Agrega

Deneysel çalışmalarda DSİ VI. Bölge Müdürlüğü Kanalet Üretim Fabrikası agrega tesislerinden alınan 4/16 mm dane büyüklüğüne sahip iri agrega ve 0/4 mm dane büyüklüğündeki ince agrega kullanılmıştır. Agrega deneylerinde kullanılacak olan agregalar, TS 707 (1980) ve TS EN 932-2 (1999) agregalardan numune alma ve laboratuar numunelerinin azaltılması ile deney numunesi hazırlama metotlarına göre hazırlanmıştır. Numuneler için yığının değişik bölgelerinden kürekle küçük miktarlarda agrega numuneleri alınmış ve küçük numuneler sonradan karılarak deney numunesini oluşturulmuştur. Toplam numune agrega bölgeci kullanılarak deney numunesi için gerekli agrega miktarı elde edilinceye kadar tekrar edilmiştir.

3.1.5.1. Agrega Tane Büyüklüğü Dağılımı

Agrega tane büyüklüğü dağılımının, beton özelliklerini etkilemesi söz konusu oluğundan, betonda yüksek kompasiteyi sağlamak için TS 3530 EN 933-1(1999) standardına uygun olarak agrega tane dağılımını belirlenmiştir. İri ve ince agregalara ait numunelerin tane büyüklüklerine göre dağılımı elek analizi sonucunda belirlenmiştir. Belirlenen iri ve ince agrega tane dağılımları için karışık agrega dağılımını belirleyebilmek amacıyla, belirli yüzdeler denenerek beton agregaları standartları TS 706 EN 12620 (2003) ve TS 706’daki (1980) maksimum dane büyüklüğü 16 mm olan eğriye ait alt (A), orta (B) ve üst sınırlara (C) uygun düşecek şekilde, özellikle alt sınır (A) ile orta (B) arasına yer alacak şekilde karışık agrega granülometrisi ayarlanmıştır. Buna göre karışık agrega %55 iri, %45 ise ince agregadan oluşacak şekilde ayarlanmıştır. Lif takviyeli betonların işlenebilirliğini kolaylaştırmak amacıyla ince agrega oranı fazla seçilmiştir. Karışımda kullanılan karışık agreganın eleklerden geçen yüzde değerleri ve TS 706 (1980) standart sınırları Çizelge 3.4’te, karışık agrega granülometri eğrisi ise Şekil 3.1’de sunulmuştur.

Çizelge 3.4. Karışık agrega granülometrisi ve TS 706 standart sınırları Elekten Geçen Miktar (%)

Elek

Şekil 3.1. Agreganın granülometri eğrisi 3.1.5.2. Agrega Birim Hacim Ağırlığı ve Su Emme Oranı

Betonun kullanım alanlarını belirlemede, agregaların birim hacimdeki ağırlığının miktarının bilinmesi açısından önemli bir unsurdur. Agreganın iç yapısında yer alan boşluklar agreganın birim hacim ağırlığını, o da üretilen betonun dayanım ve dayanıklılık unsurlarını etkiler.

Deneylerde kullanılacak olan ince agregalar için piknometre ve iri agregalar için arşimet deneyleri sonucunda özgül ağırlıkları ve su emme oranları TS 3526’e (1980) ve TS EN 1097-6 (2002) göre tespit edilmiştir. İnce ve iri agrega deney

bulguları Çizelge 3.5 ve Çizelge 3.6’da sunulmuştur. İnce ve iri agreganın kuru yüzey doygun özgül ağırlıkları sırasıyla 2.67 ve 2.70 gr/cm³ dür. İnce ve iri agreganın su emme kapasiteleri yine sırasıyla %1.20 ve %1.14’tür.

Çizelge 3.5. İnce agrega özgül ağırlık ve su emme bulguları 1. Boş piknometre ağırlığı, gr 169.12 2. Piknometre + KYD numune ağırlığı, gr 485.41 3. Pikno. + KYD num.+ İşarete kadar su ağırlığı, gr (W3) 917.14

4. Boş tava ağırlığı, gr 320.65

5. Tava + fırında kurutulmuş numune ağırlığı, gr 633.19

6. Kuru numune ağırlığı (W1) 312.54

7. KYD numune ağırlığı (W2) 316.29

8. KYD halde emilmiş su ağırlığı (W2-W1) 3.75 9. İşaretli yere kadar su dolu ölçü kabı ağırlığı gr, (W4) 719.12

10. KYD numunenin mutlak hacmi (W2+W4-W3) 118.27 11. Kuru numunenin mutlak hacmi (W1+W4-W3) 114.52 12. Numunenin Kuru Hacim Özgül Ağırlığı 2.64 13. Numunenin KYD Hacim Özgül Ağırlığı 2.67 14. Numunenin Görünen Özgül Ağırlığı 2.73 15. Numunenin KYD halinde su emme kapasitesi, % 1.20

Çizelge 3.6. İri agrega özgül ağırlık ve su emme bulguları

1. Boş tava ağırlığı, gr 501.59

2. Tava + KYD numune ağırlığı, gr 1409.55 3. Boş tel sepetin su içindeki ağırlığı, gr 611.88 4. Tel sepet + KYD numunesinin su içindeki ağırlığı, gr 1183.74 5. Tava + fırında kurutulmuş numune ağırlığı, gr 1399.31

6. Kuru numune ağırlığı (W1) 897.72

7. KYD numune ağırlığı (W2) 907.96

8. KYD halde emilmiş su ağırlığı (W2-W1) 10.24 9. KYD numunesinin su içindeki ağırlığı (W3) 571.86 10. KYD numunenin mutlak hacmi (W2-W3) 336.10 11. Kuru numunenin mutlak hacmi (W1-W3) 325.86 12. Numunenin Kuru Hacim Özgül Ağırlığı 2.67 13. Numunenin KYD Hacim Özgül Ağırlığı 2.70 14. Numunenin Görünen Özgül Ağırlığı 2.75 15. Numunenin KYD halinde su emme kapasitesi, % 1.14

3.1.5.3. Agrega Gevşek ve Sıkışık Birim Ağırlıkları

Agregaların gevşek ve sıkışık olarak işgal ettiği hacim TS 3529’a (1980) göre belirlenmiştir. İnce ve iri agregaların ayrı olarak kap içindeki net ağırlığının kap hacmine bölünmesiyle gr/cm³ olarak hesaplanmıştır. Agreganın kompasitesi ve işlenme esası bu deneyle anlaşılır. Doğal agregaların birim ağırlıkları yaklaşık olarak 1500 ile 1900 g/dm³ arasındadır. Agregaların granülometrisi, tane şekli ve yapısı, yabancı madde bulunması nem durumu birim ağırlığı etkileyen faktörlerdendir. İnce ve iri agregaların ayrı olarak sıkışık ve gevşek olarak işgal ettiği hacimleri Çizelge 3.7 ve Çizelge 3.8’de sunulmuştur.

Çizelge 3.7. Agrega sıkışık birim ağırlıkları Tane

Çizelge 3.8. Agrega gevşek birim ağırlıkları Tane

3.1.5.4. Agrega Parçalanma Direnci

Deneylerde kullanılacak doğal agreganın parçalanma direncini TS EN 1097-2 (2000) standardına göre Los Angeles deney metodu ile yapılmıştır. Agrega numunesi tamburda çelik bilyeler ile birlikte döndürüldükten sonra 1.6 mm göz açıklıklı elekten elenerek kalan malzeme miktarı belirlenmiş ve Los Angeles katsayısı (LA) aşağıdaki Çizelge 3.9’da hesaplanmıştır.

Çizelge 3.9. Agrega LA katsayısı Deney Numunesi

Ağırlığı (gr)

500 Dönüş Sonunda 1,6 mm’lik Elek Üzerinde Kalan Ağırlığı

(gr)

LA = (5000-m)/50

5000 4040 19 3.1.6. Polipropilen Lif

Polipropilen Elyaf San. ve Dış Tic. Ltd. Şirketinden temin edilen fibrilize F19 tipi polyfibers olarak adlandırılan polipropilen lif kullanılmıştır. Kullanılan polipropilen lifle ilgili teknik özellikler Çizelge 3.10’da verilmiştir.

Çizelge 3.10. Polipropilen lifin teknik özellikleri

Lif Tipi Fibrile

Saflık (%) PP 100

Ürün Tipi Standart F

Yoğunluk (gr/cm³) 0.91

Kesit Tipi Karesel

Kalınlık (µ) 30-60

Eni (mm) 3-4

Uzunluk (mm) 19

Renk Şeffaf

Görünüm Visible Gerilme Dayanımı (N/mm²) 400-600

Young Modülü (N/mm²) 1600-2400

Uzama (%) 25

Yumuşama (°C) 150

Ergime (°C) 160

3.1.7. Çelik Lif

Beksa Çelik Tel ve Kord San. ve Tic. Anonim Şirketinden temin edilen RC 65/35 BN tipi iki ucu kancalı, kaplamasız ve düşük karbonlu çelik lif kullanılmıştır.

Kullanılan çelik lifle ilgili teknik özellikler Çizelge 3.11’de gösterilmiştir.

Çizelge 3.11. Çelik lifin teknik özellikleri

Lif Tipi RC 65/35 BN

Boy (mm) 35

Çap (mm) 0.55

Narinlik (l/d) 64

Performans sınıfı 65

Yoğunluk (gr/cm³) 7.85

Min. Çekme Day. (N/mm²) 1150

Min Dozaj (kg/m³) 17

Birim Adet (lif/kg) 14500