TÜİK 2018 yılı verilerine göre 5.503.985 nüfusa sahip olan (TÜİK, 2018e), Türkiye’nin nüfus bakımından ikinci en büyük ili ve başkenti olan Ankara 2011 yılından bu yana akıllı kent yaklaşımıyla şekillendirilmekte olan bir diğer kenttir. Çoğu kentte
115 olduğu gibi Ankara’da da öne çıkan temel sorun ulaşım sorunudur. Bu nedenle akıllı uygulamalar özellikle ulaşım alanında yoğunlaşmaktadır. Akıllı ulaşım kapsamında atılan adımlardan en önemlisi belediyenin 2011 yılının Kasım ayında kendi imkânlarıyla hayata geçirdiği ve Türkiye’de bir ilk olan “EGO Cep’te” mobil uygulamasıdır. Kent sakinleri cep telefonlarına indirdikleri bu mobil uygulamaya, bulundukları durak numarasını girerek durağa yaklaşan otobüsleri görebilmekte, hangi otobüslerin, ne zaman, hangi durakta olacağını öğrenebilmektedir (EGO, 2019a). Bununla birlikte EGO Cep’te mobil uygulamasının alarm kurma özelliği ile de otobüs yaklaştığında uyarılma imkanına sahip olmaktadırlar. Vatandaşların otobüs hatları ile ilgili gereksinim duydukları tüm bilgilere erişmelerini sağlayan, kent içi ulaşımlarını kolaylaştıran ve zaman tasarrufu sağlayan bu mobil uygulama Dünya Bankası ve Birleşmiş Milletler ortak organizasyonu olan Dünya e-Devletler Organizasyonunda “Umut Verici e-Devlet Ödülü”, Dünya Toplu Taşımacılar Birliğinin (UITP) düzenlediği organizasyonda “akıllı ulaşım ve entegre teknolojiler”
alanında birincilik ödülü alarak uluslararası alanda da başarılı kabul edilmiştir (EGO, 2019a). 2013 yılında kâğıt bilet uygulamasına son verilerek “Ankarakart” uygulamasına geçilmesiyle ulaşımda tek kart dönemi başlamıştır. 2019 yılının Eylül ayında Özel Halk Otobüslerinin de bu uygulamaya uyum sağlaması için otobüslere elektronik ücret toplama sistemi (validatör) yerleştirilerek nakit ücret uygulaması sona erdirilmiştir. Ocak 2019’da toplu taşımada temassız kredi kartı kullanımının başlamasıyla akıllı ücretlendirme sistemine geçilmiş ve üç aylık dönemde 707 bin 950 kişiye ulaşılmıştır. Bununla birlikte EGO Genel Müdürlüğü, Ankarakart mobil uygulaması aracılığıyla temassız kart okuma özelliği olan validatörlere cep telefonlarının yakınlaştırılmasıyla toplu taşıma araçlarını kullanabilmeyi sağlayan mobil bilet/kartsız ulaşım dönemini de başlatmıştır (Ankara Büyükşehir Belediyesi, 2019a). Ankara Büyükşehir Belediyesi Ulaşım Daire Başkanlığı tarafından düzenli trafik akışını sağlamak, yakıttan ve zamandan tasarruf etmek amacıyla uygulanan akıllı sistemler de akıllı ulaşım kapsamında yer almaktadır. Yeşil dalga
116 uygulaması, akıllı sinyalizasyon, sinyalizasyonda meydana gelen arızaların Trafik Kontrol Merkezine iletilmesi, ABB Trafik mobil uygulaması ile trafik yoğunluk haritasının görüntülenmesi, trafik bilgilendirme ekranları ile sürücülerin alternatif güzergahlara yönlendirilmesi bu sistemlere örnek olarak gösterilebilir (Ankara Büyükşehir Belediyesi, 2018). 2018 yılı Haziran ayında Bilgi İşlem Daire Başkanlığı tarafından 19 noktada ücretsiz Wi-Fi uygulamasına başlanmış olup ilk uygulama noktası Güvenpark olmuştur. Önemli park ve meydanlarda uygulanacak olan ücretsiz Wi-Fi hizmetinin EGO otobüslerinde de yaygınlaştırılacağı, bu kapsamda ilk pilot uygulamanın
“Beytepe Metro İstasyonu” ile “Hacettepe Üniversitesi Beytepe Kampüsü” arasında hizmet veren otobüslerde başlatıldığı belirtilmektedir (Ankara Büyükşehir Belediyesi, 2019b). Bu uygulamanın vatandaşların bilgiye erişimini kolaylaştıracağı düşünülmektedir.
Ankara Büyükşehir Belediyesi akıllı çevre bileşeniyle uyumlu uygulamalara da sahiptir. Ankara Büyükşehir Belediyesi, günlük 5500 ton atığın toplanması, transferi ve bertarafı ile kazanılan enerjiyle Ankara’nın günlük enerji ihtiyacının %5’ine yakınını karşılamasını sağlayan, Mamak ve Sincan ilçelerinde yer alan tesisleriyle entegre katı atık yönetim sistemine sahiptir (Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, 2019a: 58). Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından başlatılan “Sıfır Atık Projesi”ne destek vererek 2018 yılından itibaren tüm birimlerinde bu uygulamaya geçiş yapmış ve kısa zamanda önemli kazanımlar sağlamıştır. Doğalgazlı otobüsleri toplu taşıma filosuna ilk katan kuruluş olan EGO Genel Müdürlüğü, 2013 yılında Uluslararası Toplu Taşımacılar Birliğinin organizasyonunda “Avrupa’nın En Çevreci Otobüs Filosu” ödülüne layık görülmüştür (EGO, 2019b). Akıllı su yönetim sistemleri kapsamında ASKİ tarafından kullanılan SCADA sistemi (Yönetsel Denetim ve Veri Elde Etme) ile 60 pompa istasyonu, 108 su deposu ve 13 ölçüm noktasına ilişkin veriler elektronik ortamda takip edilmekte ve meydana gelen sorunlar kısa süre içinde tespit edilerek çözüme ulaştırılmaktadır (ASKİ,
117 2019). EGO Genel Müdürlüğü, Bisiklet Yolu Projesi kapsamında Ankara’daki bazı üniversiteler ile imzaladığı işbirliği protokolüyle 56 kilometrelik bisiklet yolu yapmayı planlamaktadır (Ankara Büyükşehir Belediyesi, 2019c). Bisiklet yolu projesi ile kentlilerin, özellikle üniversite gençlerinin bisiklet kullanımını arttıracağı böylelikle çevreci ulaşımın destekleneceği öngörülmektedir.
Akıllı yönetim bileşeni kapsamında Ankara Büyükşehir Belediyesinin web sayfasında yer alan ve kente ilişkin bilgileri içeren birçok sekme aracılığıyla, mobil uygulamalarla ve sosyal medya hesaplarıyla vatandaşların kent yaşamına aktif şekilde katılımını desteklediği görülmektedir. Belediyenin web sayfasında yer alan “büyükşehir bugün ne yapıyor” başlıklı sekme belediyenin icraatlarına ilişkin bilgilerin kamuoyu ile paylaşılmasını sağlamaktadır. Mobil uygulamalarda ve web sayfasında yer alan Mavi Masa sekmesi ile kentlilerin dilek, şikâyet ve önerilerine yanıt verilmektedir. Bununla birlikte 2019 yerel seçimleri sonrasında ABB belediye meclis toplantılarını canlı yayınlamaya başlamıştır. Bu uygulamanın kentte yaşayan vatandaşların belediye faaliyetlerinden haberdar olmasını sağladığı, katılımcı ve şeffaf yönetim anlayışını desteklediği ve aynı zamanda akıllı kent idealine ulaşmada teknolojinin araç olarak kullanılmasına bir örnek teşkil ettiği görülmektedir.
Ankara Büyükşehir Belediyesi kent sakinlerinin kültürel faaliyetleri takip edip bu faaliyetlere katılımlarını desteklemek amacıyla Kültür Ankara uygulamasını geliştirmiştir. Bu uygulama ile Ankara’da düzenlenen tiyatro, sinema, festival, konser, söyleşi, sergi, seminer gibi etkinliklerin tamamını takip etme olanağı bulunmaktadır.
Aynı zamanda uygulama kentte yaşayan vatandaşlara boş zamanlarını değerlendirebilecekleri, gezebilecekleri mekanları gösteren gezi rehberi ile Ankara’daki müzelere ilişkin bilgileri içeren turizm sekmesine sahiptir. Akıllı insan ve akıllı yaşam kapsamında değerlendirilebilecek olan bu uygulama insanların kendilerini
118 yenileyebilmeleri, kentte güzel vakit geçirmeleri ve kentsel turizmin geliştirilmesi açısından önem taşımaktadır.