Katılımcıların yaş ve antropometrik özellikleri Tablo 4.5 de yer almaktadır. Erkeklerin yaşı 65-81 ve kadın katılımcıların yaşı 65-92 arasında değişmektedir. Erkek ve kadınların yaşlarının median (IQR) değerleri sırasıyla 72 (67-76) ve 68(66-73) olup iki cinsiyet arasında istatistiksel yönden anlamlı farklılık saptanmamıştır (p>0,05). Erkek ve kadınlarda sırasıyla vücut ağırlığının; 63-130 kg ve 48,6-110 kg, boy uzunluğunun; 156-186 cm ve 143-175 cm, bel çevresinin; 84- 126 cm ve 70-135 cm, kalça çevresinin 93-121 cm ve 91-147 cm, vücut yağ oranının %20,3-36,3 ve %22,1-51,7, bel kalça oranının 0,8-1,2 ve 0,8-1,1 arasında değişmekte olduğu görülmüştür. Boy, bel çevresi, kalça çevresi, vücut yağı ve bel- kalça oranı erkek ve kadın cinsiyet arasında referans değer farklılıkları bulunan antropometrik ölçümler olduğundan bel çevresi hariç diğer ölçümler arasında istatistiksel açıdan p=0.000 düzeyinde önemli farklılık bulunmuştur. Erkeklerde beklenildiği gibi boy uzunluğu ve bel kalça oranı kadınlardan daha yüksek, kalça çevresi ve vücut yağının daha düşük olduğu görülmüştür. Erkek ve kadınların boy, bel çevresi, kalça çevresi, vücut yağı ve bel kalça oranı median (IQR) değerleri sırasıyla 170 (165,5-175)cm ve 158(152-163) cm, 110 (96-115) cm ve 108(94-112) cm, 105 (100-108,5) cm ve 115(106-125) cm, %28,4 (26,4-31,6) ve %37,3(32,5- 41,6), 1,02 (0,95-1,08) ve 0,89(0,86-0,91) olarak belirlenmiştir. Erkek ve kadınların bel çevre ölçümleri arasında istatistiksel olarak anlamlı fark saptanmamıştır (p=0,193). BKI median( IQR) değerlerinin ise kadınlarda erkeklerden daha yüksek olduğu (sırasıyla 37,3(32,5-41,6 kg/m2 ve 27,3 (25,01-30,5 kg/m2) ve farklılığın
68 Tablo 4.5. Katılımcıların Yaş ve Antropometrik Özellikleri
Erkek (n=33) Kadın (n=47)
Ortalama ± SS Median (IQR) Min-max Ortalama ± SS Median (IQR) Min-max p1
Yaş (yıl) 71,4±5,03 72 (67-76) 65-81 70,3±5,7 68(66-73) 65-92 0,234 BKİ (kg/m²) 28,1 ± 3,99 27,3 (25,01-30,5) 21,2-38 31,7 ± 5,6 32(27,5-37) 22-42,9 0,004* Vücut ağırlığı (kg) 83,1 ± 15,5 84 (70-91,1) 63-130 79,01 ± 15,6 79,2(67,9-90) 48,6-110 0,431 Boy uzunluğu (cm)** 170,6 ± 7,1 170 (165,5-175) 156-186 157,6 ± 7,4 158(152-163) 143-175 0,000 Bel çevresi (cm)** 107,2± 11,8 110 (96-115) 84-126 103,0 ± 14,8 108(94-112) 70-135 0,193 Kalça çevresi (cm)** 105,0 ± 7,2 105 (100-108,5) 93-121 115,6 ± 13,5 115(106-125) 91-147 0,000 Vücut yağı (%)** 28,3 ± 3,8 28,4 (26,4-31,6) 20,3-36,3 36,98 ± 6,3 37,3(32,5-41,6) 22,1-51,7 0,000
Bel/ kalça oranı** 1,01 ± 0,07 1,02 (0,95-1,08) 0,8-1,2 0,88 ± 0,06 0,89(0,86-0,91) 0,8-1,1 0,000 1.bağımsız gruplarda Man Whitney U testi ,
*p≤0,05
**Erkek ve kadın cinsiyet arasında referans değer farklılıklarının bulunduğu antropometrik göstergelerdeki istatisitiksel farklılıklar bel çevresi, kalça çevresi, vücut yağı ve bel-kalça oranı için metabolik risk gruplarna dağılım başlığı altında Tablo 4.6.da incelenmiştir.
69
Tablo 4.6 ve Şekil 4.1. de katılımcıların antropometrik özelliklere göre risk gruplarına dağılımı gösterilmiştir. BKI kesim noktalarına göre katılımcıların %31,3 nün fazla kilolu, %45,0 nın şişman ve %3,8 nin morbid şişman kategorisinde yer aldığı saptanmıştır. Morbid şişman olan 3 katılımcı da kadındır. Kadınlarda şişman ve morbid şişman olanların toplam oranı (%61,7) erkeklerin (%30,3) yaklaşık iki katıdır. Erkeklerin %45,5 inin kadınlarıın ise %21,3 nün fazla kilolu olduğu görülmektedir. Erkek ve kadınların BKI gruplarına dağılımları arasında istatisitiksel olarak anlamlı farklılık saptanmıştır (p=0,025). BKI kriterini esas alan ESPEN malnutrisyon değerlendirmesine göre katılımcıların hiçbirinde malnutrisyon saptanmamıştır.
Katılımcıların %76,3 ünün bel çevresine göre “anlamlı düzeyde artmış bir metabolik komplikasyon riski” taşıdığı, kadınlarda bu riskin %83 oranla erkeklerden (%66,7) daha yüksek olduğu belirlenmiştir (Tablo 4.6.). Kadın ve erkeklerin bel çevresi risk gruplarına dağılımları arasında anlamlı farklılık saptanmamıştır (p≥ 0,05). Katılımcıların %87,5 inde bel kalça oranı “anlamlı düzeyde artmış bir metabolik komplikasyon risk”e işaret etmektedir. Bu risk erkeklerde daha yüksek olup, erkek ve kadınlar için sırasıyla %93,9 ve %83 olarak belirlenmiştir. Katılımcıların %81,3 ünde vücut yağ oranı “sağlıksız/çok yüksek kategorisinde” yer almaktadır. Erkeklerin sadece %15,2 sinin, kadınların ise %21,2 sinin uygun kabul edilebilecek düzeyde bir vücut yağına sahip olduğu görülmüştür. Erkek ve kadınlar arasında bel kalça oranı risk gruplarına ve vücut yağ oranı risk gruplarına dağılımlar arasında anlamlı farklılık bulunmamıştır (sırasıyla p=0,184 ve p=0,864)
70
Tablo 4.6. Katılımcıların Antropometrik Özelliklere Göre Risk Gruplarına Dağılımı
Erkek (n=33) Kadın (n=47) Toplam(n=80)
Sayı % Sayı % Sayı % p1
WHO BKI risk grupları
Normal 8 24,2 8 17 16 20,0
0,0252
Fazla kilolu 15 45,5 10 21,3 25 31,3
Şişman 10 30,3 26 55,3 36 45,0
Morbid şişman 3 6,4 3 3,8
ESPEN BKI malnütrisyon tanısı*
Yok 33 100 47 100 80 100
-
Var 0 - 0 - 0 -
WHO Bel çevresi risk grupları
Metabolik risk yok 5 15,2 3 6,4 8 10,0
0,178
Metabolik risk artmış 6 18,2 5 10,6 11 13,8
Metabolik risk anlamlı düzeyde artmış 22 66,7 39 83 61 76,3
WHO Bel kalça oranı risk grupları
Metabolik risk yok 2 6,1 8 17 10 12,5
0,184
Metabolik risk anlamlı düzeyde artmış 31 93,9 39 83 70 87,5
Vücut yağı risk grupları
Uygun kabul edilebilecek alt değerde 1 2,1 1 1,3
0,864
Uygun kabul edilebilecek üst değerde 5 15,2 9 19,1 14 17,5
Sağlıksız/çok yüksek 28 84,8 37 78,7 65 81,3
* Zaman sınırı olmaksızın >% 10 veya son 3 ayda>% 5 istemsiz ağırlık kaybı ile birlikte <70 yaş BMI <20 kg / m2 veya ≥70 yaş BKI <22 kg / m2 olması durumunda malnutrisyon var kabul edilebilir
p1Bağımsız örneklerde Fischer Exact Test /Fisher Freeman Halton Exact Test 2p<0,05
71
Şekil 4.1. Katılımcıların Antropometrik Özelliklerine Göre Risk Gruplarına Dağılımı
0 20 40 60 80 100
Uygun kabul edilebilir alt değerde Uygun kabul edilebilir üst değerde Sağlıksız/çok yüksek VÜCUT YAĞI RİSK GRUPLARI Metabolik risk yok Metabolik risk anlamlı düzeyde artmış WHO BEL KALÇA ORANI RİSK GRUPLARI
Metabolik risk yok Metabolik risk artmış Metabolik risk anlamlı düzeyde artmış WHO BEL ÇEVRESİ RİSK GRUPLARI Malnutrisyon yok Malnutrisyon riski var ESPEN BKI RİSK GRUPLARI Normal Fazla kilolu Şişman Morbid şişman WHO BKI RİSK GRUPLARI
72
4.4. MNA-KISA FORM PUANI VE MALNUTRİSYON/MALNUTRİSYON RİSK DURUMU
Katılımcıların MNA-kısa form kriterlerine göre değerlendirme sonuçları Tablo 4.7’de gösterilmiştir. Katılımcıların MNA-kısa form puanlarının erkeklerde 7-14, kadınlarda 6-14 arasında değişmekte olduğu, erkeklerde ve kadınlarda MNA- kısa form puanlarının median(IQR) değerlerinin sırasıyla 12(10,5-13) ve 12(11-14) olduğu belirlenmiştir. Katılımcıların %68,8’inin normal nutrisyonel duruma sahip olduğu, malnütrisyonlu ve malnütrisyon riskine sahip erkeklerin ve kadınların oranının sırasıyla %36,4 ve %27,7 olduğu saptanmıştır. Erkek ve kadın katılımcıların MNA kısa form puanları ile MNA kısa form kriterlerine göre normal beslenme veya malnutrisyon/malnutrisyon riski taşıma durumlarına göre dağılımları arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık bulunmamıştır (p>0,05).
73
Tablo 4.7. Katılımcıların MNA- Kısa Form Kriterlerine Göre Puanları ve Malnutrisyon Durumları
MNA-Kısa Form Puan Malnutrisyon / Malnutrisyon riski (0-11 puan) Normal nutrisyonel durum (12-14 puan Erkek-Kadın MNA toplam puan Erkek-Kadın Normal – Malnutrisyon / Malnutrisyon riski dağılımı
Ortalama±SS Median (IQR) Min-Maks Sayı % Sayı % p1 P2
Erkek (n=33) 11,67±2,03 12(10,5-13) 7-14 12 36,4 21 63,6
0,368 0,467
Kadın (n=47) 12,02±2,05 12(11-14) 6-14 13 27,7 34 72,4
Toplam (n=80) 11,88±2,03 12(11-14) 6-14 25 31,3 55 68,8 - -
p1 bağımsız örneklerde Man Whitney U testi p2 Fischer’s Exact test
74
4.5. GDÖ KRİTERLERİNE GÖRE DEPRESİF BELİRTİLERİN VARLIĞI