%
X
Max Min
K.Ka. Ka. Kar. Kat. K.Kat.
1. Dalgalara ait temel
büyüklüklerle ilgili olarak
öğrenciler;
TitreĢim
ve
dalga
kavramlarını
örneklerle
açıklarken;
BĠB
1.a
27 11,11 51,85 14,81 22,22 0 3,519 14 0
1.b
27 11,11 51,85 18,52 18,52 0 3,556 14 0
1.c
27 7,407 51,85 18,52 22,22 0 3,444 14 0
1.d
27 11,11 59,26 22,22 7,407 0 3,741 16 0
2.a
27 3,704 59,26 22,22 14,81 0 3,519 16 0
4.c
27 11,11 55,56 25,93 7,407 0 3,704 15 0
4.d
27 7,407 55,56 25,93 11,11 0 3,593 15 0
Dalga boyu ve periyodu
örneklerle
açıklayarak
birimlerini belirtirken;
BĠB
1.a
27 18,52 51,85 18,52 11,11 0 3,778 14 0
1.b
27 14,81 55,56 14,81 14,81 0 3,704 15 0
1.c
27 11,11 55,56 18,52 14,81 0 3,63 15 0
1.d
27 11,11 62,96 18,52 7,407 0 3,778 17 0
4.c
27 7,407 66,67 18,52 7,407 0 3,741 18 0
4.d
27 11,11 55,56 22,22 11,11 0 3,667 15 0
Periyot
ve
frekans
arasındaki
iliĢkiyi
belirlerken;
PÇB
1.e
27 14,81 66,67 14,81 3,704 0 3,926 18 0
1.f
27 11,11 62,96 22,22 3,704 0 3,815 17 0
1.g
27 11,11 66,67 18,52 3,704 0 3,852 18 0
2.a
27 11,11 70,37 14,81 3,704 0 3,889 19 0
2.c
27 7,407 66,67 22,22 3,704 0 3,778 18 0
2.d
27 7,407 70,37 18,52 3,704 0 3,815 19 0
2.f
27 7,407 70,37 18,52 3,704 0 3,815 19 0
3.a
27 7,407 74,07 14,81 3,704 0 3,852 20 0
3.b
27 11,11 70,37 14,81 3,704 0 3,889 19 0
3.c
27 11,11 66,67 14,81 7,407 0 3,815 18 0
3.d
27 11,11 66,67 18,52 3,704 0 3,852 18 0
3.f
27 11,11 66,67 18,52 3,704 0 3,852 18 0
3.h
27 11,11 66,67 18,52 3,704 0 3,852 18 0
BĠB
4.c
27 11,11 55,56 22,22 11,11 0 3,667 15 0
4.d
27 7,407 59,26 22,22 11,11 0 3,63 16 0
Dalgaların enerji taĢıdığını
örnekler
vererek
açıklarken;
BĠB
1.a
27 7,407 66,67 22,22 3,704 0 3,778 18 0
1.b
27 7,407 66,67 22,22 3,704 0 3,778 18 0
1.c
27 7,407 66,67 18,52 7,407 0 3,741 18 0
1.d
27 7,407 70,37 11,11 11,11 0 3,741 19 0
4.c
27 7,407 70,37 14,81 7,407 0 3,778 19 0
4.d
27 7,407 70,37 11,11 11,11 0 3,741 19 0
Dalgaları
titreĢim
doğrultusuna
ve
taĢıdığı
enerjiye göre sınıflandırırken;
TD
2.c
27 11,11 51,85 3,704 29,63 3,704 3,37 14 1
Dalganın ilerleme hızı, dalga
boyu ve frekansı arasındaki
iliĢkiyi belirlerken;
PÇB
1.e
27 3,704 81,48 11,11 3,704 0 3,852 22 0
1.f
27 3,704 77,78 11,11 7,407 0 3,778 21 0
1.g
27 7,407 66,67 22,22 3,704 0 3,778 18 0
2.a
27 3,704 74,07 14,81 7,407 0 3,741 20 0
2.c
27 3,704 74,07 14,81 7,407 0 3,741 20 0
2.d
27 3,704 77,78 11,11 7,407 0 3,778 21 0
2.f
27 7,407 77,78 7,407 7,407 0 3,852 21 0
3.a
27 3,704 70,37 18,52 7,407 0 3,704 19 0
3.b
27 3,704 70,37 18,52 7,407 0 3,704 19 0
3.c
27 7,407 70,37 14,81 7,407 0 3,778 19 0
3.d
27 7,407 77,78 11,11 3,704 0 3,889 21 0
3.f
27 7,407 77,78 7,407 7,407 0 3,852 21 0
3.h
27 7,407 74,07 11,11 7,407 0 3,815 20 0
BĠB
1.a
27 14,81 62,96 7,407 11,11 3,704 3,741 17 1
1.b
27 14,81 62,96 7,407 11,11 3,704 3,741 17 1
1.c
27 18,52 62,96 7,407 11,11 0 3,889 17 0
1.d
27 14,81 59,26 14,81 11,11 0 3,778 16 0
4.c
27 3,704 74,07 18,52 3,704 0 3,778 20 0
4.d
27 7,407 70,37 18,52 3,704 0 3,815 19 0
Ortamın özelliklerinin dalgaların
ilerleme hızını nasıl etkilediğini
fark ederken;
PÇB
1.e
27 3,704 70,37 22,22 3,704 0 3,741 19 0
1.f
27 3,704 74,07 18,52 3,704 0 3,778 20 0
1.g
27 3,704 70,37 22,22 3,704 0 3,741 19 0
2.a
27 7,407 66,67 22,22 3,704 0 3,778 18 0
2.c
27 7,407 62,96 25,93 3,704 0 3,741 17 0
2.d
27 3,704 66,67 25,93 3,704 0 3,704 18 0
2.f
27 3,704 70,37 22,22 3,704 0 3,741 19 0
3.a
27 3,704 66,67 25,93 3,704 0 3,704 18 0
3.b
27 3,704 70,37 22,22 3,704 0 3,741 19 0
3.c
27 7,407 59,26 25,93 7,407 0 3,667 16 0
3.d
27 7,407 74,07 14,81 3,704 0 3,852 20 0
3.f
27 7,407 74,07 14,81 3,704 0 3,852 20 0
3.h
27 7,407 74,07 14,81 3,704 0 3,852 20 0
Çevresinde gerçekleĢen bir
dalganın dalga boyunu,
frekansını, periyodunu ve
hızını hesaplarken;
FTTÇ
3.b
27 11,11 48,15 18,52 22,22 0 3,481 13 0
BĠB
4.c
27 3,704 66,67 14,81 14,81 0 3,593 18 0
4.d
27 7,407 55,56 18,52 18,52 0 3,519 15 0
TD
2.c
27 11,11 48,15 11,11 29,63 0 3,407 13 0
2.e
27 11,11 48,15 11,11 29,63 0 3,407 13 0
3.a
27 7,407 51,85 14,81 25,93 0 3,407 14 0
3.b
27 11,11 51,85 11,11 25,93 0 3,481 14 0
Deprem kaynaklı can ve
mal kaybını önleyecek bir
yapı modeli oluĢtururken;
FTTÇ
1.k
27 11,11 40,74 18,52 29,63 0 3,333 11 0
2.e
27 7,407 44,44 18,52 29,63 0 3,296 12 0
2.f
27 7,407 40,74 22,22 29,63 0 3,259 11 0
3.k
27 7,407 40,74 22,22 29,63 0 3,259 11 0
BĠB
1.a
27 14,81 70,37 14,81 0 0 4 19 0
1.b
27 11,11 66,67 22,22 0 0 3,889 18 0
1.c
27 11,11 74,07 14,81 0 0 3,963 20 0
1.d
27 11,11 70,37 14,81 0 3,704 3,852 19 0
4.c
27 7,407 77,78 14,81 0 0 3,926 21 0
4.d
27 7,407 70,37 18,52 0 3,704 3,778 19 0
TD
2.d
27 18,52 44,44 7,407 29,63 0 3,519 12 0
2.e
27 18,52 40,74 11,11 29,63 0 3,481 11 0
3.c
27 14,81 44,44 11,11 29,63 0 3,444 12 0
3.d
27 11,11 40,74 18,52 29,63 0 3,333 11 0
Tablo3.7 ye göre
Altıncı ünitede öğretmenlerden değerlendirmesi istenilen beceri
kazanımlarının genel ortalaması 3,702 olarak hesaplanmıĢtır. Bu
sonuca baktığımızda öğretmenlerin genel itibariyle altıncı
ünitedeki beceri kazanımlarının kitap tarafından kazandırıldığı
görüĢüne sahip oldukları ve Tablo3.1e göre genel ortalamanın
„Katılıyorum‟ aralığında olduğu saptanmıĢtır.
BÖLÜM 4
SONUÇLAR VE ÖNERĠLER
2009-2010 eğitim öğretim yılı içinde Milli Eğitim Bakanlığına bağlı devlet
okullarında görev yapan öğretmenlerimiz yardımıyla oluĢturulan bu araĢtırmayla, yeni
müfredata göre yazılmıĢ 9. sınıf fizik kitabının beceri kazanımları açısından
değerlendirmesini yapmak için, her bir ünite içerisindeki beceri kazanımlarını 9. sınıf
fizik kitabının kazandırıp kazandırmadığını anlamak ve yeni müfredatın hedeflemiĢ
olduğu baĢarıyı (beceri kazanımları açısından) saptamak için EARGED tarafından
oluĢturulan beceri kazanımlarının hepsini içinde bulunduran bir anket hazırlandı.
Anketin hazırlanıĢ aĢamaları ve uzman gözetiminde nasıl oluĢturulduğu hakkında
önceki aĢamalarda bilgi verildi. Her bir ünite içerisinde „Problem Çözme Becerileri
(PÇB)‟, „Fizik-Teknoloji-Toplum-Çevre (FTTÇ)‟ kazanımları,„BiliĢim ve ĠletiĢim
Becerileri (BĠB)‟, „Tutum ve Değerler (TD)‟ olmak üzere dört ana baĢlıkta toplanan 527
maddeden oluĢan bu anketi 11 farklı okulun 27 farklı öğretmeninden değerlendirmesi
istendi. Bu bölümde 9. sınıf fizik kitabının beceri kazanımları açısından değerlendirmesi
ünite ünite yapılacaktır.
Birinci ünitede 9. sınıf fizik kitabının kazandırmak istediği beceri
kazanımlarından
„Fizik-Teknoloji-Toplum-Çevre
(FTTÇ)‟
kazanımlarından
1.a,b,c,d,e,f,g,h,p 2.a,b,c,d,e becerilerinin (değerlendirme anketini uygulayan
öğretmenlere göre) genel ortalaması 3,74 olarak hesaplanmıĢtır. Bu değerin Tablo3.1e
göre genel ortalamanın „Katılıyorum‟ aralığında olduğu görülmektedir. Birinci
ünitedeki „BiliĢim ve ĠletiĢim Becerileri (BĠB)‟ kazanımlarından 1.a,b,c,d,e 2.a
becerilerinin genel ortalaması 3,70 olarak hesaplanmıĢtır. Bu değerin Tablo3.1 e göre
„Katılıyorum‟ aralığında olduğu saptanmıĢtır. „Problem Çözme Becerileri (PÇB)‟
kazanımlarından 1.f,d 2.a,e 3.a,b,c,f becerilerinin genel ortalaması 3,68 olarak
hesaplanmıĢtır. Bu değerin Tablo3.1 e göre „Katılıyorum‟ aralığında olduğu
saptanmıĢtır. „Tutum ve Değerler (TD)‟ beceri kazanımlarından 2.a,b,c,e 3.e
becerilerinin de genel ortalaması 3,70 olarak hesaplanmıĢ ve bu değerin de Tablo3.1 e
göre „Katılıyorum‟ aralığında olduğu görülmüĢtür. Bu verilerden de anlaĢılacağı üzere
anketi değerlendiren MEB öğretmenlerinin birinci ünitenin kazandırmak istediği beceri
kazanımlarını „Katılıyorum‟ derecesinde değerlendirdikleri görülmüĢtür.
Ġkinci ünitede 9. sınıf fizik kitabının kazandırmak istediği beceri
kazanımlarından „Fizik-Teknoloji-Toplum-Çevre (FTTÇ)‟ kazanımlarından 1.d,h,m
2.d,e 3.b-e,h,k becerilerinin genel ortalaması 3,79 olarak hesaplanmıĢtır. „BiliĢim ve
ĠletiĢim Becerileri (BĠB)‟ kazanımlarından
1.a-d, 2.a, 4.c,d becerilerinin genel
ortalaması 3,81 olarak hesaplanmıĢtır. „Problem Çözme Becerileri (PÇB)‟
kazanımlarından 1.c,f 2.a,e becerilerinin genel ortalaması 3,79 olarak hesaplanmıĢtır.
„Tutum ve Değerler (TD)‟ beceri kazanımlarından 1.f,i,k, 2.h,c,d,g becerilerinin genel
ortalaması da 3,59 olarak hesaplanmıĢ ve bu değerlerin Tablo3.1 e göre „Katılıyorum‟
aralığında olduğu görülmüĢtür.
Üçüncü ünitede 9. sınıf fizik kitabının kazandırmak istediği beceri
kazanımlarından „Fizik-Teknoloji-Toplum-Çevre (FTTÇ)‟ kazanımlarının olmadığı
görülmüĢtür. BiliĢim ve ĠletiĢim Becerileri (BĠB)‟ kazanımlarından 1.a,b,c,d ,3.a,b,c,
4.a,b,c,d becerilerinin genel ortalaması 3,79 olarak hesaplanmıĢtır. „Problem Çözme
Becerileri (PÇB)‟ kazanımlarından 1.b,c,g 2.a,e,f ,3.a-e becerilerinin genel ortalaması
3,65 olarak hesaplanmıĢtır.„Tutum ve Değerler (TD)‟ beceri kazanımlarından 1.h,i,k,l,m
becerilerinin genel ortalaması da 3,68 olarak hesaplanmıĢ ve bu değerlerin Tablo3.1 e
göre „Katılıyorum‟ aralığında olduğu görülmüĢtür.
Dördüncü ünitede 9. sınıf fizik kitabının kazandırmak istediği beceri
kazanımlarından „Fizik-Teknoloji-Toplum-Çevre (FTTÇ)‟ kazanımlarından 1.c
becerilerinin genel ortalaması 3,70 olarak hesaplanmıĢtır. „BiliĢim ve ĠletiĢim Becerileri
(BĠB)‟ kazanımlarından 1.a,b,c,d 3.a-c 4.c,d becerilerinin genel ortalaması 3,68 olarak
hesaplanmıĢtır. „Problem Çözme Becerileri (PÇB)‟ kazanımlarından 1.a-h 2.a-f 3.e-i
becerilerinin genel ortalaması 3,74 olarak hesaplanmıĢtır. „Tutum ve Değerler (TD)‟
beceri kazanımlarının olmadığı görülmüĢtür. Bu değerlerin Tablo3.1 e göre
„Katılıyorum‟ aralığında olduğu görülmüĢtür.
BeĢinci ünitede 9. sınıf fizik kitabının kazandırmak istediği beceri
kazanımlarından „Fizik-Teknoloji-Toplum-Çevre (FTTÇ)‟ kazanımlarından 1.k, 2.e,f
becerilerinin genel ortalaması 3,79 olarak hesaplanmıĢtır. „BiliĢim ve ĠletiĢim Becerileri
(BĠB)‟ kazanımlarından 4.c,d becerilerinin genel ortalaması 3,44 olarak hesaplanmıĢtır.
„Problem Çözme Becerileri (PÇB)‟ kazanımlarından 1.e,f,g 2.a,c,d,f, 3.a,b,c,d,f,h
becerilerinin genel ortalaması 3,62 olarak hesaplanmıĢtır. „Tutum ve Değerler (TD)‟
beceri kazanımlarının olmadığı görülmüĢtür. Bu değerlerin Tablo3.1 e göre
„Katılıyorum‟ aralığında olduğu görülmüĢtür.
Altıncı ünitede 9. sınıf fizik kitabının kazandırmak istediği beceri
kazanımlarından „Fizik-Teknoloji-Toplum-Çevre (FTTÇ)‟ kazanımlarından 1.k, 2.e,f,
3.b,k becerilerinin genel ortalaması 3,26 olarak hesaplanmıĢtır. Anketi değerlendiren
öğretmenlerin Tablo3.1 e göre „Kararsız‟ aralığında olduğu görülmüĢtür. „BiliĢim ve
ĠletiĢim Becerileri (BĠB)‟ kazanımlarından 1.a,b,c,d, 2.a 4.c,d becerilerinin genel
ortalaması 3,57 olarak hesaplanmıĢtır. „Problem Çözme Becerileri (PÇB)‟
kazanımlarından 1.e,f,g 2.a,c,d,f, 3.a,b,c,d,f,h becerilerinin genel ortalaması 3,72 olarak
hesaplanmıĢtır. „Tutum ve Değerler (TD)‟ beceri kazanımlarından 2.c,d,e 3.a,b,c,d
becerilerinin genel ortalaması 3,42 olarak hesaplanmıĢtır. Bu değerlerin de Tablo3.1 e
göre „Katılıyorum‟ aralığında olduğu görülmüĢtür.
Ünitelerin hepsi incelendiğinde EARGED tarafından geliĢtirilen yeni müfredatta
kazandırılmak istenilen beceri kazanımlarının pek çoğunun kazandırıldığıdır. Tabi
araĢtırma sonuçlarına göre bazı kazanımların kitap tarafından kazandırıp
kazandırmadığı hakkında „Kararsız‟ öğretmen görüĢleri dikkate alınmalıdır.
Yukarıda kısaca özetlenen bulgular çerçevesinde 9.sınıf fizik kitabının
kazandırması hedeflenilen beceri kazanımlarından „BiliĢim ve ĠletiĢim Becerileri
(BĠB)‟, „Fizik-Teknoloji-Toplum-Çevre (FTTÇ)‟, „Tutum ve Değerler (TD)‟ ve
„Problem Çözme Becerileri (PÇB)‟ni öğrencilerin daha iyi bir Ģekilde kazanabilmeleri
için fizik öğretmenlerine katkı sağlayacağı düĢünülen Ģu önerilere yer verilmiĢtir.
Öğrencilerin araĢtırmaları için bir problem belirlemeleri ve bu
problemi çözmeleri için öğrencilerden plan yapmalarını
istenmelidir.
Belirlenen problem için öğrencilerin deney yapmaları ve bu deney
için öğrencilerden veri toplamaları istenmelidir.
Öğrencilerden belirlenen problem için topladıkları verileri tablo,
grafik, istatistiksel yöntemler veya matematiksel iĢlemler
kullanarak analiz etmelerini istenmelidir.
Fizik bilimindeki bilgilerin çok hızlı bir Ģekilde ilerleme ve
yenilik gösterdiği öğrencilere hissettirilmelidir.
Fizik ve teknolojinin birbirini nasıl etkilediği öğrencilere iyi
analiz edilmeli öğrencilere günlük hayattan örnekler verilmelidir.
Öğrencilerin temel bilgisayar becerilerinin geliĢmesi için bazı
dersleri okullardaki bilgisayar laboratuarında iĢlenmeli.
Öğrencilerin kavramakta zorlandığı bir kavramı daha iyi anlaya
bilmeleri için öğrencilerden bazı slaytlar hazırlamaları
istenmelidir.
Öğrencilerin fizikteki geliĢmeleri takip etmeleri için belli
periyotlarda öğrencilerden bilimsel bir makale okumaları
istenmelidir.
9.sınıf fizik kitabının kazandırması hedeflenilen beceri kazanımlarından „BiliĢim
ve ĠletiĢim Becerileri (BĠB)‟, „Fizik-Teknoloji-Toplum-Çevre (FTTÇ)‟, „Tutum ve
Değerler (TD)‟ ve „Problem Çözme Becerileri (PÇB)‟ni öğrencilerin daha iyi bir
Ģekilde kazanabilmeleri için fizik ders kitabı yazarlarına katkı sağlayacağı düĢünülen Ģu
önerilere yer verilmiĢtir.
Öğrencilerin deney yapabilmelerini sağlamak amacıyla daha
verimli etkinlikler hazırlanmalı. Bu etkinlikler öğrencilerin daha
iyi veri toplamalarını sağlayacak biçimde açık ve anlaĢılır
olmalıdır.
Öğrenciler için hazırlanan etkinlikler daha önceki etkinlikleri
hatırlatıcı, onlarla bütünlük oluĢturan, öğrencilerin önceden
kazandıkları çözüm modelini değiĢik problemlere de
aktarmalarını hedefleyen etkinlikler olmalıdır.
Teknolojinin tarihsel geliĢimini anlatan okuma parçalarına önem
verilmeli.
Öğrencilerin kendi el becerilerini ortaya çıkartıcı etkinliklere yer
verilmeli.
Teknolojik aletlerin daha iyi ve daha güvenli kullanılması için
ufak hatırlatmalara yer verilmeli.
Öğrencileri istenilen bilgiyi arayıp, bulup, uygun olan bilgiyi
seçmesini sağlayıcı, çözüme gidiĢ yollarını gösteren değil
sezdiren konu anlatımları olmalı.
Öğrencilerin metin, sayı, resim, grafik, Ģema gibi mümkün
olduğunca farklı formatları kullanarak etkili bir biçimde sunum
yapabilmeleri için etkinlikler oluĢturulmalı.
Öğrencilerin uzun vadeli hedeflerine ulaĢmaları için kısa vadeli
hedefler içeren dip notlar verilmeli.
AraĢtırma sonuçları incelenirken bazı öğretmenlerimizin bu beceri kazanımlarını
öğrencilere kazandırmak için ders saatlerinin yeterli olmadığı hakkındaki notları da
dikkat çekmiĢtir.
KAYNAKÇA
9. Sınıf Fizik Dersi Öğretim Programı Ankara 2007
Akdeniz, A.R., Karamustafaoğlu, O. ve Keser, Ö.F. 2000, “Öğrenme
Etkinliklerinin Uygulanmasında Hedef DavranıĢ Tasarlamanın Rolü”, IX.Ulusal Eğitim
Bilimleri Kongresi, 35-40, Erzurum.
ANTOLOJĠ (2005). nedir.antoloji.com/fizik
Asçı, M., BaĢtürk, M., Çebi, A., Delice, A., Kabapınar, F., Kabapınar, Y.,
Kaptan, A.Y., Kaptan, S.G., Kılıç, D., Mozakoğlu, M., Oral, B., Yangın, B. (Eds:
Demirel, Ö ve Kıroğlu, K.). 2005. Konu alanı ders kitabı incelemesi. Pegem A
Yayıncılık, Ankara.
Ayas, A; Çepni, S. ve Akdeniz, A.R. 1993. Development Of The Turkish
Secondary Science Curriculum. Science Education, 77 (4): 433 - 440
Aycan, S., Aycan, N. ve Arkadasları 2000, "Manisa Demirci Lisesinde Fizik
Dersinin içeriği Ve Öğrencilerin ilgisi" IV. Fen Bilimleri Eğitimi Sempozyumu
Bildiriler Kitabı, Ankara.
ÇEPNĠ, Salih ve baĢk.(1996). Fizik Öğretimi. Ankara: Milli Eğitimi GeliĢtirme
Hizmet Öncesi Öğretmen Eğitimi Deneme Basımı, 31-34‟dan aktaran Burak Kaan
Temiz, (2001). Lise 1. Sınıf Fizik Dersi Programının Öğrencilerin Bilimsel Süreç
Becerilerini GeliĢtirmeye Uygunluğunun Ġncelenmesi. Ankara: Gazi Üniversitesi,
Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Fizik Eğitimi Bilim Dalı (Yüksek Lisans Tezi)
Çepni, S. Ayas, A., Johnson, D., Turgut, 1997, Fizik Öğretimi YÖK Dünya
Bankası Ankara.
Çepni, S., Ayvacı, H.F., Keles, E., 2001, Fizik Ders Kitaplarını Değerlendirme
Ölçeği GeliĢtirmek için Örnek Bir ÇalıĢma, Mili Eğitim Dergisi, 152, 27-33.
Çilenti, K., 1985, Fen Eğitimi Teknolojisi. Kadıoğlu Matbaası, Ankara.
Dayak E., 1998. "Ġlköğretim 5. Sınıf Matematik Ders Kitaplarının Eğitim-
Öğretime Uygunluğunun Değerlendirilmesi", YayınlanmamıĢ Yüksek Lisans Tezi,
Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ġstanbul.
Duman, T. Karakaya, N., Çakmak, M., Eray M. Ve Özkan, M. 2001. Konu Alanı
Ders Kitabı inceleme Kılavuzu-Matematik 1-8, L. Küçükahmet (Ed.), Nobel Yayın
Dağıtım, Ankara.
EARGED, (1997). Ortaöğretim Kurumları Fizik Programı İhtiyaç Belirleme
Analiz Raporu. Ankara. MEB
Kanlı, U. (2007) “7E Modeli Merkezli Laboratuvar Yaklaşımı İle Doğrulama
Laboratuar Yaklaşımlarının Öğrencilerin Bilimsel Süreç Becerilerinin Gelişimine ve
Kavramsal Başarılarına Etkisi” YayınlanmamıĢ Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Gazi
Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Kaya, Z. 2002. Uzaktan Eğitim, Ankara: Pegem A. Yayıncılık.
Kılıç, Z., Atasay, B., Tertemiz, N., Seren, M., Ercan, L. 2001. Konu Alanı Ders
Kitabı inceleme Kılavuzu, Fen Bilgisi 4-8, Ankara: Nobel Yayınevi.
Köseoğlu, F., Atasoy, B., Kavak, N., Tümay, H., AkkuĢ, H., Kadayıfçı, H.,
Budak, E., TaĢdelen, U. 2003. Bir Fen Ders Kitabı Nasıl Olmalıdır?, Asil Yayın
Dağıtım, Ankara.
MEB. “ Milli Eğitim Temel Kanunu( 1739)”.Tebliğler Dergisi: 2434, 3 Temmuz
1995.
Oğuzkan, F. 1993. Eğitim Terimleri Sözlüğü, Emel Matbaacılık, Ankara.
ÖZYÜREK, Aynur, ERYILMAZ, Ali (2001). Öğrencilerin Fizik Dersine
Yönelik Tutumlarını Etkileyen Etmenler. Eğitim ve Bilim/Education and Science,
Cilt/Vol.26, Sayı/No.120, Nisan/April: 21-28
Seven, S., Kılıç, A. (2003). “ Konu Alanı Ders Kitabı Ġncelemesi”. Ankara:
PegemA Yayıncılık.
ġahin, Y.T. ve Yıldırım, S. 1999. Öğretim Teknolojileri ve Materyal GeliĢtirme,
Anı Yayıncılık, Ankara.
TEMĠZ, Burak Kaan (2001). Lise 1. Sınıf Fizik Dersi Programının Öğrencilerin
Bilimsel Süreç Becerilerini GeliĢtirmeye Uygunluğunun Ġncelenmesi. Ankara: Gazi
Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Fizik Eğitimi Bilim Dalı (Yüksek Lisans Tezi)
Tertemiz, N. ve Diğerleri(2001). “ Ders Kitabı Ve Eğitimdeki Önemi”. Konu
alanı Ders Kitabı Ġnceleme Kılavuzu. ( Ed. L. Küçükahmet). Ankara: Nobel Yayıncılık.
Uzunkavak, M., 1998, "Fizik Eğitiminde BaĢarıyı Etkileyen Kavrama
YanlıĢlıklarının Giderilmesinin AraĢtırılması" Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen
Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Isparta.
ÜNSAL, Y. ve GÜNES, B. (2003). Bir Kitap İnceleme ÇalıĢması Örneği Olarak
M.E.B. Ġlköğretim 8. Sınıf Fen Bilgisi Ders Kitabına Fizik Konuları Yönünden EleĢtirel
Bir BakıĢ. Kastamonu Eğitim Dergisi, 11(2), 387-394.
Yağbasan, R. ve ark. 2005 Konu Alanı Ders Kitabı Ġnceleme Kılavuzu, Gazi
Kitapevi. Ankara.
Yalın, H. _., 1996. “Ders Kitaplarının Değerlendirilmesi”, 6. Milli Eğitim
Sempozyumu, 4-5 Ekim 1996, Kütahya.
Yalın, H. _. 1996. “Ders Kitapları Tasarımı”, Millî Eğitim, S. 132, S. 61-65.
YÖK/dünya Bankası, 1999, Milli Eğitim GeliĢtirme Projesi Hizmet Öncesi
Öğretmen Eğitimi, Ankara.
EKLER
Ek 1
Fizik Dersi Öğretim Programı’nda Beceri Kazanımları
Problem Çözme Becerileri
1. AraĢtırılacak bir problem belirler ve bu problemi çözmek için plan yapar.
a. Çözülecek problemi tanımlar.
b. Ön bilgi ve deneyimlerini de kullanarak araĢtırmaya baĢlamak için çeĢitli
kaynaklardan bilgi toplar.
c. Bilimsel bilgi ile görüĢ ve değerleri birbirinden ayırt eder.
d. Belirlediği problem için test edilebilir bir hipotez kurar.
e. Söz konusu problem veya araĢtırmadaki bağımlı, bağımsız ve kontrol edilen
değiĢkenleri belirler.
f. DeğiĢkenlerin ölçüleceği uygun ölçüm aracını belirler.
g. Problem için uygun bir çözüm tasarlar.
2. Belirlediği problemin çözümü için deney yapar ve veri toplar.
a. Uygun deney malzemelerini veya araç-gereçlerini tanır ve güvenli bir Ģekilde
kullanır.
b. Gerektiğinde amacını gerçekleĢtirecek araçlar tasarlar.
c. Kurduğu hipotezi sınamaya yönelik düzenekler kurar.
d. Hipotez test etme sürecinde kontrol edilen değiĢkenleri sabit tutarken, bağımsız
değiĢkenin bağımlı değiĢken üzerindeki etkisini ölçer.
e. Ölçümlerindeki hata oranını azaltmak için yeterli sayıda ölçüm yapar.
f. Gözlem ve ölçümleri sonucunda elde edilen verileri düzenli bir biçimde birimleriyle
kaydeder.
3. Problemin çözümü için elde ettiği verileri iĢler ve yorumlar.
a. Deney ve gözlemlerden toplanan verileri tablo, grafik, istatistiksel yöntemler veya
matematiksel iĢlemler kullanarak analiz eder.
b. Analiz ve modelleme sürecinde sayısal iĢlem yaparken hesap makinesi, hesap
çizelgesi, grafik programı vb. araçları kullanır.
c. Verilerin analizi sonucunda ulaĢtığı bulguları matematiksel eĢitlikler gibi modellerle
ifade eder.
d. Bulguları veya oluĢturulan modeli yorumlar.
e. OluĢturulan modeli değiĢik problemlerin çözümüne uyarlar.
f. Problem çözümü esnasında yapılabilecek olası hata kaynaklarının farkına varır.
g. Problem çözümlerinde matematiksel iĢlemleri kullanmayı yaĢam tarzı hâline getirir.
h. AraĢtırmanın sınırlılıklarını sonucu yorumlamada kullanır.
i. Kendi bulgularını diğer bulgularla karĢılaĢtırarak aralarında iliĢki kurar.
Fizik-Teknoloji-Toplum-Çevre Kazanımları
1. Fizik ve teknolojinin doğasını anlar.
a. Fiziği tanımlar ve evrendeki olayları anlamaya yardımcı temel bilimlerden biri
olduğunu kavrar.
b. Fizik biliminin sınanabilir, sorgulanabilir, yanlıĢlanabilir ve delillere dayandırılabilir
bir yapısı olduğunu anlar.
c. Fizik bilimindeki bilgilerin ivmeli bir Ģekilde arttığını fark eder.
d. Fizik bilimindeki bilimsel bir bilginin her zaman mutlak doğru olmadığının; belli
Ģartlar ve sınırlılıklar içinde geçerli olduğunun farkına varır.
e. Fizik bilimindeki bilimsel bilginin değiĢiminde delillerin, teorilerin ve/veya
paradigmaların (bilim insanları tarafından ortaklaĢa kabul edilen görüĢlerin) rolünü
açıklar.
f. Fizik bilimindeki bilimsel bilginin değiĢiminin genellikle sürekli olduğunu fakat
bazen de paradigma kayması Ģeklinde olabileceğini fark eder.
g. Yeni bir delil ortaya çıktığında mevcut bilimsel bilginin test edilerek sınırlandığını,
düzeltildiğini veya yenilendiğini fark eder.
h. Anahtar fizik kavramlarının farkına varır (değiĢim, etkileĢim, kuvvet, alan, korunum,
ölçme, olasılık, kesinlik, ölçek, denge, madde-enerji iliĢkisi, uzay-zaman yapısı,
rezonans, entropi vb...).
i. Fizik ile felsefe arasındaki iliĢkiyi inceler.
j. Teknolojiyi tanımlar ve teknolojik değiĢimin farkına varır.
k. Teknolojik tasarımın bir süreç olduğunu ve çeĢitli aĢamalardan (tasarım özelliklerini
belirlemek, ön-tasarım yapmak, iĢ bölümü yapmak, model ve simülasyondan
faydalanmak, deneme üretimi ve ürünün değerlendirilmesi gibi) oluĢtuğunu anlar.
l. Teknolojinin kendi baĢına ne iyi ne de kötü olduğunu ancak ürünlerin ve sistemlerin
kullanımı hakkındaki kararların istendik veya istenmedik sonuçlara yol açabileceğini
fark eder ve örneklerle açıklar.
m. ĠĢlev, güvenlik, maliyet, estetik ve çevresel etkiler vb. açılardan hiçbir teknolojik
tasarımın mükemmel olmadığını; kullanılan materyallerin özellikleri ve doğa
kanunlarının teknoloji ürünlerini sınırlandırdığını anlar.
n. Fizik ve teknolojiye farklı kültürlerden birçok kadın ve erkeğin katkıda bulunduğunu
farkına varır.
o. Fiziğin ve teknolojinin ilerlemesinde sürekli test etmenin, gözden geçirmenin ve
eleĢtirmenin rolünü değerlendirir.
p. Bilimsel ve teknolojik uygulamalar açısından fiziğin diğer bilim dallarıyla
bağlantısını kurar.
2. Fizik ve teknolojinin birbirini nasıl etkilediğini analiz eder.
a. Fizik ve teknoloji arasındaki etkileĢimin tarihsel geliĢimini inceler.
b. Teknolojik bir yeniliğin, Fizik bilimindeki bilimsel bilgilerin geliĢmesine yaptığı
katkıyı örneklerle belirler ve açıklar.
c. Fizikteki, bilimsel bir bilginin teknolojinin geliĢmesine yaptığı katkıyı örneklerle
belirler ve açıklar.
d. Günlük yaĢamdaki problemlerin çözümünde fizik ve teknoloji arasındaki iliĢkinin
önemini kavrar.
e. Günlük yaĢamda kullanılan teknolojik ürünlerin çalıĢma prensiplerini ve/veya iĢlevini
bilimsel bilgiyi kullanarak açıklar.
f. Teknolojik bir tasarım yapar ve bu süreçte kullanılan bilimsel bilgiyi açıklar.
3. Fizik ve teknolojinin birey, toplum ve çevre ile etkileĢimini analiz eder.
a. Bireyin, toplumun ve çevrenin fizik ve teknolojiyi nasıl etkilediğini açıklar.
b. Fizik ve teknolojinin birey, toplum ve çevre üzerindeki (sosyal, kültürel, ekonomik,
politik, ahlaki vb. konularda) geçmiĢ, günümüz ve gelecekteki olumlu ve olumsuz
etkilerini inceler.
c. Teknolojinin olumsuz etkilerine yine fizik ve teknolojideki geliĢmelerle önlem
alınabileceğini, bu etkilerin azaltılabileceğini veya giderilebileceğini anlar.
d. Bireyin, toplumun ve çevrenin geleceğini etkileyebilecek fizik ve teknoloji temelli
güncel tartıĢmalara katılır.
e. Teknolojinin sağladığı faydaları; ekonomik, çevre ve sosyal maliyetleri dengelemesi
bakımından karĢılaĢtırır.
f. Fizik biliminin uygulamaları ile etik değerler arasındaki iliĢkiyi inceler.
g. Fizik bilimindeki bilimsel fikirlerin ve uygulamalarının benimsenmesinde toplum
içinde farklı görüĢlerin olabileceğini fark eder.
h. Çevre sorunlarında karar verilirken fizik bilimi ve teknolojinin toplum tarafından
nasıl kullanıldığını gözlemler.
i. Fizik bilimi ve teknolojideki araĢtırma projelerine kaynak sağlanmasının öneminden
ve koĢullarından haberdar olur.
j. Fizik ve teknoloji temelli meslekler ile öğrendikleri fizik konuları arasında bağlantı
kurar.
k. Birey, toplum ve çevre ihtiyaçlarını dikkate alarak daha iyi bir yaĢam için ilgili sosyal
sorunlara fizik bilimi ve teknolojiyi kullanarak çözüm önerir.
l. Birey, toplum ve çevre ile ilgili problemlere çözüm ararken bazı konularda Ģu anki
fizik ve teknoloji bilgisinin yetersiz kaldığına örnekler verir.
m. Uygun iletiĢim ortamlarından (kongre, toplantı, seminer, Ġnternet, televizyon, radyo
vb.) faydalanılarak bilimsel ya da teknolojik sonuçları paylaĢmanın önemini açıklar.
n. Fizik ve teknolojideki önemli bir kilometre taĢının, bilim dünyasını ve toplumu nasıl
değiĢtirdiğini açıklar.
o. Toplumların fizik ve teknolojik geliĢmelerde rekabet içinde olduğunu fark eder.
p. Fizik ve teknolojiye ülkemizin katkısını açıklar.
r. Alet ve cihazların güvenli kullanımı için gerekli temel ilkeleri bilir.
s. Ulusal ve uluslararası kalite tescil kuruluĢlarının görevlerini bilir ve bunların ürünler
üzerinde kullanılan ilgili sembollerini tanır.
BiliĢim ve ĠletiĢim Becerileri
1. Bilgiyi arar, bulur ve uygun olanı seçer.
a. Farklı bilgi kaynaklarını kullanır.
b. Bilgi kaynaklarının güvenilir ve geçerli olup olmadığını kontrol eder.
c. Çoklu arama kriterleri kullanır.
d. Amacına uygun bilgiyi arar, bulur ve seçer.
e. BiliĢim becerilerini kullanacağı bir strateji geliĢtirir.
2. Amacına uygun bilgi geliĢtirir.
a. Bilgileri sentezler ve yeni bilgiler elde eder.
c. GeliĢtirdiği stratejinin uygulama sürecini değerlendirir.
3. Bilgiyi en etkin Ģekilde sunar.
a. Çıktıların doğru olduğu ve amaca uygun sunumlar hazırlar.
b. Sunum hazırlarken metin, sayı, resim, grafik, Ģema veya tablo gibi mümkün
olduğunca farklı formatları kullanır.
c. Uygun teknolojik ortam ve ürünleri (Ġnternet, bilgisayar, projeksiyon, tepegöz, slayt,
hologram, video vb.) kullanarak etkili bir sunum yapar.
4. ĠletiĢim becerileri geliĢtirir.
a. Fizikle ilgili konuĢmaları dikkatli bir Ģekilde ve ilgiyle dinler.
b. Fizik kavram, terim ve yasalarını içeren makale veya diğer yazılı materyalleri okur ve
anlar.
c. Fizikle ilgili iletiĢimlerinde (sözlü, yazılı, görsel vb.) uygun terminolojileri kullanır.
d. KarmaĢık bilgileri açık, anlaĢılır ve öz olarak ifade eder.
e. ĠletiĢim sürecinin etkililiğini değerlendirir.
5. Temel bilgisayar becerileri geliĢtirir.
a. Fizikle ilgili uygulamalar için gerekli olan donanım becerilerini geliĢtirir.
b. Fizikle ilgili yazılımların etkin bir Ģekilde kullanımı için iĢletim sistemi becerilerini
geliĢtirir.
c. Fizikle ilgili verileri iĢlemek ve sunmak için uygun ofis uygulamalarını (kelime
iĢlemci, hesap çizelgesi, sunumcu, veri tabanı vb.) kullanır.
d. Fiziğin öğrenilmesi ve öğretilmesi amacıyla geliĢtirilmiĢ paket programları kullanır.
e. Fizik alanında bilgiye ulaĢma, geliĢtirme ve paylaĢmada gerekli Ġnternet becerilerini
geliĢtirir.
f. Soyut kavramları somutlaĢtırmak; pahalı, tehlikeli ve zor olan fiziksel etkinlikleri