edilir
Açık uçlu veri toplanır
Aşama 2 Deneyi Anlamak İçin Nitel Aşama Kullanılması
Katılımcılar müdahale ile ilgili izlenir
Süreç tarif edilir.
Müdahalenin aslına uygunluğu anlatılır Aşama 3 Deney Sonrasında Nitel Aşamanın Uygulanması
Nitel aşama için gerekçeye karar verilir
Nitel araştırma soruları belirlenir ve nitel yaklaşıma karar verilir
İzinler alınır
Açık uçlu veriler toplanır
Tema geliştirme ve nitel araştırmaya özgü prosedürler kullanılarak nitel veri analiz edilir.
Aşama 4 Deneyi Açıklamak İçin Nitel Aşama Kullanılması
Çıktıları açıklamak için kullanılır
Katılımcıların sonuçlara nasıl karşılık verdiği açıklanır
Yorumlama
Tablo 3’de de görüldüğü gibi iç içe desenin uygulanmasına ilişkin aşamalar kısaca açıklanacak olunursa araştırmada kullanılan iç içe desende araştırmanın baskın olan
sonrasında nitel aşamanın uygulanması, deneyi açıklamak için nitel aşama kullanılması olmak üzere dört aşamadan oluşmaktadır. Araştırmanın hem nicel hem nitel boyutunda kullanılan araştırma desenleri ile ilgili bilgiler aşağıda verilmiştir.
Araştırmanın nicel boyutunda, ters yüz öğrenmenin, Sosyal Bilgiler öğretmen adaylarının öğrenme ve öğretme anlayışlarına ve yapılandırmacılığa yönelik tutumlarına becerilerine etkisinin araştırılması amacıyla öntest-sontest kontrol gruplu yarı deneysel desen kullanılmıştır. Bu araştırmada seçkisiz atama ile örneklem belirlenmediğinden tam deneysel desen yerine yarı deneysel desen tercih edilmiştir.
Deneysel desen, değişkenler arasındaki neden-sonuç ilişkilerini açıklayan bir araştırma desenidir (Büyüköztürk, 2012). Yarı deneysel desende, kontrol ve deney grupları deneysel desende olduğu gibi seçkisiz değil, ölçümlerle belirlenir (Ekiz, 2003; Karasar, 2006). 2016-2017 öğretim yılında bir devlet üniversitesinde Sosyal Bilgiler öğretmenliği programında öğrenim gören dördüncü sınıf A şubesi kontrol grubu, B şubesi ise deney grubu olarak belirlenmiştir. Her iki grubun da deneysel müdahaleden önce ve sonra öğrenme ve öğretme anlayışları ve yapılandırmacılığa yönelik tutumları ölçülmüştür. Öntest-sontest kontrol gruplu desen Tablo 4’deki gibidir (Fraenkel, Wallen ve Hyun, 2012).
Tablo 4. Öntest-Sontest Kontrol Gruplu Desen
Grup Öntest İşlem Sontest
Ters yüz öğrenmenin Sosyal Bilgiler öğretmen adaylarının yapılandırmacı ortam hazırlama becerilerine etkisini araştırmak amacıyla tek grup öntest-sontest desen tercih edilmiştir. Tek grup öntest-sontest desenlerde bağımlı değişken,
deneysel işlemin öncesi ve sonrasında ölçülür (Creswell, 2003; Gall, Gall, ve Borg, 2003; Salkind, 2008). Bu nedenle sadece deney grubu olarak belirlenen 2016-2017 öğretim yılında bir devlet üniversitesinde Sosyal Bilgiler öğretmenliği programında öğrenim gören dördüncü sınıf B şubesinden “Öğrenme ve Öğretme Anlayışları Ölçeği” ve “Yapılandırmacı Yaklaşım Tutum Ölçeği”nden yüksek, orta ve düşük öntest puanları alan üçer öğrenci olmak üzere seçilen toplam dokuz odak öğrencinin deneysel uygulamalardan önce ve sonra “Yapılandırmacı Ortam Gözlem Formu”
uygulanmıştır. Tek grup öntest-sontest desen ise Tablo 5’teki gibidir (Fraenkel, Wallen ve Hyun, 2012).
Tablo 5. Tek Grup Öntest-Sontest Desen
Grup Öntest İşlem Sontest
Deney Grubu
Yapılandırmacı Ortam Gözlem
Formu
Ters yüz öğrenme
Yapılandırmacı Ortam Gözlem
Formu
Nicel boyuta ilişkin verileri desteklemek için Sosyal Bilgiler öğretmen adaylarının ters yüz öğrenmeye ilişkin görüşlerini de incelemeyi amaçlayan bu araştırmanın nitel boyutunda durum çalışması deseni kullanılmıştır. Bir durumu veya bir durumu etkileyen etkenlerin bütüncül bir yaklaşımla araştırılmasını amaçlayan çalışmalar için durum çalışması uygun bir araştırma desenidir (Yıldırım ve Şimşek, 2016). Araştırmanın nitel boyutunda deney grubunda yer alan Sosyal Bilgiler öğretmen adayları ile yürütülen odak grup görüşmelerinin yanı sıra öğretmen adaylarının tuttukları sanal günlükler yoluyla veri toplanmıştır.