Bu araştırmanın evrenini, Adana ili merkez ilçeleri sınırları içindeki (Seyhan, Yüreğir, Çukurova, Sarıçam ) Milli Eğitim Bakanlığına bağlı orta okullarında görev yapan 6. 7. ve 8. Sınıf matematik öğretmenleri oluşturmuştur.
3.2.1. Nicel Veriler İçin Örneklem
Araştırmanın nicel kısmını oluşturan çalışma örneklemi 2012-2013 öğretim yılında Adana il merkezinde görev yapan ve 6. 7. ve 8. Sınıfları okutan küme örnekleme yöntemiyle belirlenen matematik öğretmenlerinden oluşmaktadır. Küme örneklemede, evren ya da çalışma evreni, çoğu zaman içinde çeşitli elemanları olan, benzer amaçlı (işlevli) kümelerden oluşur. Araştırma, evrenden seçilecek kümeler üzerinde yapılır. Evrendeki bütün kümelerin tek tek (bütün elemanlarıyla birlikte) eşit
seçilme şansına sahip oldukları durumda yapılan örneklemeye küme örnekleme denir (Karasar, 2009; Yıldırım ve Şimşek, 2008). Küme örnekleme yöntemi literatürde oranlı ve oransız olmak üzere iki çeşit olup bu araştırmada bunlardan oransız küme örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Başka bir ifade ile örnekleme girecek ilköğretim okullarının seçimini farklı değişkenler açısından (mezun olunan okul türü, mesleki kıdem, cinsiyet, okul başarısı, vb.) hepsi eşit şansa sahiptir (Karasar, 2009).
Araştırmada Adana ili merkez ilçelerinde imam hatip ortaokulları (sadece 5.
Sınıfı olmasından dolayı) ve özel okullar hariç 231 ortaokul listesi Adana Milli Eğitim Müdürlüğünden alınarak, Yüreğir ilçesine bağlı 65, Seyhan ilçesine bağlı 99, Çukurova ilçesine bağlı 38, sarıçam ilçesine bağlı 29 ortaokullar listelendi. Bu okullardan 104 ortaokul oransız küme örnekleme yöntemi ile yansızlık kuralına göre seçilmiştir.
Araştırmaya katılan 190 öğretmenin; 83’ü kadın, 107’u ise erkektir. Araştırmanın örnekleminde yer alan öğretmenlerin hizmet sürelerine göre dağılımı Tablo 7’de gösterilmiştir.
Tablo 7.
Öğretmenlerin Hizmet Sürelerine Göre Dağılımı
Hizmet Süresi f %
1–5 yıl 21 11,1
6–10 yıl 57 30,0
11–15 yıl 38 20,0
16–20 yıl 14 7,4
21 ve üzeri 60 31,6
Toplam 190 100
Tablo 7 incelendiğinde 190 öğretmenin yaklaşık % 11,1’sinin 1–5 yıl arası, % 30,0 ‘unun 6–10 yıl, %20,0 ‘inin 11–15 yıl, % 7,4’ünün 16–20 yıl, %31,6’ının 21 yıl ve üzeri hizmet süreleri olduğu anlaşılmaktadır. Öğretmenlerin mezun oldukları okul türüne göre dağılımları Tablo 8’te yer almaktadır.
Öğretmenlerin mezun oldukları okul türüne göre dağılımları Tablo 8’te yer almaktadır.
Tablo8.
Öğretmenlerin Mezun Oldukları Okul Türüne Göre Dağılımları
Mezun Olunan Program f %
Eğitim Enstitüsü 45 23,7
Lisans Tamamlama 16 8,4
Eğitim Fakültesi
(İlköğretim Matematik öğrt)
87 45,8
Yüksek Lisans 13 6,8
Diğer 29 15,3
Toplam 190 100,0
Tablo 8 incelendiğinde; 190 öğretmenin 45’i eğitim enstitüsü, 16‘sı lisans tamamlama programı, 87’i eğitim fakültesi ilköğretim matematik öğretmenliği bölümü, 13’ü yüksek lisans mezunu 29’u da diğer fakülte mezunu olduklarını belirtmişlerdir.
Öğretmenlerin tahmin becerisine yönelik hizmet içi eğitim faaliyetlerine katılma durumlarının frekans ve yüzde dağılımları ise Tablo 9’da sunulmuştur.
Öğretmenlerin tahmin becerisine yönelik hizmet içi eğitim faaliyetlerine katılma durumlarının frekans ve yüzde dağılımları ise Tablo 9’da sunulmuştur.
Tablo9.
Öğretmenlerin Tahmin Becerisine Yönelik Hizmet İçi Eğitim Alma Durumları
Hizmet İçi Eğitim f %
Evet 12 6,3
Hayır 178 93,7
Toplam 192 100,0
Tablo 9’a göre araştırmaya katılan öğretmenlerin çoğunluğunun (%93,7) tahmin becerisine yönelik herhangi bir hizmet içi eğitime katılmadığı söylenebilir.
3.2.2. Nitel Veriler İçin Örneklem
Araştırmanın nitel çalışma grubunu oluşturmak amacıyla, görüşmelerin yapıldığı çalışma grubu nitel araştırma tekniği içinde yer alan kolay ulaşılabilirlik durum örneklemesi kullanılmıştır. Yıldırım ve Şimşek’e göre (2008,113); araştırmacının yakın
ve erişilmesi kolay olan durumları seçmesini ifade eden bu yöntem araştırmaya hız ve pratiklik kazandırmaktadır.
Nicel veri örnekleminden kolay ulaşılabilir durum örneklemesine göre seçilen toplam 5 orta okulunda, gönüllülük esasına dayalı olarak araştırmaya katılan 10 öğretmen araştırmanın nitel çalışma grubunu oluşturmuştur. 5 kadın, 5 erkek olan öğretmenlerden oluşmaktadır. Bu öğretmenlerden 9 ‘u ilköğretim matematik öğretmenliği mezunu,1’i fen edebiyat fakültesi matematik mezunu olup istatistik alanında yüksek lisans yapmıştır. Mesleki kıdemleri 5-15 yıl arasında değişmektedir.
Ayrıca görüşmeye katılan öğretmenlerin hiç biri tahmin becerisi ile ilgili herhangi bir hizmet içi eğitime katılmamıştır.
Aynı zamanda anket ve görüşmelerden elde edilen bilgileri desteklemek ve tamamlamak amacıyla uygun okul ve sınıf belirlenerek, her sınıf düzeyinden 1 er öğretmen yapılandırılmamış gözlem tekniği ile 4 er ders saati olmak üzere toplam 12 saat gözlemlenmiştir. Araştırmanın gözlem boyutunda uygulamanın yapıldığı okulun belirlenmesinde de matematik öğretim programının uygulanabilmesi için uygun koşulların sağlandığı varsayılan aynı zaman da kolay ulaşılabilir durum örneklemesi kullanılmıştır. Orta alt sosyo ekonomik çevrede bulunan Adananın merkez ilçelerinden birindeki A ilköğretim okulu tercih edilmiştir. Bu okulun tercih edilmesinin nedeni;
araştırmacının hem yöneticilerini hem de öğretmenlerini yakından tanıdığı bir okul olmasıdır. Bu durumun araştırma açısından çeşitli avantajlar sağlayacağı (gözlem için uygun sınıfın ayarlanması, sınıf içi gözlemde bürokratik engellerle karşılaşmama, öğretmenlerle okul dışında da görüşebilme) düşünülmüştür. Gözlem yapılan okul, 2 katlı bir bina olup toplam 14 dersliğe sahiptir.Bu dersliklerden 1 ‘i özel eğitim dersliği olarak kullanılmaktadır. Okulda ikili eğitim sistemi uygulanmakta olup, 7 ve 8. Sınıflar sabahçı devre, 5 ve 6. Sınıflar öğleci devre olarak eğitim yapılmaktadır. Okulda sadece teknoloji tasarım dersliğinde projeksiyon cihazı bulunmaktadır. Araştırmanın yapıldığı okulda altıncı, yedinci ve sekizinci sınıfı okutan öğretmenlerin haftalık matematik ders saatleri incelenmiştir. Gözlem yapılan 6.sınıf öğretmeni ilköğretim matematik öğretmenliği mezunu olup mesleğinde 7. yılındadır. Bu 6. sınıfın mevcudu 14'ü kız , 20'si erkek olmak üzere toplam 34 dür.Gözlem yapılan 7.sınıf öğretmeni ilköğretim matematik öğretmenliği mezunu olup mesleğinde 11. Yılındadır.Bu 7. Sınıfın mevcudu 15’i kız,14’ü erkek olmak üzere toplam 29 dur. Gözlem yapılan 8.sınıf öğretmeni de ilköğretim matematik öğretmenliği mezunu olup mesleğinde 10. yılındadır. Bu 8.
Sınıfın mevcudu 12 si kız, 10’ u erkek olmak üzere toplam 22 dir. Gözlem yapılan 8.sınıfta işlenen konu gereği gözlem yapılan ders saatinin 2 saati teknoloji tasarım dersliğinde gerçekleşmiştir. Sınıfların duvarlarında değişik amaçlarla hazırlanmış panolar, askılıklar ve haritalar (Türkiye Siyasi, Adana ili ve İlçeleri) bulunmaktadır.
Okulda yeterince sınıf olmadığından dolayı derslik sistemi uygulanamamaktadır.
Dolayısıyla matematik sınıfı yoktur.