Denizli kent formunun etkinliği–verimliliğine ilişkin öneriler, sürdürülebilir kentsel form tartışmaları ve kentsel gelişme modellerine ilişkin kuramsal bilgi birikimi ile planlama deneyimlerine ilişkin tespitler eşliğinde ele alınarak, morfolojik analiz göstergeleri eşliğinde değerlendirilmiştir. Bu değerlendirmeler Denizli kent formunun gelecekteki gelişme yön ve eğilimleri ile bağlamında 4 (dört) temel başlıkta ele alınmıştır.
Birincisi, doğal ve hukuksal–statü eşiklerinden oluşan sınırlayıcılar bağlamında doğal ve kültürel miras kaynak ve değerlerinin koruma–kullanma dengesi eşliğinde ele alınarak, arazi kullanım deseni bağlamında mekânsal ve işlevsel açıdan kentsel form ile bütünleştirilmesidir. Bu çerçevede, doğal kaynaklar bağlamında ekolojik potansiyellerin, sınırlayıcı olmak yerine fırsat olarak ele alınarak, farklı kapsam ve içerikteki yeşil alan kullanımları (kent parkı, kent ormanı,
piknik–mesire alanı, hobi bahçesi, vb.) eşliğinde kentsel yeşil sistem kurgusu ile
ilişkilendirilerek, kent ekolojisi bağlamında kentsel formun verimli–etkin kılınmasına yönelik olarak yerleşme deseni ile bütünleştirilmesidir. Dolayısıyla, kent formunun ekolojik kaynak ve değerleri esas alan sürdürülebilir kentleşme stratejileri yoluyla mekânsal ve işlevsel bütünlüğünün–sürekliliğinin sağlanması temel öncelik olarak değerlendirilmelidir.
İkincisi; arazi kullanım biçimleri bağlamında özellikle konut gelişme alanlarının doğal kaynak niteliğindeki tarımsal alanlar ile kırsal karakterli yerleşmeler üzerinde oluşan kentleşme baskısı eşliğinde gelişmesinin denetim altında alınmasıdır. Bir başka konu ise; mevcut durumda saçaklanma biçiminde dağınık ve parçacı gelişme gösteren kentsel formun, oluşturulacak cazibe merkezleri ile toplu– kompakt gelişme biçimine yönlendirilmesidir. Bu yönlendirme, hizmet sektörü
120
bağlamında arazi kullanım alternatiflerinin geliştirilmesi ve nüfus yoğunluk dağılımının denetlenmesi olmak üzere 2 (iki) aşamada ele alınmalıdır.
Bu çerçevede, kentsel formun etkin–verimli gelişmesi bakımından özellikle planlama kararları bağlamında arazi kullanım biçimlerine ilişkin kararların ekolojik kaynak ve potansiyeller gözetilerek ele alınması, arazi kullanım biçimlerinin yoğunluk dağılımı ile ilişkilendirilerek denetlenmesi öncelikli görülmelidir.
Üçüncüsü; ulaşım altyapısı bağlamında kent içi ve kentler–arası karayolları ile demiryolu sistemi olarak ifade edilebilir. Karayolu ulaşımı açısından bakılırsa, Denizli kent formunun 1994 sonrasında önce bütünşehir, sonrasına 2014 yılında
büyükşehir statüleri ile oluşan kurumsal yapılanma etkisi altında saçaklanma
biçiminde dağınık–parçacı gelişme biçiminin, bütünlüğü ve sürekliliğinin sağlanmasında ulaşım sistemi gerek üstyapı gerekse altyapı hizmet sunumu içeriği ile önemli bir araç olarak görülmelidir.
Dolayısıyla, ulaşım sistemi kurgusunun, fiili durumda saçaklanma biçiminde gelişme gösteren kentsel formun, bütünleşmesi–sürekli kılınmasına yönelik kurgulanması önemlidir. Bu noktada özellikle enerji etkinliği ve karbon salınımı bakımından çevre duyarlı ulaşım sistemlerinin özendirilmesine yönelik ulaşım sistem ve teknolojilerinin geliştirilmesinin, kentsel formun kompaktlaşma sürecine katkı sağlayacağı ifade edilmelidir.
Demiryolu ulaşım açısından bakılırsa, geleneksel nitelikte olup kentler–arası taşımacılık hizmeti sunan demiryolu sisteminin etkin kullanılmamakla birlikte kentsel formun özellikle kuzey yönündeki gelişme eğilimleri açısından gerek sanayi alanları bağlamında arazi kullanım biçimi gerekse tarımsal alanlar ve arkeolojik alanlar ile birlikte sınırlayıcı etkisi olduğu belirlenmiştir.
Bu çerçevede, Denizli kent formunun mekânsal ve işlevsel gelişim süreci bağlamında özellikle karayolu ulaşım sisteminin gerek kentsel arazi kullanım kararları ve yoğunluk kararları ile mekânsal–işlevsel bütünlük–süreklilik sağlayacak biçimde kurgulanması, kentsel saçaklanmanın denetim altına alınması bakımından önemlidir.
121
Dördüncüsü; nüfus yoğunluğunun gerek nüfus–donatı yeterliği gerekse hizmet erişme mesafeleri bağlamında kentsel form içinde dengeli dağılımının sağlanmasıdır. Bu noktada, yoğunluk kademelenmesi veya bölgelemesi özellikle hizmet sunumu bakımından nüfus–donatı dengesinin etkin ve verimli kılınması ve hizmet erişme mesafelerinin esas alınması, fiili durumda saçaklı ve boşluklu gelişme gösteren kentsel formun, mekânsal ve işlevsel açıdan bütünleştirilmesine katkı sağlayacağı düşünülmektedir.
Dolayısıyla, mevcut durumda, saçaklı ve boşluklu gelişme gösteren Denizli kent formunun etkin–verimli kılınması bağlamında mekânsal ve işlevsel kurgusunun “nüfus büyüklüğü”, “donatı yeterliği” ve “eriĢme mesafeleri” bağlamında “kompakt planlama üniteleri” eşliğinde ele alınmasının gerekliliği ifade edilmelidir.
Denizli kentsel formunun etkinliği–verimliliği bağlamında; tarihsel gelişim süreci ve planlama deneyimleri bağlamında mekânsal, işlevsel ve demografik gelişme süreçlerine ilişkin oluşturulan sınırlar, arazi kullanım biçimleri, ulaşım sistemi ve yoğunluk göstergeleri eşliğinde, sürdürülebilir kentsel gelişme temelinde odaklanma, dağılma–parçalanma ya da saçaklanma süreçleri yönüyle değerlendirilmiştir.
Sonuç olarak, doğal eşikler ve farklı statüler esas sınırlayıcılar, arazi
kullanım biçimleri, ulaşım altyapısı ve nüfus yoğunluk göstergeleri eşliğinde
yapılan değerlendirme ve öneriler; arazi kullanım deseni ile doğal kaynak değerler arasında etkileşim açısından doğal çevre–yapılı çevre dengesinin doğal çevre öncelikli korunması, farklı arazi kullanım kararlarının, çevre duyarlı ulaşım sistemleri eşliğinde mekânsal ve işlevsel bütünlüğünün sağlanması, “nüfus büyüklüğü/yoğunluk”, “donatı yeterliği” ve “eriĢme mesafeleri” bağlamında “kompakt planlama üniteleri” kurgulanması, arazi kullanım deseninin mekânsal– işlevsel bütünlüğü ve nüfusun yerleşme alanı bütününde dengeli dağılımı esas olmak üzere kentsel formun etkinliği–verimliliği bakımından temel ilkeler olarak görülmelidir.
122
Bu ilkeler esas olmak üzere Denizli kent formunun sürdürülebilirlik bağlamında etkin–verimli kılınmasına yönelik öncelikli stratejiler 2 (iki) başlık altında sıralanabilir:
Birincisi: doğal ve kültürel kaynak değerler üzerindeki kentsel kullanım kaynaklı baskı ve eğilimlerin azaltılarak, koruma–kullanma dengesi bağlamında yeşil alan kullanımları etkin mekânsal ve işlevsel kullanımlara öncelik verilerek, kentsel nüfusun kullanımına sunulmasıdır. Bu anlamda, Gökpınar Su Havzası Koruma alanında öngörülen rekreasyonel kullanımlar ile Bağbaşı Yaylası Kent Ormanı ve Servergazi Parkı ya da Ornaz Vadisi gibi piknik–mesire alanları gibi yeşil alan kullanımlarına ilişkin planlama kararları doğal kaynakların etkin–gereğince kullanımı bakımından önemli görülmektedir.
İkincisi; Denizli kent merkezinin doğu–kuzeydoğu yönünde denetimsiz– plansız gelişme gösteren yerleşim alanları ile batı–güneybatıda planlı gelişme gösteren yerleşim alanları arasında arazi kullanım ve ulaşım sistemi kararları bağlamında mekânsal–işlevsel bütünlük–süreklilik kurulması gerekliliğidir. Bu gereklilik, parçacı ve dağınık kentleşme karakteri gösteren kentsel formun gerek arazi kullanım ve ulaşım sistemi gerekse yoğunluk dağılımı bağlamında mekânsal– işlevsel bütünlüğünün kurulması yoluyla etkin–verimli kılınması ve sürdürülebilir kentsel gelişme sürecine katkı sağlanması bakımından önemlidir.
123
6. KAYNAKLAR
Acar, M., “Denizli’nin Kentsel Gelişimi”, 21. Yüzyıla Doğru Denizli Sanayii
Sempozyumu, 236–240, TMMOB Makine Mühendisleri Odası Yayınları, Denizli,
(17–19 Ekim 1997).
Acar, Ü. ve Baykan, N. O., “Denizli’de Nüfus Hareketleri”, 21. Yüzyıla Doğru Denizli Sanayii Sempozyumu, 246–256, TMMOB Makine Mühendisleri Odası Yayınları, Denizli, (17–19 Ekim 1997).
Adıgüzel, F., “Kentsel gelişme ile ulaşım etkileşimi: Adana örneği”, Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Coğrafya Anabilim Dalı, Kahramanmaraş,(2014).
Akalın, ŞH. vd. Güncel Türkçe Sözlük, TDK Yayınları, Ankara, 2011.
Akça, F. A., Küçük Denizli Tarihi (Yunanlılardan Osmanlılara Kadar–1434 M. 832
H– kadar), Salih Kitapçıoğlu, Denizli, (1945).
Aksoy, E., “Kentsel gelişme ile ulaşım etkileşimi–Sivrihisar örneği”, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Şehir ve Bölge Planlama Anabilim Dalı, Ankara, (2005).
Aktan, A. E. Ö., “Kent biçimi – ulaşım etkileşimine ilişkin (tarihsel ve güncel)
yaklaşımlar ve İstanbul örneği”, Doktora Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi Fen
Bilimleri Enstitüsü, Şehir ve Bölge Planlama Anabilim Dalı Şehir Planlama Programı, İstanbul, (2006).
Anonim, Denizli Kent Bütünü Nazım İmar Planı Analitik Etüt Raporu, İller Bankası Arşivi, Ankara, (1967).
Anonim, “Denizli Kenti İmar Planları”, Denizli maddesi, Yurt Ansiklopedisi, Cilt:3, 2177–2178, Yurt Yayınları, İstanbul, (1983).
Anonim, Denizli 1/25.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı Plan Açıklama Raporu, Denizli Belediyesi, Denizli, (2007).
Anonim, 1/100.000 Ölçekli Aydın–Muğla–Denizli Çevre Düzeni Planı Plan
Açıklama Raporu, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Ankara, (2011).
Anonim, 1/25 000 Ölçekli Denizli Kent Bütünü Nazım İmar Planı Plan Açıklama
Raporu, Denizli Büyükşehir Belediyesi, Denizli, (2018).
Anonymous, Report of the World Commission on Environment and Development:
124
Atmaca, İ., “Demiryolu ulaşımının kentsel gelişim üzerindeki etkileri ve Isparta kenti
örneklemesi”, Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri
Enstitüsü, Şehir ve Bölge Planlama Anabilim Dalı, Isparta, (2009).
Audirac, I., “Information technology and urban form”, Journal of Planning
Literature 17 (2), 212–226, (2002).
Audirac, I., “Information technology and urban form; challenges to smart growth”,
International Regional Science Review 28 (2), 119–145, (2005).
Avcı, Y., Bir Osmanlı Anadolu Kentinde Tanzimat Reformları ve Kentsel Dönüşüm:
Denizli (1839–1908), Yeditepe Yayınları, İstanbul, (2010).
Aysu, E., Şehir planlamasında yoğunluk, Yıldız Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Yayınları, İstanbul, (1990).
Banister, D., “Energy Use, Transport and Settlement Patterns”, 160–181, In:
Sustainable Development and Urban Form, Editor: MJ. Breheny, Pion Limited
Press, London, (1992).
Başkan, F., “Kent formunun dönüşümünde ulaşımın rolü; Pendik örneği”, Yüksek Lisans Tezi, Bahçeşehir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Kentsel Sistemler ve Ulaştırma Yönetimi Anabilim Dalı, İstanbul, (2014).
Başdere, S. Ş., Tarihi Çevrede Morfolojik Analiz: Kaleiçi, Denizli Örneği, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Denizli, (2018).
Batty, M., “The size, scale, and shape of cities”, Science 319, 769–771, (2008). Baykara, T., Denizli Tarihi, İkinci Kısım (1070–1429), Fakülteler Matbaası, (1969). Beatley, T., Green Urbanism: Learning from European Cities, Island Press, Washington, (2000).
Begel, E. E. “Kentlerin Doğusu Kent ve Kültürü”, Cogito Dergisi 8, 11–13, (1996). Bektaş, C., “Denizli Depremi”, Mimarlık Dergisi 153 (15/4), 52–55, (1977).
Benevolo, L., The Origins of Modern Town Planning, The MIT Press, Massachusetts, (1967).
Benevolo, L., The European City, Blackwell Press, Oxford, (1993).
Blumenfeld, H., Theory of City Form, Past and Present”, Journal of the Society of
Architectural Historians 8 (3/4), 7–16, (1949).
Blumenfeld, H., “Continuity and change in urban form”, Journal of Urban History 1(2), 131–147, (1975).
Boal, F. W. “Technology and urban form”, Journal of Geography 67 (4) 229–236, (1968).
125
Braudel, F., Maddi Uygarlık; Gündelik Hayatın Yapıları, Çeviren: Mehmet Ali Kılıçbay, İmge Yayınları, Ankara, (2004).
Breheny, M., “The compact city and transport energy consumption” Transactions of
the Institute of British Geographers 20 (1), 81–101, (1995).
Breheny, M. J., “Sustainable Development and Urban Form: An Introduction”,
Sustainable Development and Urban Form, Editor: MJ. Breheny, 1–23, Pion Limited
Press, London, (1992).
Brett–Crowther, M., “The green city: ideal and necessity”, International Journal of
Environmental Studies, 68 (5), 737–749, (2011).
Brown, A.J., “Some Notes on the Plan of Canberra, Federal Capital of Australia”,
Town Planning Review 23(2), 163–165, (1952).
Burton, E., “The Compact city: just or just compact? A preliminary analysis”, Urban
Studies 37 (11), 1969–2001, (2000).
Calligaris, G., “La ciudad lineal de Soria y Mata, entre la utopía y la realidad”,
Estudios Geográficos 50 (195), 193–214, (1989).
Campanella, T., Güneş Ülkesi–Civitas Solis, Çeviren: Çiğdem Dürüşken, Kabalcı Yayınları, İstanbul, (2013).
Campbell, S., “Green cities, growing cities, just cities? Urban planning and the contradictions of sustainable development”, Journal of the American Planning
Association 62 (3), 296–312, (1996).
Caprotti, F., Springer, C., ve Harmer, N., “Eco For Whom? Envisioning Eco– urbanism in the Sino Singapore Tianjin Eco–city”, China”, International Journal of
Urban and Regional Research 39 83), 495–517, (2015).
Capuzzo, P., “The defeat of planning, The transport system and urban pattern in Vienna 1865–1914”, Planning Perspectives 13, 23–51, (1998).
Chance, T., “Towards sustainable residential communities; the Beddington Zero Energy Development (BedZED) and beyond”, Environment and Urbanization, 21(2): 527–544, (2009).
Chang, I–Cun C., Leitner, H. ve Sheppard, E., “A Green Leap Forward? Eco-State Restructuring and the Tianjin–Binhai Eco–City Model”, Regional Studies 50, 929– 943, (2016).
Churchman, A., “Disentangling the Concept of Density”, Journal of Planning
Literature 13(4), 389–411, (1999).
Conrads, U. (ed.), “Programs and Manifestoes on 20th Century Architecture,” translated by Michael Bullock. Cambridge: MIT, (1970).
126
Collins, G. R. ve Collins, C. C., Camillo Sitte: The Birth of Modern Urban Planning, Dover Publication, New York, (1986).
Çelik, T. Ö., Kentsel ölçekteki gayrimenkul yatırımlarının mekânsal gelişme
üzerindeki etkisi: Başakşehir örneği, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Bahçeşehir
Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Kentsel Sistemler ve Ulaştırma Yönetimi Anabilim Dalı, İstanbul, (2013).
De Cindio, F. ve Schuler, D., Beyond community networks: From local to global, from participation to deliberation. The journal of community informatics, 8(3), (2012).
D’agostiono (2018), Newman, PWG ve Kenworthy, JR “Transport and urban form in thirty‐two of the world's principal cities”, Transport Reviews 11, 249–272, (1991). Dempsey N., Brown C., Raman S., Porta S., Jenks M., Jones C., Bramley G., “Elements of Urban Form”, In: Dimensions of the Sustainable Cities, 21–51, Springer Press, London, (2010).
Diepen, A. V. ve Voogd, H., “Sustainability and Planning: Does urban Form Matter?”, International Journal of Sustainable Development 4(1), 59-74, (2001). Doxiadis, C. A., “Islamabad, The Creation of a New Capital”, Town Planning
Review 36(1), 1–36, (1965).
Drakakis–Smith, D., “Third World Cities: Sustainable Urban Development, 1”,
Urban Studies 32(4–5), 659–677, (1995).
Drucker, P. F., Yeni Gerçekler, Çeviren: Birtane Karanakçı, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul, (1992).
Epstein, D.G., Brasilia, Plan and Reality: A Study of Planned and Spontaneous
Urban Development, University of California Press, Los Angeles, (1973).
Erarı, F., “Göç ve Kentleşme Sürecinde Denizli”, Denizli’de Sanayileşme ve
Kentleşme Sempozyumu (15–17 Ekim 1999), 307–314, TMMOB Makine
Mühendisleri Odası Yayını, Denizli, (1999).
Erdem, R., Meşhur, Ç. ve Sağ, M. A., “Planlama ve yetki sınırı ikileminde bir plan: Denizli Kenti Çevre Düzeni Planı”, Selçuk Üniversitesi Mühendislik–Mimarlık Fakültesi Dergisi 23(3), 1–14, (2008).
Fishman, R., Yirminci Yüzyılda Kent Ütopyaları, Daimon Yayınları, İstanbul, (2016). Fitting, P., “Urban Planning/Utopian Dreaming: Le Corbusier's Chandigarh Today”,
Utopian Studies 13(1), 69–93, (2002).
Frey, H., Designing the City: Towards a More Sustainable Urban Form, E and FN Spon Press, New York, (1999).
Gallion, A. B. ve Eisner, S., The Urban Pattern; City Planning and Design, D. Van Nostrand Company, New Jersey, (1963).
127
Gates, C., Antik kentler, Koç Üniversitesi Yayınları, İstanbul, (2017). Gillespie, T. D., Fundamentals Of Vehicle Dynamics :67-68, (1992).
Griffith, P., The Vauban Fortifications of France, Osprey Publishing, London, (2006).
Gold, J. R., “Creating the Charter of Athens: CIAM and the functional city: 1933– 43”, Town Planning Review 69 (3), 225–247, (1998).
Goncagül, E. E., Kentsel formun elde edilmesi sürecinde yeni bir yöntem: Urban
coding, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü Fen
Bilimleri Enstitüsü Şehir ve Böle Planlama Anabilim Dalı, İzmir, (1999).
Gölcük, A., Kentsel planlama sürecinde kent formundaki değişimlerin Diyarbakır
kenti örneğinde araştırılması, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova
Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı, Adana, (2010). Gökçe, T., XVI. ve XVII. Yüzyıllarda Lâzıkiyye (Denizli) Kazâsı, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, (2000).
Gönüllü, H., Denizli Kentinin Büyük Ameliyatı, Denizli Büyükşehir Belediyesi Kültür
Yayınları, Denizli, (2016).
Hall, A. C., “A new paradigm for local development plans”, Urban Design
International 5 (2), 123–140, (2000).
Hall, T., Planning Europe’s Capital Cities; Aspects of Nineteenth Century Urban
Developments, E and FN Spon Press, London, (1997).
Hall, T., Cities in Civilization: Culture, Innovation, and Urban Order, Phoenix Press, London, (1999).
Harvey, D., Paris Modernitenin Başkenti, Çeviren: Berna Kılınçer, Sel Yayınları, İstanbul, (2013).
Haughton, G., “Developing sustainable urban development models”, Cities 14(4), 189-195, (1997).
Haughton, G. ve Hunter, C., Sustainable Cities, Jessica Kingsley Press, London, (1994).
Holden, E., “Ecological footprints and sustainable urban form”, Journal of Housing
and the Built Environment 19(96): 91–109, (2004).
Holford, W., “Brasilia: The Federal Capital of Brazil”, Ekistics 14(83), 134–136, (1962).
Horton, F., “Urban Growth and Development Models: Transition and Prospect”,
Journal of Geography 70(2), 73–83, (1971).
128
Howard, J. N., “The Form and Structure of Cities: Urban Growth Patterns”, Journal
of Geography 68 (4), 198–207, (1969).
Ibn B., Ibn Battuta Seyahatnamesi, Çeviren: A. Sait Aykut, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, (1971).
Işık, O., “Denizli ve İstanbul Dersleri”, Birikim Dergisi 86–87, 42–47, (1996). İçli, G., “Kentsel Dönüşüme İlişkin Sosyolojik Bir Değerlendirme: Denizli örneği”,
Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi 3(1), 43–57, (2011).
İnan, S., “Denizli’nin Kalkınmasında Öncü Kuruluş: Sümerbank”, Uluslararası Denizli ve Çevresi Tarih ve Kültür Sempozyumu (6–8 Eylül 2006), 1, 652–660, Pamukkale üniversitesi Yayınları, Denizli, (2007).
İnceoğlu, N., “Tarihsel Süreç İçinde Denizli Kentindeki Yapısal Değişiklikler- Kentleşmede Sürdürülebilirlik Politikalar”, 103–106, Denizli’de Sanayileşme ve
Kentleşme Sempozyumu (15–17 Ekim 1999), TMMOB Makine Mühendisleri Odası
Yayınları, Denizli, (1999).
Jabareen, Y. R., “Sustainable urban forms: their typologies, models, and concepts”,
Journal of Planning Education and Research 26 (1), 38–52, (2006).
Jacobs, J. M., “The Death and Life of Great American Cities.” New York: Vintage 1961, (1961).
Jenks, M. ve Burgess, R., Compact Cities: Sustainable Urban Forms for Developing
Countries, E ve FN Spon Press, London, (2000).
Jordan, D. P., Transforming Paris: The Life and Labors of Baron Haussmann, Free Press, New York, (1995).
Kara H., “Denizli Şehrinde Gecekondulaşmanın Önlenmesi ve Toplu Konutlar”,
Doğu Coğrafya Dergisi 15 (23), 103–118, (2010).
Kazimee, B. A., Sustainable Urban Forms: Theory, Design, and Application, Cognella Academic Publishing, San Diego, (2016).
Keleş, R., Kentbilim Terimleri Sözlüğü, İmge Yayınları, Ankara, (1998). Keleş, R., Kentbilim Terimleri Sözlüğü, İmge Yayınları, Ankara, (1999).
Keyman, E. F. ve Lorasdağı, B. K., “Denizli; Kendi Dinamikleriyle Kalkınan Anadolu Kaplanı”, Kentler: Anadolu’nun Dönüşümü, Türkiye’nin Geleceği, 179– 201, Doğan Yayınları, İstanbul, (2010).
Kim, J. I., “Making cities global: the new city development of Songdo, Yujiapu and Lingang”, Planning Perspectives 29 (3), 329–356, (2014).
Kirwan, R., “Urban form, Energy and Transport: A Note on The Newman- Kenworthy Thesis”, Urban Policy and Research 10, 6–23, (1992).
129
Kodal, T., Atatürk Döneminde Denizli (1923-1938), yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türkiye Cumhuriyeti Tarihi Anabilim Dalı, Ankara, (1996).
Kozak, A., Denizli Depremi ve Planlama Sürecine Etkileri, Basılmamış Araştırma, ODTÜ Mimarlık Fakültesi Şehir ve Bölge Planlama Bölümü, Ankara, (1979).
Korfmann, M., “Demircihüyük: Die Ergebnisse der Ausgrabungen 1975–1978”,
Architecture, Stratigraphie und Befunde 1, Mainz am Rhein, (1983).
Kostof, S., The City Shaped: Urban Patterns and Meanings Through History, Thames and Hudson, London, (1999).
Kuyumcu, A., The Development of Shopping Centers in Turkey: The case of Denizli, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü Fen Bilimler Enstitüsü Şehir ve Bölge Planlama Anabilim Dalı, İzmir, (2010).
Leck, E., “The Impact of Urban Form on Travel Behavior: A Meta- Analysis”, Berkeley Planning Journal, 19(1), 37–58, (2006).
Leeming, K., “Sustainable Urban Development: A Case Study in the Developed World”, GBER 1(1), 21–31, (2000).
Le Corbusier, The Athens Charter, Grossman Publishers, New York, (1973).
Le Goff, J., Ortaçağ Batı Uygarlığı, Çev. Hanife Güven- Uğur Güven, Dokuz Eylül Yayınları, (56-57), İzmir, (1999).
Le Clercq, F. ve De Vries, J. S., “Public Transport and The Compact City”.
Transportation Research Record, 1735 (1), 3–9, (2000).
Lepage, J.D. G.G., Vauban and the French Military Under Louis XIV, Mc Farland and Company Press, London, (2010).
Low, N., Gleeson, B., Green, R. ve Radovic, D., The green city: sustainable homes
and sustainable suburbs, Taylor and Francis Press, New York, (2005).
Lynch, K., “The form of cities”, Scientific America 190 (4), 54–63, (1954).
Lynch, K. ve Rodwin, L., “A Theory of Urban Form”, Ekistics 7 (44), 479–486, (1959).
Lynch, K., Good City Form, MIT Press, Massachusetts, (1981).
Lynch, K., Kent imgesi, Çev: İrem Başaran, Türkiye İş Bankası Yayınları, Ankara, (2016).
Marker, B., “Foundations of the sustainable compact city”, Global Built Environment
Review 4 (3), 19–23, (2005).
Marvin, S., “Telecommunication and sustainable cities”. Urban Design International 3(4), 195–199, (1998).
130
McIntosh, J., Trubka, R., Kenworthy, J. ve Newman, P. “The role of urban form and transit in city car dependence: Analysis of 26 global cities from 1960 to 2000”,
Transportation Research Part D: Transport and Environment 33, 95–110, (2014).
More, T., Ütopya, Çeviren: Vedat Günyol, Sabahattin Eyuboğlu, Mina Urgan, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul, (2006).
Morris, A. E. J., History of Urban Form; Before the Industrial Revolutions, George Godwin Limited Press, London, (1979).
Mumford, E., The CIAM Discourse on Urbanism, 1928–1960, MIT Press, Massachusetts, (2000).
Mumford, E. P., The CIAM discourse on urbanism, 1928–1960. MIT Press, Massachusetts, (2002).
Mumford, L., The City in History; Its Origins, Its Transformation and Its Prospects, Harcourt Brace and Company Press, New York, (1989).
Mundy, J. H. ve Riesenberg, P., “The Medıeval Town”(29-30), Van Nostrand Company Press, New Jersey, (1958).
Mutlu, İ., “Arazi kullanımı – ulaşım etkileşiminin irdelenmesi: Sultangazi örneği”, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İnşaat Mühendisliği Anabilim Dalı, İstanbul, (2017).
Mutluer, M., “Türkiye’de Yeni Gelişen Sanayi Odakları: Denizli–Gaziantep– Çorum”, Ege Coğrafya Dergisi 12, 13–27, (2003).
Naes, P., “Urban Planning and Sustainable Development”, European Planning
Studies 9 (1), 503-524, (2001).
Naes, P., “Urban form and travel behavior: Experience from a Nordic context”,
Journal of Transport and Land Use 5(2), 21–45, (2012).
Nas, İ., Kentleşmenin Tarım Alanlarına Etkisinin Yasal ve Yönetsel Açıdan İrdelenmesi: Denizli Örneği, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Bartın Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Bartın, (2016).
Neuman, M., “The Compact City Fallacy”, Journal of Planning Education and