Anti-hiperlipidemik Etkileri

Yapılan bazı çalışmalarda Potentilla fulgens kök ekstraktının lipid profilleri üzerinde alloksan diyabetik farelerde etkisi de değerlendirilmiştir. Potentilla fulgens’in metanolik ekstraktı (250mg/kg) bir hafta süreyle günlük olarak diyabetik farelere uygulanmış ve 8. gün kolesterol, trigliserid ve HDL kolesterol düzeylerinin analizi için kan örnekleri toplanmıştır. Bu analizlere ek olarak glikolitik enzimler olan glikokinase ve heksokinaz düzeyleri de ölçülmüştür. Araştırmacılar, Potentilla fulgens ekstraktını i.p. ve oral uyguladıkları diyabetik farelerde kolestrolün ve trigliseridin diyabetik kontrol grubuna göre anlamlı olarak düştüğünü, HDL kolestrolün ise normal değerlere yükseldiğini tespit etmişlerdir. Aynı zamanda diyabet grubunun glikokinaz ve heksokinaz düzeylerinin ise diyabetik kontrol grubuna göre anlamlı olarak yükseldiğini ancak bu yükselişin glibenklamid ve insülin gibi karaciğer hekzokinaz aktivitesini selektif olarak artıran referans ilaçlar kadar olmadığını bildirmişlerdir (11).

Potentilla fulgens metonolik ekstraktının polyol yolunda sorbitolin fruktoz dönüştürülmesinden sorumlu ikinci enzim olan sorbitol dehidrogenazı engellediği de bildirilmektedir. Polyol yolu, yüksek glikoz mevcudiyetinde ve hücre anormallikleri sonucu NADH/NAD+ _{oranı değişimi nedeniyle meydana gelen hücre içi olaylardan}

SDH’ı (Süksinat dehidrojenaz) % 37 oranında, oral yolla verilmesi ise % 33 oranında inhibe ettiği rapor edilmiştir. SDH seviyesi, böbrekte % 61 (i.p.) ve % 51 (oral); gözde % 40 (i.p.) ve % 33 (oral) oranında düşürmüştür (12).

Syiem ve ark. Potentilla fulgens’in solvent ekstraktını alloxan diyabetik swiss albino farelere 250 mg/kg i.p yolla uygulamışlar ve 4 hafta sonra karaciğer, böbrek ve gözde aldose reductase ve sorbitol dehidrogenase enzim aktivitelerinde kontrol grubuna göre anlamlı bir düşüş olduğunu bildirmişlerdir (265).

2.11.8. Antioksidan Aktiviteleri

Potentilla türlerinin toprak üstündeki kısımlarının ve köklerinin bir dizi antioksidan bileşenler içerdiği bildirilmiştir. Bu bileşenlerin kardiyovasküler, neoplastik ve kan pıhtılaşma hastalıklarına karşı insan sağlığı üzerine koruyucu etkileri vardır. Yapılan bir araştırmada köklerinin sulu metanolik ekstraktında ve bunun etil asetat, bütanol ve su fraksiyonlarında izole bileşenlerin antioksidan aktivitesi DPPH yöntemi ile değerlendirilmiş ve antioksidan aktivitesi, standartları bilinen quersetin, vitamin C ve pirogalol ile karşılaştırılmıştır. Araştırma sonucunda toplam polifenol ve antioksidan aktivite arasında anlamlı bir ilişki gözlenmiştir. Bu sonuç bitkinin ekstrakt ve fraksiyonlardaki polifenollerin varlığı nedeniyle antioksidan etki gösterdiğine işaret olarak rapor edilmiştir. DPPH yöntemiyle yapılan çalışmada yeni bioflavonoid olan potifulgenenin antioksidan aktivitesinin epicatechin’den yüksek olduğu bildirilmiştir.

Daha önceden bilinen üç triterpene (afzelchin-4α→8"-catectin, epiafzelchin, rutin) ek olarak yapılan fitokimyasal araştırmalar ile Potentilla fulgens’in toprak üstü kısmından yeni iki triterpen (potentene-A ve potentene-B ) daha izole edilmiştir. Bu bileşiklerin yapıları, kapsamlı spektroskopik çalışmalarla ve kimyasal verilerle aydınlatılmıştır. Yapılan analizler sonucu bu bileşiklerin hepsinin anti oksidan aktivite sergiledikleri gözlemlenmiştir. İçlerinde en yüksek aktivite göstere bileşik

daha önceden bilinene üç bileşik afzelchin-4α→8"-catectin olarak bildirilmiştir (135, 266-271).

2.11.9. Antihelmintik Aktiviteleri

Meghalaya ve Hindistanda yerel olarak antiparaziter etkinliği için kullanılan Potentilla fulgens’in etanolonik kök kabuğu ekstraktının anthelmintik etkinliğini değerlendirmek için sestod bir parazit olan Raillietina echinobothrida ve bir trematod olan Gastrothylax crumenifer üzerine yapılan çalışmada; Parazitler Potentilla fulgens’in ham alkol ekstraktından (1, 5, 10, 20, 50 ve 100 mg) fosfat tamponlu tuzlu su (PBS) içinde bırakılarak 37±1° C 'lik bir sıcaklıkta, inkübe edilmiştir.

Bitki ekstraktının en yüksek test konsantrasyonunda sestodlarda felç ve ölüm 2.00±0.05 ve 2.80±0.06 saatlerde; trematodlarda 1.21 ± 0.06 ve 2.18 ± 0.04 saatlerde gözlenmiştir. Ayrıca bitki ektresinin, parazitin hayati tegumental enzimlerden asit fosfataz (AcPase), alkali fosfataz (Alk-Pase) ve adenozin trifosfat (ATPaz) üzerindeki etkinliği araştırılmıştır. Kantitatif olarak, AcPase, AlkPase ve ATPaz toplam enzim aktivitesi, ilgili kontrol grubu ile karşılaştırıldığında, R. echinobothrida için sırasıyla 69.20, 66.43 ve %29,63 ve G. crumenifer için % 47,96, 51,79 ve 42,63%, oranında önemli ölçüde azaltılabilir bulunmuştur. Bu çalışmada Potentilla fulgens’in anthelmintik potansiyeline sahip olduğu rapor edilmiştir (272).

2.11.10. Gastroprotektif aktiviteleri

Ethanol, pilorik ligasyon ve soğuk stresi ile meydana getirilen gastik ülserlerde Potentilla fulgens’in 200-400 mg/kg ethanolik kök ektresi tedavide etkin bulunurken aspirinle meydana getirilen gastirik ülserde etkin bulunmamıştır. Yapılan çalışma etanolik kök ekstraktının mide koruyucu ve antisekretorik etkinliğini kanıtlamıştır (273).

3. GEREÇ ve YÖNTEM

3.1. Gereç

Bu araştırma için; Dicle Üniversitesi Prof. Dr. Sabahattin Payzın Sağlık Bilimleri Araştırma ve Uygulama Merkezi Deney Hayvanları Yerel Etik Kurulu’ndan (DUHADEK) 10/09/2013 tarih ve 11 protokol numarası ile etik kurul onayı alındı (EK-1).

Araştırma Dicle Üniversitesi Prof. Dr. Sabahattin Payzın Sağlık Bilimleri Araştırma ve Uygulama Merkezi’nde (DÜSAM) yürütüldü ve bütçesi Dicle Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinatörlüğü (DÜBAP) tarafından 14- TF-07 proje no'lu kararı gereğince karşılandı.

a. Deney Hayvanları

Araştırmada, DÜSAM’dan temin edilen 280-300 g canlı ağırlığında 49 adet erişkin erkek Wistar albino sıçan kullanıldı. Hayvanlar deney süresi boyunca 12 saat aydınlık, 12 saat karanlık ritminde ışıklandırılan, 22 ± 2o _{C'deki % 55-60 nem ihtiva} eden odalarda, standart pelet yem ile beslendi.

b. Kullanılan Araç ve Gereçler;

Elisa okuyucu ; Multiscan Go Thermo Scientific

Soğutmalı santrifüj ; SL16R Thermo Scientific

Şeker ölçüm cihazı ve stripleri ; Contour TS Bayer

Elektronik tartı ; Sartorıus Basic

Hassas terazi ; Precisa XB 220 A

Homojenizatör ; IKA Labortechnik Ultra Turrax T25

Derin dondurucu ; Vestel

Operasyon seti ; Kruuse

Gazlı bez ;

c. Kullanılan Kimyasallar;

Streptozosin ; Sigma Aldrich

Metformin ; Glifor Bilim

Gliklazid ; Diamicron, Servier

Glucose-6-Phosphate Colorimetric Assay Kit ; BioVision

Fructose Fluorometric Assay Kit ; BioVision

Pyruvate Kinase Activity Col./Fluorometric Assay Kit ; BioVision

Hexokinase Colorimetric Assay Kit ; BioVision

Glucose-6-P Dehydrogenase Activity Col. Assay Kit ; BioVision

Diethyl eter ; Sigma- aldrich

Potentilla fulgens ekstraktı ; Xi'an Yuensun Biological Technology Co,. LTD.

3.2. Yöntem