“Halk eğitimi merkezi öğretmenlerinin görüşlerine göre, yetişkinler eğitiminin amaçlarına ulaşabilmesi için ne gibi önlemler alınmalıdır?” alt problemine yönelik ifadeler incelenmiştir.
Katılımcıların 11’i yetişkin eğitiminde amaca ulaşılabilmesi için, uzman ve kaliteli eğitim kadrosuna ihtiyaç duyulduğunu belirtmişlerdir. Yetişkin eğitimi veren kurumların
eğitim için gerekli olan kaliteli eğitim kadrosuna sahip olmaları gerekmektedir. Bu
kadronun uzman öğreticilerden oluşması verilen yetişkin eğitiminin etkinliğini artıracaktır. Yetişkinlerin özelliklerine uygun bir eğitim programı ve öğretim tekniklerinin
uygulanabilmesi ancak alanında uzman eğitmenlerce sağlanabilir.
Katılımcıların 10’u yetişkin eğitiminde amaca ulaşılabilmesi için, sürekli eğitim merkezi statüsünün ve saygınlığının artması gerektiğini belirtmişlerdir. Bu tür eğitim veren kurumların sahip olduğu statü ve saygınlık da yetişkin eğitiminde amaçlara ulaşılmasını olumlu yönde etkileyen etmenlerden birisidir. bu görüşü bildiren katılımcılardan 4’ü etki gücü, 3’ü uygulanan politika ve diğer 3’ü de tanıtım ve reklam unsurları üzerinde
durmuşlardır. Bu unsurlar eğitim kurumunun statü ve saygınlığına etki eden etmenler olarak değerlendirilmiştir.
Katılımcıların 9’u yetişkin eğitiminde amaca ulaşılabilmesi için, sürekli eğitim merkezlerinin kurumsal sorunlarının çözümlenmesi gerektiğini belirtmişlerdir. Burada kurumsal sorunlara yetersizlik, denetlemede eksiklik ve güncelliğin sağlanamaması olmak üzere üç açıdan yaklaşmıştır. Bu katılımcıların 5’i yetişkin eğitimindeki yetersizliklerin ortadan kaldırılması, 2’si denetlene bilirliğin ve diğer 2’si de verilen eğitimin güncel tutulması gerektiğini ifade etmişlerdir.
Katılımcıların 8’i yetişkin eğitiminde amaca ulaşılabilmesi için, verilen eğitimin yaygınlık etkisi olması gerektiğini belirtmişlerdir. Kişiler bu eğitimin getirilerinin
bilincinde olarak eğitim aldıklarında yetişkin eğitimi amaçlarına ulaşabilecektir. Sadece iş olsun, zaman geçsin diye bu tür eğitim programlarına katılan kişiler nedeniyle eğitimde amaçlanan hedeflere ulaşmak da güçleşecektir.
Katılımcıların 5’i yetişkin eğitiminde amaca ulaşılabilmesi için, eğitim ortamının uygun koşulları taşıması gerektiğini belirtmişlerdir. Yetişkin eğitiminde amaca
ulaşılabilmesi için eğitim ortamının gerekli koşullara sahip olması gerekir. Verilen eğitim, eğitim alan kişilerin ve verilen eğitimin özelliklerine uygun şekilde planlanmalı, ortam
uygun hale getirilmelidir. Eğitim için gerekli olan araç-gereç ve donanımın eksiksiz bir şekilde var olması amaca ulaşılmasında etkili olan etmenlerdendir.
BEŞİNCİ BÖLÜM
SONUÇ ve ÖNERİLER
Bu bölümde araştırma bulgularına göre elde edilen sonuçlar ve bu sonuçlara bağlı olarak oluşturulan öneriler yer almaktadır.
5.1. Sonuç
Bu çalışmada araştırmanın alt amaçlarına hizmet edecek şekilde oluşturulan görüşme sorularına eğitmenlerin verdiği cevaplara göre betimsel analiz ve içerik analizi yapılmıştır. Bunun sonucunda elde edilen sonuçlara bu başlık altında yer verilecektir.
Katılımcıların tümü yetişkin eğitiminin çok önemli olduğunu belirtmişlerdir. Bilimsel ve teknolojik alandaki gelişmeler birçok yeni değişimi beraberinde getirmiştir. Teknolojik gelişmelere bağlı olarak iletişim alanındaki değişim ve gelişimler
küreselleşmeye neden olmuştur. Doğal olarak Dünya’nın bir kısmındaki gelişim tüm dünyayı etkiler hale gelmiştir. İnsanların bu gelişim ve değişimlere ayak uydurabilmesi için sürekli olarak öğrenmeye açık olmaları gerekmektedir. Bu noktada da yetişkin eğitimin etkin bir rolü vardır. Katılımcıların ifadelerine bağlı olarak; körelmeyi
engellemek/ hayat boyu öğrenme, yeni nesile rol model olma, istihdam ve kişini özgüven kazanabilmesi açısından önem taşıdığı görülmüştür.
Katılımcıların tümü, yetişkin eğitiminde kişisel gelişimin desteklenmesinin amaçlandığını belirtmişlerdir. Buna ek olarak; toplumsal gelişim, sosyalleşme, mesleki- beceri eğitimi ve psikolojik olarak toplumun geliştirilmesinin amaçlanması vurgulanmıştır. Bir bireyin kişisel olarak gelişimi, öncelikle çevresini ve toplum yapısını da olumlu yönde etkileyebilecektir. Teknolojiye bağlı iletişim alanındaki gelişmeler (telefon, bilgisayar ve
internet gibi…) kişiler üzerinde bireyselleşme gibi olumsuz bir etki yaratmıştır. Yetişkin eğitimi ile kişilerin bireysellikten çıkıp, sosyalleşmesi de amaçlanmaktadır. Kişilerin mesleki beceri kazanması veya kendilerini geliştirmeleri ile istihdam sağlanıp, kişilerin yaşam standartlarının yükseltilmesi amaçlanabilir. Bununla birlikte kişilerin ve toplumun psikolojik gelişimi desteklenebilecektir.
Katılımcılarında 12’si yetişkin eğitiminin sistem içerisinde önemli bir süreç olmadığı, 3’ü ise olduğu görüşündedir. Kişilerin yetişkin eğitimini önemsememeleri nedeni ile yetişkin eğitiminin sistem içerisinde önemli bir süreç olamadığı belirtilmiştir. Bunun yanı sıra kurumsal önemin azlığı, eğitim politikası ve eğitim kapsamının dar oluşu gibi nedenler üzerinde de durulmuştur.
Yetişkin eğitiminin sistem içerisinde önem kazanabilmesi için; topluma yetişkin eğitiminin faydalarının doğru bir şekilde aktarılması gerektiği görüşü bildirilmiştir. Ayrıca, eğitim alan kişilerle kurum ve eğitmenler arasında açık ve net bir iletişim ağının
oluşturulması süreci destekleyecektir. Eğitim ortamının uygun hale getirilmesi, mesleki eğitime önem verilmesi, yeni öğretim sisteminin oluşturulması, eğitim programının sürekli güncellenmesi, tanıtım ve reklam gibi düzenlemelerle yetişkin eğitiminin sistem içerisinde önem kazanması sağlanabilir.
Katılımcılardan 12’si yetişkin eğitiminin amaçlarının yetersiz ve eksik olduğunu belirtmişlerdir. 5 kişi her alanda yetersizliklerin olduğunu ifade ederken, 7’si yazılı olarak yeterli ama uygulamada eksikliklerin olduğunu belirtmişlerdir.
Katılımcılardan 14 kişi yetişkin eğitiminin yasalarda belirlenen amaçlara ulaşmada yetersiz olduğunu ifade ederken, 1 kişi ise yeterli olduğunu belirtmiştir. Yetersiz olduğunu ifade edenlerden 4’ü bir iyileşme var ancak gelişmiş ülkelere kıyasla oldukça yetersiz olduğu görüşünü savunmuştur.
Halk eğitimi merkezi öğretmenlerinin görüşlerine göre, yetişkinler eğitiminin amaçlarına ulaşamama nedenleri; eğitim alanlardan kaynaklanan, eğiticiden kaynaklanan
ve çevresel/kurumsal temelli sorunlar olmak üzere üç alana ayrılabilmektedir. Katılımcılardan 12’si yetişkin eğitiminin amacına ulaşamamasını öğrenenlerin sorunlarından kaynaklandığını ifade etmişlerdir. Buna bağlı olarak, eğitim alanların isteksizliği, bilinçsiz toplum yapısı ve kişilerin yaşam koşullarındaki olumsuzluklarının, yetişkin eğitiminin amaçlarına ulaşmasına engel olabileceği belirtilmiştir.
Katılımcılardan 5’i yetişkin eğitiminin amacına ulaşmamasının eğitmenden kaynaklı olduğu görüşünü savunmuşlardır. Bu bağlamda eğitmenin gelişime kapalı olması ve yetişkin eğitimi konusunda yeterli deneyime sahip olmaması konularına değinilmiştir.
Katılımcılardan 8’i çevre ortamının ve kurumsal sorunların yetişkin eğitiminde amaca ulaşmayı zorlaştırdığını belirtmişlerdir. Eğitim programındaki işleyişin
resmiyettekinden farklılık göstermesi, eğitmen sayısının yetersizliği, idarecilerin sorumluluk almaması, yaygınlık etkisinin yetersizliği (tanıtım ve reklam) gibi konular üzerinde durulmuştur.
Katılımcıların 11’i yetişkin eğitiminde amaca ulaşılabilmesi için, uzman ve kaliteli eğitim kadrosuna ihtiyaç duyulduğunu belirtmişlerdir. Yetişkin eğitimi veren kurumların eğitim için gerekli olan kaliteli eğitim kadrosuna sahip olmaları gerekmektedir. Bu
kadronun uzman öğreticilerden oluşması verilen yetişkin eğitiminin etkinliğini artıracaktır. Yetişkinlerin özelliklerine uygun bir eğitim programı ve öğretim tekniklerinin
uygulanabilmesi ancak alanında uzman eğitmenlerce sağlanabilir.
Bu tür eğitim veren kurumların sahip olduğu statü ve saygınlık da yetişkin eğitiminde amaçlara ulaşılmasını olumlu yönde etkileyen etmenlerden birisidir. Sürekli eğitim merkezlerinin kurumsal sorunlarının çözümlenmesi amaca ulaşmada etkili olacaktır. Kurumsal sorunların; yetersizlik, denetlemede eksiklik ve güncelliğin sağlanamaması olmak üzere üç bölüme ayrılabileceği belirtilmiştir.
Yetişkin eğitiminde amaca ulaşılabilmesi için, verilen eğitimin yaygınlık etkisinin olması gerektiği ifade edilmiştir. Kişiler bu eğitimin getirilerinin bilincinde olarak eğitim aldıklarında yetişkin eğitimi amaçlarına ulaşabilecektir.
Yetişkin eğitiminde amaca ulaşılabilmesi için, eğitim ortamının uygun koşulları taşıması gerektiği belirtilmiştir. Verilen eğitim, eğitim alan kişilerin ve verilen eğitimin özelliklerine uygun şekilde planlanmalı, ortam uygun hale getirilmelidir. Eğitim için gerekli olan araç-gereç ve donanımın eksiksiz bir şekilde var olması amaca ulaşılmasında etkili olan etmenlerden biri olarak gösterilebilir.
5.2. Öneriler
Araştırma sonucunda elde edilen sonuçlara bağlı olarak şu öneriler belirlenmiştir: - Toplumun yetişkin eğitiminin önemi ve kazanımları konusunda ilgili
kurumlarca bilinçlendirmesi gerekmektedir.
- Yetişkinler için geliştirilen eğitim programlarının, yetişkinlerin özellikleri göz önünde bulundurularak hazırlanmalıdır.
- Gelişim ve değişimlere bağlı olarak güncel eğitim programları hazırlanmalı, yetişkin eğitim konuları çeşitlendirilmelidir.
- Eğitim ortamları verilecek eğitimin ve eğitim alacak olan kişilerin özellikleri doğrultusunda düzenlenmelidir.
- Eğitim için gerekli olan eğitmen sayısına ulaşılmalıdır. Eğitmenlerin
uzmanlaşmaları için gerekli düzenlemeler yapılmalıdır. Eğitmenlerin gelişeme açık olması, sürekli olarak bilgilerini güncellemeleri gerekmektedir.
- Eğitim alan kişilerle kurum ve eğitmenler arasında açık ve net bir iletişim ağı oluşturulmalıdır.
- Kişilerin eğitim programlarından haberdar olmaları için reklam ve tanıtımlar yapılmalıdır.
KAYNAKÇA
Akbaş, V. (2008). Halk Eğitimi Merkezlerinde Eğitici Personel Adaylarının Seçim Süreci Ve Seçim Sonrası Eğitici Personelin İş Doyum Düzeyleri. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü (EBE), Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi (YYLT), İstanbul
Ata, E. (2016). Başkent Halk Eğitimi Merkezi'ndeki mesleki kurslara yetişkinlerin katılım örüntüleri. Ankara Üniversitesi (AÜ), EBE, YYLT, Ankara
Ayhan, S. (2009). Yetişkin Eğitimi; Paulo Freire: Yaşamı, Eğitim Felsefesi ve Uygulaması Üzerine. (Ed.: A. Yıldız- M. Uysal), Kalkedon Yayınları, İstanbul
Aykaç, N. (2006); Öğrenme-Öğretme Sürecinde Planlama ve Uygulama, (Ed. Necdet Aykaç ve diğ.), Naturel Yayınları, Ankara
Bilir, M. (2004). Türkiye’de Eğitim Kampanyalarının Halk Eğitimi Açısından
Değerlendirilmesi, 6-9 Temmuz XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, İ. Ü. Eğitim Fakültesi, Malatya Bildiri Özetleri.
Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş., Demirel, F. (2012). Bilimsel Araştırma Yöntemleri (13. Baskı). Pegem Akademi, Ankara
Cafaoğlu, Z. (2007); Eğitim Bilimlerine Giriş Temel Kavramlar, Ed.: Zuhal Cafaoğlu), Grafiker Yayınları, Ankara
Can, H. ve diğ. (1995), Kamu ve Özel Kesimde Personel Yönetimi, Siyasal Kitapevi, Ankara,
Canman, A. D. (1995); Çağdaş Personel Yönetimi, TODAİE Yayınları, Ankara
Cavit, S. (1983), Çırak Eğitimi; Cumhuriyet Döneminde Eğitim, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul
Celep, C. (2003). Halk Eğitimi. Anı Yayıncılık, Ankara
Deveci, T. (2007). Öğrenenler Olarak Yetişkinlerin Özellikleri. Yaygın Eğitim Sisteminin Sorunları ve Çözüm Önerileri Sempozyumu (Çıraklık ve Yaygın Eğitim Genel Müdürlüğü'nce düzenlenen) , 11–12 Haziran. Ankara.
Duman, A. (2000). Yetişkinler Eğitimi. 1. Basım. Ankara: Ütopya Yayınevi. Ertürk, S. (1971). Eğitimde program geliştirme. Ankara: Yelkentepe Yayınları. Fidan, N ve Erden, M. (1993); Eğitime Giriş, Ankara, Meteksan Matbaacılık.
Geray, C. (1978). Halk Eğitimi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayını, Ankara
Göçmen, A. (2003). Yetişkinler İçin El Kitabı: Yeniden Öğrenme. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Knowles, M. (1996). Yetişkin Öğrenenler, Gözardı Edilen Bir Kesim. (Çev. S. Ayhan). Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi.
Kurt, İ. (2000). Yetişkin Eğitimi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Lowe, J. (1985). Dünyada Yetişkin Eğitimine Toplu Bakış. (Çev. Oğuzkan, T.). Ankara: Unesco Türkiye Komisyonu.
MEB, 7. Milli Eğitim Şurası, 1962,
https://ttkb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2017_09/29164924_7_sura.pdf, (12.1.2019)
MEB, 13. Milli Eğitim Şurası, 1990,
https://ttkb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2017_09/29165326_13_sura.pdf, (7.1.2019)
MEB. (1994); Çıraklık ve Yaygın Eğitimde Mevcut Durum ve Gelişmeler, Ankara, Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
MEB, Mesleki Eğitim Kanunu, 1986,
http://mtegm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2018_05/18152030_DAYANAK.pdf, (10.1.2019)
MEB. (1995); Mesleki ve Teknik Eğitimde Mevcut Durum, Ankara, METARGEM. Miser, R. (2002), "Küreselleşen Dünyada Yetişkin Eğitimi", Ankara Üniversitesi Eğitim
Bilimleri Fakültesi Dergisi, S.35.
Okçabol, R. (1996). Halk Eğitimi (Yetişkin Eğitimi) (2. baskı). İstanbul: Der Yayınları. Okçabol, R. (1999). Cumhuriyet döneminde yetişkin eğitimi. F. Gök, (Ed.), 75 yılda eğitim
(249-262). İstanbul: Tarih Vakfı Yayınları.
Okçabol, R. (2006). Halk eğitimi (yetişkin eğitimi) (3. baskı). İstanbul: Ütopya Yayınevi. Okçabol, R. (2008). Türkiye'de yetişkin eğitimi ve sorunları. İSMEK 2. Yetişkin Eğitimi
Sempozyumu (s.23-35). İstanbul: İSMEK.
Özengi, M. (2017), Halk Eğitimi Merkezlerinin Kursiyer Görüşlerine Göre
Değerlendirilmesi: Amasra Halk Eğitimi Merkezi Örneği, Bartın Üniversitesi, EBE, YYLT, Bartın
Pala, A. (2006); Eğitim Bilimine Giriş, Ed.: Mustafa Yılmaz, Ankara, Nobel Yayın Dağıtım.
Penirci, G. (2014), Yetişkin Eğitimi Kurslarının Yetişkin Eğitimi Ve Yetişkin Öğrenen İlke Ve Özelliklerine Göre İncelenmesi, Marmara Üniversitesi, EBE, YYLT, İstanbul Soran, H., Akkoyunlu, B. ve Kavak, Y., (2006)."Yaşam Boyu Öğrenme Becerileri ve
Eğiticilerin Eğitimi Programı: Hacattepe Üniversitesi Örneği", Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, S.30, s.201-210.
Toprakçı, E. (2002); Eğitim Üzerine, Ed. Erdal Toprakçı, Ankara, Ütopya Yayınları. Tortop, N. (1999); Personel Yönetimi, Ankara, Yargı Yayınları.
Ural, O. (2007). Türkiye’de yetişkin eğitiminin bugünkü durumu ve geleceği. İSMEK 1. Yetişkin Eğitimi Sempozyumu (s.12-38). İstanbul: İSMEK
Ural, O. (2008). Ülkemizde yetişkin eğitimi uygulamaları. İSMEK 2. Yetişkin Eğitimi Sempozyumu (s.36-48). İstanbul: İSMEK.
Yazar, T., Yetişkin Eğitiminde Hedef Kitle, Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, S.7, Nisan 2012
Yıldırım, A, Şimşek, H. (2008). Nitel araştırma yöntemleri (6. Baskı). Seçkin Yayıncılık Ankara.
EKLER
Ek 1. Araştırmanın soruları
1. Sizce yetişkin eğitimi ne derecede önemlidir? Neden.
2. Yetişkin eğitimi sistem içerisinde önemli bir süreç olarak görülmekte midir? 3. Değilse bunun nedenleri nelerdir?
4. Yetişkin eğitiminin sistem içerisinde önem kazanması için neler yapılmalıdır? 5. Yetişkin eğitiminin amaçları nelerdir?
6. Yetişkin eğitiminin amaçları yeterli midir?
7. Yetişkin eğitiminin yasalarla belirlenen amaçlara ulaşma derecesi nedir? 8. Yetişkin eğitiminin amaçlara ulaşamamasının nedenleri nelerdir?