Bu araştırmanın amacı, viyola eğitimcilerine piyano eşlikli bir başlangıç modeli önermek ve piyano eşliğin viyola başlangıç eğitiminde kullanım durumunu arttırmaktır. Araştırmada Güzel Sanatlar Lisesi 1. sınıf öğrencilerinden deney grubuna alınan öğrencilere piyano eşlikli viyola başlangıç eğitimi verilmiştir. Verilen eğitimin sonuçları tablolar halinde ilgili başlıklar altında verilmiş ve eğitimciye katkı sağlaması amaçlanmıştır.
1.10. Araştırmanın Önemi
Bu araştırma; piyano eşlikli başlangıç viyola öğretimini ritim duygusu gelişimi ve entonasyon hâkimiyeti açısından incelemek amacı ile hazırlanmıştır. Çalışmanın sonunda elde edilecek veriler, çalgı eğitimi başlangıç aşamasında metodik değişimlere ve çeşitliliklere yol açabilecektir. Metodik bir çalışmanın piyano eşlik kullanımıyla uygulanması, entonasyon ve ritmik açıdan ölçüm yapılması gibi açılardan ilk çalışma olması bakımından önem arz etmektedir.
1.11. Sayıltılar
Araştırmanın gerçekleştirilmesinde şu varsayımlardan hareket edilecektir: Bu araştırmanın;
1. İzlenen yöntemin araştırmanın amacına, konusuna ve problemin çözümüne uygun olduğu,
2. Seçilen örneklemin evreni temsil ettiği
3. Eşlikleme için seçilen metodun Türkiye’deki tüm Güzel Sanatlar ve Spor Liselerinde başlangıç metodu olarak kullanıldığı varsayılmıştır.
1.12. Sınırlılıklar Bu araştırma;
1. Güzel Sanatlar Lisesi 9. sınıf Viyola dersi öğretim programının ilk 3 öğrenme alanında bulunan 67 alıştırma ve 22 etüt ile,
2. Çalışma için örnekleme alınan Ankara Güzel Sanatlar Lisesi ve Konya Çimento Güzel Sanatlar Lisesi’nde eğitim gören 9. sınıf viyola öğrencileri ile,
3. Uygulamalar için 2014-2015 eğitim öğretim yılının güz dönemi ile, 4. Ritim ve entonasyon boyutu ile,
5. Araştırmada kullanılan istatistiki yöntemler ile,
6. Araştırmacının doktora tez eğitim süreci ile sınırlandırılmıştır.
1.13. Tanımlar
Alt yarı: Yayın alt yarısı
Bütün Yay: Yayın bütününün kullanılarak çalınması.
Detaşe (Detache): Notaların birbirinden ayrı olarak seslendirilmesi. Bağsız seslendirme. Yaylı çalgılarda, birbirinden ayrı, bağımsız sesler üretmek üzere, yayın kullanım özelliği. (Say, 2005, s. 147)
Entonasyon: Ses yüksekliğinin doğru olması. Bir eserin seslendirilmesinde, perdeleri şaşmaz bir kesinlikle verebilmek; sesleri doğru çıkarmak. (Say, 2005, s. 180)
Etüt: Müzik eğitimi içerisinde belli zorlukları yenmek amacıyla hazırlanan, hem çalgı tekniğini ustalık düzeyinde geliştirmeyi öngören, hem de müzikal değerlere ağırlık veren araştırmacı nitelikte olgun alıştırma parçalarıdır (Tufan, 2004, s. 66).
Frekans: Sesin saniyedeki titreşim sayısı. Frekans arttırkça ses incelir, azaldıkça kalınlaşır (Say, 2005, s 207).
Legato: Seslerin bir yay içinde kesintisiz, yuvarlak ve aralıksız kullanım şekline legato çalma tekniği denir (Büyükaksoy, 1997).
Üst Yarı: Yayın üst yarısı.
Viyola: Keman ailesinin ikinci üyesi. Kemandan biraz büyükçe, gövde kısmı 38 ile 44 santim arasında olan bir yaylı çalgıdır (Say, 2005, s 567).
BÖLÜM II
İLGİLİ ARAŞTIRMALAR
Topoğlu (2010) ‘nun hazırladığı “Viyolonsel çalışma sürecinde eşlikli parmak açma çalışmalarının viyolonsel öğrencilerinin entonasyon, özdüzenleme ve derse ilişkin öğrenci görüşleri üzerindeki etkileri” adlı doktora tez çalışmasında orta düzey viyolonsel öğencilerinin çalgı çalışma sürecinde karşılaştıkları entonasyon sorunlarını, kullanmakta oldukları özdüzenlemeli öğrenme stratejilerini saptamak, eşlikli parmak açma çalışmaları metodunun ve çalışılan eserlerin eşliklendirilmesinin, viyolonsel öğrencilerinin entonasyon sorunlarına, kullanmakta oldukları özdünzenlemeli öğrenme stratejilerine ve derse ilişkin görüşlerine olan etkilerini belirleyerek eşlikli çalışmanın, çalgı çalışma sürecindeki yerini ortaya koymayı amaçlamıştır. Araştırmanın örneklemini, 2009-2010 öğretim yılında Adnan Menderes Üniversitesi, Müzik Öğretmenliği Anabilim Dalı’nda öğrenim görmekte olan beş (n=5) viyolonsel öğrencisi oluşturmuş ve bu öğrencilere istedikleri bir eser ve dört etüt çalışmaları söylenmiştir. Dönemin ilk altı haftası öğrencilere Freuilliard’ın Günlük Çalışmalar Metodu çalıştırılmıştır. Dönemin sonraki altı haftasında öğrenciler ses sistemi ile donatılmış çalışma odalarındaki etütlerini günlük çalışmalarını ve eserlerini çalışmışlardır. İki haftada bir yapılan kayıtlar sonucunda öğrencilerin entonasyon ve özdüzenlemeleri ölçülmüş ve öztepki basamaklarının geliştiği ve çalışmanın daha eğlenceli hale geldiği sonuçları edinilmiştir.
Coşkuner (2007) hazırladığı “Türkiye’de Anadolu Güzel Sanatlar Liseleri (yaylı çalgılar) bireysel çalgı eğitimi dersinde piyano eşlikli çalışmalara ilişkin öğretmen görüşleri” adlı yüksek lisans tez çalışmasında bireysel çalgı eğitimi dersinde piyano eşlikli çalışmaların ne ölçüde ve ne şartlarda yapıldığını görmek, bu çalışmaların öğrenci üzerindeki eksikleri ortaya çıkarmayı amaçlamıştır. Araştırma; temel alan araştırmasına dayalı betimsel bir çalışma olup, nitel bulgular istatistiksel olarak çözümlenmiş ve bulgular
değerlendirmeye katılan bütün öğretmenler tarafından vurgulanmış ve bu konudaki eksiklere ilişkin gerekli görülen çözüm önerilerinde bulunulmuştur.
Núñez (2002) hazırlamış olduğu “7. sınıf keman ve viyola öğrencilerinin entonasyon becerilerini artırmak için geliştirilmiş çalgısal metotların işitsel ve görsel açıdan incelenmesi” başlıklı doktora tezinde iki ortaokulun 3 farklı sınıfından rastgele seçilen n=68 öğrenci ile çalışmıştır. 7. sınıf düzeyinde eğitim alan n=68 yaylı öğrencisi bunlardan biri işitsel, diğeri ise görsel-işitsel olmak üzere iki farklı deney grubuna ayrılmıştır. Bu metotlar her iki okulun da orkestra öğretmeni tarafından günlük 10 dakikalık periodlar halinde 20 gün boyunca uygulanmıştır. Süreçteki entonasyon gelişimini gözlemlemek için öntest- sontest modeli kullanılmış ve veriler istatistiksel sonuçlara çevrilmiştir. Her iki grupta da gözlemlenen amaç enstonasyon gelişimini ölçmek olan bu çalışmada mutlak frekans sapmayı ölçmek için her iki gruba da aynı entonasyon ölçeği kullanılmıştır. Verilerin analiz edilmesinde varyans analizi kullanılmış olup, ANOVA sonuçları her iki metodun da entonasyon açısından birbirinden daha etkili olmadığını, tonda çalmayla ilgili sonuçların arasında anlamlı bir fark olmadığını ortaya çıkarmıştır.
Angı (2005) nın yapmış olduğu “keman öğretiminde karşılaşılan entonasyon problemleri ve çözüm önerileri” adlı yüksek lisans tez çalışmasında araştırmacı 10 farklı üniversite (Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Gazi Üniversitesi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi, İnönü Üniversitesi, Marmara Üniversitesi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Pamukkale Üniversitesi, Selçuk Üniversitesi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Niğde Üniversitesi) ve bu üniversitelerde görev yapan değişik ünvanlardaki 34 keman öğretim elemanlarının konu üzerindeki görüş ve önerilerine dayalı olarak uygulamış elde edilen bulgular yorumlanarak değerlendirmiştir. Araştırmacı tezinde;
1- Entonasyon kavramı ve müzikteki yeri nedir?
2- Perdesiz bir çalgı olan kemanda entonasyon problemleri neden oluşmaktadır? 3- Bilinçsiz çalışma alışkanlığının entonasyon üzerindeki etkisi nedir?
4- Entonasyon ile kulak eğitimi arasında doğrudan bir ilişki var mıdır?
5- Kuramsal müzik bilgi eksiklikleri, entonasyon problemlerine ne derece etkili olmaktadır?
6- Kemanda sol el (tuşe eli)hataları ve sağ el (yay eli) hataları, entonasyon problemlerine ne ölçüde yol açmaktadır? alt problemlerine cevap aramıştır. Araştırmacı veri toplama yöntemi olarak 25 sorudan oluşan bir anket uygulamıştır.
Ha, 2015 yılında Monash Üniversitesi’nde yapmış olduğu “Teaching Intonation in Violin Playing: A Study of Expert String Teaching” (Keman çalmada entonasyon öğretimi: uzman yaylı öğretimi üzerine bir çalışma) adlı makale çalışmasında Avusturalya’da en az on yıldır keman eğitmenliği yapmakta olan ve profesyonel olarak orkestrada çalmakta olan n=3 keman eğitmeni, ve bu eğitmenlerin n=3 yüksek lisans öğrencisi ile çalışmıştır. Araştırmacı çalışmasında bu usta eğitmenlerin derslerinde entonasyon için nasıl bir yol izlediğini saptamak amacı ile gözlem yapmış ve öğretmenlerin yarı yapılandırılmış bir görüşme formu aracılığıyla görüşlerini almıştır. Çalışmasında her öğretmen öğrencisine farklı eser ve etütler çalıştırmış (Kreutzer etüt no: 5, Beethoven sonat no: 7 ve Tchaikovsky keman konçertosu) ve bu eser ve etütler aracılığıyla entonasyon için kendi yöntemlerini göstermişlerdir. Gözlem ve görüşme sonucunda öğretmenlerin entonasyon için çalışmalarında önemsedikleri çalışmalar şöyle sıralanmıştır.
Eğitmen 1 – Frank: Rezonans, sol el pozisyonu, çift ses çalışmaları, parmak tutma, parmakların doğru şekli, armonik çalışmalar, grup çalışmaları ve piyano eşlikli çalışmalar gibi diğer yaklaşımlar.
Eğitmen 2 – Andy: Aralık çalışmaları, bağ işaretleri, parmak tutma çalışmaları, Sevcik ve Flesch çalışmaları ve doğru duate çalışmaları.
Eğitmen 3 – Emma: Açık tel kontrol çalışmaları, devinişsel hissetme, parmak tutma, Galamian dizi çalışmaları ve çift ses çalışmaları.
Ergen ve Bilen 2010 yılında yaptıkları çalışmalarında 3.,4. ve 5. sınıfa giden ve müzik ve çalgı bilgisi olmayan n=30 öğrenciyi kontrol ve deney grubu için iki gruba ayırmışlardır. Bu gruplardan deney grubu eşlikli keman dersine başlamış, kontrol grubu ise klasik yöntem olan eşliksiz keman eğitimine başlamıştır. 14 haftalık deney süreci boyunca öğrencilerle birebir ders yapılmıştır. Bu süreçte araştırmacıların ulaşmayı hedefledikleri boyutlar şöyledir:
1. Eşlikli çalmaya dayalı keman eğitimi alan çocuklar ile eşliksiz çalmaya dayalı keman eğitimi alan çocukların entonasyon performansları arasında anlamlı bir fark var mıdır?
3. Eşlikli çalmaya dayalı keman eğitimi alan çocuklar ile eşliksiz çalmaya dayalı keman eğitimi alan çocukların derse karşı tutumları arasında anlamlı bir fark var mıdır?
Araştırmanın sonucunda, eşlikli keman çalışmalarının entonasyonu olumlu yönde etkili olduğu bulunmuştur. Diğer bir sonuç olarak eşlikli keman çalmanın özgüven üzerinde olumlu yönde etkisinin olduğu, keman dersine karşı ise tutum üzerinde olumlu etkisinin olduğu sonuçlarına ulaşılmıştır.
BÖLÜM III
YÖNTEM
Bu bölümde, araştırmanın yöntemi ve modeli, çalışma grubu, veri toplama araçları, verilerin toplanması, toplanan verilerin analizinde kullanılan istatistiksel yöntemler, verilerin değerlendirilmesi ve çözümlenmesi üzerinde durulmuş ve detaylı olarak açıklanmıştır.