Alternatif Okul Dışı Etkinlik Örnekleri

Öğretmenlerimiz kendi öğrencileri ile uygulamak istedikleri okul dışı etkinliklere örnekler vermişlerdir. Ancak uygulama noktasında çekincelerini olduğunu belirtip, bu fikirlerin teoride kaldığından dert yakınmışlardır. Gerek bakanlık gerekse okul idaresi tarafından desteklenmemek öğretmenlerin bu tarz etkinliklere olan önyargısını günden güne daha da arttırmaktadır.

Aşağıda Sosyal Bilgiler dersi öğretmenlerinin görüşlerinden örnekler yer almaktadır:

Ö1: Çevre kirliliği ili ilgili Samsun ilinde çevre kirliğinin olduğu alanlarda çocukları alıp hem çevre kirliliği konusunda giderken yolda bilgi vermek, gittikleri zaman o bölgede anlatılan bilgilerin yanı sıra kendi gözlemlerini ve tespitlerini yapmalarını istemek ve bunların sınıfa dönüldüğünde rapor haline dönüştürmek. Onlara gördüklerinin neler hissettirdiklerini, çevrenin bu hale gelmesinde nelerin etkili olduğu konusunda çeşitli tespitler yaparak bunların rapor halinde teslim edilmesi etkinliği düzenlerdim. Sınıfa gelindiğinde herkesin bu konuyla ilgili düşüncelerini tek tek almak hem çocukların konuşması açısından hem de herkesin duygularını ifade etmesi açısından hem de o sorunların neden olduğu, kimlerin sebep olduğu, bunları

71 önlemek için nelerin yapılabileceği hususunda okul ortamında bir değerlendirme yapılabilir.

Bu çalışmadan sonra çocuklar çevre kirliliğinin ne olduğunu, nasıl oluştuğu konusunda artık kendilerin ifade edebilecek düzeye gelmiş olacaklardır. Bunların sonuçlarını da belirtme düzeyinde yeterlilik sahibi olacaklardır. Örneğin; naylon poşetin doğada 800 yıl gibi bir süre yok olması bunu bir kartona yapıştırıyorlar ve her maddenin altına kısaca bilgi olarak yazıyorlar. Bunları okul girişinde ya da farklı alanlara asarak oradan geçen insanın aslında farkında olmadan bir şeyleri görmesini ve öğrenmesini sağlıyorlar. Çocuklar da pikniğe gittikleri zaman poşeti doğaya bırakmak veya anne babasına vermek yerine çöp kutusu aramaya başlıyorlar.

Ö2: -- Okul dışında organize sanayiye götürürüm, fabrikaları gezdiririm.Ham maddesini gösteririm, mamül maddesini gösteririm. Örneğin; helva fabrikası, un giriyor, şeker giriyor,yağ giriyor sonuçta paketlenmiş bir helva o çocuklar o markayı gördüklerinde ama bu şekilde ve burada mı yapılıyormuş diyecekler muhakkak. Ve süreci merak edecekler ve merak edince zaten her şeyin başı o merak edince devamı geliyor zaten. Çocuğa o merak duygusunu aşılarsak var olanı da köreltmezsek o şekilde bir yerlere varabilir çocuk. Diyeceğim o işte merakını oralarda da giderebilir çocuk. Sanayide motor ustaları var oralara götürüp gösterebiliriz çocuklara bir motorun nasıl çalıştığını, nasıl bir araya geldiğini, nasıl tamir edildiğini, nasıl boyandığını veya bir ilacın nasıl ham maddesini temin edildiğini, ihracat şirketlerini, nerelere gönderildiğini, ben olsam bunları yapardım yanı. Ama az önce de belirttiğim gibi bunlar yapsaydım etseydim ile olmuyor da öğrenci sayısı burada önemli, izin almak, ulaşım imkanları önemli her şey etken. Ama yine de var olan şartlarda en iyisini yapmanın yolu öğrencileri o tür şeylere teşvik etme, topluca yapılamıyorsa hayatın içinde kendilerinin o tür yerlere gitmelerini gözlemci bir bakış açısıyla oraları incelemelerinin aşılanması gerekmektedir.

Ö3: Örneğin; İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük dersinde milli mücadelenin şehri Samsun’da yaşıyoruz, bunu öğrenciye daha iyi aktarabilmek için Kurtuluş Açık Hava Müzesi var oraya öğrenciler götürülebilir. Atatürk’ün Samsun’a hangi amaçla geldiği buradan nereye geçtiği gösterilebilir. Böylelikle öğrencilerin dikkatleri daha fazla çekilebilir.

72 Ö4: Mesela çocuklarla bir kamp yapmak isterdim. Böyle 3-5 gün sürebilecek, çok teşkilatlı bir şekilde gidilip, onlarla doğanın içinde vakit geçirmek güzel bir öğretim ve çevre etkinliği olabilirdi. Ama tabiî ki bunun için de prosedür, veli engeli karşımıza çıkıyor ne yazık ki.

Ö6: Ben öğrencilerimi en başta Ladik’e götürürdüm. Ambar Köy’e götürürdüm.

Orada eski dönemdeki bir köyün sosyal hayatının hepsini görebileceğiniz bir ortam var. Ladik Belediyesi köylerden ahşaptan yapılmış şeyleri toplamış Ve yeniden inşa etmiş. Değirmeninden, müzesine her şeyi var. Mesela oraya götürüp orada çocuklara gerekli konuları anlatabilirdim. Ya da Kent Müzesi’ne götürürdüm. Kent Müzesi’nde mesleklerden tutun, Samsun’un tarihine kadar pek çok şeyi aktarabiliriz. Aslında çok yer var Samsun’da gezip görülecek.

Ö9: Ülkemizde Tarım konusu ile ilgili, öğrencilerin bağa,bahçeye,Ziraat Fakültelerine, Tarım Çiftlikleri’ne götürülmesi,ekim-dikim yapmalarının ve sonuçlarını almalarının sağlanması. Her öğrenci kendi domatesini , marulunu yetiştirsin mesela.

Ö11: Biz bir seminer etkinliği için Panaroma’ya gittik, çok güzel ve çok verimli bir etkinlikti. Türk tarihini özetlemişlerdi kısa bir şekilde ve ilgi çekiciydi. Ve biz de bunu çalışma arkadaşlarımızla en kısa zamanda biz de çocukları götürelim yerinde anlatalım tarihimizi diye konuştuk. Hem görsellerle desteklenmiş hem de öğrencilerin ilgisini çekebilecek düzeyde bir etkinlikti.

Ö13: Mesela çocuklara diyelim ki insanların uygarlık gelişimleri ile ilgili önemli aşamalardan bahsediyoruz. İnsanların avcılık ve toplayıcılıkla başlayan hayatta kalma mücadelesi Neolitik Devrimle beraber tarımın hayatımıza girmesi üstelik bu bizim çok yakınımızda olan bir yerde gerçekleşti. Tarımı fark etler baktılar ki tohum yeniden aynı şekilde büyüyor bu onlara anlatış ekli bile onlara çok büyük heyecan veriyor ama onları götürüp yerinde Çatalhöyük’te mesela olan gelişmeleri yerinde göstersek, o dönemde yaşadıkları evleri göstersek bu hayatları boyunca onlarda kalıcı bir bilgi olarak kendini var edecektir. Gördükleri her şeyi bununla yorumlayacaklar.

Mesela Güneydoğu Anadolu Bölgesindeki evleri gördüğümde düşündüğüm şey dağların soka olarak kullanılması o geleneğin günümüze kadar taşındığını da yerinde görecekler, karşılaştırmalı, analitik bir şeyler düşünecekler bu yüzden bu çok önemli

73 keşke böyle bir etkinlik yapabilsem mesela. Neolitik Devrimi yerinde gösterebilsem.

Çok güzel olurdu böyle bir örnek aklıma geldi.

Ö15: 5. Sınıflarda İlk Çağ Medeniyetleri konusu var. En yakın bölge mesela Çorum-Hattuşaş oraya götürme şansımız olabilir. Daha uzak mesafelere öğrenci götürten arkadaşlarımız var. Ama diyelim ki bunu yapamadık. Sonra onların inançlarından bahsederken, mezarlardan bahsederken, Tümülüslerden bahsederken, Amisos Tepesi’ne götürüp, oradaki Tümülüsleri göstermek bunlar en azından çocuğun anlatılan şeylerin görerek, dokunarak zihnine daha iyi yerleşmesini sağlayacaktır.

Yetiştirilen tarım ürünlerinden bahsederken mesela ya da Kızılırmak Kuş Cenneti’nden bahsederken oraya bir gezi düzenlemek güzel olurdu. Yani bu örnekler olabilir mesela bazen işte yöneticilerimiz diye bir konu var bizi yönetenleri içeren.

Yerel yöneticiler, bir belediyeye ziyaret yaparak anlatılan konular aslında yerinde gösterilerek öğretilebilir.

Ö17: - 2 istediğim şey var:

1 – Öğrencilerimizle sahile inip, deniz kıyısında bir çevre temizliği yapıp, belki kıyıda da ayaklarımızı suya sokup okula geri dönmeyi isterim.

2- Doğal ormanlık bir alanda gerekli materyalleri sağlayarak bir kazı çalışması yapabiliriz. Değerli olduğunu düşündüğümüz şeyleri bulmak için, aynı zamanda o insanların neler düşündükleri, nasıl çalıştıklarını onlara empati yoluyla kavratabiliriz.

İl dışında düşünürsek; Çanakkale, öncelikli etkinliğim olurdu onun dışında tabiî ki Türkiye’nin her yerinde gidilmesi görülesi gereken yerler vardır. Maliyet de burada ciddi bir problem oluşturuyor. Milli Eğitim Bakanlığı aslında herhangi bir uçak firmasıyla bir anlaşma imkanı bulsa; hem yorulmadan hem de zamandan tasarruf edilerek çeşitli geziler düzenlenme imkanları olabilir. Her sene düzenli bir şekilde bu sistem devam ederse her kademe önemli yerleri görme şansın sahip olur. İl içinde biz sınırlı şekilde bu faaliyetleri yapmaya çalıyoruz ama elbette ki bu noktada destek çok önemlidir.

Ö19: 5. Sınıflarda Vakıflar konusu mevcut. Bu konu doğrultusunda TEMA vakfından bahsediliyor. İşte önceden planlaması yapılıp TEMA vakfından birisi çağırılıp vakıf hakkında çeşitli bilgilendirmeler yapılıp, ardından bir hafta sonu vakıf ve öğrencilerle

74 birlikte bir fidan dikimine gidilmesi öğrencinin kafasında TEMA’nın artık nasıl bir vakıf olduğu noktasında netleştirmeyi sağlayacaktır. Ya da aynı etkinlik LÖSEV için de düzenlenebilir. Teorik olarak hangi görevleri sürdürdüğünü biliyoruz ancak pratik olarak da bunun görülmesi öğrenilenlerin kalıcı olması konusunda oldukça etkilidir.

Ö20: Tarihi mekan gezilerinin Sosyal Bilgiler dersinde kalıcı öğrenmelerin sağlanması için en etkili okul dışı eğitim etkinliklerinden biri olduğunu düşüyorum.

4.4.10. Okul Dışı Etkinliklerini Gerçekleştirmek Noktasında Öğretmen