rüzgâr enerjisinden elektrik üretimine aday bölgelerin belirlenmesinde kullanılabilecek bir alt yapı sağlamaktadır.
Şekil 7’de görüleceği üzere,yıllık ortalama değerler esas alındığında, Türkiye’nin en iyi rüzgâr kaynağı alanları kıyı şeritleri, yüksek bayırlar ve dağların tepesinde ya da açık alanların yakınında bulunmaktadır. Açık alan yakınlarındaki en şiddetli yıllık ortalama rüzgâr hızları Türkiye’nin batı kıyıları boyunca, Marmara Denizi çevresinde ve Antakya yakınında küçük bir bölgede meydana gelmektedir. Orta şiddetteki rüzgâr hızına sahip geniş bölgeler ve rüzgâr gücü yoğunluğu Türkiye’nin orta kesimleri boyunca mevcuttur. Mevsimlik ortalama değerlere göre ise Türkiye çapında rüzgâr kaynağı karmaşık topografyaya bağlıdır. Birçok yerde, özellikle sahil boyunca ve doğudaki dağlarda kışları daha güçlü rüzgâr hızları görülmektedir.
Türkiye’nin orta kesimleri boyunca çoğu yerde rüzgâr hızı değerleri mevsimden mevsime nispeten sabittir. Aylık ortalama değerlere göre ise Türkiye’nin batı sahil bölgesi yanında Marmara Denizi’ni çevreleyen bölgede kış mevsimi süresince en şiddetli rüzgâr hızına sahiptir. Rüzgâr hızı haritaları asgari değerleri Haziran ayı süresince gösterir. Rüzgâr hızları Eylül ve Ekim’de artmaya başlar ve bölgedeki azami değerler Ocak ve Şubat aylarında meydana gelir. Antakya yakınındaki güçlü rüzgâr kaynağının da en kuvvetli zamanı kış aylarında, özellikle Kasım’dan Şubat’a kadar olan zamandır. Bu bölgedeki rüzgâr hızları İlkbahar ve Sonbaharda azalma eğilimi gösterirken yaz aylarında biraz daha yüksek değerlere sahip olurlar.
Türkiye’nin doğusundaki dağlık bölgelerdeki rüzgâr hızları Şubat ayında zirveye ulaşırken Kasım’dan Mart’a kadar nispeten yüksek değerler mevcuttur.
70
Tablo 27. Türkiye - İyi-Sıradışı Arası Rüzgar Kaynağı 50m
Rüzgar
Toplam 26.351,28 3,57 131.756,40
Türkiye rüzgâr enerji potansiyeli, belirlenmiş kriterlerin ışığında rüzgâr sınıfı iyi ile sıra dışı arasında 47.849,44 MW olarak belirlenmiştir. Bu araziler Türkiye toplamının % 1,30’una denk gelmektedir. Orta ile sıra dışı arası rüzgâr sınıfına ait rüzgârlı arazilere bakıldığında ise 131.756,40 MW’lık rüzgâr enerjisi potansiyelini bulunduğu ve toplam rüzgârlı arazinin alanının ise Türkiye’nin % 3,57 ’si olduğu görülmüştür.
Türkiye, Avrupa’da rüzgâr enerjisi potansiyeli bakımından en zengin ülkelerden birisidir. Üç tarafı denizlerle çevrili olan ve yaklaşık 3500 km kıyı şeridi olan Türkiye’de özellikle Marmara kıyı şeridi ve Ege kıyı şeridi ile sürekli ve düzenli rüzgâr almaktadır. Bu bölgelerden başlamak üzere hızla rüzgâr enerjisi yatırımlarına başlanmalıdır.
Ülkemizde durum, Türkiye Rüzgar Enerjisi Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Murat Durak’ın ifadeleriyle aşağıda anlatılmıştır.
“Ülkemizde rüzgar enerjisinden elektrik elde etme amacına yönelik çalışmalar 1990’lı yılların hemen basında başlanmışsa da, daha çok teorik çalışmalar seviyesinde kalmıştır. Bununla beraber, esas gelişme 1996 yılından itibaren başlamıştır.
Birçok özel sektör firması konu ile ilgili yatırımlara başlamıştır ve hemen hemen ülkemizin tamamında ölçümler yapılmıştır. İlk rüzgar elektrik santralı, 1997 yılında devreye girmiştir. Ülkemizde 4628 Sayılı Kanun ile beraber serbest elektrik piyasası modeline geçilmiştir. Bu kapsamda aşağıda belirtilen tarihlerde RES başvuruları alınmıştır.
71
Tablo 28: EPDK’ya Yapılmış Başvurular
Kaynak: TÜREB
Tablo 24 ile 15.02.2010 tarihi itibarı ile EPDK’ dan ve sektörden alınan verilere göre hazırlanan bilgiler görülmektedir.
Tablo 29: İşletmede Olan Rüzgâr Elektrik Santralleri (14.02.2010)
Mevkii Şirket Kurulu Güç (MW)
İzmir - Çeşme Alize Enerji Elektrik Üretim A.Ş 1,50
Çanakkale - İntepe Anemon Enerji Elektrik Üretim A.Ş 30,40
Manisa - Akhisar Deniz Elektrik Üretim Ltd.Şti 10,80
Çanakkale - Gelibolu Doğal Enerji Üretim A.Ş 14,90
Manisa - Sayalar Doğal Enerji Üretim A.Ş 34,20
İstanbul - Çatalca Ertürk Elektrik Üretim A.Ş 60,00
İzmir - Aliağa İnnores Elektrik Üretim A.Ş 42,50
İstanbul - Gaziosmanpaşa Lodos Elektrik Üretim A.Ş 24,00
İzmir - Çeşme Mare Manastır Rüzgar Ener. Santrali San. ve Tic. A.Ş 39,20
İstanbul - Hadımköy Sunjür Suni Jüt San. ve Tic. A.Ş 1,20
İstanbul - Silivri Teperes Elektrik Üretim A.Ş 0,85
Balıkesir - Bandırma Yapısan Elektrik Üretim A.Ş 30,00
Balıkesir - Şamlı Baki Elektrik Üretim Ltd.Şti 90,00
Muğla - Datça Dares Datça Rüzgar Enerji Santrali San. ve Tic. A.Ş 29,60
Hatay - Samandağ Deniz Elektrik Üretim Ltd.Şti 20,00
Aydın - Didim Ayen Enerji A.Ş 31,50
Çanakkale - Ezine Alize Enerji Elektrik Üretim A.Ş 20,80
Balıkesir - Susurluk Alize Enerji Elektrik Üretim A.Ş 18,90
Başvuru Tarihi Başvuru Adedi Kurulu Güç (MW)
3 Eylül 2002 – 4 Haziran 2004 231 2.992
1 Ocak 2006- 6 Temmuz 2006 136 4.886
1 Kasım 2007 751 78.151
Toplam 86.029,40
72
Tablo 29 devamı: İşletmede Olan Rüzgâr Elektrik Santraları (14.02.2010) (devamı)
Mevkii Şirket Kurulu Güç (MW)
Osmaniye - Bahçe Rotor Elektrik Üretim A.Ş 77,50
İzmir - Bergama Ütopya Elektrik Üretim San. ve Tic. A.Ş 15,00
İzmir - Çeşme Mazı-3 Rüzgar Enerjisi Santrali Elektrik Üretim A.Ş 22,50
Balıkesir - Bandırma Akenerji Elektrik Üretim A.Ş 15,00
Balıkesir - Bandırma Borasco Enerji ve Kimya San. ve Tic. A.Ş 45,00
Manisa - Soma Soma Enerji Elektrik Üretim A.Ş 52,00
Hatay - Belen Belen Elektrik Üretim A.Ş 15,00
Tekirdağ - Şarköy Alize Enerji Elektrik Üretim A.Ş 28,80
İzmir - Urla Kores Kocadağ Rüzgar Enerji Santralı Üretim A.Ş 15,00 İzmir - Çeşme Ares Alaçatı Rüzgar Enerjisi Sant. San ve Tic. A.Ş 7,20 Çanakkale - Bozcaada Bores Bozcaada Rüzgar Enj. Sant. San. ve Tic.A.Ş 10,20
Kapasite Toplamı 803,55
Kaynak: TÜREB
TÜREB’e göre, şu anda RES projelerinin büyük çoğunluğu EPDK’da inceleme ve değerlendirme aşamasındadır. Bu kapsamda 1 Kasım 2007 başvurularından önceki projeler ile ilgili olarak TEĐAS, toplam 4916 MW uygun bağlantı görüsü vermiş olup bunun 3284 MW’ı lisanslanmıştır.
1 Kasım 2007 başvuruları ile ilgili olarak TEĐAS tarafından son gelişmeler çerçevesinde başvuruyu yapan firmaların santral bilgi formundaki bağlantı noktaları dikkate alındığında, 3872 MW uygun bağlantı görüsü verilmiştir. Bunun 2028 MW’ı tekli başvurular olup; 1844 MW’ı da çoklu başvurudur ve ihaleye gireceği düşünülmektedir.
Jeotermal Potansiyelimiz
Ülkemiz, jeolojik konumu ve buna bağlı tektonik yapısı nedeniyle jeotermal kaynaklardan doğrudan faydalanma (ısıtma, kaplıca, sera gibi) konusunda dünyada beşinci sıradadır. Elektrik enerji üretiminde ise son yıllarda hızlı artış göstermektedir. Bu duruma rağmen ülkemiz, jeotermal enerjiden yararlanma konusunda hak ettiği konumun çok gerisindedir. 1962 yılında MTA tarafından bir sıcak su envanter çalışması olarak başlatılan Türkiye’nin jeotermal enerji araştırması ile bugün toplam 600’den fazla termal kaynak (sıcak ve mineralli su kaynağı) bilgisine ulaşılmıştır.
Bu çalışmalar sonucunda Türkiye’nin brüt teorik ısıl potansiyeli 31.500 MW olarak belirlenmiştir. 2005 yılı sonu itibariyle MTA tarafından yapılan jeotermal sondaj
73