Araştırmadaki beşinci alt problem “Öğretmen görüşlerine göre okul yöneticilerinin sahip olduğu yönetim felsefesi ile kullandıkları politik taktikler arasında anlamlı bir ilişki var mıdır?” şeklinde belirlenmiş olup, bu alt probleme cevap bulmak için normallik sağlayan ölçek ve alt boyutlar da Pearson Momentler Korelasyonu katsayısından yararlanılırken, normalliği sağlamayan alt boyutlarda ise Sperman’s rho Korelasyon testi kullanılmıştır. Korelasyon katsayısı yorumlanırken ilişkinin yönüne ve ilişkinin düzeyine göre yorumlar yapılmaktadır. Değişkenler aynı anda artıyor ya da aynı anda azalıyorsa pozitif yönlü, biri artarken diğeri azalıyorsa negatif yönlü ilişki olarak tanımlanmaktadır. Ayrıca korelasyon katsayısının büyüklüğü yorumlanırken de birden fazla farklı görüşün olduğu görülmektedir. Cohen (1998) ve Huck (2008)’e göre korelasyon analizinden elde edilen r değerini ± .10 ile ±.29 arasındaysa düşük bir ilişkiye, ±.30 ile ±.49 arasında ise orta düzeyde bir ilişkiye, ±.50 ile ±1.0 arasında ise yüksek ilişkiye işaret ederken, Büyüköztürk, Çakmak, Akgün, Karadeniz ve Demirel (2012)’ e göre ise ±.00 ile ±.29 arasında düşük, ±.30 ile ±.69 arasında orta ve ±.70 ile ±1.0 arasında ise yüksek ilişkiye işaret ettiği kabul edilmektedir.
Öğretmenlerin algılarına göre okul yöneticilerinin sahip olduğu yönetim felsefesi ile politik taktikler ölçeğinin geneli ve normalliği sağlayan alt boyutları arasındaki ilişki Tablo 4.5.1’de belirtilmiştir.
Tablo 4.5. 1. Okul Yöneticilerinin Sahip Olduğu Yönetim Felsefesi ile Kullanmış Oldukları
Politik Taktikler Arasındaki İlişkinin Normalliği Sağlayan Boyutları İçin Pearson Korelasyon Testi İle Analizi
Anket/Ölçek ve
Alt Boyutları Kayırmacılık
Koalisyon Kurma POLİTİK TAKTİKLER Y Kuramı Felsefesi r p -,254** 0,000 -,370** 0,000 -,483** 0,000 X Kuramı Felsefesi r p -,408** 0,000 -,471** 0,000 -,578** 0,000 *p 0.05 **p 0.01
Yapılan Pearson Korelasyon testi sonuçlarına bakıldığında “Y Kuramı Felsefesi” alt boyutu ile “Kayırmacılık” alt boyutu arasında 0,01 anlamlılık düzeyinde düşük ve negatif yönlü manidar bir ilişki bulunmuştur (r=-,254; p<0.01). Diğer bir değişle öğretmen görüşlerine göre okul yöneticilerinin “Y Kuramı Felsefesi” anlayışları arttıkça politik taktiklerden “Kayırmacılık” taktiğini kullanma durumları azalmaktadır.
“Y Kuramı Felsefesi” alt boyutu ile bir diğer politik taktik olan “Koalisyon Kurma” alt boyutu arasında ki ilişki 0,01 manidarlık düzeyinde incelendiğinde de orta düzeyde ve negatif yönlü bir ilişki bulunmuştur (r=-,370; p<0.01). Yani öğretmen görüşlerine göre okul yöneticilerinin “Y Kuramı Felsefesi” anlayışları arttıkça politik taktiklerden “Koalisyon Kurma” taktiğini kullanma durumları azalmaktadır.
Son olarak öğretmen algılarına göre okul yöneticilerinin “Y Kuramı Felsefesi” anlayışı Politik Taktikler Ölçeğinin geneli ile arasındaki ilişki 0,01 manidarlık düzeyinde incelendiğinde orta düzeyde ve negatif yönlü anlamlı bir ilişki olduğu bulunmuştur (r=- ,483; p<0.01). Başka bir ifade ile öğretmen algılarına göre okul yöneticileri “Y Kuramı Felsefesi” ne sahip oldukça öğretmenlere yönelik “Politik Taktikler”i kullanma durumları azalmaktadır.
“X Kuramı Felsefesi” ile “Kayırmacılık” alt boyutu arasındaki ilişkiye bakıldığında 0,01 manidarlık düzeyinde orta düzeyde ve negatif yönlü anlamlı bir ilişki bulunmuştur (r=-,408; p<0.01). Diğer bir ifade ile öğretmen algılarına göre okul yöneticilerinin “X Kuramı Felsefesi” ne sahip olma düzeyleri arttıkça politik taktiklerden “Kayırmacılık” alt boyutunu kullanma düzeyleri ise düşmektedir.
Yine “X Kuramı Felsefesi” alt boyutu ile “Koalisyon Kurma” alt boyutu arasındaki ilişki incelendiğinde 0,01 manidarlık düzeyinde orta düzeyde ve negatif yönlü anlamlı bir ilişki bulunmuştur (r=-,471; p<0.01). Yani öğretmen algılarına göre okul yöneticilerinin “X Kuramı Felsefesi” ne sahip olma düzeyleri arttıkça politik taktiklerden “Koalisyon Kurma” davranışı azalmaktadır.
Son olarak “X Kuramı Felsefesi” ile “Politik Taktikler” ölçeğinin geneli arasındaki ilişki 0,01 manidarlık düzeyinde incelendiğinde orta düzeyde, negatif yönlü ve anlamlı olduğu bulunmuştur (r=-,578; p<0.01). Başka bir ifade ile öğretmen algılarına göre okul yöneticilerinin “X Kuramı Felsefesi” anlayışı artarken “Politik Taktikler”i kullanma düzeyi azalmaktadır. Ulaşılan edilen veriler Tablo 4.5.1’de belirtilmiştir.
Tablo 4.5. 2. Okul Yöneticilerinin Sahip Olduğu Yönetim Felsefesi ile Kullanmış Oldukları Politik Taktikler Arasındaki İlişkinin Normalliği Sağlamayan Boyutları İçin Spearman’s rho Korelasyon Testi İle Analizi
Anket/Ölçek ve Alt Boyutları
Yıldırma Değersizleştirme Markalaşma
Y Kuramı Felsefesi r p -,214** 0,000 -,545** 0,000 -,032 0,536 X Kuramı Felsefesi r p -,183** 0,000 -,482** 0,000 -,536** 0,000 *p 0.05 **p 0.01
Yapılan Spearman’s rho korelasyon testine bakıldığında “Y Kuramı Felsefesi” alt boyutu ile “Yıldırma” alt boyutu arasında 0,01 manidarlık düzeyinde negatif yönlü ve düşük düzeyde anlamlı bir ilişki bulunmuştur (r=-,214; p<0.01). Diğer bir ifade ile okul yöneticileri “Y Kuramı Felsefesi”ni kullanma düzeyleri arttıkça “Yıldırma” taktiğini kullanma düzeyleri azalmaktadır.
“Y Kuramı Felsefesi” alt boyutu ile bir diğer politik taktik olan “Değersizleştirme” alt boyutu arasında ki ilişki 0,01 manidarlık düzeyinde incelendiğinde de orta düzeyde ve negatif yönlü bir ilişki bulunmuştur (r=-,545; p<0.01). Yani okul yöneticilerinin “Y Kuramı Felsefesi” anlayışları arttıkça “Değersizleştirme” taktiğini kullanma düzeyleri azalmaktadır.
Son olarak “Y Kuramı Felsefesi” ile “Markalaşma” alt boyutu arasındaki ilişki 0,01 ve 0,05 manidarlık düzeylerinde incelendiğinde her iki manidarlık düzeyinde de anlamlı bir ilişkinin olmadığı görülmüştür (r=-,032; p>0.05). Başka bir ifade ile “Y Kuramı Felsefesi”ne sahip olan okul yöneticilerinin “Markalaşma” taktiğini kullandıkları veya kullanmadıkları söylenemez.
“X Kuramı Felsefesi” ile “Yıldırma” alt boyutu arasındaki ilişkiye bakıldığında 0,01 manidarlık düzeyinde düşük düzeyde ve negatif yönlü anlamlı bir ilişki bulunmuştur (r=-,183; p<0.01). Diğer bir ifade ile okul yöneticilerinin “X Kuramı Felsefesi” anlayışları arttıkça “Yıldırma” taktiğini kullanma düzeyleri azalmaktadır.
“X Kuramı Felsefesi” alt boyutu ile bir diğer politik taktik olan “Değersizleştirme” alt boyutu arasında ki ilişki 0,01 manidarlık düzeyinde incelendiğinde de orta düzeyde ve negatif yönlü bir ilişki bulunmuştur (r=-,482; p<0.01). Yani okul yöneticilerinin “X
Kuramı Felsefesi” anlayışları arttıkça “Değersizleştirme” taktiğini kullanma düzeyleri azalmaktadır.
Son olarak “X Kuramı Felsefesi” ile “Markalaşma” alt boyutları arasındaki ilişkiye bakıldığında da 0,01 manidarlık düzeyinde negatif yönlü ve orta düzeyde anlamlı bir ilişki olduğu bulunmuştur (r=-,536; p<0.01). Bir diğer ifade ile okul yöneticilerinin “X Kuramı Felsefesi”ni kullanma düzeyleri arttıkça “markalaşma” taktiğini kullanma düzeyleri azalmaktadır. Elde edilen veriler Tablo 4.5.2’de verilmiştir.
Yönetim Felsefesi ölçeğinin alt boyutları ile Politik Taktikler Ölçeğinin geneli ve alt boyutları arasındaki ilişkilere bakıldığında; Y Kuramı Felsefesi’ne sahip olan okul yöneticilerinin bu kuramı kullanma düzeyleri artarken “Kayırmacılık”, “ Koalisyon Kurma”, “Yıldırma”, “Değersizleştirme” taktikleri ve POLİTİK TAKTİKLER Ölçeği’nin genelini kullanma tercihlerinin düştüğü görülmüştür. Y Kuramı Felsefesine sahip olan yöneticilerin insana iyimser bakması, bireyin ihtiyaçlarını karşılamak için gerekli koşulları sağlaması ve daha demokratik bir tutum sergilemesi bilgilerinden yola çıkıldığında Politik Taktikleri kullanma yönünde negatif yönlü anlamlı bir ilişkinin çıkması kaçınılmaz bir durumdur denilebilir. Bu durum Y Kuramı yönetim felsefesine sahip olan okul yöneticilerinin, okullarındaki öğretmenlere bir görevi veya sorumluluğu yerine getirtebilmek için politik taktik kullanmaktan ziyade öğretmenlerin bireysel ihtiyaçlarını ve özelliklerini dikkate almaları ve buna bağlı olarak da öğretmenlerde okulun ihtiyaçlarına olumlu cevap vermeleri nedeniyle negatif yönlü anlamlı bir ilişki çıkmış olabileceği şeklinde yorumlanabilir. Ya da Y Kuramı Felsefesi’ne sahip olan okul yöneticilerinin öğretmenlere yönelik demokratik bir tutum sergilemeleri nedeniyle öğretmenleri de önemsemeleri, onları da yönetime dahil etmeleri nedeniyle politik taktik kullanmaya ihtiyaç duymadıkları şekilde de yorumlanabilir. Y Kuramı Felsefesi ile Markalaşma arasındaki ilişkiye bakıldığında ise Y kuramında daha çok insana ve ihtiyaçlarına değer verilirken markalaşma taktiğinde ise okul yöneticilerinin kendini ve yaptığı işi ifade etmesi ön planda olması nedeniyle ilişkinin anlamlı çıkmaması manidar olarak değerlendirilebilir.
X Kuramı Felsefesi yönetim anlayışında ödül ve ceza motivasyon arttırıcı bir araç olarak kullanılması bilgisinden yola çıkıldığında araştırma sonucu ortaya çıkan okul yöneticilerinin politik taktik kullanma düzeylerinin düşük olması bu bilgiyi destekler niteliktedir. Bu durumda politik taktik kullanan bir okul yöneticisi öğretmenin motivasyonunu düşüreceğini düşünmesi nedeniyle politik taktikleri tercih etmemiş olabilir.
Ya da bir diğer neden de X Kuramı Felsefesi’ndeki okul yöneticilerinin bireylere karşı otoriter bir tutuma sahip olmaları ve bireyleri daha çok kontrol etme davranışlarında bulunmaları nedeniyle öğretmenlerle ilişkilerinde politik taktik kullanmaya ihtiyaç kalmamış da olabilir.