Amerika Birleşik Devletleri

1969 yılında Muhasebe Prensipleri Kuruluşu (Accounting Principle Boarding) tarihi maliyetlere ek olarak, genel fiyat düzeyindeki değişmelere göre düzeltilmiş finansal raporların sunulmasını önermiş, ancak zorlayıcı etkisinin olmaması nedeniyle genel kabul görmemiştir. 1974’te enflasyon %11 olunca bu öneri FASB (Financial Accounting Standards Board) tarafından yinelenmiştir.

Ayrıca ülkede hızlandırılmış amortisman ve LIFO yöntemlerinin kullanılmasına da izin verilmiştir.

Enflasyon muhasebesinin ülkedeki gelişiminde SEC (Securities And Exchange Commission) katkıda bulunmuştur. Komisyon maddi varlık toplamı 100 milyon doları geçen ve maddi duran varlıklarının toplam varlıklara oranı %10’u geçen işletmelerden cari yenileme maliyetleri ile ilgili ek raporlar istemiştir.

1979’da FAS (Financial Accounting Standards) “Financial Reporting and Changing Prices” başlıklı 33 no’lu standardı yayınlamıştır. Bu standarda göre, birtakım kriterler belirlenerek, bu kritere uyan şirketlerin, genel fiyat düzeyi ile düzeltilmiş tablolara ek olarak stok ve duran varlıkların yenileme maliyetlerini de yayınlamasını zorunlu kılmıştır. 33 no’lu standart enflasyonun %3’ün altına düşmesi ile birlikte yayınlanan 89 no’lu standardın yayınlanması ile birlikte zorunlu olmaktan çıkarılmıştır.

3.5.2 Almanya188

Konuyla ilgili olarak yapılan çalışmaların başlangıcı 1924 yılıdır. Ülkede istikrarın hâkim olduğu dönemlerde tarihi maliyetle muhasebesi, enflasyonist ortamda ise genel fiyat düzeyi muhasebesi ve ilerleyen dönemlerde de ikame maliyet muhasebesi uygulamaları görülmüştür. Đkame maliyet muhasebesi uygulaması devam etmektedir. Muhasebe Đlkeleri Komitesi, cari fiyatların elde edilememesi durumunda özel fiyat endeksleri kullanılmasını öngörmüştür. Duran varlıkların yerine koyma maliyetlerinin

186 _{Nuri Uman,a.g.e., ss.151 – 152.} 187 _{Nalan Akdoğan, a.g.e.,ss.259 – 260.} 188 _{Ahmet Yüksel, a.g.e., ss.159 – 160.}

92

saptanmasında kullanılan endeksler ise Federal Đstatistik Bürosu tarafından hazırlanmaktadır.

3.5.3 Kanada189

Tek basamaklı bir enflasyonun görüldüğü ülke ekonomisinde, Amerika ve özellikle Đngiltere’deki çalışmalar yakından izlenmiş, 1972 yılında “Canadian Institute of Chartered Accountants” üyelerince oluşturulan komisyon tarafından genel fiyat düzeyi muhasebesi benimsenmiştir. ARC (Accounting Research Committee) finansal raporların genel fiyat düzeyi veya cari maliyetler muhasebesine göre veya karma modele göre sunulabileceğini belirtmiştir. Ancak uygulama konusunda baskı yapılmamıştır. Bu süreçte cari maliyetler muhasebesi ile ilgili çalışmalar sürdürülmüş ve 1976 yılında cari değerlendirme esas alınmış, ABD ve Đngiltere’nin sermayenin üretim gücü olarak korunmasını benimsemiş olmalarına rağmen Kanada’da sermayenin satın alma gücü olarak korunması kabul edilmiştir. Kısaca belirtmek gerekirse ülkede fiyat değişimlerinin tablolarda sunulması için benimsenen yöntem cari maliyetler muhasebesi olmuştur.

3.5.4 Avustralya190

Đngiltere ile paralellik gösteren bir uygulama süreci görülmektedir. Đlk önce genel fiyat düzeyi muhasebesi benimsenmiş, ancak işletmelerin uygulamaya rağbet etmediği görülmüştür. Daha sonra 1976 yılında yayınlanan muhasebe standartlarında cari değerler baz alınmıştır. 1977 yılından itibaren cari değerlere göre hazırlanan finansal raporların ek olarak sunulması ve takip eden dönemden itibaren de zorunlu hale gelmesi kabul edilmiştir. Enflasyon oranının çok düşük olması nedeniyle ise uygulama devam etmemiştir.

3.5.5 Avusturya191

Para biriminin değer kaybetmesiyle birlikte yeniden değerleme uygulamaları başlatılan ülkede, duran varlıklar, stoklar ve alacaklar değerlemeye tabi tutulmuş, ancak yeniden değerleme uygulaması isteğe bırakılmıştır. 1967 tarihinde ise cari maliyetler muhasebesi ilkeleri benimsenmiştir.

189 _{Nalan Akdoğan, a.g.e.,s.260 – 263.} 190 _{Nalan Akdoğan, a.g.e.,ss.263 – 264.} 191 _{Ahmet Yüksel , a.g.e.,s.161.}

93

3.5.6 Belçika192

Amortismana tabi duran varlıklar ile stoklar üzerinde fiyat değişimlerinin etkisinin gösterilmesi uygulaması benimsenmiştir. Bu düzeltmelerde ikame maliyet muhasebesi modelinin esasları temel alınmıştır.

3.5.7 Brezilya193

1951 yılında sabit varlıkların yeniden değerlemeye tabi tutulması uygulamasından sonra, 1973 yılından itibaren finansal tablolardaki diğer bilgilerinde yeniden değerlemeye tabi tutulması yoluna gidilmiştir. Stokların düzeltilmesinin doğrudan yapılmaması istenmiş, çalışma sermayesinin düzeltilmesi yaklaşımı öngörülmüştür.

3.5.8 Fransa194

Ülkede 1958’e kadar belirli dönemlerde katsayılar aracılığıyla zorunlu olmayan yeniden değerleme uygulamasının yapıldığı ve zorunluluğun olmamasından dolayı istenilen sonuçların alınamadığı bilinmektedir. Daha sonraları tarihi maliyetlere göre hazırlanan raporlara ilave olarak fiyatlar genel seviyesi muhasebesine göre hazırlanmış raporlarında sunulması istenmiştir. Bunun yanı sıra, cari maliyet muhasebesinin vergi sistemi ile örtüşmemesinden dolayı, bu yöntemle hazırlanan raporların ancak ek bilgi niteliğinde sunulabileceği karara bağlanmıştır. Ülkede enflasyonun olmaması nedeniyle konuyla ilgili uygulama olmamıştır.

3.5.9 Đngiltere195

Ülkede finansal raporların yayınlanma zorunluluğunun bulunması nedeniyle bu raporların gerçek durumu yansıtıp yansıtmadığının denetlenmesi gereklilik halini almış ve dolayısıyla da enflasyon muhasebesinin gelişme süreci başlamıştır.

Đngiltere ilk olarak cari değerler muhasebesini benimsemiş ancak enflasyon kontrol edilebilir hale gelmiş ve bu yüzden uygulama hayata geçmemiştir. Enflasyonun yeniden artmaya başlaması ile birlikte “The Institute of Chartered Accountants in England” tarafından genel fiyat düzeyi muhasebesinin uygulanması teklifinde

192

Ahmet Yüksel, a.g.e., s.161. 193 _{Ahmet Yüksel, a.g.e., ss.161 – 162.} 194 _{Nalan Akdoğan, a.g.e.,ss.255 – 257.} 195 _{Nalan Akdoğan, a.g.e.,ss.253 – 255.}

94

bulunulmuş ve bu öneri “Accounting Standards Steering Committee” tarafından yayınlanmıştır. 1973’te başlayan uygulamayla birlikte genel fiyat düzeyi muhasebesine göre düzeltmeler yapılmaya başlamış finansal raporlar bu şekilde hazırlanmıştır. Ancak çeşitli baskılarla bu uygulamanın yerine cari maliyetler muhasebesi uygulamasının getirilmesine çalışılmıştır. Bu uygulamaya geçilmiş ancak zorunlu kılınmamıştır. 1988 yılına kadar uygulanması isteğe bağlı olan uygulamaya enflasyon oranının düşmesi ile birlikte son verilmiştir.