SWOT analizi

SWOT analizi, iĢletmenin iĢ seviyesi stratejileri belirlenirken kullanılan analiz yöntemlerinden bir tanesidir. SWOT analizindeki amaç iĢletmenin güçlü ve zayıf yönlerinin belirlenip, çevreden gelecek fırsat ve tehditlerle sentezlenerek rekabet gücünün nasıl sağlanacağı ve performansı artırmak için neler yapılabileceği hakkında

fikir sahibi olmaktır. Bu çalıĢma sonucunda elde edilecek sonuçlar göz önüne alınarak, DHK uygulaması için gerekli olan stratejik amaçların saptanması sağlanmıĢtır.

Uygulamanın sonraki aĢamalarına girdi oluĢturması için DHK’nın uygulanması noktasında üst düzey yöneticilerin ve tüm departman yöneticilerinin katıldığı bir toplantı gerçekleĢtirilmiĢtir. Bu toplantı yapılmadan önce toplantıya katılacaklara SWOT analizi hakkında bilgiler verilmiĢ ve çeĢitli örnekler gösterilmiĢtir. Katılımcılardan toplantı öncesinde aĢağıdaki baĢlıklarda ön hazırlık yapmaları istenmiĢtir:

 ĠĢletmenin güçlü yönleri ve zayıf yönleri  Sektörünün piyasa durumu

 MüĢteri Ģikayetleri  Olası stratejiler

 Treyler sektörünün Türkiye ve dünyadaki fırsat ve tehditleri  ĠĢletmenin rakipleri

Yapılan çalıĢmalar sonucunda ortaya çıkan analizinde de görülebileceği gibi iĢletmenin en güçlü özelliği, treyler sektöründe sahip olduğu tecrübe ve uzmanlıktır. Sektörde öncü bir marka olmanın verdiği sorumlulukla ürün kalitesinin yüksek standartlara ulaĢması iĢletmenin önemli artılarından biridir. Standart üretimle birlikte müĢteri odaklı üretimin yapılması müĢteri portföyünü ve kar marjını artırmaktadır. Bu üretim stratejisi ile müĢteri ihtiyaçları optimum düzeyde karĢılanarak müĢteri tatmininin artırılması sağlanmaktadır. Sermaye yapısının güçlü olması, standartlarda meydana gelen değiĢikliklere kısa sürede cevap verilmesini sağlamaktadır. ĠĢletmenin stratejik bölgelerde sahip olduğu servis ağı müĢterilerin iĢletmeyi tercih etmesini sağlamaktadır. ĠĢletme sahip olduğu bu avantajlar, sektördeki diğer iĢletmelerden sıyrılarak öne çıkmasını sağlamıĢtır.

ĠĢletmenin zayıf yönlerine bakıldığında, iĢletmede iĢ tanımları, görev ve sorumluluklar net olarak belirlenmemiĢtir. Buna bağlı olarak iĢletme içerisindeki süreçlerde sıkıntılar yaĢanmaktadır. Bu duruma en temel neden olarak standartlaĢmanın ve optimizasyonun sağlanamamıĢ olması gösterilebilir. Bunlara ek olarak gerek personel sayısında gerekse nitelikli iĢ gücünde yaĢanan yetersizlikler planlama ve koordinasyon süreçlerindeki aksaklıkları da beraberinde getirmektedir. Merkez fabrikanın tedarikçilere olan uzaklığı ve sipariĢlerde yaĢanan aksaklıklar hem maliyetleri hem de üretim performansını olumsuz yönde etkilemektedir. MüĢteri

talepleri doğrultusunda satıĢ biriminin teslimat tarihinde yaptığı değiĢiklikler haftalık üretim planının bozulmasına neden olmaktadır. Bu durum iĢletmeye ek maliyet getirdiği gibi çalıĢanların motivasyonunu da azaltmaktadır. Bilgisayar üzerindeki kayıtlı stok miktarları ile gerçek stok miktarları arasında farklılıklar olması planlama ve satın alma arasında organizasyon eksikliklerine neden olmaktadır. Bu noktada önemli olan bu zayıf yönler belirlendikten sonra bunlara iyileĢtirici önlemler alınarak fırsat ve tehditlere karĢı hazırlıklı olunmasıdır.

ĠĢletmenin bulunduğu çevreden gelen fırsatlar göz önüne alındığında iĢletmenin en büyük rakipleri Marmara Bölgesi’nde bulunmaktadır; kuruluĢ yeri itibariyle iĢgücü maliyetlerinin düĢük olması önemli bir avantaj yaratmaktadır. Ayrıca savaĢ sonrası Irak’ da yönetimin el değiĢtirmesiyle yeni tanker filolarına ihtiyaç duyulmuĢtur. ĠĢletmenin bölgede geçmiĢte yaptığı çalıĢmalar bölge taĢımacılık iĢletmeleri üzerinde pozitif bir etki bırakması meydana gelen yeni taleplerde pastadan büyük bir pay almasını sağlamaktadır. ĠĢletme ekonomide yaĢanan olumsuz koĢullara rağmen Avrupa pazarından pay alabilmek için ülkemizde henüz yürürlükte olmayan European Agreement Concerning the International Carriage of Dangerous Goods by Road (ADR) belgesini almıĢ ve karayolları taĢımacılığı ile ilgili sahip olduğu diğer belgelerin tüm Avrupa ülkelerinde geçerlini sağlayacak çalıĢmalar yapmıĢtır. Bu kalite belgelerine sahip araçları üretebilmek için gerekli altyapıyı oluĢturmuĢtur. Böylece ülkemizde ADR mevzuatının yürürlüğe girmesiyle oluĢacak taleplere altyapısı ve belgeleri hazır konuma gelmiĢtir. Bir baĢka fırsat ise pastadan pay kapmaya çalıĢan birçok giriĢimcinin bu pazara el atmasıyla ortaya çıkan kalite sorunudur fakat bu durum iĢletme için bir fırsattır. Çünkü kaliteye ve tecrübeye verilen önem artarken, müĢteriler iĢini iyi ve doğru yapan iĢletmelerle çalıĢmak istemektedirler. ĠĢletmenin yapması gereken sahip olduğu güçlü yanları bu fırsatlarla birleĢtirerek buradan azami getiriyi sağlamaktır.

Son olarak da sektörde karĢılaĢılabilecek tehditler göz önüne alındığında, en önemli sorun makro ekonomide yaĢanan dalgalanmanın sektöre yansımasıdır. Ekonomideki dengesizlik en çok iĢ talebinde istikrarsızlığa ve tahsilatlarda sıkıntılara yol açmaktadır. Ayrıca hammadde ve yarı mamul fiyatlarında yaĢanan dalgalanmalar tahsilat ve ödemeler arasında dengesizliğe yol açmaktadır. Bununla birlikte daha önce fırsat olarak belirttiğimiz pastadan pay kapmaya çalıĢan küçük ölçekli iĢletmelerin düĢük kalitede ve ucuz araçlar üretmesi iç pazardaki rekabet Ģartlarını zorlayarak, bu durum fırsata dönüĢtürülemez ise aynı zamanda bir tehdit de oluĢturmaktadır. Bu tehditlerin doğru tespit edilmesi ve bu konularda gerekli önlemlerin alınarak güçlü

yönlerin ön plana çıkarılması iĢletmenin yararına olacaktır. Yapılan bu analiz sonucunda iĢletmenin DHK’ da kullanacağı boyutlar ve odaklanacağı stratejik alanlara hazırlık yapılmıĢtır.

Daha önce ayrıntılarıyla anlatılan SWOT analizi çalıĢması Çizelge 3.2.’de aĢağıdaki gibi oluĢturulmuĢtur.

Çizelge 3. 2. ĠĢletme bazında SWOT analizi

Güçlü Yönler Zayıf Yönler

 Ürün kalitesi

 ĠĢletmenin treyler üretimi konusunda uzmanlaĢması

 Sermaye yapısının güçlü olması  GeniĢ servis ağına sahip olması  Piyasada oluĢabilecek taleplere hızlı

cevap verebilmesi

 Ürün geliĢtirmede müĢteri önceliklerine önem verilmesi

 ĠĢgücü maliyetinin düĢük olması  Uluslar arası geçerliliği olan kalite

belgelerine sahip olunması 

 Planlama ve satıĢ departmanları arasındaki organizasyon eksikliği

 Ürünlerin standartlaĢtırılamaması  Yetkin idari personel sayısının eksikliği  Merkez fabrikaların tedarikçilere uzaklığı  Avrupa pazarında satıĢ ekibinin

yetersizliği

Fırsatlar Tehditler

 Yurtiçi piyasanın hareketlenmesi  SavaĢ sonrası dönemde Irak’ da oluĢan

yüksek talep

 GeniĢ ürün yelpazesine sahip olunması  Yurtiçi pazardaki iĢletmelerin kalitesi

düĢük ürünler üretmesi

 ADR mevzuatının yürürlüğe girmesi ile oluĢacak talep

 Treyler sektörüne iliĢkin taleplerdeki dönemlik dalgalanmalar

 Hammadde ve yarı mamul fiyatlarındaki oynamalar

 Tedarikçi iĢletmelerin taleplere karĢılık vermemesi