AMORTİSMAN UYGULAMASI VE ORANLARI

 İşletmeye dahil bir iktisadi kıymet için amortisman ayrılabilmesi için şu şartların olması gerekir:

- İktisadi kıymetin işletmeye dahil (kayıtlı) olması, - İktisadi kıymetin işletmede birden fazla yıl kullanılması, - İktisadi kıymetin aşınma ve yıpranmaya veya değer kaybına

uğramaya elverişli olması,

- İktisadi kıymetin değerinin KDV Hariç 2021 yılı için 1.500 TL’yi aşması (VUK Mad. 313).

İşletmede kullanılan ve değeri KDV Hariç 1.500 TL’yi aşmayan alet, edevat, mefruşat ve demirbaşlar amortismana tabi tutulmayarak doğrudan doğruya gider yazılabilir. İktisadi ve teknik bakımdan bütünlük arz edenlerde bu hat topluca dikkate alınır.

 Amortisman uygulamasında, bir iktisadi kıymetin değerinin tamamının doğrudan doğruya gider yazılması yerine, işletmeye kayıtlı olduğu tarihten itibaren yıllar içinde belirli yıpranma oranlarında gider yazılmaktadır.

 Normal amortismanda, amortismana tâbi iktisadî kıymetler, Maliye Bakanlığının tespit ve ilân ettiği oranlar üzerinden itfa edilir. İlân edilen oranların tespitinde iktisadî kıymetlerin faydalı ömürleri dikkate alınır (VUK Mad. 315).

 Azalan bakiyeler usulüyle amortismanda, her yıl üzerinden amortisman hesaplanacak değer, evvelce ayrılmış olan amortismanlar toplamının tenzili suretiyle bulunur.

Enflasyon düzeltmesi yapılan dönemlerde, üzerinden amortisman ayrılacak değer, amortismana tâbi iktisadî kıymetin düzeltilmiş değerinden daha evvel ayrılmış olan amortismanların toplamının taşınmış değerleri indirilmek suretiyle tespit edilir.

Bu usulde uygulanacak amortisman oranı % 50’yi geçmemek üzere normal amortisman oranının iki katıdır.

 Binek Otomobillerin Amortismanı: İktisadi kıymetlerin işletmeye kaydedildiği dönem itibariyle hesaplanan amortisman miktarı kural olarak tamamı hasılattan indirilir. Ancak, faaliyetleri kısmen veya tamamen binek otomobillerin kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olanların bu amaçla kullanılan binek otomobilleri hariç olmak üzere, binek otomobiller için amortisman ayrılmasında, binek otomobilin aktife girdiği ilk hesap dönemindeki ay kesirleri tam ay sayılmak üzere aktifte bulunduğu ay sayısı esas alınarak (kıst amortisman) hesaplanır. Amortisman ayrılmayan süreye isabet eden bakiye değer, itfa süresinin son yılında tamamen yok edilir (VUK Mad. 320).

VU K

Fatura Verme ve Amortismana Tabi Tutma Hadleri Yıllar Fatura Sınırı Amortisman Sınırı

2017 KDV dahil 900 TL KDV hariç 900 TL 2018 KDV dahil 1.000 TL KDV hariç 1.000 TL 2019 KDV dahil 1.200 TL KDV hariç 1.200 TL 2020 KDV dahil 1.400 TL KDV hariç 1.400 TL 2021 KDV dahil 1.500 TL KDV hariç 1.500 TL Dönem Sonunda Değerleme Yapılacak İktisadi Kıymetler ve

Değerleme Yöntemi

İktisadi Kıymet Değerleme Yöntemi Tespit Şekli A. Hazır Değerler

Kasa, Banka Mukayyet değer Kayıtlarda yer alan değer Alınan Çekler Mukayyet değer Kayıtlarda yer alan değer Kasa mevcudu (Döviz) Efektif alış kuru TCMB’ce belirlenen kur Banka mevcudu (Döviz) Döviz alış kuru TCMB’ce belirlenen kur Alınan Çekler (Döviz) Döviz alış kuru TCMB’ce belirlenen kur B. Menkul Kıymetler

Hisse Senetleri Alış Bedeli Satıcıya ödenen tutar Hazine Bonoları

Devlet Tahvili

Borsa rayici İMKB son günden önceki gün ortalama değeri Özel kesim tahvili

İntifa senetleri Finansman bonoları Varlığa dayalı menkul kıymetler

Konut sertifikaları Gayrimenkul sertifikalar İpotekli borç senetleri Banka garantili bonolar

Borsa rayici ile değer-lenmeleri gerekir.

Ancak borsada işlem görmedikleri için işlemiş gelirleri alış bedeline eklenerek değerlenir

Vadelerinde elde edilecek gelirin, hesap dönemi veya geçici vergi döneminin son gününe kadar geçen süreye isabet eden kısmı alış bedeline eklenerek

Fon portföylerinin en az

%51’i Türkiye’deki şirketlerin hisse senetlerinden oluşan Y.F. katılma belgeleri

Alış Bedeli Hesap dönemi veya geçici vergi döneminin son günü, açıklanan günlük değer ile iktisap değeri arasındaki fark alış bedeline eklenerek Fon portföylerinin en az

%51’i Türkiye’deki şirketlerin hisse senet-lerinden oluşmayan Y.F.

katılma belgeleri

Borsa rayici ile değer-lenmeleri gerekir.

Ancak borsada işlem görmedikleri için işlemiş gelirleri alış bedeline eklenerek değerlenir

Hesap dönemi veya geçici vergi döneminin son günü, açıklanan günlük değer ile iktisap değeri arasındaki fark alış bedeline eklenerek

VU K

C. Alacaklar

Senetsiz Alacaklar Mukayyet değer Kayıtlarda yer alan değer Senetli Alacaklar Mukayyet değer Kayıtlarda yer alan değer Senetsiz Alacaklar

(Döviz) Döviz Alış Kuru TCMB’ce belirlenen kur Senetli Alacaklar (Döviz) Döviz Alış Kuru TCMB’ce belirlenen kur Şüpheli Alacaklar Tasarruf değerine göre

karşılık ayrılır

Alacağın tasarruf değeri dışında kalan kısmı için karşılık ayrılır D. Stoklar

Dönem sonu mal mevcudu

Fiili maliyet, Ortalama maliyet

Stok miktarı geçici vergide kaydi envanterle belirlenir Değeri düşen mal Emsal Bedel VUK md. 267/son: takdir komisyonunca belirlenir E. Maddi Duran Varlıklar

Arazi ve Arsalar Yer altı ve üstü düzenleri Tesis, makine ve cihazlar Taşıtlar Demirbaşlar

Maliyet Bedeli VUK md. 262, 270, 271, 275 maddeleri uyarınca tespit edilebilir.

Aktifleştirmenin yapıldığı hesap dönemi sonuna kadarki finansman giderleri maliyete eklenir.

F. Borçlar

Senetsiz Borçlar Mukayyet değer Kayıtlarda yer alan değer Senetli Borçlar Mukayyet değer Kayıtlarda yer alan değer Senetsiz Borçlar (Döviz) Döviz Alış Kuru TCMB’ce belirlenen kur.

Geçici vergide son gün itibariyle TCMB döviz kuru Senetli Borçlar (Döviz) Döviz Alış Kuru

Banka Kredileri (Döviz) Döviz Alış Kuru G. Aktif ve Pasif Geçici Hesap Kıymetleri

Gelecek hesap dönemine ait olup

peşin ödenen giderler Mukayyet değer Kayıtlarda yer alan değer Gelecek hesap

dönemine ait olup

peşin alınan gelirler Mukayyet değer Kayıtlarda yer alan değer Aktif geçici hesap

kıymetleri Mukayyet değer Kayıtlarda yer alan değer Pasif geçici hesap

kıymetleri Mukayyet değer Kayıtlarda yer alan değer Bina ve arazi Vergi Değeri E.V.K.’nın 29. Maddesine göre komisyonlarca takdir edilen değerdir

VU K

AATUHK (6183)

TEMİNAT OLARAK KABUL EDİLEN DEĞERLER