Ankete Katılan Şirketler ile İlgili Genel Bilgiler

Çalışmanın bu bölümünde araştırma doğrultusunda anketi yanıtlayan katılımcıların çalıştığı şirketlerin özelliklerinin değerlendirilmesine yönelik olarak söz konusu şirketlerin kuruluş yılları, sektörleri, hangi faktör nedeniyle aile şirketi olarak kabul edildikleri, hukuki statüleri ve ortaklık yapıları ile ilgili sorulan sorulara verilen yanıtlar tablolar yardımıyla açıklanmıştır.

Tablo 11. Ankete Katılan Şirketlerin Kuruluş Yıllarının Gösterilmesi Şirketlerin 2014 Yılı Kurumlar Vergisine

Göre Sıralanışı Kuruluş Yılları

F1 1982 F2 1974 F3 1992 F4 1980 F5 1974 F6 1974 F7 1951 F8 1978 F9 1984 F10 1924

Şirketlerin faaliyet göstermeye başladıkları diğer bir ifadeyle kuruldukları yılların belirtildiği yukarıdaki Tablo 11’e göre en yeni kurulmuş şirket 1992 yılında kurulan F3 şirketi iken, en eski şirket 1924 yılında kurulan F10 şirketidir. Diğer şirketlerinde yaşam süresinin uzun olduğu diğer bir ifadeyle şirketlerin varlıklarını uzun yıllar devam ettirdikleri görülmektedir. Bu durum, söz konusu şirketlerin yaşam sürelerinin firmaların sahip veya yöneticilerinin ömrü ile sınırlı olmadığını ortaya koymaktadır. Bu da şirketlerin sürekliliği açısından olumlu bir göstergedir.

Tablo 12. Ankete Katılan Şirketlerin Faaliyet Gösterdiği Sektörler Şirketlerin 2014 Yılı Kurumlar

Vergisine Göre Sıralanışı Sektörleri

F1 Gıda sanayi

F2 Yem ve yağ sanayi; Tarım ürünleri; _{Diğer (akaryakıt; gübre; dış ticaret)}

F3 İnşaat

F4 Gıda sanayi; Yem ve yağ sanayi

F5 Otomotiv; Gıda Sanayi; Sigorta; _Sanayi

F6 Gıda sanayi

F7 İnşaat; Sanayi; Diğer (akaryakıt ve _enerji)

F8 Diğer (Gıda ve ihtiyaç maddesi _{pazarlama ve dağıtım)}

F9 Otomotiv; Sanayi

Tablo 12’de açıklandığı üzere ankette katılan şirketler çeşitli sektörlerde faaliyet göstermektedir. Hatta şirketlerin büyük bir kısmının birden fazla sektörde faaliyetlerini sürdürdüğü görülmektedir. Diğer bir ifadeyle söz konusu bu şirketler faaliyet alanları genişlemiş şirketlerdir. Bir ürün ya da hizmete yoğunlaşmak yerine genellikle farklı alanlara dağılarak büyüme yolunu tercih etmişlerdir.

Tablo 13. Ankete Katılan Şirketlerin Seçtikleri Aile Şirketi Tanımı

Şirketiniz aşağıda yer alan hangi aile şirketi tanımına uymaktadır? Verilen Cevapların Toplam İçindeki Yüzdelik Payı Şirket Sayısı (Frekans) Özellikle mirasın taksim edilmesi sonucu malların

dağılmasını önlemek veya aile büyüğünün hayatta olduğu dönemdeki iktisadi düzeni devam ettirmek ve böylelikle aile topluluğunu başkanın ölümü sonucu mali sıkıntı ve sarsıntılara uğratmamak amacıyla kurulmuş bir şirkettir.(1. tanım)

%10 1

Aile üyelerinin genellikle yönetim kademelerinde

çalıştığı işletmedir.(2.tanım) %70 7

Yönetim kurulunda en az iki veya daha fazla aile bireyinin yer aldığı ve bu bireylerin şirketin en az %10 hissesine sahip olduğu şirkettir.(3.tanım)

%10 1

Tek bir ailenin çoğunluk oyuna sahip olduğu tüzel şirket veya diğer ortaklıklar ya da tek bir ailenin, şirketin stratejik kararlarında ve özellikle genel müdürün seçiminde etkili olduğu bir

şirkettir.(4.tanım)

%10 1

Toplam %100 10

Aile şirketlerine ilişkin tanımlar genellikle aile servetinin mülkiyeti, işletme sahipliği, istihdam edilenlerin kan bağı ile olan ilgisi ve aile üyelerinin yönetimde ve alınan kararlarda hakimiyeti üzerine odaklanmıştır. Ankette katılan şirketlerin hangi faktörler nedeniyle aile şirketi olarak kabul edildiğini belirlemek amacıyla ele alınan bu soruda da literatürde en yaygın kullanılan tanımlara yer verilmiştir. İlk tanım, aile servetinin mülkiyetine odaklanmış diğer bir ifadeyle aile şirketlerinin aile servetinin dağılmasını önlemeye yönelik olarak kurulabileceği üzerine durmuştur. Ankette katılan şirketlerin de %10’luk kısmını gösteren sadece bir şirket ilk tanıma uygun

olarak kurulduğunu belirtmiştir. Yine %10’luk dilimi ifade eden tek bir şirket işletme sahipliğine vurgu yapan üçüncü tanıma ve kalan kısmın %10’luk bölümü ifade eden diğer bir şirket de yönetimde ve alınan kararlarda ailenin hakimiyeti üzerine odaklanan dördüncü tanıma uyduğunu kabul etmiştir. Burada ele alınan ikinci tanım bu tarz şirketlerde iş gücünün kan bağı ile olan ilgisi üzerine odaklanmıştır. Ankete katılan şirketlerin %70’lik bölümü kapsayan yedi şirket ise ikinci tanıma uyduklarını belirtmişlerdir. Bu durum ankette katılan şirketlerin %70’inin idaresinde aile bireylerinin bulunduğunu göstermektedir.

Tablo 14. Ankete Katılan Şirketlerin Hukuki Yapısı Şirketlerin Hukuki Statüleri Verilen Cevapların Toplam

İçindeki Yüzdelik Payı Şirket Sayısı _(Frekans)

Anonim Şirket %100 10

Limited Şirket – –

Diğer – –

Toplam %100 10

Tablo 14’de ifade edildiği gibi ankette katılan on şirket de diğer bir ifadeyle şirketlerin %100’ü anonim şirkettir. Anonim şirketler kurumsallaşma ve organizasyon yapısı açısından avantajlı bir görünüme sahiptir. Çalışma doğrultusunda anketin uygulandığı şirketlerin tamamı halka açık değildir ancak anonim şirket olmaları dolayısıyla halka açılma olanakları bulunmaktadır ve halka açılma da şirketlere kurumsallaşma konusunda ivme kazandırmaktadır. Kızılot (2017) da yaptığı bir konuşmada, halka açılma olanağının anonim şirketler açısından avantaj olduğunu dile getirmiş, bunun yanında anonim şirketin organizasyon yapısının kurumsallaşmaya daha uygun olduğunu belirtmiştir. Bunun nedenini de, 6102 sayılı TTK’ya göre, yönetim kurulu üyelerinin sorumluğunu dağıtabilmesi olarak vurgulamıştır. 11/9/2014 tarihli ve 29116 sayılı Mükerrer Resmi Gazete’de yayımlanan 6552 sayılı İş Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması ile Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılmasına Dair Kanun’da TTK’nın 371. maddesine 7. fıkra eklenerek, yönetim kurulu üyelerine müteselsilen diğer bir ifadeyle birlikte sorumluluk ilkesi getirilmiştir. 6102 sayılı TTK ile profesyonel yönetimin yerleşmesi adına anonim

şirketlerde tek kişili yönetim kurulunun kurulabilmesi ve yönetim kurulu üyelerinin pay sahibi olma zorunluluğunun bulunmaması kurumsallaşma açısından bu şirketlere avantaj sağlamaktadır.

Tablo 15.Ankete Katılan Şirketlerin Ortak Sayısının ve Yapısının Gösterilmesi

F1 F2 F3 F4 F5 F6 F7 F8 F9 F10

Ortak sayısı _{4 7 5 3 27 6 3 4 3 8}

Aile üyesi ortak

sayısı 4 7 5 3 27 6 3 4 3 8

Aile üyesi olmayan ortak sayısı

– – – – – – – – – –

Tablo 15’de görülen ortak sayıları yanında ankete katılanlara, şirketlerin aile üyesi olan ve olmayan ortaklarının sayısı da sorulmuş ve şirketlerin tamamında ortak sayısı ile aile üyesi ortak sayısına aynı rakamlar yazılmıştır. Buna göre ankete katılan şirketlerin %100’ünde ortakların tümü aile üyesidir, aile üyesi olmayan ortak bulunmamaktadır. Bu nedenle şirketlerin yabancı ortağı da yoktur ve dolayısıyla yabancı ortağın yüzdeliğini soran soru ve yurt dışına yabancı ortağa yönelik düzenli olarak finansal raporlama da yapılıp yapılmadığına yönelik olan soru katılımcılar tarafından boş geçilmiştir. Buradan anlaşılacağı üzere söz konusu şirketlerin tümünde aile üyeleri hisselerin tamamına sahiptir. Dolayısıyla şirketlerde aile dışından bir ortaklığın bulunmaması veya yabancı ortağa sahip olunmaması finansal açıdan dışarıya kapalı bir yapıda olduklarını gösterir.

Aşağıdaki Grafik 4’de de söz konusu şirketlerin ortak sayıları üç gruba ayrılarak gösterilmiştir. Buna göre 0-10 arasında ortak sayısına sahip olan dokuz şirket %90’na denk gelirken, 20-30 arasında ortağa sahip tek bir şirket bulunmakta, bu da %10’luk dilimi ifade etmektedir.

Grafik 4. Ankete Katılan Şirketlerin Ortak Sayısının Gruplandırılması