ÖRGÜTSEL DEĞĠġĠMĠN AMACI

Bireyler ortak çaba sarf ederek örgüt kurarken belirli amaçlar taĢırlar. Bu amaçlar ortak fayda, daha güzel bir gelecek, kendi iĢinin patronu olma, kâr elde etme ve bunlardan belki de en önemlisi örgütsel hayatın baĢarılı bir Ģekilde devam ettirilmesidir.

Her geçen gün daha acımasız bir hal alan rekabet örgütlerin bu amaçlarını gerçekleĢtirebilmeleri için değiĢimin gerekliliğini gözler önüne sermektedir. Bu nedenle örgütsel değiĢimin amacı; iç ve dıĢ çevrede meydana gelen değiĢimlere uyumlu hale gelerek bu sayede rekabet ortamına uyum sağlanmasına çalıĢmaktır.

Bununla birlikte örgütsel değiĢimimin amacı; müĢterilerin ve çalıĢanların çıkarlarını gözeten, onların etkinliğini ve verimliliğini ön planda tutan, meydana gelen geliĢmeler ve rekabete kolay uyum sağlayabilecek esnekliğe sahip yapılar oluĢturmaktır.

Zadeoğluları (2010:4) ise örgütsel değiĢimde temel amacın, bir örgütün çevre içindeki pozisyonunu sürdürebilmesine veya bunu güçlendirmesine veya yenilenebilirliğine olanak sağlayacak türden değiĢiklikleri meydana getirmek” olarak ifade eder.

Örgütsel değiĢim ihtiyacı, bazen kurumun kendi iç bünyesinden kaynaklanan bir dürtü olabileceği gibi bazen ve çoğunlukla da dıĢ çevrede meydana gelen değiĢimlere ayak uydurma ya da dıĢ çevrenin kurallarına uyum sağlayabilmek amacıyla da yapılabilir.

2.2.1. Etkinliği Artırmak

ÇeĢitli kuruluĢların yapmıĢ olduğu araĢtırmalar, uzun yıllar yaĢama savaĢı veren ve yaĢamlarını güçlükle devam ettiren örgütler ile hızlı bir değiĢim ve geliĢim gösteren örgütler arasındaki en büyük farkın etkinlik noktasında olduğu açıklanmıĢtır. Bir iĢi daha iyi yapmak ancak değiĢimle mümkündür.

Yoğun bir rekabet ortamında örgütlerin hayatlarını devam ettirebilmesinin en önemli Ģartı rekabet ettikleri örgütlerden daha etkin olmalarıdır. DeğiĢimin en büyük hedefi etkinlik seviyesini yükseltmektir. BaĢka bir tabirle faaliyetleri daha etkin icra etmek, faaliyetlerin gereksinimleri ile faaliyetleri icra etmenin özelliklerini bir araya getirmektir (Yılmaz, 2015:10). Etkinliğin artırılması değiĢimin en önemli amaçlarından birisidir. BaĢka bir ifadeyle yapılan iĢi daha etkin hale getirebilmek içim, iĢin gerekleri ile iĢi yapanların özelliklerinin birleĢtirilmesidir.

ĠĢin gerekleri ile iĢi yapanın nitelikleri arasında uyumsuzluğun oluĢmaya baĢlaması etkinliğin azaldığı ve değiĢme ihtiyacının arttığı anlamına gelmektedir (Sabuncuoğlu, Vergiliel Tüz, 2013:260).

2.2.2. Verimliliği Artırmak

DeğiĢimin diğer bir amacı da verimliliğin artırılmasıdır.

Verimlilik, daha az girdi kullanarak, daha fazla üretim çıktısı sağlamaktır. Daha az iĢ gücü, daha az zaman, daha az finansman ve daha az kaynak kullanarak, daha fazla miktarda, daha kaliteli, daha hızlı, daha ekonomik çalıĢmaktır (Koç, 2014:6). Burada en önemli etken girdi olarak giren her Ģeyin, fire vermeksizin çıktıya dönüĢmesidir.

Örgütte verimliliği artırmak rasyonel olmayan gereksiz bütün uygulamaların değiĢtirilmesiyle mümkündür. Bunun için örgütün içyapısı ve iĢletme faaliyetleri ile ilgili değiĢmeleri yapması zorunludur (Yeniçeri, 2002:160.161).

Verimliliğin artırılması yapılan iĢler, iĢ yapma usulleri, kullanılan araç- gereç, örgütsel iliĢkiler ve kiĢiler düzeyinde değiĢiklikler Ģeklindedir. Gerek yönetim biçimlerinde meydana gelen geliĢmeler gerekse örgüt içindeki iĢleyiĢ usullerindeki bu değiĢimler ve geliĢimler örgütün verimliliğini artırmak amacını gütmektedir.

Günümüzde de örgütün verimliliğini artırmak amacı ile araĢtırmalar yapılmakta ve bu araĢtırmalar doğrultusunda yeni düzenlemeler ve yöntemler ortaya atılmaktadır.

Ortaya atılan bu araĢtırma ve yöntemler dünyada meydana gelen değiĢim hareketleriyle paralel olarak örgütler değiĢime gitmektedirler.

2.2.3. Büyüme

Büyüme; örgütün niteliksel ve niceliksel olarak değiĢmesi ve geliĢmesi olarak tanımlanabilir.

Büyüme baĢarılı bir yönetime bağlı olduğu kadar örgüt elemanlarının iyi bir Ģekilde seçilmesi, uzmanlaĢma ve iĢ bölümünden yararlanmaya, finansman yapısına ve hatta araĢtırma ve geliĢtirme programlarına bağlıdır.

ĠĢletmelerin özelliklerine göre niceliksel artıĢların büyüme olarak değerlendirilmesinde Ģu kriterlerin üzerinde durulmaktadır: (Yenigürbüz, 2017:8) SatıĢ

Üretim seviyesi Personel sayısı

Harcanan enerji miktarı Öz sermaye

Toplam yatırım Hammadde

Pazar payı veya ürün çeĢitliliği.

Ancak niceliksel değiĢme tek baĢına yeterli değildir. Örgütler niceliksel olarak büyürken aynı zamanda niteliksel olarak da büyüme sağlamalıdır.

2.2.4. Küçülme

Günümüzde bazı örgütler rekabet edebilme gücünü artırmak için, yönetimin bilinçli olarak aldığı kararlar ile personel sayısını, maliyetlerini, iĢ ve süreçlerini azaltarak küçülme yoluna gitmektedirler.

Örgütler küçülerek daha çabuk Ģekil alabilen, meydana gelebilecek değiĢimlere daha çabuk tepki verebilecek, esnek yapıda birimler olmayı tercih etmektedirler. Küçülme doğrultusunda verilen bu karar da örgütleri değiĢime zorlamaktadır.

2.2.5. Motivasyon Ve Tatmin Düzeyini Artırmak

Günümüz örgütlerinde monoton çalıĢma, aynı tempoda hareket ve sürekli tekrar, ortak sorunların baĢında gelmektedir. Aynı iĢi, aynı makinelerle, aynı ritim içinde yapmak çalıĢanın türsel hayatını yok etmektedir. Sürekli ürünü, üretimi ve makineyi izlemek zorunda kalan iĢ gören bir süre sonra bütün amacının üretmek daha çok üretmek olduğu sonucuna varacak, maddeyi kutsallaĢtıracaktır (Yeniçeri, 2002:161).

DeğiĢime gitmedeki bir diğer amaç ise aynı iĢi, aynı makinelerle, aynı ritim içinde yapan çalıĢanları monotonluktan kurtararak motivasyon ve tatmin düzeylerini artırmaktır.

Ġnsanlar her Ģey yolunda gitse bile zamanla sıkılarak monotonluk duygusuna kapılırlar. Ġnanların sürekli olarak aynı iĢleri yapmaları onlarda belirli bir süreden sonra sıradanlık duygusu uyandırmaktadır. Onların sıradanlık duygusuna kapılması ise örgütlerin verimliliğinin ve etkinliğinin düĢmesine sebep olur.

Ġnsanları isteklendirmek ve tatmin düzeyini artırmak için değiĢim yapılabilir.

Böylece etkinlik ve verimlilik artıĢı sağlanmıĢ olur.

2.2.6. Süreklilik

Örgütlerin temel amaçları varlıklarını devam ettirmektir. DıĢ dünyanın sürekli olarak değiĢmesi örgütlerin hayatlarını devam ettirebilmeleri için onları değiĢime zorlamaktadır. DıĢ dünyadaki değiĢmelerin hızı, belirsizlikler örgütleri değiĢime zorlarken aynı zamanda risk almalarına da sebep olmaktadırlar. Çünkü değiĢim olumlu sonuçlar doğurabileceği gibi olumsuz sonuçlar da doğurabilir.

2.2.7. Ġnsan Unsurunun DeğiĢtirilmesi

Örgütlerin en önemli unsuru hiç Ģüphesiz insanalardır. Örgütlerin insan unsurunu geliĢtirmesi etkinlik ve verimliliğin artmasını sağlayabilir.

Örgütler insan unsurunun geliĢtirilmesini Ģu Ģekilde sağlayabilirler (Atak, 2001:12, Sümter Çakır, 2009:14);

 Örgüt üyelerinin baĢkalarıyla insancıl iliĢkiler kurma yeteneklerini geliĢtirmek.

 Üyelerin örgüt hakkındaki bilgilerini ve iĢ yapabilme kapasitelerini artırmak.

 Üyeler arasında karĢılıklı güven ve destek sağlamak.

 Üyelerde içlerine kapanma yerine açıklığı, rekabet yerine iĢ birliğini ve baĢkalarını kullanmak yerine bağımsızlığı sağlayacak davranıĢlar geliĢtirmek, onlara bu yönde yeni değer yargıları kazandırmak ve eski tutum ve davranıĢlarını aynı yönde değiĢtirmek.

 Örgüt bireylerine bütünün bir parçası olduğunu hissettirmek.

 Bireyler ve gruplar arasında takım ve ekip anlayıĢını yerleĢtirmek.

 Bireylerin geliĢmelerini sağlayacak bağımsız düĢünce kabiliyetini artırmak.

 Bireysel geliĢimi sağlayacak fırsat eĢitliğinin örgüt içerisine yerleĢtirmek.

2.2.8. Diğer Amaçlar

Tüm bu saydığımız amaçlarının dıĢında değiĢimin, geleceğe hazır olma, örgüt üyeleri arasında karĢılıklı güven yaratma, sorunları tartıĢma ve çözüm getirme, pozisyona dayalı otorite değil ehliyete dayanan otorite sağlama gibi amaçları da vardır.