Ünlü Değişmeleri

Türkçeden Makedoncaya geçen kelimelerde görülen ünlü değişimleri şu şekildedir:

-a- > -e-:

entari > anteriya, bayağı > baegi, dakika > dekika, cüzdan > gyuz-den, zanaat > zanaet, zampara > zempare, kabahat > kabaet, tabiat > tabiet, terazi > tereziya, şaka > şega

75

-a- > -o- :

portakal >portokal

-e- > -a-, e- > a-, -e > -a

hazine > azna, helâl > alal, helva > alva, emanet > amanet, entari > anteriya, acemi > acamiya, bahçe > bavça, bezirgân > bazirgyan, kurabiye > gurabiya, dalavere > dalavera, kiremit > gyeramida, zaptiye > zaptiya, zerzevat > zarzavat, halife > kalifa, kanepe > kanabe, kervan > karvan, kardeş > kardaş, kese > kesa, kulübe > koliba, kule > kula, mahalle > maalo, neft > nafta, revani > ravaniya, seccade > sacade, tarife > tarifa, çeşme > çeşma

-e- > -i-, e- > i-, -e > -i

bereket > berikyet, eziyet > iziet, keşke > keşki

-e- > -o- , -e > o-

erguvan > yorgovan, kestane > kosten, mahalle > maalo

-ı- > -a-

azgın > azgan, apansız > apansaz, hazır > azar, aygır > aygar, akıl > akal, alış veriş > alaş vereş, altın > altan, hanım > anama, ırgat > argat(in), asmalık, asmalak, bakalım > bakalam, bakır > bakar, baskınlık > baskanlak, binbaşı > bimbaşa, vakıf > vakaf, delibaşı > delibaşa, zımba > zamba, yaldız > yaldaz, yanlış > yalnaş/yanlaş, yangın > yangan, yastık > yastak, kıvrak > kavrak, kızmak > kazdisa, kalıp > kalap, kandırmak > kandar(d)isa, kıskanmak > kaskanmak, lâğım > lagam, mangır > mangar, nalın > nalan, sabır > sabar, sıklet > saklet, salıncak > salancak, çıraklık > çiraklak, camlık > camlak

-ı- > -e-

76

-ı- > -i -, -ı > -i

abacı > abaciya, avcı > avciya, hayır > air, açık > açik, âşık > aşik, başıbozuk > başibozuk, bıçakçı > biçakciya, tarçın > darçin, kadayıf > kadaif, kayık > kaik, kayıkçı > kaigciya/kaikçiya, kayış > kaiş, kapıcık > kapicik, patlıcan > patlican, tımar > timar, çarşı > çarşiya

-ı- > -o-

bahçıvan > bavçovan, zımba > zomba, kırbaç > korbaç, çadır > çador

-ı- > -u- fıçı > fuçiya

-i- > -a-

vakit > vakat, zindan > zandan, edepsiz > edepsaz

-i > -e, -i- > -e-

haydi > ayde, alışveriş > alaşvereş, bari > bare, billûr > belyur, kiremit>gyeramida/keramida, irmik > ermik, zehir > zeer, siftah > sevte

-i->-u-

nargile > nargyule, fistan > fustan

-o- > -u-

limon tozu > limontuz/limontuzi

-ö- > -o-

77

-ö- > -u-

böbrek > bubreg, börek > burek, döşeme > duşeme, örnek > urnek,

-u- > -a-

mahmurluk > mamurlak, uğursuzluk > ugursuzlak,

-u > -i

boru > boriya, komşu > komşiya, çubuk > çibuk, burgu > burgiya, kutu > kutiya, orospu > (o)rospiya,

-u- > -o-

bulgur > bolgur, kulübe > koliba, kumar > komar, Kur'an > koran, hortum > ortoma, rugan > rogan,

-ü- > -i-

bülbül>bilbil, bilybily; kulübe>koliba, müdür>mudir, düpedüz>dibidus, dürbün>durbin, müslüman>musliman, sürü>suriya, çünkü>çunki/çunkim, ütü>utiya,

-ü- > -o- güya>gyoa,

-ü- > -u-, ü- > u-

bülbül>bulybuly, düpedüz>dibidus, dönüm>dolyum, düzen>-duzen, dürbün>durbin, düz>dus, götlük>gyotluk, gübre>gyub-re, cüzdan>gyuzden, zulüm>zulum, mühlet>muvlet, müdür>-mudir, sünnet>sunet, sürgün>surgun, ütü>utiya,

78

cübbe>cube,

4.4.4. Ünsüz Değişmeleri

Türkçeden Makedoncaya geçen kelimelerde görülen ünsüz değişimleri şu şekildedir: -b- > -p-, b- > p-

biber > piper, bodrum > podrum, sabun > sapun

c- > gy-

cezve > gyezve, cüzdan > gyuzden

-ç > -ş-

kamçı > kamşik, çadır > şator, çatpat > şatpat

-d- > -z-

bedesten > bezisten

-f- > -v-, -f > v-

ziyafet > ziyavet, insaf > isav, mutaf > mutav, vs.

-g- > -k-, g- > k-

79

-ğ- > -g -

ağa > aga, bağlama > baglama, doğan > dogan, eğlenmek > eglendisuva, eğlence > eglence, yoğurt > yogurt, lâğım > lagam/lagum, papağan > papagal,

-h- > -k-, h- > k-

ahmak > akmak, bahşiş > bakşiş, halife > kalifa, mahsus > maksus

-h- > -v-

bahçe > bavça, bohça > bovça, mühlet > muvlet, tahta biti > tavtabita, tamahkâr > tamavkyar, tenha > tevna

-h- > -y-

zahire > zayre

-k > -g, -k- > -g-

böbrek > bubreg, kabarmak > gabardisa, kaval > gaval, kurabiye > gurabiya, çiftlik > çiflig, şaka > şega,

k- > gy-

kiremit > gyeramida

-m > -n:

80

-n- > -l-

zurna > zurla, papağan > papagal

-n- > -ly-

dönüm > dolyum

-n > -m, -n- > -m-

ben > bemka, binbaşı > bimbaşa, buyurun > buyrum, izin > izim, kurşun > kurşum

-p- > -b -

düpedüz > dibidus, kanepe > kanabe

-s- > -z-, -s > -z

rastgele > razgele, serbest > serbez, kümes > kyumez

-ş- > -h-

aşçı > ahçiya

t- > d-, -t > -d

81 -t > -k haydut > ayduk -v- > -b- sevap > sebap -v- > -f-, -v > -f

kova > kofa, manav > manaf, hovarda > ofarda, pilâv > pilaf

-y- > -g-

maydanoz > magdanos/magdonos

-z > -s, z- > s-

düpedüz > dibidus, düz > dus, maydanoz > magdanos/magdonos, zincir > sincir

4.4.5. Diğer Ünsüz Değişmeleri

-ht- > -k-

bahtsız > baksuz, bahtsızlık > baksuzluk

-st- > -z-, -st > z-

82