AB’ne Uyum Sürecinde Verilen Direktifler ve Düzenlemeler

AB ile üyelik görüşmeleri üç aşamada gerçekleştiriliyor. Birinci aşama ön hazırlık aşaması olup, birlik müktesebatı hakkında verilen detaylı bilgiler ışığında problem çıkacak alanlar ele alınıyor. Türkiye için öngörülen otuz bir başlık içinde, sigortacılık üçüncü başlık altında ele alınacaktır. İkinci aşama görüşmeler aşaması olup, aday ülke belirlenen başlıklar için görüşme pozisyonunu belirliyor. Aday ülke tarafından belirlenen görüşme pozisyonları, birlik müktesebatına uyumlu şekilde yasal düzenleme yaptığı belirlenirse başlık geçici olarak kapatılıyor. Üçüncü aşama ise onay aşaması

olup geçici olarak kapatılan başlıkların katılım anlaşması imzası aşaması şeklinde kapatılması ile son buluyor.

AB mevzuatına bağlı olarak bazı düzenlemelere gidilmiştir. Sigorta Muhasebesi hakkında düzenlemeler, E-Ticaret ile ilgili düzenlemeler (Yavaşi;2005:308: 2000/31/EC sayılı direktif ile hizmet sunan firmalar kurulduğu üye ülkenin kanunlarına uymak kaydıyla, İnternet üzerinden e-ticaret hizmetlerini tüm üye devletlerde yerine getirebileceğini belirtmektedir.), Sigorta Grupları ile ilgili düzenlemeler, Finansal Birliktelikler ile ilgili düzenlemeler, Sigorta aracıları ile ilgili düzenlemeler, Motorlu Taşıtlar Sigortasına İlişkin düzenlemeler, Reasürans ve Retrosesyon alanındaki düzenlemeler, Solvency ile ilgili düzenlemeler, Sigorta şirketlerinin yeniden yapılanması ve tasfiyesine ilişkin düzenlemeler şeklinde kendini göstermiştir.

Tablo 27: Sigorta Muhasebesi Alanında Yapılan Düzenlemeler

Sigorta Şirketlerinin Yıllık Hesaplarına ve Konsolide Hesaplarına İlişkin 19 Aralık 1991 tarih ve 91/674/EEC Sayılı Konsey Direktifi

Antlaşmanın (AET) 54(3)(g) Maddesi Temelinde, Belirli Şirket Tiplerinin Yıllık Muhasebeleri Hakkında 25 Temmuz 1978 tarih ve 78/660/EEC Sayılı Konsey Direktifi Antlaşmanın (AET) 54(3)(g) Maddesi temelinde Konsolide Hesaplar Hakkında 13 Haziran 1983 tarih ve 83/349/EEC sayılı Yedinci Konsey Direktifi

Kaynak: TSRSB, AB’ne Uyum Sürecinde Türk Sigorta Sektörü Bildiri Kitabı:331 Tablo 28: E-Ticaret İle İlgili Düzenleme

Bilgi Toplumu Hizmetlerinin Bazı Hukuki Yönleri ve Özellikle İç Pazarda elektronik Ticaret Konusunda 8 Haziran 2000 tarih ve 2000/31/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey direktifi (elektronik ticaret konusunda direktif)

Kaynak: TSRSB, AB’ne Uyum Sürecinde Türk Sigorta Sektörü Bildiri Kitabı:332 Tablo 29: Sigorta Grupları ile İlgili Düzenleme

Bir Sigortacılık Grubundaki Sigorta Teşebbüslerinin Ek Murakabeleri Hakkındaki 27 Ekim 1998 tarih ve 98/78/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Direktifi

Tablo 30: Finansal Birliktelikler ile İlgili Düzenlemeler

Bir Büyük Mali Ortaklığa Bağlı Olan Kredi Kuruluşları, Sigorta Şirketleri ve Yatırım Şirketlerinin ek Denetimi Hakkında Hükümler Getiren 73/239/EEC, 79/267/EEC, 92/49/EEC, 92/96/EEC ve 93/22/EEC sayılı Konsey Direktiflerinde ve Avrupa Parlamentosu ve Konseyi’nin 98/78/EC ve 2000/12/EC Direktiflerinde değişiklik yapan 16 Aralık 2002 tarih ve 2002/87/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi direktifi.

Kaynak: TSRSB, AB’ne Uyum Sürecinde Türk Sigorta Sektörü Bildiri Kitabı:334 Tablo 31: Sigorta Aracılarıyla İlgili Düzenlemeler

Sigorta Acente ve Brokerlerine İlişkin Yerleşme ve Hizmet sunma Serbestisinin Etkin Bir Biçimde Sağlanabilmesine Yönelik Tedbirler, Özellikle Bu Faaliyetler Konusundaki Geçiş Dönemi Tedbirleri Hakkında 13 Aralık 1976 tarih ve 77/92/EEC sayılı Konsey Direktifi (yürürlüğü sona erdi, yerine 2002/92/EC Sayılı Direktif Getirildi

Sigorta Aracılarına İlişkin 18 Aralık 1991 tarih ve 92/48/EEC sayılı Komisyon Tavsiye Kararı Sigorta Aracılığına İlişkin 9 Aralık 2002 tarih ve 2002/92/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Direktifi

Kaynak: TSRSB, AB’ne Uyum Sürecinde Türk Sigorta Sektörü Bildiri Kitabı:335 Tablo 32: Reasürans ve Retrosesyon alanındaki Düzenleme

Reasürans ve Retrosesyon Alanlarında Yerleşme ve Hizmet Sunma Serbestisine Yönelik Kısıtlamaların Kaldırılmasına İlişkin 25 Şubat 1964 tarih ve 64/225/EEC sayılı Konsey Direktifi

Kaynak: TSRSB, AB’ne Uyum Sürecinde Türk Sigorta Sektörü Bildiri Kitabı:341 Tablo 33: Sigorta Şirk. Yeniden Yapılanması ve Tasfiyesine İlişkin Düzenleme

Sigorta Şirketlerinin Yeniden Yapılandırılması ve Tasfiyesine İlişkin 19 Mart 2001 tarih ve 2001/17/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey direktifi

Kaynak: TSRSB, AB’ne Uyum Sürecinde Türk Sigorta Sektörü Bildiri Kitabı:343 Tablo 34: Sigorta Komitesine İlişkin Düzenlemeler

Sigortacılık Komitesi Kurulmasına İlişkin 19 Aralık 1991 tarihli ve 91/675/EEC Sayılı Konsey Direktifi

2004/6/EC Sayılı Komisyon Kararı ve 2004/9/EC Sayılı Komisyon Kararı

Tablo 35: Motorlu Taşıtlar Sigortasına İlişkin Düzenlemeler

Motorlu Taşıt Mali sorumluluk Sigortasına İlişkin Hukuk Kurallarının Üye Devletler Arasında Uyumlaştırılması ve bu Sigorta Yükümlülüğünün Denetimi hakkında 24 Nisan 1972 tarih ve 72/166/EEC sayılı (Birinci) Konsey Direktifi

72/166/EEC sayılı ve 24 Nisan 1972 tarihli Motorlu Taşıt Mali Sorumluluk Sigortasına İlişkin Hukuk Kurallarının Üye Devletler Arasında Uyumlaştırılması ve bu Sigorta Yükümlülüğünün Denetimi Hakkındaki Direktifi Tadil Eden 72/340/EEC sayılı 19 Aralık 1972 tarihli Konsey direktifi

73/185/EEC sayılı Komisyon Tavsiyesi 74/165/EEC sayılı Komisyon Tavsiyesi

74/166/EEC Sayılı Komisyon Karar, 74/167/EEC Sayılı (İkinci) Komisyon Kararı (yürürlükleri sona ermiştir)

Motorlu Taşıt Mali Sorumluluk Sigortasına İlişkin Hukuk Kurallarının Üye Devletler arasında Yaklaştırılması Hakkında 30 Aralık 1983 tarih ve 84/5/EEC sayılı İkinci Konsey Direktifi Motorlu Taşıt Mali Sorumluluk Sigortasına İlişkin Hukuk Kurallarının Üye Devletler arasında Yaklaştırılması Hakkında 14 Mayıs 1990 tarih ve 90/232/EEC sayılı Üçüncü Konsey Direktifi 91/323/EEC, 93/43/EEC, 97/828/EC ve 1999/103/EC sayılı Komisyon Kararları

(Yürürlükleri sona ermiş olup, yerlerine 2003/564/EC sayılı Karar İkame Olmuştur.)

73/239/EEC ve 88/357/EEC Direktiflerini Tamamlayan, Üye Devletlerin Motorlu Araç Kullanımında sosyal sorumluluğa Karşı Sigorta Yasalarının Uyumlaştırılmasına Dair 16 Mayıs 2000 tarih ve 2003/564/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Direktifi (Dördüncü Motorlu araç Sigortası Direktifi)

2001/160/EC (Yürürlüğü Sona Ermiş Olup, Yerine 2003/564/EC Sayılı Karar İkame Olmuştur), 2003/20/EC, 2003/564/EC ve 2004/332/EC sayılı Komisyon Kararları

Kaynak: TSRSB, AB’ne Uyum Sürecinde Türk Sigorta Sektörü Bildiri Kitabı:339 Tablo 36: Solvency-Yükümlülük Karşılayabilme Yeterliliğine İlişkin Düzenlemeler

2002/83/EC sayılı Direktif Hayat Sigortası Şirketlerinin Yükümlülük Karşılama Yeterliliğine ilişkin hükümleri.(2002/12/EC sayılı Direktifin yerine ikame olunan)

Hayat Dışı Sigorta Şirketlerinin Yükümlülük Karşılama Yeterliliği ile İlgili 73/239/EEC Direktifini Tamamlayıcı Nitelikteki 5 Mart 2002 tarih ve 2002/13/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Direktifi

AB içinde Sigorta Sektöründe Tek Pazarı oluşturmaya yönelik atılabilecek en temel adım, Finansal eğitim ve bilinçtir. AB’i konuyu ele almış ve hem eğitim hem de kamusal bilincin oluşturulması için gerekli adımlar atılmıştır. İlerleme raporunda, Türk Sigorta Piyasasının sigorta eğitimi ve bilincinin eksikliği dolayısıyla küçük kaldığını vurgulamıştır. Konu ile ilgili TSRSB çeşitli çalışmalar yapmıştır. Sigorta eğitimi veren okullarda seminerler düzenlemiş ve mesleki eğitim ve öğretim müfredatında yer alması için çeşitli çalışmalarda bulunmuştur.

Sigorta şirketleri de bünyelerinde eğitim departmanı ile çalışmalara yardımcı olmaktadır. Şirketlerin belirli dönemlerinde acentelerine verdiği eğitimler bunun bir göstergesidir. Toplum bilinci önemli olduğu kadar hizmeti vereninde yeterli bilgiye sahip olması gerekmektedir. Çünkü sigorta sözleşmelerinin taraflarına hukuki bağlayıcılığı vardır ve poliçelerin doğru düzenlenmesi gerekir.

Bu aşamada denetim konusu ön plana çıkmaktadır ki AB’ ne göre sigortacılık faaliyetlerinin denetiminden üye devletlerin yetkili mercileri sorumludur. Avrupa Komisyonu da direktifleri ile düzenleme yapabilecektir.Yani birlik içinde geçerli olan tek lisans uygulamasına ile sigorta şirketleri farklı üye devletlerde sigorta faaliyetlerinde bulunabiliyor fakat izni menşe ülkeden yani kendi ülkesindeki yetkili mercilerden alıyor.

Avrupa Birliğinde, devletin yeri konusunda Tek Sigorta Piyasası içinde benimsenen iki yaklaşım bulunmaktadır biri “Continental Model” yaklaşımı olup; devletin etkin rolü bulunmakta ve yükümlülük karşılama yeterliliği, garanti fonu, asgari sermaye, sigorta poliçeleri gibi konularda devlet iznine tabidir. Bu model daha çok Fransa ve Almanya tarafından benimsenmiştir. İkinci yaklaşım ise “Anglosakson Model” olup; rekabete açık, liberal, devlet müdahalesinin fazla olmadığı tarzı olup İngiltere tarafından benimsenmiştir. AB ise liberal yaklaşımı savunmakta olup, sigorta faaliyetleri üzerinde kısıtlayıcı denetim uygulamalarının sona ermesi için yasal düzenlemeler getirilmesi gerektiğini öne sürüyor (Özşar, 2006:366-378).

3.5. Türkiye ve AB Sigorta Sektörünün Ekonomik Açıdan Genel Bir