Alfa Aktivitesi

Alfa ritmi 8-13 Hz arasında frekansa sahiptir, ancak yetişkinlerin çoğunda 9-11 Hz arasındadır. Uyanıkken genellikle tipik olarak başın arka bölümlerinde (parietal ve oksipital) bulunur, fakat santral veya temporal bölgelerde de bulunabilir. En iyi ve belirgin olarak gözler kapalı, istirahat halinde görülür. Göz kapanmasının hemen

30

ardından sıklığı geçici olarak artar. Alfa ritmi görsel dikkat ve sensoryel stimuluslarla geçici olarak ortadan kalkar (Şekil. 3). Normal bireylerde alfa aktivitesi iyi oluşur ve baskındır. İleri yaş, antikonvulzanlar gibi belirli ilaç tedavisi alanlar ile konfuzyondaki hastalar veya herhangi bir serebral patolojisi olan hastalarda yavaşlama olur. Alfa aktivitesinin frekansı çocuklarda ve tirotoksik yaşlılarda artabilir. (Bora vd., 2008)

Alfa aktivitesinin genliğinde sıklıkla iki hemisfer arasında hafif asimetri olabilir. Sağ hemisferde alfa ritminin daha yüksek genlikli olması oldukça sık görülür, ancak bu fark %50’in üzerinde olmamalıdır (Şekil. 4). Bu fark, sağın dominant olmayan hemisfer olması ve kranyum kalınlığındaki farklılıklarla ilişkilendirilmiştir. Daha belirgin amplitüt asimetrisi lateralize edici öneme sahip olabilir, fakat eşlik eden EEG anormalliklerinin yokluğunda değerlendirme zordur, çünkü hem supresyon, hem de amplitüt artışı hemisfer lezyonu tarafında meydana gelebilir. Amplitüt farkı gibi, iki hemisfer arasında 1 Hz. den fazla ısrarlı alfa frekansı farklılığı genelde anormal kabul edilse de başka anormalliklerin eşlik etmediği durumlarda hangi tarafın anormal olduğunu yorumlamak zordur. Tek taraflı alfa ritm cevabının kaybı bazen temporal veya parietal lob lezyonlarında meydana gelebilir. (Bora vd., 2008)

3.5.2. Beta Aktivitesi

Beta aktivitesi, 13 Hz. den daha yüksek frekansa sahip ritmik aktivitedir. Hemisferlerin anterior (frontosantral) kısmında bulunur, ancak özellikle uykuda yaygın yerleşim gösterir ve genellikle 30 µV’dan daha düşük bir amplitüde sahiptir. Farklı normal bireylerde beta ritminde değişiklikler olabilir. 18-25 Hz arasında frekansa sahip olan aktivite uykuya dalma, yüzeysel uyku ve hızlı göz hareketleri (REM) uykusu sırasında genellikle daha dikkat çekicidir. Beta aktivitesi, barbitürat ve benzodiazepinler başta olmak üzere birçok farmakolojik ajandan etkilenebilir. Fokal veya lateralize spontan beta aktivitesi veya asimetrik ilaçla indüklenen hızlı aktivite, lokalize serebral patoloji olasılığını arttırır; fakat bu durumlarda tek serebral hemisferi içeren bir lezyonun ipsilateral veya kontralateral beta aktivitesinin genliğini arttırmış olabileceği akla gelmelidir. Beynin yüzeyinde kaydedici elektrotların büyük çoğunluğunda olan bir kranyum kemik defekti alanı üzerinde beta aktivitesi amplitüt olarak artar.

31

Jeneralize paroksizmal hızlı aktivite, EEG kayıtlarının yüzde birinden azında görülen nadir bir bulgudur ve kas artefaktı, ilaç etkisi, uyku iğcikleri gibi durumlara bağlı olarak görülebilir. (Bora vd., 2008)

3.5.3. Teta Aktivitesi

Frekansı 4-7 Hz arasındaki aktivite, teta aktivitesi olarak adlandırılır. Yavaş dalga aktivitesi genelllikle çocuklarda belirgindir, büyüme ile birlikte serebral maturasyona paralel olarak trasedeki dağılım oranı azalır. Bazı teta aktiviteleri genç yetişkinlerde özellikle temporal bölgelerde ve hiperventilasyon esnasında bulunabilir, fakat daha yaşlı kişilerde 30jıV’dan daha büyük amplitütlü teta aktivitesi uyku dönemleri hariç daha az görülür. Fokal veya lateralize teta aktivitesi lokalize serebral patolojinin göstergesi olabilir. Daha diffüz dağılmış teta aktivitesi geniş bir nörolojik hastalık yelpazesindeki hastalarda sık bir bulgudur. (Bora vd., 2008)

3.5.4. Delta Aktivitesi

Frekansı 4 Hz. den daha yavaş olan ritmlere delta aktivitesi denir. Bu tür aktivite süt çocuklarında ön plandadır ve daha büyük bireylerde derin uyku (NREM III, IV) sırasında normal bir bulgu olabilir. Uyanık yetişkinlerde istirahat halinde görülen delta aktivitesi her zaman anormal bir bulgudur. (Bora vd.,2008)

3.5.5. Mü Ritmi

Mü ritmi genelikle alfa ritminde olan frekansa sahiptir ve tek veya iki hemisferin santral bölgelerinde görülür. Göz açmadan etkilenmez, hareketin yapılması veya hareketin düşünülmesi ile unilateral veya bilateral olarak bloke olur. Bilateral mü ritmi sıklıkla asenkronizedir ve iki hemisfer arasında amplitüt asimetrilerini açığa çıkarabilir. Dalgaların negatif kısımları genellikle keskin, pozitif bölümleri ise genellikle yuvarlaktır. Mü ritmi sıklıkla kontralateral hareket ile de etkilenen santral lokalize beta

32

ritmi ile ilgilidir. Birçok durumda mü ritmi tanısal öneme sahip değildir. (Bora vd.,2008)

3.5.6. Lambda Dalgaları

Lambda dalgaları, iyi belirlenmiş bir alandaki nesneye özellikle de dikkat ve ilgileri artmışken bakan normal bireylerde oksipital bölgede oluşabilen elektropozitif keskin (testere görünümlü) dalgalardır. Morfolojik olarak benzer aktivite bazen NREM uykusu esnasında da görülür. Bu potansiyellerin doğası belirsizdir ve şu an için bilinen herhangi bir tanısal önemleri yoktur. Bazen her iki hemisfer arasında asimetrik olabilirler, fakat ortam aydınlatılması ile zemin aktivitesinin amplitüdünde azalma veya göz kapatmaya cevap olarak patolojik önemli keskin dalgalardan ayrılabilir. (Bora vd.,2008)

3.5.7. 14 ve 6 Hz Dikenler

Bu aktiviteler, uykuya dalma ve yüzeyel uyku sırasında, özellikle ergenlerde daha yavaş dalgalar üzerine yerleşmiş olarak meydana gelebilir; genellikle bir saniyeden daha kısa sürede sonlanır. Özellikle bir veya her iki yanda posterior temporal bölgelerde bulunur ve en iyi referans montajlarda görülür. Patolojik öneme sahip değildir. (Bora vd.,2008)

3.5.8. Küçük Keskin Dikenler

Küçük keskin dikenler veya uykunun benign epileptiform geçicileri (transientleri) uykuya geçiş veya yüzeysel uyku sırasında, normal yetişkinlerin yaklaşık dörtte birinde bulunur. Bazen bir yavaş dalganın takip ettiği monofazik veya bifazik dikenler içerir, fakat bu görünüme keskin dalgalar veya zemin aktivitesinin ritmik fokal yavaşlaması eşlik etmez. Genellikle, lokalizasyonu rastgele değişir ve her iki hemisferde bağımsız olarak ortaya çıkarlar, fakat en iyi anteromeziyal temporal bölgelerde görülürler. Zemin aktivitesinde bir bozukluk yoktur. Bu tür değişiklikler normal olarak

33

tanımlanabilir ve şüpheli epilepsisi olan hastaların değerlendirilmesinde tanısal yararı yoktur. (Bora vd.,2008)

3.5.9. 6 Hz Diken- Dalga Aktivitesi

Genellikle 1 saniyeden kısa sürede sonlanan 6 Hz diken dalga aktivitesinin kısa boşalımları, normal ergen ve genç yetişkinlerde özellikle uyku sırasında görülebilir ve bazen fantom diken-dalgası olarak da adlandırılır. Uykunun daha derin evreleri sırasında açığa çıkar. Genelde asimetrik olan bu boşalımlar, bazı durumlarda bilateral simetrik ve senkrondur. Bu dikenler, yavaş dalga ile kıyaslandığında genellikle daha düşük amplitütlüdür ve farkedilmesi zor olabilir. Amplitütleri yüksek olduğu zaman boşalımların patolojik olma olasılığı daha yüksektir. Ağırlıklı olarak frontal bölgede görülen boşalımlar, aynı anda oksipital olarak elde edilenlere göre epilepsi ile daha çok ilişkilidir. (Bora vd.,2008)