Anket Sonuçlarının Değerlendirilmesi

6360 Sayılı Kanun ile mahalleye dönüşen Akhisar’ın dokuz yerleşim yerinde yapılan çalışmada belediye mevcut iken ve mahalle olduktan sonra ki yapılan hizmetlerdeki başarı düzeyine ilişkin algı ölçülmeye çalışılmıştır. Eski durum ile yeni durum karşılaştırılarak mahalle muhtarları ve vatandaş üzerindeki etkisi analiz edilmiştir.

104

Uygulamada bu kanunun ne kadar başarılı olduğunu görmek adına vatandaştaki memnuniyetin ölçülmesi önemlidir.

Mahallelerde vatandaşın mahalle olduktan sonraki durumu nasıl değerlendirdikleri üzerine görüşülmüştür. Tüm mahallelerde genel anlamda altyapıda sorunlar yaşandığı gözlemlenmiştir. En çok da bu konudaki hizmetlerde memnuniyetsizlik görülmektedir. Merkeze uzak olan mahallelerde yapılan görüşmelerde özellikle zaman ve maliyet açısından sorunlar yaşandığı dile getirilmiştir. Büyükşehir’in beklentileri karşılayamaması ve hizmet alınamaması kanunun olumsuz değerlendirilmesine neden olmuştur. Hatta çalışmada ideolojik değerlendirmenin yapılmamasına rağmen, yapılan görüşmelerde kendilerini iktidar partisine yakın hissedenlerin de bu kanunu olumsuz değerlendirdikleri görülmüştür.

Katılımcılardan belediye başkanlarının ve muhtarların yapmış oldukları hizmetleri değerlendirmeleri istenmiş ve katılımcılara hangisini başarılı buldukları sorulduğunda; muhtarların çoğu konuda yetkilerinin olmadığı, mahallelerde kaynak ve bütçe sıkıntılarının devam ettiği söylenmiştir. Belediye zamanında başkanın daha çok yetkisinin olduğu, bütçe ve kaynak sıkıntısı olsa da eldeki imkânlarla sorunların büyük oranda çözüme kavuşturulduğu dile getirilmiştir. Ayrıca eskiden belediye başkanları hem tekrar seçilsinler diye hem de seçilmiş olmanın verdiği sorumluluk duygusuyla daha çok çalışıyorlarken, yeni durumda muhtarların yetkilerinin olmaması çalışma konusunda onları motive edememektedir. Muhtarlar ve vatandaşla yapılan görüşmelerden genel bir sonuca varacak olursak; muhtarların vatandaşla yetkililer arasında sadece köprü görevi gördüğünü söyleyebiliriz. Mahallelerde yaşadıkları en büyük sorunlardan biri de ihtiyaç durumunda vatandaş gelip sorunu muhtara söylemekte, muhtar yetkili belediye personelinden çözüm talep etmektedir. Ancak hizmetin gelmemesi ya da geç gelmesi durumunda sanki muhtar görevini yerine getirmiyormuş gibi algılanmaktadır. Özellikle de bu konuda mahalle muhtarlarının mağdur oldukları dile getirilmiştir. Tabi sadece muhtarlar sorun yaşamamaktadır, eskiden Belde Belediyesi’nin kararlarını etkileyip denetleyebilen vatandaş da yeni sistemle bu özelliğini büyük oranda kaybetmiştir. Aynı zamanda eski sistemde tanıdıkları, bildikleri adaylar için sandığa giderlerken, şimdi ise hiç tanımadıkları belki de hiç görmedikleri adayları seçip mahallelerini onlara emanet etmektedirler.

Bu kanunun etkileri incelendiğinde; köylere nazaran beldelerde daha olumsuz sonuçlar doğurduğunu söyleyebiliriz. Eskiden köylerde verilen hizmet zaten sınırlı

105

nitelikteydi. Köylüler işlerini imece usulü ile halledebiliyordu. Bu kanundan sonra Büyükşehir’in imkânlarıyla yapılan hizmetlerin köye ve köylüye daha iyi gelebileceğini söyleyebiliriz. Ancak beldeler için aynı şeyi söylemek biraz daha zordur. Çünkü eskiden kıt kaynakları da olsa deyim yerindeyse kıt kanaat geçinebilen beldeler, kanundan sonra ellerinde olanı da yitirmişlerdir. 2014 yılından bu yana yapılan çalışmalar göz önünde bulundurulduğunda Akhisar’ın eski beldelerinde ulaşım, mezarlıklar ve defin hizmetlerinde mahalle sakinlerinin memnuniyet düzeylerinin yüksek olduğu tespit edilmiştir. Bunların dışında kalan hizmetlerde başarı yakalanamamıştır. Akselendi muhtarının ‘Belediye zamanında başta olan partiye muhalif olmamıza rağmen, belde olduğumuz zamanlardaki hizmetleri arıyoruz’ demesi bunun en güzel kanıtıdır.

2015 yılı aralık ayında 100 kişiyle sınırlandırılan benzer bir anket çalışması yapılmıştır. Bu çalışmada bazı veriler şöyledir: Katılımcıların %66’sı “yaşadığım yerin mahalle olmasından memnunum” ifadesine ‘kesinlikle katılmıyorum’, %29’u ‘katılmıyorum’ şeklinde cevap vermiştir. %53’ü “yaşadığım yer belediye iken daha iyi koşullara sahipti” ifadesine kesinlikle katılırken, %33’ü ‘katılıyorum’ seçeneğini tercih etmiştir. Mahalle olduktan sonra temizlik ve katı atık yönetimini %40’ı başarısız bulmuştur. %14’ü ise ‘kesinlikle başarısız’ seçeneğini işaretlemiştir. Yine ambulans ve sağlık hizmetlerini katılımcıların %56’sı başarısız bulurken, %24’ü ‘kesinlikle başarısız’ şeklinde cevaplamıştır. Genel bir değerlendirme yapacak olursak; 2015 yılında yapılan anket çalışmasında katılımcıların hizmetleri genel olarak net bir şekilde başarısız bulduğu görülmektedir. 2019 yılında yapılan çalışmada ise ulaşım hizmetleri, cenaze hizmetleri, ambulans hizmetleri gibi bazı hizmetlere karşı memnuniyet düzeylerinin arttığı görülmektedir. 2015 yılında yapılan çalışmanın sonuçlarında daha keskin olumsuzluklar görülmesi kanunun henüz çok yeni olmasıyla ilişkilendirilebilir. Aynı zamanda Büyükşehir Belediyeleri’nin yeni duruma alışmalarının biraz zaman aldığını söyleyebiliriz. Sistem oturdukça bazı hizmetlerdeki algılar da olumlu yönde değişmiştir. Ancak her ne kadar eskisi kadar net bir memnuniyetsizlik görünmese de ciddi oranda hizmet algılarındaki olumsuz değerlendirmeler devam etmektedir.

Yetkililerin yapılan bilimsel çalışmalardan ve araştırmalardan yararlanması onlara yol gösterici olacağından, yapılan görüşmelerden yola çıkarak araştırma yapılan dokuz mahalle için bazı önerilerde bulunmak mümkündür.

106

1. Hizmetlerin daha hızlı şekilde götürülmesi birçok sorunu ortadan kaldıracaktır. Özellikle katı atığın toplanması konusunda özen gösterilmeli, insan sağlığını ve çevreyi tehdit eden unsurlar ortadan kaldırılmalıdır.

2. Ulaşım konusunda her mahallenin kendi aracı olmalıdır. (bazı köylerle birleştirilmesi sorun yaratmıştır) Mahalle halkının talebi doğrultusunda yeterli sayıda araç kaldırılmalıdır.

3. Meydan, bulvar, cadde ve anayolların yapımı ve bakımına gerekli özen gösterilmelidir.

4. İtfaiyesi olmayan mahallelere (sadece üç mahallede mevcut) itfaiye aracı gönderilerek daha iyi hizmet sunulmalıdır.

5. Her mahallenin donanımlı ambulans aracı olmalı ve ilk yardım bilgisine sahip en az bir yetkili bulundurulmalıdır.

6. Toptancı halleri ve mezbaha konusunda daha iyi hizmet sunmak için mahallelere özel alanlar verilmelidir.

7. Ağaçlandırma, park ve yeşil alanlara gerekli önem verilerek mahalleler güzelleştirilmeli, görsel açıdan çekicilik kazandırılmalıdır.

8. Kırsal alan hizmetlerine gerekli önem verilmeli, vatandaş desteklenmelidir.

9. İlçe Belediyesi ve Büyükşehir Belediyesi her zaman ulaşılabilir olmalıdır (en çok sıkıntılı oldukları durumlardan biri muhtarların ihtiyaç anında yetkililere ulaşamamasıdır).

Özetle, yetkililerin hizmet sunarken ve iyileştirmeler yaparken vatandaş ne istiyor? Halkın neye ihtiyacı var? gibi soruları kendilerine sorması gereklidir. Bu kanun çıkarken orada yaşayan halka danışılmaması sorunları başlatmış; mevcut durumda yine halka danışmadan merkezin, ihtiyacı kendi belirlemeye çalışması sorunların devam etmesine neden olmaktadır.

107