Araştırmada Kullanılan Ölçeklerin Güvenilirlik ve Geçerlilik Analizler

Stratejileri ölçeklerinin güvenirlik ve geçerlikleri test edilmiştir.

• Güvenilirlik Analizleri: Güvenilirlik “bir testinveya ölçeğin ölçmek istediği şeyi tutarlı ve istikrarlı bir biçimde ölçme derecesi”dir (Altunışık, 2005: 114).

Ölçümlerin tekrarlanması halinde ortaya çıkan tutarlı sonuçlardır (Nakip, 2013: 203). Güvenilirliği ölçmeye yönelik farklı analiz türleri vardır. Ancak en yaygın olarak kullanılan Cronbach Alpha katsayısıdır (Özdamar, 2002: 622; Kalaycı, 2010: 405). Ölçeğin genel güvenilirliğine ve içsel tutarlılığına işaret etmekte olan Cronbach Alpha katsayısı maddelerin varyansları toplamının genel varyansa ortalaması sonucu elde edilen ağırlıklı standart değişim ortalamasıdır ve 0-1 arası değer almaktadır (Özdamar, 2002: 623). Cronbach Alpha katsayısının 0,60 ile 0,80 arasında olmasıölçeğin oldukça güvenilir olduğuna, katsayının 0,80 ile 1.00 arasında olması ise ölçeğin yüksek derecede güvenilir olduğuna işaret etmektedir (Kalaycı, 2010:405).

Çalışma kapsamında kullanılan ölçeklerinin uygulanması sonucunda elde edilen puanlara ilişkin güvenirlik kestirimleri amacıyla hesaplanan Cronbach alfa iç tutarlılık katsayıları Tablo 3.2’de sunulmuştur.

80 Tablo 3.2. Ölçeklerin Güvenilirlik Katsayıları

Ölçekler Madde

Sayısı Cronbach Alpha

Kariyer Engelleri 23 0,892

Çoklu Rol Çatışması 8 0,964

Kariyer ve Çocuk Taleplerinde Çatışma 6 0,955

Kariyer Tatminsizliği 5 0,953

İş-Sektör Kısıtı 4 0,903

Kariyer Stratejileri 15 0,607

Eğitim ve Mesleki Eğitim Stratejisi 3 0,917 Resmi Olmayan İletişim Ağlarından Yararlanma Stratejisi 3 0,905 Kariyer İlerletme Programlarından Faydalanma Stratejisi 3 0,910

Resmi Mentorluk Desteği 3 0,927

Beklenen performans ve sınırlarını aşma 3 0,881

Örgütsel Bağlılık 18 0,785

Duygusal Bağlılık 6 0,882

Devam Bağlılığı 6 0,920

Normatif Bağlılık 6 0,946

Tablo 3.2 incelendiğinde, hem Kariyer Engelleri Ölçeğindeyer alan tüm maddelere ilişkin Cronbach Alpha iç tutarlılık katsayısının, hem de Kariyer Engelleri Ölçeğininalt boyutları olanÇoklu Rol Çatışması (11, 15, 17, 28, 40, 44, 60, 69), Kariyer ve Çocuk Taleplerinde Çatışma (7, 19, 23, 33, 37, 53), Kariyer Tatminsizliği (9, 30, 32, 57, 58) ve İş ve Sektör Kısıtları(16,50,56,68)boyutlarında yer alan maddelere ilişkin Cronbach Alpha iç tutarlılık katsayısının yüksek derecede güvenilir (Özdamar, 2002) olduğu görülmektedir.

Kariyer Stratejileri Ölçeğininalt boyutları olan Eğitim ve mesleki eğitim stratejisi (1,8,13), Resmi olmayan iletişim ağlarından yararlanma stratejisi (3,11,15),Kariyer ilerletme programlarından faydalanma stratejisi (4,9,14), Resmi danışmanlık (mentorluk) desteği stratejisi (2,6,12) ve Beklenen performans ve sınırlarını aşma(5, 7, 10)boyutlarında yer alan maddelere ilişkin Cronbach Alpha iç tutarlılık katsayısının yüksek derecede güvenilir (Özdamar, 2002), Kariyer Stratejileri Ölçeğindeyer alan tüm maddelere ilişkin Cronbach Alpha iç tutarlılık katsayısının ise orta derecede güvenilir (Özdamar, 2002) olduğu görülmektedir.

Hem Örgütsel Bağlılık Ölçeğindeyer alan tüm maddelere ilişkin Cronbach Alpha iç tutarlılık katsayısının, hem de ölçeğinalt boyutları olanduygusal bağlılık (ilk 6 ifade), devam bağlılığı (ikinci 6 ifade) ve normatif bağlılık (son 6 ifade) boyutlarında yer

81 alan maddelere ilişkin Cronbach Alpha iç tutarlılık katsayısının yüksek derecede güvenilir (Özdamar, 2002) olduğu görülmektedir. Bu bulgular araştırmada kullanılan ölçeklerden elde edilen puanların güvenilir olduğunu göstermektedir.

• Geçerlilik Analizleri: Geçerlilik, bir test veya ölçeğin ölçülmek istenen şeyi ölçme derecesidir (Altunışık, vd., 2005: 113).Faktör analizinin başlıca amacı aralarında ilişki bulunduğu düşünülen çok sayıda değişken arasındaki ilişkilerin anlaşılmasını ve yorumlanmasını kolaylaştırmak amacıyla daha az sayıdaki temel boyuta indirgemek ve amaçlamaktır (Altunışık, 2005: 264). Çalışmada kullanılan ölçeklere ilişkin geçerlik kanıtları açıklayıcı faktör analizi ile elde edilmiştir.Araştırmada kullanılan ölçeklere yapılan açıklayıcı faktör analizi sonuçlarına göre ölçeklerin KMO ve Bartlett değerleri sırasıyla; kariyer engelleri ölçeği KMO=0.887, p=0.000; örgütsel bağlılık ölçeği KMO=.854, p=0.000; kariyer stratejileri ölçeği KMO=.687, p=0.000’dır. KMO değeri olarak 0,5-1,0 arası değerler kabul edilebilir olarak değerlendirilirken 0,5’in altındaki değerler faktör analizinin söz konusu veri seti için uygun olmadığının göstergesidir (Altunışık vd. 2005: 217). Analiz sonuçlarına bakıldığında, KMO ve Bartlett test sonuçlarının olması gereken değerlerde olduğu görülmektedir.

Kariyer Engelleri Ölçeği dört faktörlü yapı göstermektedir. Döndürme yapıldıktan sonra ilk faktörün özdeğeri 6.380’dir, açıklanan varyansa katkısı ise %27.740’dır. İkinci faktörün özdeğeri 4.924’dür, açıklanan varyansa katkısı ise %21.407’dir. Üçüncü faktörün özdeğeri 4.244’dür, açıklanan varyansa katkısı ise %18.451’dir. Dördüncü faktörün özdeğeri 3.111’dir, açıklanan varyansa katkısı ise %13.528’dır. Dört faktör birlikte ölçülen özellikteki değişkenliğin %81.125’ini açıklamaktadır. Kariyer Engelleri Ölçeğinin temel bileşenler analizi ile ortaya konulan faktör yapısı Tablo 3.3’de sunulmuştur.

82 Tablo 3.3. Kariyer Engelleri Ölçeğinin Faktör Yapısı

Faktör 1 2 3 4 KE28 0,915 0,118 0,094 -0,049 KE11 0,905 0,125 0,045 0,037 KE17 0,901 0,118 0,069 -0,017 KE40 0,889 0,160 0,056 0,024 KE60 0,888 0,112 0,064 -0,017 KE44 0,864 0,081 0,048 0,041 KE15 0,861 0,104 0,017 -0,046 KE69 0,850 0,061 0,045 -0,074 KE53 0,120 0,916 0,027 -0,018 KE37 0,122 0,914 0,033 0,004 KE23 0,129 0,914 0,023 -0,017 KE33 0,126 0,908 0,097 -0,003 KE19 0,126 0,875 0,022 -0,047 KE7 0,116 0,842 -0,015 0,056 KE57 0,053 0,044 0,921 0,168 KE32 0,053 0,000 0,914 0,100 KE58 0,075 0,050 0,901 0,183 KE30 0,102 0,065 0,896 0,127 KE9 0,065 0,015 0,884 0,129 KE16 -0,027 0,011 0,105 0,881 KE56 0,027 0,010 0,141 0,879 KE50 -0,016 0,006 0,279 0,857 KE68 -0,064 -0,046 0,129 0,839

Tablo 3.3 incelendiğinde, bu çalışma grubunda da ölçeğin orijinal faktör yapısının korunduğu görülmektedir. Aynı maddeler aynı şekilde faktörleşmiştir.İlk faktör Çoklu Rol Çatışması (11, 15, 17, 28, 40, 44, 60, 69), ikinci faktör Kariyer ve Çocuk Taleplerinde Çatışma” (7, 19, 23, 33, 37, 53), üçüncü faktör Kariyer Tatminsizliği (9, 30, 32, 57, 58) ve dördüncü faktör İş ve Sektör Kısıtlarıdır(16,50,56,68).

Kariyer Stratejileri Ölçeğibeş faktörlü yapı göstermektedir. Döndürme yapıldıktan sonra ilk faktörün özdeğeri 2.623’dür, açıklanan varyansa katkısı ise %17.486’dır. İkinci faktörün özdeğeri 2.578’dür, açıklanan varyansa katkısı ise %17.184’dür. Üçüncü faktörün özdeğeri 2.551’dir, açıklanan varyansa katkısı ise %17.010’dur. Dördüncü faktörün özdeğeri 2.532’dir, açıklanan varyansa katkısı ise %16.878’dir. Beşinci faktörün özdeğeri 2.434’dür, açıklanan varyansa katkısı ise %16.225’dir. Beş faktör birlikte ölçülen özellikteki değişkenliğin %84.784’ünü açıklamaktadır.

83 Kariyer Stratejileri Ölçeğinin temel bileşenler analizi ile ortaya konulan faktör yapısı Tablo 3.4’de sunulmuştur.

Tablo 3.4. Kariyer Stratejileri Ölçeğinin Faktör Yapısı

Faktör 1 2 3 4 5 KS2 0,931 0,007 0,099 -0,025 -0,080 KS12 0,922 -0,001 0,086 0,019 -0,114 KS6 0,921 -0,039 0,105 -0,012 -0,079 KS8 0,010 0,938 0,021 -0,045 0,043 KS13 -0,024 0,924 0,005 -0,039 0,013 KS1 -0,018 0,914 0,005 -0,012 0,015 KS9 0,107 0,005 0,928 0,028 -0,048 KS4 0,107 0,023 0,916 0,006 -0,083 KS14 0,072 0,002 0,892 0,027 -0,107 KS11 0,039 -0,059 0,054 0,935 -0,076 KS15 0,008 -0,032 0,060 0,914 -0,110 KS3 -0,061 -0,006 -0,050 0,892 -0,001 KS10 -0,073 0,041 -0,055 0,009 0,900 KS7 -0,104 0,030 -0,092 -0,081 0,884 KS5 -0,089 -0,001 -0,089 -0,115 0,880

Tablo 3.4 incelendiğinde, bu çalışma grubunda da ölçeğin orijinal faktör yapısının korunduğu görülmektedir. Aynı maddeler aynı şekilde faktörleşmiştir.İlk faktör Resmi danışmanlık (mentorluk) desteği stratejisi (2,6,12), ikinci faktörEğitim ve mesleki eğitim stratejisi (1,8,13), üçüncü faktör Kariyer ilerletme programlarından faydalanma stratejisi (4,9,14), dördüncü faktör Resmi olmayan iletişim ağlarından yararlanma stratejisi (3,11,15) ve beşinci faktör Beklenen performans ve sınırlarını aşmadır (5, 7, 10).

Örgütsel Bağlılık Ölçeğiüç faktörlü yapı göstermektedir. Döndürme yapıldıktan sonra ilk faktörün özdeğeri 4.839’dur, açıklanan varyansa katkısı ise %26.827’dir. İkinci faktörün özdeğeri 4.321’dir, açıklanan varyansa katkısı ise %24.005’dir. Üçüncü faktörün özdeğeri 3.790’dır, açıklanan varyansa katkısı ise %21.056’dır. Üç faktör birlikte ölçülen özellikteki değişkenliğin %71.888’ini açıklamaktadır.

Örgütsel Bağlılık Ölçeğinin temel bileşenler analizi ile ortaya konulan faktör yapısı Tablo 3.5’de sunulmuştur.

84 Tablo 3.5. Örgütsel BağlılıkÖlçeğinin Faktör Yapısı

Faktör 1 2 3 ÖB17 0,944 -0,026 0,065 ÖB16 0,938 -0,089 0,061 ÖB15 0,929 -0,054 0,081 ÖB14 0,902 -0,023 0,053 ÖB18 0,901 -0,062 0,022 ÖB13 0,652 -0,140 0,097 ÖB9 -0,081 0,898 -0,098 ÖB10 -0,081 0,893 -0,049 ÖB8 -0,018 0,849 -0,102 ÖB11 -0,132 0,823 -0,043 ÖB7 -0,062 0,788 -0,004 ÖB12 -0,022 0,785 -0,078 ÖB3 -0,047 -0,095 0,820 ÖB4 -0,024 -0,048 0,799 ÖB2 0,216 0,006 0,790 ÖB6 -0,063 -0,166 0,787 ÖB1 0,118 -0,086 0,786 ÖB5 0,198 0,028 0,750

Tablo 3.5 incelendiğinde, bu çalışma grubunda da ölçeğin orijinal faktör yapısının korunduğu görülmektedir. Aynı maddeler aynı şekilde faktörleşmiştir.Tabloda görülen ilk 6 madde (13-18) normatif bağlılığı, ikinci 6 madde (7-12) devam bağlılığını, son 6 madde (1-6) ise duygusal bağlılığı ölçmektedir. Geçerlik ve güvenirlik bulguları genel olarak değerlendirildiğinde, çalışma kapsamında bu gruptan elde edilen verilerin geçerli ve güvenilir olduğu görülmektedir.