Araştırmanın Evreni ve Örneklemi

3.2.1- Evren:

Araştırmanın genel evreni Türkiye Cumhuriyeti Milli Eğitim Bakanlığına bağlı özel ve resmi okullarda eğitim gören ilköğretim 5. ve 6. sınıf öğrencileri ile ilköğretim 6. sınıf Sosyal Bilgiler dersini okutan branş öğretmenleri ve 2006-2007 eğitim öğretim yılında 5. sınıfları okutan sınıf öğretmenleridir. Araştırmanın çalışma evreni ise Sakarya il merkezi Serdivan bölgesi ilköğretim 5. ve 6. sınıf öğrencileri ile Sakarya il merkezinde görev yapan Sosyal Bilgiler branş öğretmenleri ile 2006-2007 eğitim öğretim yılında 5. sınıfları okutan sınıf öğretmenlerinden oluşmaktadır.

Araştırma evreni olarak 5. ve 6. sınıf öğrencilerinin seçilmesinin sebebi; bu sınıfların yenilenen eğitim programı ile iki yıldır eğitim öğretim görüyor olmalarıdır.

Dolayısıyla araştırma ödevleri ile çalışma süreleri diğer sınıflara göre uzun olmaktadır. Ayrıca araştırma evreni olarak 6. sınıf Sosyal Bilgiler öğretmenlerinin seçilmesinin sebebi; 6. sınıfların araştırma ödevleri yapmalarından dolayı Sosyal Bilgiler öğretmenlerinin bu öğrencileri gözlemlemeleri ve araştırma ödevlerini yapmayan öğrencilerle kıyaslama imkanlarının bulunmasındandır. Yine araştırma evreni olarak 5. sınıf okutan sınıf öğretmenlerinin seçilmesinin sebebi; 5. sınıf öğretmenlerinin yenilenene eğitim programını ve bununla birlikte Sosyal Bilgiler dersi kapsamındaki araştırma ödevlerini iki yıldır biliyor ve kullanıyor olmalarıdır.

3.2.2-Örneklem:

Bu araştırmada, örnekleme yöntemlerinden olasılıksal olmayan örneklem türlerinden

Karar(Judgement) örnekleme yöntemi seçilmiştir. Böylece evreni temsil gücü

yüksek, maliyeti düşük, ulaşılabilir ve verilerin toplanmasının kolay olduğu örneklem biriminin seçimi gerçekleştirilmiştir.

Araştırmanın örneklemini Sakarya il merkezinin değişik bölge ve ilköğretim okullarında görevli bulunan Sosyal Bilgiler ve 5. sınıf okutan sınıf öğretmenleri oluşturmaktadır.

Sosyal Bilgiler dersi kapsamındaki araştırma ödevlerinin öğrenciler tarafından ne oranda yapıldıkları ve araştırma ödevlerini yapan öğrencilerin sosyalleşmelerinde ne oranda değişme ve gelişme olduğunu tespit etmek amacı ile Sakarya il merkezinde görevli öğretmenlerle yapılan görüşmenin okullara ve branşlara göre dağılımı Tablo 1’de gösterilmiştir.

Tablo 1. Görüşme yapılan öğretmenlerin okullara ve branşlara göre dağılımı

No Okul Adı Sosyal Bilgiler Öğretmeni Sayısı % 5. Sınıf Okutan Sınıf Öğretmeni Sayısı %

1 Mehmet Zorlu Đ.Ö.O. 1 % 5 2 % 10

2 Zübeyde Hanım

Đ.Ö.O.

2 % 10 2 % 10

3 Talat Ayhan Đ.Ö.O. 1 % 5 2 % 10

4 Ahmet Akkoç Đ.Ö.O. 3 % 15 4 % 20

5 Mithat Paşa Đ.Ö.O. 1 % 5 --- ----

6 Dr. Nuri Bayar Đ.Ö.O. ---- ---- 2 % 10

7 Hakkı Demir Đ.Ö.O. --- ---- 2 % 10

8 Bahçeli Evler Gazi

Đ.Ö.O.

1 % 5 --- --

9 Sabiha Hanım Đ.Ö.O. 3 % 15 2 % 10

10 Budaklar Đ.Ö.O. 1 % 5 --- ----

11 Sait Faik Abasıyanık

Đ.Ö.O.

1 % 5 --- ---

12 Atatürk Đ.Ö.O. 3 % 15 1 % 5

13 Şeker Đ.Ö.O. 2 % 10 2 % 10

14 Ali Dilmen Đ.Ö.O. 1 % 5 --- ----

15 Orhan Gazi Đ.Ö.O. -- -- 1 % 5

Toplam 20 %100 20 % 100

Toplam 15 okulda görev yapan 20 sosyal Bilgiler ve 20 5. sınıf okutan sınıf öğretmeni olmak üzere toplam 40 öğretmen ile Sosyal Bilgiler dersinde yer alan araştırma ödevlerinin öğrencilere yaptırılma durumları ve söz konusu araştırma ödevlerinin öğrencilerin sosyalleşmelerine katkılarının tespiti için görüşme yapılmıştır.

Yine araştırmanın örneklemini Sakarya Đl Merkezi Serdivan bölgesinde bulunan Mehmet Zorlu Đlköğretim okulu (Deney Grubunu oluşturan öğrenciler) ve Zübeyde Hanım Đlköğretim okulu (Kontrol Grubunu oluşturan öğrenciler) 5. ve 6. sınıf öğrencileri oluşmaktadır.

Öğrencilere yönelik yapılan anketin okullara, sınıflara ve test numarasına göre dağılımı Tablo 2’de gösterilmiştir.

Tablo 2. Öğrencilere yönelik yapılan anketin okullara ve sınıf düzeylerine göre dağılımı

Okul Test No 6. sınıf 5. sınıf Toplam

1. Test 129 24 153 (Kontrol Grubu) Zübeyde Hanım Đ.Ö.O. 2. Test 130 24 154 1. Test 89 76 165 (Deney Grubu) Mehmet Zorlu Đ.Ö.O. 2. Test 88 76 164 Toplam 437 199 636

Anket 1. test ve 2. test olarak, Kontrol grubu ve deney grubu olarak uygulanmıştır. 1. testte kontrol grubu 153, deney grubu 165 toplam 318 öğrenciye; 2. testte kontrol grubu 154, deney grubu 164 toplam 318 öğrenciye; iki testin toplamında; 636 öğrenciye uygulanmıştır.

Örneklemi Oluşturan Öğrencilerin Kişisel Bilgileri:

Bu bölümde ankete katılan öğrencilerin, cinsiyetlerine göre, ailelerinin gelir durumuna göre, babalarının iş durumuna göre, annelerinin çalışıp çalışmadıklarına ve ne iş yaptıklarına göre dağılımlarına bakılmaktadır. Ayrıca ankete katılan öğrencilerin anne babalarının birlikte ve ayrı yaşama oranları, son olarak da öğrencilerin çalışma odaları ve ortamlarının bulunup bulunmadığı tespit edilmeye çalışılmıştır.

Ankete katılan öğrencilerin cinsiyetlerine göre dağılımı Tablo 3’te gösterilmiştir.

Tablo 3. Ankete katılan öğrencilerin cinsiyetlerine göre dağılımı

Okul Cinsiyet Sayı %

Erkek 154 50,2 Kız 151 49,2 Cevapsız 2 0,6 (Kontrol Grubu) Zübeyde Hanım Đ.Ö.O. Toplam 307 100 Erkek 171 51,9 Kız 158 48,1 (Deney Grubu) Mehmet Zorlu Đ.Ö.O. Toplam 329 100

Ankete katılan öğrencilerin, her iki anket grubunda da kız ve erkek dağılımının yakın oranda olduğu görülmektedir. Kontrol grubu kız %49,2, erkek %50,2; deney grubunda ise kız %48,1, erkek %51,9 oranında bulunmaktadır.

Ankete katılan öğrencilerin aile gelir durumları Tablo 4’te gösterilmektedir.

Tablo 4. Ankete katılan öğrencilerin aylık gelir durumuna göre dağılımı

Okul (Kontrol Grubu)

Zübeyde Hanım Đ.Ö.O.

(Deney Grubu) Mehmet Zorlu Đ.Ö YTL 500– 1000 arası 1000-1500 arası 1500-2000 arası 2000’ den fazla Boş Toplam 500-1000 arası 1000– 1500 arası 1500-2000 arası 2000’ den fazla Boş Toplam Sayı 198 54 26 5 24 307 212 73 24 9 11 329 % 64,5 17,6 8,5 1,6 7,8 100 64,4 22,1 7,2 2,7 3,3 100 Her iki grupta da gelir durumu yaklaşık değerlerde çıkmaktadır. Kontrol grubu öğrencilerinin aylık aile gelirleri %64,5 500–1000 arası, %17,6 1000–1500 arası, %8,5 1500–2000 arası, %1,6 2000’den fazla olarak dağılmaktadır. Deney grubu öğrencilerinin aylık aile gelirleri ise %64,4 500–1000 arası, %22,1 1000–1500 arası, %7,2 1500–2000 arası, %2,7 2000’den fazla şeklinde dağılmaktadır.

Ankete katılan öğrencilerin ailelerinin çoğunluğunun alt gelir grubunda olduğu ortaya çıkmaktadır.

Ankete katılan öğrencilerin babalarının çalıştıkları işlerin dağılımı Tablo 5’te gösterilmiştir.

Tablo 5. Ankete katılan öğrencilerin babalarının iş durumuna göre dağlımı

Okul (Kontrol Grubu)

Zübeyde Hanım Đ.Ö.O.

(Deney Grubu) Mehmet Zorlu Đ.Ö.O

M em u r Đş çi S er b es t D iğ . B o ş T o p la m M em u r Đş çi S er b es t D iğ . B o ş T o p la m Sayı 70 96 117 18 6 307 49 137 110 29 4 329 % 22,8 31,3 38,1 5,9 2,0 100,0 14,9 41,6 33,4 8,8 1,2 100,0 Ankete katılan kontrol grubu öğrencilerinin babalarının yaptıkları işlere göre serbest meslek sahiplerinin %38,1 ile en yüksek oranda, işçilerin %31,3 oranı ile ikinci sırada, memurların %22,8 oranında ve diğer meslek dallarının ise %5,9 oranında olduğu ortaya çıkmaktadır. Deney Grubu öğrencilerinin babalarının yaptıkları işlere göre dağılımında ise, işçilerin %41,6 en yüksek oranda, Serbest meslek sahiplerinin %33,4 oranıyla ikinci sırada, memurların %14,9 oranında ve diğer meslek dallarının ise %8,8 oranında olduğu ortaya çıkmaktadır.

Ankete katılan öğrencilerin annelerinin çalışma durumları Tablo 6’da gösterilmiştir.

Tablo 6. Ankete katılan öğrencilerin annelerinin çalışma durumuna göre dağılımı

Okul (Kontrol Grubu)

Zübeyde Hanım Đ.Ö.O.

(Deney Grubu) Mehmet Zorlu Đ.Ö.O

Ev hanımı

Çalışıyor Boş Toplam Ev hanımı

Çalışıyor Boş Toplam

Sayı 293 13 1 307 298 29 2 329

% 95,4 4,2 0,3 100 90,6 8,8 0,6 100

Ankete katılan kontrol grubu öğrencilerinin annelerinin %95,4’ünün ev hanımı, %4,2sinun ise çalıştığı, Deney grubu öğrencilerinin %90,6’sının ev hanımı, %8,8’inin ise çalıştığı görülmektedir. Araştırma evrenini oluşturan öğrencilerin annelerinin %90’dan fazlasının ev hanımı olduğu görülmektedir.

Ankete katılan öğrencilerin anne ve babalarının beraber veya ayrı yaşama durumları Tablo 7’de gösterilmiştir.

Tablo 7. Ankete katılan öğrencilerin baba ve annelerinin birlikte ve ayrı yaşama durumlarına göre dağılımı

Okul (Kontrol Grubu)

Zübeyde Hanım Đ.Ö.O.

(Deney Grubu) Mehmet Zorlu Đ.Ö.O

Birlikte Ayrı Boş Toplam Birlikte Ayrı Boş Toplam

Sayı 282 18 7 307 310 17 2 329

% 91,9 5,9 2,02 100 94,2 5,2 0,6 100

Ankete katılan Kontrol grubu öğrencilerinden %91,9’unun anne ve babalarının birlikte, %5,9’unun ise ayrı yaşadığı, ancak % 2,02’lik bir kesimin bu soruya cevap vermediği görülmektedir. Deney grubundaki öğrencilerin de kontrol grubu sonuçlarına yakın olarak %94,2’sinin anne babasının birlikte, %5,2’sinin ise ayrı yaşadığı görülmektedir. Her iki gruptaki anne baba ayrılıklarının yakın değerde olduğu açıkça görülmektedir. Ankete katılan öğrencilerin evlerinde çalışma odalarının olup olmadığı Tablo 8’de gösterilmiştir.

Tablo 8. Ankete katılan öğrencilerin çalışma odalarının olup olmadığına göre dağılımı

Okul (Kontrol Grubu)

Zübeyde Hanım Đ.Ö.O.

(Deney Grubu) Mehmet Zorlu Đ.Ö.O

Evet Hayır Boş Toplam Evet Hayır Boş Toplam

Sayı 219 85 3 307 267 61 1 329

% 71,3 27,7 1,0 100 81,2 18,5 0,3 100

Ankete katılan kontrol grubu öğrencilerinin %71,3’ünün kendisine ait çalışma odası bulunurken %27,7’sinin çalışma odasının olmadığı görülmektedir. Deney grubu öğrencilerinin %81,2’si çalışma odasına sahipken %18,5’inin ise bu imkândan mahrum olduğu anlaşılmaktadır.

Ankete katılan öğrencilerin evlerinde çalışma ortamlarının olup olmadıkları Tablo 9’da gösterilmiştir.

Tablo 9. Ankete katılan öğrencilerin çalışma ortamlarının olup olmadığına göre dağılımı

Okul (Kontrol Grubu)

Zübeyde Hanım Đ.Ö.O.

(Deney Grubu) Mehmet Zorlu Đ.Ö.O

Evet Hayır Boş Toplam Evet Hayır Toplam

Sayı 276 28 3 307 310 19 329

% 89,9 9,1 1,0 100 94,2 5,8 100

Ankete katılan kontrol grubu öğrencilerinin %89,9’unun evde çalışma ortamının bulunduğu %9,1’inin ise çalışma ortamının bulunmadığı görülmektedir. Deney grubu öğrencilerini ise %94,2’sinin çalışma ortamının bulunduğu %5,8’inin ise çalışma ortamının bulunmadığı görülmektedir.

Tablo 8 ve Tablo 9 birlikte değerlendirildiğinde evlerinde çalışma odası olmayan öğrencilerin büyük bir çoğunluğunun ders çalışma ortamlarının bulunduğu veya kendilerine ders çalışma ortamı sağlandığı iki tablo arasındaki farktan görülmektedir.