SES ALANLARI

4.2.1. “Anladım Sevmeyeceksin Beni Sen Nazlı Çiçek" Adlı Eserin Ses Alanları

Eserde Kullanılan Perdelerin isimleri: Dügâh, Dik Kürdi, Buselik, Çargâh, Nim Hicaz, Neva, Hüseyni, Acem, Eviç, Gerdaniye, Muhayyer, Sümbüle, Tiz Dik

62

Buselik ve Tiz Çargâh perdelerini kullanmıştır. Şekil 4’e göre kullanılan ses alanı 10’lu aralıktan oluşmuştur.

Şekil 4. Anladım Sevmeyeceksin Beni Sen Nazlı Çiçek İsimli Hicaz Eserde Kullanılan Perdeler

4.2.2. “Cihanda Biricik Sevdiğim Sensin” Adlı Eserin Ses Aralıkları

Eserde Kullanılan Perdelerin isimleri: Rast, Dügâh, Dik Kürdi, Buselik, Nim Hicaz, Neva, Hüseyni, Acem, Eviç, Gerdaniye, Muhayyer ve Tiz Dik Buselik perdelerini kullanıldığı tespit edilmiştir. Şekil 5’e göre kullanılan ses alanı 9’lu aralıktan oluşmuştur.

Şekil 5. “Cihanda Biricik Sevdiğim Sensin” İsimli Hicaz Eserde Kullanılan Perdeler

4.2.3. “ Enginde Yavaş Yavaş Günün Minesi Soldu” Adlı Eserin Ses Alanları

Eserde Kullanılan Perdelerin isimleri: Yegâh, Hüseyni Aşiran, Acem Aşiran, Rast, Nim Zirgüle, Dügâh, Dik Kürdi, Kürdi, Nim Hicaz, Neva, Hüseyni, Acem, Eviç, Gerdaniye, Muhayyer ve Tiz Dik Buselik perdelerini kullanmıştır. Şekil 6’ya göre kullanılan ses alanı 13’lü aralıktan oluşmuştur.

63

Şekil 6. Enginde Yavaş Yavaş Günün Minesi Soldu İsimli Hicaz Eserde Kullanılan Perdeler

4.2.4. “Sana Dün Bir Tepeden Baktım, Aziz İstanbul” Adlı Eserin Ses Alanları

Eserde Kullanılan Perdelerin isimleri: Dügâh, Dik Kürdi, Buselik, Çargâh, Nim Hicaz, Neva, Hüseyni, Acem, Eviç, Gerdaniye, Nim Şehnaz, Muhayyer, Tiz Segâh, Tiz Dik Buselik ve Tiz Çargâh perdelerini kullanmıştır. Şekil 7’ye göre kullanılan ses alanı 10’lu aralıktan oluşmuştur.

Şekil 7. Sana Dün Bir Tepeden Baktım, Aziz İstanbul İsimli Hicaz Eserde Kullanılan Perdeler

4.2.5. “Derdimi Ummana Döktüm” Adlı Eserin Ses Alanları

Eserde Kullanılan Perdelerin isimleri: Irak, Rast, Dügâh, Dik Kürdi, Buselik, Nim Hicaz, Neva, Hüseyni, Acem, Eviç, Gerdaniye ve Muhayyer perdelerini kullanmıştır. Şekil 8’e göre kullanılan ses alanı 10’lu aralıktan oluşmuştur.

Şekil 8. Derdimi Ummana Döktüm İsimli Hicaz Eserde Kullanılan Perdeler 4.2.6. “Felah Bulmadı” Adlı Eserin Ses Alanları

Eserde Kullanılan Perdelerin isimleri: Kürdi, Segâh, Çargâh, Neva, Hüseyni, Hisar, Dik Hisar, Acem, Eviç, Gerdaniye, Muhayyer, Sümbüle, Tiz Segâh, Tiz Çargâh, Tiz Neva. Şekil 9’a göre kullanılan ses alanı 11’li aralıktan oluşmuştur.

64

Şekil 9. Felah Bulmadı İsimli Hüzzam Eserde Kullanılan Perdeler 4.2.7. “Gecenin Matemini Aşkıma Örtüp Sarayım” Adlı Eserin Ses Alanları

Eserde Kullanılan Perdelerin isimleri: Kürdi, Segâh, Çargâh, Neva, Hisar, Dik Hisar, Hüseyni, Acem, Eviç, Gerdaniye, Muhayyer, Sümbüle, Tiz Segâh, Tiz Çargâh, Tiz Neva.Şekil 10’a göre kullanılan ses alanı 11’li aralıktan oluşmuştur.

Şekil 10. Gecenin Matemini Aşkıma Örtüp Sarayım İsimli Hüzzam Eserde Kullanılan Perdeler

4.2.8. “Gönlüm Seher Yeli Gibi” İsimli Hüzzam Eserin Ses Alanları Eserde Kullanılan Perdelerin İsimleri: Kürdi, Segâh, Çargâh, Nim Hicaz, Neva, Hisar, Dik Hisar, Hüseyni, Acem, Eviç, Mahur, Gerdaniye, Muhayyer, Sümbüle, Tiz Segâh, Tiz Çargâh. Şekil 11’e göre kullanılan ses alanı 10’lu aralıktan oluşmuştur.

Şekil 11. Gönlüm Seher Yeli Gibi, Daldan Dala Essem Diyor İsimli Hüzzam Eserde Kullanılan Perdeler

4.2.9. “Sen Karşıma Her Özlediğim” Adlı Eserin Ses Alanları Eserde Kullanılan Perdelerin İsimleri: Kürdi, Segâh, Çargâh, Neva, Hisar, Dik Hisar, Acem, Eviç, Gerdaniye, Muhayyer, Sümbüle, Tiz Segâh. Şekil 12’ye göre kullanılan ses alanı 10’lu aralıktan oluşmuştur.

65

Şekil 12. “Sen Karşıma Her Özlediğim” İsimli Hüzzam Eserde Kullanılan Perdeler

4.2.10. “Yine İçimde Bir Sızı Var” Adlı Eserin Ses Alanları

Eserde Kullanılan Perdelerin İsimleri: Kürdi, Segâh, Çargâh, Neva, Hisar, Dik hisar, Eviç, Gerdaniye, Muhayyer, Sümbüle. Şekil 13’e göre kullanılan ses alanı 9’lu aralıktan oluşmuştur.

Şekil 13. “Yine İçimde Bir Sızı Var Akşam Oldu Diye” İsimli Hüzzam Eserde Kullanılan Perdeler

Tablo 8. Hicaz Eserlerinin Ses Alanları

Sı ra N o Eser ismi Beste cisi Makamı

Kullandıkları Perdeler _Ses

Ar alığı 1 “Cihanda Biricik Sevdiğim Sensin” Refik

Fersan ^Hicaz 9’lu

2 “Anladım Sevmeyeceksi n Beni Sen Nazlı Çiçek”

Selahattin

Pınar ^Hicaz 10’lu

3 “Sana Dün Bir Tepeden Baktım, Aziz İstanbul” Münir Nurettin Selçuk Hicaz 10’lu 4 “Derdimi Ummana

Döktüm” ^{Şerif İçli Hicaz} 10’lu

5 “Enginde Yavaş Yavaş Günün Minesi Soldu” Sadettin Kaynak ^Hicaz 13’lü

66

Tablo 8’de görüldüğü üzere, incelenen şarkılardan Hicaz eserlerin geneli itibariyle 10’lu ses alanı içinde kullanıldığı görülmektedir. Türk müziğine özgü kimi değiştirici işaretler de kullanılarak yayılım göstermiştir. Hicaz makamı için yoğun ses kullanımının daha çok Dügâh ile Tiz Çargâh arasında olduğunu söylemek mümkündür. Aradaki geçici değiştirici işaretler, bu yoğun ses alanını etkilemez. Ancak Sadettin Kaynak’a ait “Enginde Yavaş Yavaş Günün Minesi Soldu” adlı eserin 13’lü ses alanı içinde kullanıldığı tespit edilmiştir. Bestecinin hem tiz hem de pes perdeleri yoğun olarak kullandığı tespit edilmiştir. Bu, eserinde profesyonel icra zorunluluğunu da beraberinde getirmektedir.

Tablo 9. Hüzzam Eserlerinin Ses Alanları

Sı ra N o Eser ismi Beste cisi Makamı

Kullandıkları Perdeler _Ses

Ar

alığı

1

“Yine İçimde Bir Sızı Var”

Şerif İçli Hüzzam 9’lu

2

“Gönlüm Seher Yeli Gibi”

Sadettin

Kaynak ^Hüzzam 10’lu

3 “Sen Karşıma Her Özlediğim” Münir Nurettin Selçuk Hüzzam 10’lu 4 “Felah Bulmadı” Refik

Fersan ^Hüzzam 11’li

5 “Gecenin Matemini Aşkıma Örtüp Sarayım” Selahattin

Pınar ^Hüzzam 11’li

Tablo 9’da görüldüğü üzere, incelenen şarkılardan Hüzzam eserlerinde 10’lu ile 11’li ses alanı içinde kullanıldığı görülmektedir. Türk müziğine özgü kimi değiştirici işaretler de kullanılarak yayılım göstermiştir. Hüzzam makamı için Segâh ile Tiz Çargâh arasında olduğunu söylemek mümkündür. Aradaki geçici değiştirici işaretler, bu yoğun ses alanını etkilemez.

67

4.3. ŞARKILARINDA PERDELERİN SÜRE DEĞERLERİ VE PERDE