ĠSTATĠSTĠKSEL DEĞERLENDĠRME

Sağlıklı kontrol ve hasta grubunun verileri bilgisayar ortamına kaydedildi. Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi Dekanlığı Bilgi İşlem birimine ait SPSS 19 (Seri No: 10240642) programı kullanılarak istatististiksel analizler yapıldı. Karşılaştırma yapılacak tüm gruplarda sürekli sayısal değişkenler için tek örnek Kolmogorov-Smirrnov testi uygulanarak verilerin normal dağılıma uygunluğu araştırıldı. Sürekli değişkenlerin hasta ve kontrol grupları arasındaki ortalamalarının karşılaştırılmasında değişkenler normal dağılıma uyuyorsa Student T testi, normal dağılıma uymuyorsa Mann-Whitney U testi kullanıldı. Kategorik veriler arasındaki ilişkiyi değerlendirmek amacı ile Ki-kare testi ve uygun durumlarda Fisher Exact test uygulandı. P <0,05 değeri istatistiksel olarak anlamlı kabul edildi.

27

BULGULAR

Çalışmaya 28 sağlıklı gönüllü ve 49 siroz hastası dahil edildi. Siroz hastalarının 13’ünün etiyolojisinden HBV, 13’ünden alkol kullanımı sorumluydu. Katılımcıların sayısı ve etiyolojik dağılımı Tablo 9’da gösterilmiştir.

Tablo 9. Olguların gruplara göre dağılımı

Grup Sayı Kontrol 28 Siroz (toplam) 49 Etiyoloji 13 HBV Alkol 13 HBV + Alkol 6 HCV 3 Kriptojenik 14

HBV: Hepatit B virüsü; HCV: Hepatit C virüsü.

Hastalar CTP sınıflamasına göre evrelere ayrıldığında, 27 hastanın A, 18 hastanın B, 4 hastanın C evresinde olduğu görüldü. Tablo 10’da CTP sınıflamasına göre hasta sayıları görülmektedir.

28

Tablo 10. Siroz hastalarının Child-Turcotte-Pugh sınıflamasına göre dağılımı

Evresi Hasta sayısı

A 27

B 18

C 4

Kontrol grubunu oluşturanların 17’si kadın, 11’i erkek; hasta grubunu oluşturanların 19’u kadın, 30’u erkekti. Her iki grup arasında cinsiyet bakımından istatistiksel olarak anlamlı fark yoktu. (p= 0.06). Kontrol grubunun yaş ortalaması 49.9 ± 7.4, hasta grubunun yaş ortalaması 53.8 ± 10.7 bulundu. Her iki grup arasında yaş açısından istatistiksel olarak anlamlı fark yoktu (p= 0.09). Sağlıklı kontrol grubundakilerin %32’si (9 kişi) sigara içerken, hasta grubundakilerin %42’si (21 kişi) sigara içmekteydi. Sigara içimi açısından her iki grup arasında istastistiksel olarak anlamlı fark yoktu (p= 0.35). Yaş ve cinsiyet dağılımı Tablo 11’de gösterilmiştir.

Tablo 11. Sağlıklı kontrol grubu ile siroz hastalarının yaĢ ve cinsiyet dağılımı

Veri Sağlıklı kontrol

grubu (n=28) Hasta grubu (n=49) p değeri

*

YaĢ (yıl) 49.9 ± 7.4 53.8 ± 10.7 0.09

Cinsiyet

(Kadın/Erkek) 17/11 19/30 0.06

*_{İstatistiksel anlamlılık değeri p <0,05.}

Sağlıklı kontrol grubunun KİMK ortalaması 0.749 ± 0.091 mm, hasta grubunun KİMK ortalaması 0.664 ± 0.133 mm bulundu. Her iki grup arasında KİMK değerleri açısından istatistiksel olarak anlamlı fark vardı. Siroz olgularının ortalama KİMK değeri daha düşüktü (p= 0.002). Kontrol grubundan 4 (%14.3) kişide, hasta grubundan 9 (%18.4) kişide karotis plağı saptandı. Her iki grup arasında karotis plağı varlığı açısından anlamlı fark yoktu (p= 0.65). Tablo 12’de KİMK değerleri ve karotis plağı verileri gösterilmiştir.

29

Tablo 12. Sağlıklı kontrol grubu ile siroz hastalarının karotis intima medya kalınlığı ve karotis plağı verileri

Veri Sağlıklı kontrol

grubu (n=28) Hasta grubu (n=49) p değeri

*

KĠMK (mm) 0.749 ± 0.091 0.664 ± 0.133 0.002

Karotis plağı (n,%) 4 (%14.3) 9 (%18.4) 0.65

KĠMK: Karotis intima medya kalınlığı; *_{İstatistiksel anlamlılık değeri p <0,05.}

Hem kadınlarda hem de erkeklerde kontrol grubunun ortalama KİMK değerleri hasta grubundan daha yüksekti. Şekil 2’de kontrol ve hasta grubunun cinsiyete göre ortalama KİMK değerleri gösterilmiştir.

KĠMK: Karotis intima medya kalınlığı

ġekil 2. Kontrol ve hasta grubunun cinsiyete göre ortalama karotis intima medya kalınlığı değerleri

Sağlıklı kontrol grubunun VKİ ortalaması 28.9 ± 4 kg/m2, hasta grubunun 27.3 ± 5.9 kg/m2 saptandı. VKİ açısından her iki grup arasında istatistiksel olarak anlamlı fark yoktu (p= 0.18). Sağlıklı kontrol grubunun boy ortalaması 163.2 ± 10.2 cm, hasta grubunun ise 164.9 ±

30

10 cm bulundu. Her iki grup arasında boy açısından anlamlı fark yoktu (p= 0.5). Sağlıklı kontrol grubunun kilo ortalaması 77.5 ± 14.8 kg, hasta grubununki 75.3 ± 15.7 kg bulundu. Kilo açısından gruplar arasında istatistiksel olarak anlamlı fark yoktu (p= 0.54). Kontrol grubunun bel çevresi ortalama 99.8 ± 10 cm, siroz hastalarının 101.3 ± 15 cm olarak ölçüldü. İki grup arasında anlamlı fark yoktu (p= 0.99). Kontrol grubunun kol çevresi ortalama 29.8 ± 3.2 cm, siroz hastalarının 26.5 ± 4.6 cm olarak ölçüldü (p= 0.001). Katılımcıların antropometrik verileri Tablo 13’de gösterilmiştir.

Tablo 13. Sağlıklı kontrol grubu ile siroz hastalarının antropometrik verileri

Veri Sağlıklı kontrol

grubu (n=28) Hasta grubu (n=49) p değeri

* VKĠ (kg/m2 ) 28.9 ± 4 27.3 ± 5.9 0.18 Boy (cm) 163.2 ± 10.2 164.9 ± 10 0.50 Kilo (kg) 77.5 ± 14.8 75.3 ± 15.7 0.54 Bel çevresi (cm) 99.8 ± 10.7 101.3 ± 15.4 0.99 Kol çevresi (cm) 29.8 ± 3.2 26.5 ± 4.6 0.001

VKĠ: Vücut kitle indeksi; *_{İstatistiksel anlamlılık değeri p <0,05.}

Kontrol grubundakilerin sistolik kan basıncı ortalama 115.7 ± 16 mmHg, diyastolik kan basıncı 75.5 ± 12 mmHg ölçüldü Siroz hastalarının ortalama sistolik kan basıncı değeri 119.2 ± 14 mmHg, diyastolik kan basıncı 74 ± 8.8 mmHg ölçüldü. Hem sistolik hem de diyastolik kan basıncı değerleri açısından iki grup arasında fark yoktu (p değerleri 0.32 ve 0.83). Ortalama kan basıncı değerleri Tablo 14’de gösterilmiştir.

Tablo 14. Sağlıklı kontrol grubu ile siroz hastalarının kan basıncı değerleri

Veri Sağlıklı kontrol

grubu (n=28) Hasta grubu (n=49) p değeri

*

Sistolik kan

basıncı (mmHg) 115.7 ± 16 119.2 ± 14 0.32

Diyastolik kan

basıncı (mmHg) 75.5 ± 12 74 ± 8.8 0.83

31

Kontrol grubunun total kolesterol düzeyi ortalama 202.4 ± 33.7 mg/dl, hasta grubunun 140.2 ± 43.8 mg/dl saptandı. Sağlıklı kontrol grubundakilerin total kolesterol düzeyleri hasta grubundakilerden anlamlı olarak yüksekti (p <0.001). Kontrol grubunun HDL-kolesterol düzeyi ortalama 46.1 ± 9.1 mg/dl, hasta grubunun ise 40.6 ± 18.1 mg/dl bulundu. Her iki grup arasında HDL-kolesterol düzeyleri açısından anlamlı fark saptanmadı (p= 0.07). Kontrol grubunun LDL-kolesterol düzeyi ortalama 146.3 ± 31.7 mg/dl, hasta grubunun 89.2 ± 33.9 mg/dl bulundu. Kontrol grubunun LDL-kolesterol düzeyleri daha yüksekti (p <0.001). Sağlıklı kontrol grubunun trigliserit düzeyi ortalama 117.5 mg/dl, hasta grubunun 88 mg/dl bulundu. Her iki grup arasında trigliserit düzeyleri açısından istatistiksel olarak anlamlı düzeyde fark vardı (p= 0.003). Kontrol grubunun Lp (a) düzeyi ortalama 11.5 mg/dl, hasta grubunun 9.5 mg/dl bulundu. İki grup karşılaştırıldığında kontrol grubundakilerin Lp (a) düzeylerinin hasta grubundakilerden daha yüksek olduğu görüldü (p= 0.005). Lipit profili açısından incelendiğinde bakılan tüm parametrelerde [trigliseritler, HDL-kolesterol, LDL- kolesterol, total kolesterol, Lp (a)] hasta grubunun ortalama değerlerinin kontrol grubundan daha düşük olduğu görüldü. Kontrol grubunun okside LDL-kolesterol düzeyi ortalama 127.9 ng/ml, hasta grubunun 588.3 ng/ml saptandı. Hasta grubundakilerin okside LDL-kolesterol düzeyleri kontrol grubundakilerden anlamlı olarak yüksekti (p <0.001). Tablo 15’de katılımcıların ortalama lipit düzeyleri ile okside LDL-kolesterol düzeyleri gösterilmiştir.

Tablo 15. Sağlıklı kontrol grubu ile siroz hastalarının lipit düzeyleri

Veri Sağlıklı kontrol

grubu (n=28) Hasta grubu (n=49) p değeri

*