AB/AK’de TCE’ni ana-akımlaştırmayı stratejik eylem planlarıyla

mekanizmalarına ilişkin Tavsiye Kararında¹²⁸, “toplumsal cinsiyete duyarlı bütçeleme, toplum-sal cinsiyet temelli analiz ve toplumtoplum-sal cinsiyet etki değerlendirmesi dahil toplumtoplum-sal cinsiyet eşitliğinin tüm ana plan ve politikalara yerleştirilmesi stratejisinin uygulanması için metodoloji benimsenmesinin önemini anımsatır” denmektedir. ¹²⁹

127 AB ile ilgili hukuki mevzuat bilgileri için bkz.: https://eur-lex.europa.eu/homepage.html?locale=en Konumuz ile doğrudan ya da dolaylı olarak ilgili kadın-erkek eşitliğine ilişkin direktifler şunlardır:

‚ 1976 yılında çıkarılan işe başvurma, mesleki eğitim, terfi, çalışma şartlarında kadın ve erkekler arasında eşit muamele sağlan-ması hakkındaki direktif  (76/207/EEC) 

‚ 1997 yılında çıkarılan cinsiyete dayalı ayrımcılık durumları konusunda kanıt yükümlülüğü hakkındaki direktif (97/80/EC)

‚ 2000 yılında çıkarılan işyerinde ve meslekte eşit muamele konulu direktif  (2000/78)

‚ 1976 yılında çıkarılan istihdamda, mesleki eğitimde, meslekte yükselmede ve çalışma koşullarında kadın ve erkeğe eşit mua-mele ilkesinin uygulanmasına ilişkin Konsey direktifini (76/207/EEC) değiştiren 23 Eylül 2002 tarihli Avrupa Parlamentosu ve Avrupa Konseyi direktifi (2002/73/EC)

‚ 2004 yılında çıkarılan mal ve hizmetlere erişimde kadınlar ve erkeklere eşit muamele edilmesi prensibinin uygulanma-sı (2004/113/EC) sayılı Konsey direktifi

‚ 2006 yılında çıkarılan istihdam ve meslek konularında kadın ve erkeğe eşit muamele ve fırsat eşitliği ilkesinin uygulanmasına dair direktif (yeniden düzenleme) (2006/54/EC) (Söz konusu Direktifle; İstihdamda, Mesleki Eğitimde, Meslekte Yükselmede ve Çalışma Koşullarında Kadın ve Erkeğe Eşit Muamele İlkesinin Uygulanmasına İlişkin 2002/73/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Avrupa Konseyi Direktifi, Mesleki Sosyal Güvenlik Rejimlerinde Erkeklerle Kadınlar Arasında İşlem Eşitliği İlkesinin Uygulamaya Konmasına İlişkin 96/97/EC sayılı Konsey Direktifi, Kadın ve Erkeklere Eşit Ücret İlkesinin Uygulanmasına İlişkin 75/117/EEC sayılı Konsey Direktifi ve Cinsiyete Dayalı Ayrımcılık Hallerinde Kanıt Yükümlülüğüne İlişkin 97/80/EC sayılı Konsey Direktifi yürürlükten kalkmıştır.)

128 Bakanlar Komitesi’nin üye devletler için çıkardığı, toplumsal cinsiyet eşitliği standartları ve mekanizmalarına ilişkin Rec (2007)17 nolu Tavsiye Kararı https://eur-lex.europa.eu/search.html?qid=1546157894386&text=Rec(2007)17&scope=EURLEX&type=qui-ck&lang=en (erişim tarihi: 28.12.2018)

129 Türkiye’nin de üyesi olduğu Avrupa Konseyi hazırladığı eylem planları 2014 Türkiye İzleme Raporu için bkz.: https://www.ab.gov.

tr/files/5%20Ekim/10_haziran_2015_tarihli_avrupa_parlamentosu_ilke_karari.pdf (erişim tarihi: 28.12.2018)

Avrupa Konseyi, 2014-2017 Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Stratejisi¹³⁰ belgesinde aşağıdaki önce-likli hedefleri saptamıştır:

9

ƒ Toplumsal cinsiyet kalıp yargıları ve cinsiyetçilikle mücadele edilmesi, 9

ƒ Kadına yönelik şiddetin önlenmesi ve şiddetle mücadele edilmesi, 9

ƒ Kadınların adalete eşit erişimlerinin sağlanması, 9

ƒ Siyasi ve kamu karar alma mekanizmalarına kadınlar ve erkeklerin dengeli katılımlarının sağlanması,

9

ƒ Toplumsal cinsiyet bakış açısının tüm plan ve tedbirlere yerleştirilmesi.

Avrupa Birliği Konseyi Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Paktı 2011-2020 (2011/C 155/02)¹³¹ ise 2011 yılından itibaren AB’nin uygulaması gereken TCE stratejik hedeflerini ve uygulama araçla-rını tanımlamaktadır. Bu hedefler aşağıdaki strateji belgelerinde yer almaktadır:

99AB-2010 Avrupa Kadın Şartı (Strengthening The Commitment To Equality Between Women And Men: A Women’s Charter)¹³²

992001-2005 Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Topluluk Çerçeve Stratejileri (Community Fra-mework Strategy on Gender Equality 2001–2005)¹³³ 

992006-2010 Kadın-Erkek Eşitliği Yol Haritası (A Roadmap for equality between women and men 2006-2010)¹³⁴

992010-2015 Kadın-Erkek Eşitliği Stratejisi (Strategy for Equality between Women and Men)¹³⁵

992016-2019 Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Stratejik Yükümlülükleri (Strategic Engagement for Gender Equality)¹³⁶

AB’de Toplumsal Cinsiyet Eşitliği için saptanan Stratejik Hedeflere örnekler verelim:

AB-2006-2010 Kadın Erkek Eşitliği İçin Yol Haritası’nın altı stratejik hedefi:¹³⁷ 9

ƒ Kadınlar ve erkekler için eşit ekonomik bağımsızlık, 9

ƒ Mesleki ve özel yaşamın uzlaştırılması, 9

ƒ Karar verme sürecinde eşit temsil/katılım,

130 Avrupa Konseyi. Avrupa Konseyi Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Stratejisi 2014-2017. http://ceidizleme.org/ekutuphanedetay/40/330 (erişim tarihi: 28.12.2018)

131 http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=CELEX%3A52011XG0525%2801%29#ntr11- C_2011155EN.01001001-E00 11(erişim tarihi: 28.12.2018)

132 http://ceidizleme.org/ekutuphanedetay/40/937 (erişim tarihi: 28.12.2018)

133 http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=LEGISSUM%3Ac10932 (erişim tarihi: 28.12.2018)

134 A Roadmap for equality between women and men 2006-2010.  http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/HTML/?uri=LEGIS-SUM:c10404&from=EN (erişim tarihi: 28.12.2018)

135 http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/ALL/?uri=CELEX:52010DC0491 (erişim tarihi: 28.12.2018)

136 https://ec.europa.eu/anti-trafficking/eu-policy/strategic-engagement-gender-equality-2016-2019 (erişim tarihi: 28.12.2018) 137 A Roadmap for equality between women and men 2006-2010. 

http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/HTML/?uri=LEGIS-SUM:c10404&from=EN (erişim tarihi: 28.12.2018)

9

ƒ Cinsiyet temelli şiddetin tüm çeşitlerinin ortadan kaldırılması, 9

ƒ Cinsiyet temelli zihniyetin ortadan kaldırılması, 9

ƒ AB üyesi ülkeler dışında kalan diğer ülkelerde cinsiyet eşitliğini desteklemek.

AB-2010 Avrupa Kadın Şartı’nın Beş Stratejik Hedefi:¹³⁸ 9

ƒ Cinslerin birbiri karşısında ekonomik bağımsızlığı, 9

ƒ Kadınlar için eşit ve eş değerde işe eşit ücret, 9

ƒ İktidar/güç konumlarında kadınlara eşit katılım/temsil hakkı (hem kamu hem özel sek-törde),

9

ƒ Kadınların onuru, ruhsal bedensel bütünlüğünün sağlanması; şiddete ve kadın hakları-nı ihlal edici geleneksel pratiklere karşı korunmaları,

9

ƒ AB’nin dış ilişkileri yürütürken cinsler arası eşitliği, sürdürülebilir kalkınma ve demokra-tik toplumların desteklenmesi ilkelerini birlikte dikkate alması gereği.

AB 2010-2015 “Kadın-Erkek Eşitliği Stratejisi” hedefleri:

Avrupa Kadın Şartı kapsamında sözü edilen öncelik alanları için öngörülen eylemleri ortaya koyan ve kapsamlı olarak değerlendiren strateji belgesidir.

AB-2016-2019 Strateji belgesine göre öncelikler ve anahtar eylemler:

Avrupa Komisyonu’nun AB-2010 Avrupa Kadın Şartı’nın kabul ettiği ‘Beş Stratejik Hedef’in ön-celiği devam etmiştir. 2016-2019 Stratejik Hedefleri aynı zamanda AB Konseyi’nin Avrupa Top-lumsal Cinsiyet Eşitliği Şartı-2011-2020 belgesine de dayanarak oluşturulmuştur.

AB’nin 2016-2019 Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Stratejik Belgesi’nde¹³⁹ öncelikler ve anahtar eylemler:

9

ƒ Toplumsal cinsiyet eşitliği perspektifini AB’nin bütün faaliyetlerine eklemlemek (section 4);

9

ƒ Üye ülkeleri eşit muamele ile ilgili spesifik yasa yapmaya zorlamak (enforcement);

9

ƒ AB Finansal Destek Programı (2014-2020) ile destekler yaratmak (section 5);

9

ƒ Devam edegelen toplumsal cinsiyet eşitliği temelli veri toplama-geliştirmeyi Eurostat, European Institute for Gender Equality (EIGE), Eurofound, the Council of Europe (CoE) ve Fundamental Rights Agency (FRA) ile desteklemek;

9

ƒ Üye ülkeler arasında iyi örneklerin paylaşılması ve birlikte öğrenme (peer-learning) için işbirliğini desteklemek (section 6).

138 Avrupa Komisyonu Kadın Erkek Eşitliği Güçlendirme Şartı (Strengthening the commitment to equality between women and men: a Women’s charter) http://eur-lex.europa.eu/legal-content/DA/TXT/?uri=LEGISSUM:em0033 (erişim tarihi: 28.12.2018)

139 European Commission Directorate-General for Justice and Consumers. Strategic Engagement for Gender Equality 2016-2019.

Luxembourg: Publications Office of the European Union. 2015.

http://ec.europa.eu/antitrafficking/sites/antitrafficking/files/strategic_engagement_for_gender_equality_en.pdf (erişim tarihi:

28.12.2018)

Avrupa Yerel Yönetimler Konseyi’ne (CEMR) göre ana-akımlaştırma:

9

ƒ Avrupa Yerel Yaşamda Kadın-Erkek Eşitliği Şartı’nın “İlkeler” kısmının 5 no’lu bendinde şöyle deniyor:

9

ƒ “Yerel ve bölgesel yönetimlerin tüm faaliyetlerine toplumsal cinsiyet bakış açısının yer-leştirilmesi kadın-erkek eşitliğinin ilerletilmesi için gereklidir”¹⁴⁰.

1.4.2.3. AB kurumsal yapısında TCE’ni ana-akımlaştırma