Ağrınız için Öneriler

 Kanser kaynaklı ağrı ile baş etmek için duygusal destek ya da danışmanlık alabilirsiniz. Bunun için çok sevdiğiniz yakınlarınızla sıkça iletişime geçebilir, hemşire ya da hekiminizden yardım alabilirsiniz.

 Eklem tutukluklarını önlemek için iki saatte bir pozisyon değiştirebilirsiniz.

 Ağrının giderilmesi/hafifletilmesi için önerilen masaj, cilt uyarım teknikleri, sinir blokajı, aromaterapi, bitki tedavisi gibi belli başlı yöntemler bulunmaktadır. Bunların kullanımına sizin bireysel özellikleriniz, ağrınızın yeri, şiddetine göre hekiminiz tarafından karar verilir. Sizin için uygun olan yöntemlerle ilgili danışmanlık alabilirsiniz.

 Doktor tarafından reçete edilmiş ve düzenli kullanılması gereken ağrı kesici

belirtilen saatte önerilen miktarda alınız.

 Eğer narkotik türü ağrı kesici kullanıyorsanız kabızlık giderici ilaçlarınızı da önerildiği şekilde alınız.

137

Unutmayınız!

o Ağrınızı mutlaka belirtildiği sıklıkta değerlendiriniz ve ağrının özelliklerini not ediniz. o Kanser ağrısı, iyi yönetildiği sürece kontrol edilebilir bir ağrıdır.

o Kanser ağrısı hemen hemen her zaman giderilebilir veya azaltılabilir. o Ağrınızın kontrol altına alınması kanser tedavinizin bir parçasıdır.

o Eğer kullandığınız ağrı kesici ilaçlar ağrınızı hafifletmiyor/gidermiyorsa mutlaka

hekiminizle konuşunuz, tedaviniz tekrar gözden geçirilebilir.

o Doktorunuzun sürekli kullanmanızı önerdiği ağrı kesici ilacınızı almak için ağrınızın

başlamasını ya da şiddetlenmesini beklemeyiniz. Size önerilen dozda ve saatte alınız.

o İlaçlarınızı aniden ya da hekiminizin haberi olmadan bırakmayınız. Kullandığınız

ilaçların bir kısmının dozunun yavaş yavaş azaltılması ve ondan sonra bırakılması gerekebilir. İlaçlar aniden bırakılırsa farklı yan etkiler oluşabilir. Bunu önlemek için mutlaka hemşire ya da hekimizle işbirliği yapınız.

o İlaçlarınızı doğru doz ve zamanda alsanız bile bazen yorgunluk, halsizlik, mide

bulantısı gibi problemler yaşayabilirsiniz. Yaşadığınız bu sıkıntıları da hemşireniz ya da hekiminiz ile paylaşınız.

o Yapılan çalışmalarda kanser ağrısı için ilaç alan hastaların çok azı ilaca bağımlılık

geliştiğini bildirmiştir. İlacın bağımlılık yapması endişesiyle size önerilen ilaçları almayı ihmal etmeyiniz.

o Kanser ağrısı için kullanılan ilaçların yan etkileri çoğu zaman önlenebilir ya da

oluşmuşsa tedavi edilebilir.

o Çok şiddetli ağrı yaşamasanız bile ilaçların etki mekanizmalarına göre doktorunuz

birden fazla ağrı kesici ilaç almanızı önerebilir.

o Sürekli yaşadığınız ağrı dışında farklı bölge, tip ya da şiddette ağrı yaşarsanız mutlaka

138

Yakınları Kanser Ağrısı Yaşayan Bireyler İçin Öneriler Yakınınızın;

 Ağrıyla ilgili söylediklerini mutlaka dikkate alınız.

 Ağrıyla ilgili günlük tutmasını sağlayabilirsiniz. Bunun için “Ağrı Değerlendirmesi” başlığı altındaki ağrıyla ilgili özellikleri not etmesini ve bunu tedaviye/kontrole geldiğinde hemşireniz ya da hekiminizle paylaşmasını sağlayabilirsiniz.

 Ağrı nedeniyle yaşadığı uykusuzluk, iştahsızlık, depresif/mutsuz görünüm gibi problemleri gözlemleyiniz ve bu sorunları hemşireniz ya da hekiminizle paylaşınız.  Yaşadığı şikayetler ya da aldığı ilaçlar nedeniyle özellikle ayağa kalktığında baş

dönmesi yaşayabilir. Bunun için yürürken yanında olup düşme ya da çarpmalardan koruyunuz.

Eğer yakınınız;

o İlaçlarını almayı unutuyorsa ilaç saatlerini hatırlatınız.

o İlaçlarını yutamadığı için ilacını kırmanız ya da ezmeniz gerekiyorsa ilaç için bu

işlemin uygun olup olmadığını mutlaka hemşirenize danışınız.

o Ağrının giderilmesi için cilde yapıştırılan bantlar kullanıyorsa, bu bantların gerekli

zamanlarda değiştirilmesini ve uygun bölgeye yapıştırılmasını sağlayınız.

Kaynaklar

1. Babacan A. Ağrı, Ağrı Yolları Ve Ağrılı Hastaya Yaklaşım.

med.gazi.edu.tr/posts/download?id=20754 e.t.01.02.2014.

2. Ripamonti C.I., Santini D. , Maranzano E., Berti M. & Roila F. on behalf of the ESMO Guidelines Working Group. (2012). Management of cancer pain: ESMO Clinical Practice Guidelines. Annals of Oncology; 23 (7): vii139–vii154.

3. van den Beuken-van Everdingen MH, de Rijke JM, Kessels AG, Schouten HC, van Kleef M, Patijn J. (2007). Prevalence of pain in patients with cancer: a systematic review of the past 40 years. Annals of Oncology; 18(9): 1437–1449

4. Simmons CPL., MacLeod N., Laird BJA. (2012). Clinical Management of Pain in Advanced Lung Cancer. Clinical Medicine Insights: Oncology; 6: 331–346.

5. Cancer Care Ontario’s Symptom Management Guides-to-Practice: Pain.

(2010).https://www.cancercare.on.ca/CCO_DrugFormulary/Pages/FileContent.aspx?fi leId=97481 e.t.01.02.14

139

6. Sarıhan E., Kadıoğlu E., İğde FA. (2012). Kanser Ağrısı, Tedavi Prensipleri ve Dünya Sağlık Örgütü Ağrı Basamak Tedavisi. Nobel Medicus; 8(1): 5-15.

7. http://www.yogunbakimdergisi.org/managete/fu_folder/2013-02/html/2013-11-2-056- 070.htm e.t.01.02.2014

8. Cancer-related pain management. Toronto (ON): Cancer Care Ontario; 2012 [Archived 2011 Sep]. Program in Evidence-based Care Evidence-based Series No.: 16-2 ARCHIVED 2011.

140

2.2. Bulantı-Kusma

Kanser hastalarının birçoğu tedavi süresince bulantı ve/veya kusma yaşayabilmektedir. Özellikle tedavi sürecinde yaşanan bulantı ve kusma birçok faktöre bağlı olarak gelişen karmaşık bir sorundur.

Kemoterapinin neden olduğu kusma üç başlık altında toplanabilmektedir. Bunlar; • Beklenti bulantı ve/veya kusması: Önceki kemoterapi esnasında bulantı kontrolünün yeterli olmaması nedeni ile refleks olarak bulantı-kusma meydana gelmesidir.

Semptomlar kemoterapi verilmeden önce sıklıkla tekrarlar.

• Akut bulantı ve kusma: Kemoterapi verilmesini takiben ilk birkaç dakika ya da birkaç saat içinde ortaya çıkabilir ve 24 saat içinde çözümlenir. • Gecikmeli bulantı ve kusma: Kemoterapi uygulanmasından 24 saat sonra ortaya çıkar.

Kontrol altına alınmayan bulantı ve kusma; iştahsızlık, kilo kaybı, yiyeceklere karşı isteksizlik, ilaçların emilimi ya da böbrek yoluyla atılımında azalma gibi etkilerinin yanı sıra kişilerin sosyal ve iş hayatını, günlük aktivitelerini ve psikolojik durumunu olumsuz etkilemektedir. Aşırı derecede kusma fazla miktarda sıvı kaybına, gıdaların akciğere kaçmasına ve boğulma hissine sebep olabileceği için tehlikelidir. Dolayısıyla bulantı kusma yaşadığınız zaman size uygun bakım ve tedavinin başlatılması için hemşire ve hekiminize bu problemi bildiriniz.