LĠTERATÜR
TARAMASI
Sermaye yapısı ile ilgili çalıĢmaların baĢlangıcı Modigliani ve Miller tarafından 1958 yılında yapılan Ġlgisizlik teorisi ile baĢlar. Bu çalıĢmada MM 43 elektrik firmasının 1947- 1953 yılları arasındaki verileri ile 43 petrol Ģirketinin 1953 yılları arasındaki verileri kullanılarak yapılmıĢtır. Sermaye maliyeti, finansal kaldıraç ve özsermaye maliyeti test edilmiĢtir. ĠĢletmenin ortalama sermaye maliyeti ve piyasa değerinin sermaye yapısından bağımsız olduğunu bulmuĢlardır.
Gupta çalıĢmasını, 1969 yılında 1961-1962 yılları arasındaki verilerle ABD de faaliyet gösteren üretim iĢletmeleri üzerine yapmıĢtır. Finansal kaldıraç oranları ve faaliyet oranları ile büyüklük, büyüme ve endüstri ile finansal kaldıraç ve faaliyet oranları arasında iliĢki yatay kesit analizi ile test edilmiĢtir. Faaliyet oranları ile finansal oranlarının, Ģirket büyüdükçe azaldığını; büyüme arttıkça arttığını tespit etmiĢtir. Ayrıca Ģirket büyüdükçe likidite oranının arttığını; büyüme oranı arttıkça likidite oranının azaldığını tespit etmiĢtir.
Castanias 1983 yılında yaptığı çalıĢmasında, ABD‟de 1940 - 1970 yılları ile 1972 - 1977 yılları arasındaki 36 firmadaki iflas maliyetleri ile karĢı karĢıya olan firmaların sermaye yapısının belirlenmesinde sermaye yapısı ilintisizliği teorisi ile iflas maliyetlerini test etmiĢtir. GerçekleĢtirilen çalıĢma sonucunda firma baĢarısızlıkları ile kaldıraç düzeyleri arasında anlamlı iliĢki saptanmıĢtır. Dolayısıyla firmaların sermaye yapısı kararlarında sermaye yapısı ilintisizliği teorisini desteklemeyen, buna karĢın iflas maliyetleri teorisini destekleyen sonuçlara ulaĢılmıĢtır.
Harris ve Raviv 1991 yılında ki çalıĢmalarını, temsilcilik maliyetleri, asimetrik bilgi, ürün/girdi piyasa etkileĢimleri ve firma kontrol unsurlarını temel alan sermaye
yapısı teorilerini incelemiĢlerdir. Yazarlar, bütün gruplar açısından sektörler arasında kaldıraç oranlarının farklılık göstermesine rağmen, aynı sektördeki firmaların kaldıraç oranları arasında benzerlik olduğunu saptamıĢlardır.
Allen 1991 yılında, Avustralya‟da borsada hisseleri iĢlem gören 48 firmanın finans yöneticilerine yüz yüze görüĢme tekniği kullanarak sermaye yapısı kararlarını etkileyen faktörleri ve izledikleri finansman politikalarını belirlemeye yönelik bir çalıĢma yapmıĢtır. ÇalıĢma sonucunda, araĢtırmaya dahil edilen firmaların borç düzeyiyle, karlılıkları arasında negatif bir iliĢki saptanmıĢtır.
Durukan 1997 yılındaki çalıĢmasını, 1990-1995 yılları arasında ĠMKB de iĢlem gören 68 firma ile yapmıĢtır. Regresyon analizi yaptığı çalıĢmasında firmaların Ortalama (Borç/Özsermaye) ve Ortalama (Borç/ Toplam Aktif) ile risk, karlılık, BDVK, vergi ve büyüme arasındaki iliĢkiyi test etmiĢtir. Karlılık ve BDVK ile negatif; vergi oranı ve büyüklük ile pozitif iliĢki saptamıĢtır.
Kula çalıĢmasını, 2001 yılında Afyon‟da faaliyet gösteren, çalıĢan sayısı 10-100 arasında olan 80 firma ile gerçekleĢtirmiĢtir. 1999 yılında, yüzyüze görüĢme yoluyla firmalara anket düzenlenmiĢtir. ÇalıĢma da verginin firmaların borçlanmasını etkilemediği sonucu elde edilmiĢtir.
Gaud çalıĢmasını, 2005 yılında Ġsveç borsasına kote, 104 firmanın, 1991-2000 yılları arasındaki verilerini kullanılarak yapmıĢtır. Toplam borç / toplam aktiflerin defter değeri ve Toplam borç / toplam aktiflerin piyasa değeri ile büyüklük, büyüme, karlılık, varlık yapısı, risk ve iflas maliyeti arasındaki iliĢkiyi panel veri analizi ile test etmiĢtir. Karlılık ve büyüme ile negatif; büyüklük ve varlık yapısı ile pozitif iliĢki saptamıĢtır.
Sayılgan, Karabacak, Küçükkocaoğlu 2006 yılında, , ĠMKB ye kote, 123 üretim firmasının 1993-2002 yılları arasındaki verileri ile yaptığı çalıĢmasında panel veri
analizi yöntemini kullanarak, kaldıraç oranı ile karlılık, büyüme oranı büyüklük, varlık yapısı, BDVK arasındaki iliĢkiyi test etmiĢtir. Büyüklük, toplam varlıkların büyüme Ģansı ile pozitif; karlılık, varlık yapısı, BDVK, arazi makine teçhizat büyüme oranı ile negatif iliĢki bulmuĢtur.
Bouallegei çalıĢmasını 2006 yılında, 1998-2002 yılları arasında Alman borsasına kayıtlı teknoloji alanında faaliyet gösteren 99 Ģirketle yapmıĢtır. Panel veri analizi kullandığı çalıĢmasında Borç Oranı ile büyüme, büyüklük, karlılık, varlık yapısı, BDVK, risk arasındaki iliĢkiyi test etmiĢtir. Sonuç olarak varlık yapısı, BDVK, büyüklük ile pozitif; karlılık, risk ve büyüme ile negatif iliĢki bulmuĢtur.
Topal 2006 yılında, 1997-2003 yılları arasında iĢlem gören imalat firmalarının finansal kaldıraç dereceleri ile karlılıkları arasındaki iliĢki Anova testi ile incelemiĢtir. ÇalıĢma sonucunda, firmaların kaldıraç oranları yükseldikçe, karlılıklarının çok değiĢmediği gözlenmiĢtir.
Yücel 2006 yılında yaptığı yüksek lisans tezinde Mersin ve Adana‟ da faaliyet gösteren imalat sanayi firmalarının sermaye yapısı kararlarını nasıl aldıklarına dair anket çalıĢması yapmıĢtır. 382 firma ile yapılan anket çalıĢması neticesinde, firmaların hedef sermaye yapısı olmadığı, öncelikle iç finansmanı tercih ettikleri sonucunda ulaĢılmıĢtır. Mazur 2007 yılında, Polonya VarĢova borsasına kayıtlı 90 firmanın 2000-2004 yılları arası verileriyle yaptığı çalıĢmada kaldıraç oranı ile likidite, varlık yapısı ve karlılık ve eĢsiz ürün değiĢkenleri arasındaki iliĢkiyi Çoklu regresyon analizi ile test etmiĢtir. Likidite, varlık yapısı ve karlılık ile negatif; eĢsiz ürün değiĢkeni ile pozitif iliĢki bulunmuĢtur. Sonuçlar finansman hiyerarĢisi kuramı ile uyumlu çıkmıĢtır.
Büyüktortop 2007 yılında yüksek lisans tez çalıĢmasında, 1992-2003 yılları arasında ĠMKB‟ye kayıtlı reel sektör firmalarından, ulusal firmalar ile uluslar arası
firmaların sermaye yapıları arasındaki farklılıkları, panel regresyon analizi yöntemiyle ortaya koymaya çalıĢmıĢtır. 237 firma ile yapılan çalıĢma da mali sektör firmaları çalıĢma dıĢı bırakılmıĢtır. ÇalıĢma sonucunda uluslar arası firmalar için için, BDVK, büyüklük, risk, büyüme oranı ile pozitif; karlılık ile negatif iliĢki bulmuĢtur. Ulusal firmalar için ise iĢletme riski ile negatif; BDVK, büyüklük, büyüme ve karlılık ile pozitif iliĢki bulunmuĢtur.
ġen ve Oruç 2008 yılında, ĠMKB de 1993 ve 2007 yılları arasında kesintisiz iĢlem gören 75 firma üzerine panel veri analizi yapmıĢtır. Kaldıraç oranı ile karlılık, likidite, varlık yapısı ve büyüklük arasındaki iliĢkiyi test etmiĢlerdir. Analiz sonucunda, kaldıraç oranı ile karlılık, likidite ve varlık yapısı negatif iliĢkili çıkmıĢtır.
Ezeoha çalıĢmasını, 2008 yılında 1990-2006 yılları arasında Nijerya borsasına kayıtlı 71 firma ile yapmıĢtır. Kaldıraç oranları ile varlık yapısı, karlılık, firmanın yaĢı, büyüklük arasındaki iliĢkiyi panel veri analizi ile test etmiĢtir. Firma büyüklüğü ile finansal kaldıraç arasında negatif, Karlılık ile finansal kaldıraç arasında negatif, firma yaĢı ile finansal kaldıraç pozitif; varlık yapısı ile uzun vadeli kaldıraç oranı arasında pozitif iliĢki bulunmuĢtur.
Teker, TaĢseven ve Tukel 2009 yılında yaptıkları çalıĢmalarında 2000-2007 yılları arasında Ġmkb 100 endeksine giren firmalardan 42 firmanın verileri ile panel veri analizi yapmıĢlardır. ÇalıĢmada kaldıraç oranı ile varlık yapısı, aktif getiri oranı, büyüklük, büyüme, karlılık, BDVK oranları arasındaki iliĢki test edilmiĢtir. ÇalıĢmanın Sonucunda, kaldıraç oranı ile varlık yapısı ve aktif getiri oranı arasında pozitif; karlılık, BDVK negatif iliĢki bulunmuĢtur.
Terim ve kayalı 2009 yılında ĠMKB‟de iĢlem gören ve 2000 – 2007 yılları arasında bilgilerine ulaĢılabilinen 134 firma ile yaptıkları çalıĢmalarında, regresyon
analizi yöntemi ile firmaların sermaye yapılarını belirleyen faktörleri bulmaya çalıĢmıĢlardır. AraĢtırma sonucunda 2000-2007 yılları arasında çoğunlukla, büyüklük, büyüme ile pozitif; varlık yapısı, karlılık, BDVK ile negatif iliĢkiler bulunmuĢtur.
Demirhan 2009 yılında, ĠMKB‟de ulusal hizmet sektöründe iĢlem gören, 20 adet firmanın 2003- 2006 yılları arasındaki verilerini kullanarak panel veri analizi yöntemiyle firmaların sermaye yapılarını etkileyen faktörleri saptamaya çalıĢmıĢtır. ÇalıĢma sonucunda, büyüklük ile pozitif; likidite, karlılık ve varlık yapısı ile negatif; büyüme olanakları, vergi, BDVK, borçlanma maliyetleri ile anlamsız iliĢki bulunmuĢtur.
Yükeri 2009 yılında, yaptığı yüksek lisan tez çalıĢmasında, Adana Hacı Sabancı Organize Sanayi Bölgesinde 112 imalat firmasının sermaye kararlarını nasıl aldıklarını anket yoluyla anlamaya çalıĢmıĢtır. ÇalıĢma sonucunda firmaların hedef sermaye oranı olmadığı ve firmaların öncelikle öz kaynaklarını tercih ettikleri sonucuna ulaĢmıĢtır.
Al Aijimi, 2009 yılında Suudi Arabistan „da 2003-2007 yılları arasındaki verilerle 53 Ģirket üzerinde panel veri analizi yöntemi ile kaldıraç oranları ile Karlılık, Büyüme Ģansı, Büyüklük, varlık yapısı, devlet sahipliği, aile sahipliği, kurumsal sahipliği, risk, likidite, kar payı ödemesi arasındaki iliĢkiyi test etmiĢtir. Karlılık, büyüklük, büyüme Ģansı ve kurumsal sahiplik ile pozitif; likidite, kamu sahipliği, aile sahipliği, varlık yapısı, iĢ riski, kar payı ödemesi negatif iliĢki bulmuĢtur.
Yıldız, Yalama ve Sevil, 2009 yılında yaptıkları çalıĢmada, ĠMKB imalat sektöründe faaliyet gösteren 138 firmanın 1998-2006 yılları arasındaki verilerini alarak yaptıkları çalıĢmada panel veri analizi ile kaldıraç oranları ile Karlılık, maddilik, büyüklük, büyüme, vergi, değiĢkenlerini kullanarak sermaye yapısı teorilerini test
etmiĢlerdir. ÇalıĢmada kaldıraç oranları ile karlılık ve maddilik arasında negatif; büyüklük, büyüme arasında pozitif iliĢki bulunmuĢtur.
Ata 2010 yılında, ĠMKB ye kayıtlı Metal ana san. Ve metal eĢya ve makine ve gereç yapım sektöründe faaliyet gösteren 42 firmanın 2003 ve 2007 yılları arasındaki verilerini kullanarak yaptığı çalıĢmada, panel veri analizini kullanarak, borçlanma oranı ile büyüklük, büyüme oranı, faiz karĢılama oranı, likidite oranıarasındaki iliĢkiyi test etmiĢtir. Borçlanma oranı ile firma büyüklüğü pozitif; likidite ile negatif, faiz karĢılama oranı ile negatif, büyüme oranı ile negatif iliĢki bulmuĢtur.
Güler, 2010 yılında, ĠMKB‟ye kayıtlı 24 KOBĠ‟nin 1996-2007 yılları arasındaki verilerini kullanarak, firmaların sermaye yapılarını etkileyen faktörleri, panel veri analizi yöntemiyle araĢtırmıĢtır. ÇalıĢma sonucunda büyüklük, BDVK ile pozitif; likidite oranları ile negatif iliĢki bulunmuĢtur.
Sayılgan ve Uysal, 2011 yılında 1996-2008 yılları arasındaki Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası sektör bilançolarını kullanarak panel veri analizi yöntemiyle firmaların sermaye yapılarını etkileyen faktörleri saptamaya çalıĢmıĢtır. BDVK ile negatif; karlılık, büyüme fırsatları, varlık yapısı ve büyüklük ile pozitif iliĢki saptamıĢtır.
Yakar 2011 yılında 2000-2009 yılları arasında ĠMKB 100 endeksinde yer alan firmalar ile yaptığı çalıĢmasında, sermaye yapısı teorilerini panel veri analizi yöntemiyle test etmiĢtir. Kaldıraç oranları, karlılık ve varlık yapısı ile negatif; büyüme, büyüklük ile pozitif iliĢkili; vergi ve borç dıĢı vergi kalkanı ile istatistiksel açıdan anlamsız iliĢkili çıkmıĢtır.
Kouki 2012 yılında Fransız borsasında iĢlem gören, 244 firmanın 1997-2007 yılları arasındaki verileri ile incelemiĢtir. ÇalıĢmasında kaldıraç oranı ile büyüklük,
varlık yapısı, büyüme, karlılık, BDVK, risk, zarar değiĢkenleri arasındaki iliĢkiyi panel veri analizi ile test etmiĢtir. Kaldıraç oranı, BDVK, büyüme, karlılık ile pozitif; büyüklük, varlık yapısı ve zarar ile negatif iliĢkili bulunmuĢtur.