AraĢtırmanın Yürütülme Süreci (ġekil 2)

 ÇalıĢmaya baĢlamadan önce birimin sorumlu hekimi ve hemĢireleri ile görüĢülerek çalıĢma hakkında bilgi verilmiĢtir.

 ÇalıĢma kriterlerine uygun olan hastalar belirlenmiĢtir ve bu hastalar randomizasyon ile rasgele sayı üretilerek müdahale ve kontrol gruplarına ayrılmıĢtır.

 Romatoloji Kliniği ve/veya Polikliniği‟nde ayrı bir odada, sessiz bir ortamda hasta ve varsa yakını ile görüĢülerek çalıĢma hakkında bilgi verilip sözlü ve yazılı olarak izin alınmıĢtır. Ardından yüz yüze görüĢme tekniği ile tüm hastalara veri toplama araçları uygulanmıĢtır.

 Müdahale grubundaki her bir hastaya ön test aĢamasından sonra

progresif gevĢeme egzersizleri ve bu egzersizlerin uygulanması ile ilgili bir eğitim yapılmıĢtır. Egzersiz uygulaması, Türk Psikologları Derneği‟nin

37

hazırlamıĢ olduğu gevĢeme egzersizlerinin talimatlarını içeren GevĢeme Egzersizleri CD‟si doğrultusunda yapılmıĢtır. Öncelikle egzersizler bilgisayar eĢliğinde hastaya dinletilmiĢtir. GevĢeme Egzersizleri CD‟si eĢliğinde önce araĢtırmacı tarafından CD‟deki komutlar uygulanarak hastalara gösterilmiĢtir. Daha sonra hastalardan, CD‟deki komutlar eĢliğinde bu egzersizleri uygulamaları istenmiĢtir. Hasta eğitiminde eğitimler hastalara birebir uygulanmıĢ ve egzersizleri öğrenmeleri sağlanmıĢtır. Eğitim süresi her hasta için ortalama 40-50 dakika arasında değiĢmiĢtir. Eğitim sonrasında her bir hastanın ve/veya yakınının

telefonuna CD‟deki komutları içeren ses kayıtları gönderilmiĢtir. Ayrıca her bir hastaya GevĢeme Egzersizleri CD‟si ve araĢtırmacı tarafından hazırlanan, RA hakkında kısa bir bilgi ve gevĢeme egzersizlerinin uygulama basamaklarını içeren bir hasta eğitim broĢürü (EK-9) verilerek evde altı hafta boyunca, her gün özellikle yatmadan önce CD‟deki komutlar doğrultusunda gevĢeme egzersizlerini dinlemeleri ve uygulamaları istenmiĢtir. Üçüncü haftanın sonunda hastalar isteğe bağlı olarak ya kendi evlerinde ya da hastaneye çağrılarak araĢtırmacı denetiminde gevĢeme egzersizlerini uygulamaları tekrar edilmiĢtir. Altı hafta boyunca ise hastalarla her hafta telefonla iletiĢim sağlanarak egzersiz uygulamaları takip edilmiĢtir. Son test aĢamasında ise hastalar altıncı haftanın sonunda Romatoloji Kliniğine ve/veya Polikliniğine çağrılarak Yorgunluk ġiddet Ölçegi ve Pittsburg Uyku Kalitesi Ġndeksi tüm hastalara

38

 Kontrol grubundaki hastalara progresif gevĢeme egzersizleri

yaptırılmaksızın ilk verilerin toplanmasından sonraki altı hafta boyunca her hafta telefonla aranarak sağlık durumları hakkında geri bildirim alınmıĢtır. Son test aĢamasında ise hastalar altıncı haftanın sonunda Romatoloji Kliniğine ve/veya Polikliniğine çağrılarak Yorgunluk ġiddet Ölçegi ve Pittsburg Uyku Kalitesi Ġndeksi tüm hastalara tekrar

uygulanmıĢtır. Daha sonra bu gruptaki gönüllü olan hastalara da progresif gevĢeme egzersizleri hakkında bir eğitim yapılmıĢ ve müdahale grubunda olduğu gibi egzersizler hastalara öğretilmiĢtir. Eğitim sonrasında hastanın ve/veya yakınının telefonuna CD‟deki komutları içeren ses kayıtları gönderilmiĢtir. Ayrıca hastalara çalıĢmanın uygulanmasında kullanılan eğitim broĢürü ve GevĢeme Egzersizleri CD‟si verilerek her gün özellikle yatmadan önce uygulamaları önerilmiĢ ve sonrasında takipleri sonlandırılmıĢtır.

39

ġekil 2. AraĢtırmanın Yürütülme Süreci

 ÇalıĢma kriterlerine uygun olan hastalar belirlendi.

 Hasta ve varsa yakını ile görüĢülerek çalıĢma hakkında bilgi verilip sözlü ve yazılı olarak izin alındı.

 Yüz yüze görüĢme tekniği ile tüm hastalara veri toplama araçları uygulandı.

Hastalar randomizasyon ile rastgele sayı üretilerek müdahale ve kontrol

gruplarına ayrıldı.

Müdahale grubu n = 35

Kontrol grubu n = 37

Her hastaya PGE ve bu egzersizlerin uygulanması ile ilgili bir eğitim yapıldı. CD‟deki

komutlar uygulamalı olarak hastalara gösterildi, öğrenmeleri

sağlandı ve altı hafta boyunca her gün uygulamaları istendi. Hastalarla her hafta iletiĢim

kurularak uygulama bilgisi kontrolleri sağlandı.

Hastalara klinik rutini dıĢında herhangi bir iĢlem uygulanmadı. Hastalarla altı hafta boyunca her hafta iletiĢim kurularak sağlık

durumları hakkında geri bildirim alındı.

Son test aĢamasında ise hastalar altıncı haftanın sonunda Romatoloji Kliniğine ve/veya Polikliniğine çağrılarak YġÖ ve

PUKĠ tüm hastalara tekrar uygulandı ve sonrasında takipleri sonlandırıldı.

40

a. Hasta Eğitim BroĢürü “Romatoid Artrit Hastaları Ġçin Progresif GevĢeme Egzersizleri Uygulama Rehberi” (EK-9)

Romatoid artrit hastalarına yönelik hem RA hakkında kısa bir bilgi hem de progresif gevĢeme egzersizleri ile ilgili bilgiler içeren broĢür, araĢtırmacı tarafından literatür bilgileri ıĢığında (24,28,29,55,77,78,79) geliĢtirilerek hazırlanmıĢtır. Sonrasında uzman görüĢleri alınarak düzenlenmiĢtir (EK- 8). BroĢür; RA‟nın tanımı, RA‟da tedavi yöntemleri, progresif gevĢeme egzersizinin tanımı, progresif gevĢeme egzersizinin yararları ve progresif gevĢeme egzersizinin uygulama basamaklarını içermektedir.

b. GevĢeme Egzersizleri CD’si

Türk Psikologları Derneği‟nin hazırlamıĢ olduğu gevĢeme egzersizlerinin talimatlarını içeren ve fonda hastayı rahatlatacak müzik bulunan GevĢeme Egzersizleri CD‟si, solunum egzersizlerini ve progresif kas germe egzersizlerini içermektedir. Bu CD, iki bölümden oluĢmaktadır. YaklaĢık

10 dakika süren ilk bölümde, gevĢeme egzersizinin ne olduğu, amacı, yararları ve egzersizlere baĢlamak için dikkat edilmesi gereken noktalar, doğru nefes alıp verme, uygun pozisyonların ve ortamların nasıl olması gerektiği hakkında bilgi verilmektedir. YaklaĢık olarak 30-35 dakika süren ikinci bölümde ise vücuttaki belirli kasları nasıl kasmak ve gevĢetmek gerektiğinden ve gevĢeme seansı bittikten sonra bu süreçten çıkma adımlarından bahsedilmektedir (55).

41