Öğretmenlik Mesleği Genel Yeterlikler (2017)

Yeterlik güncelleme çalışmaları kapsamında yukarıda detaylandırılan öğretmenlik mesleği genel yeterlikleri ile özel alan yeterlikleri tek bir metin içerisinde toplanmış ve bütünleşik bir yeterlik oluşturulmuştur. 2017 senesinde bakan oluru ile yürürlüğe giren bu yeterlikler “Öğretmenlik Mesleği Genel Yeterlikleri” olarak adlandırılmıştır. Ancak her bir öğretmenin kendi özel alanına ilişkin yeterlikleri de eklenerek bütünleşik bir yeterlik hüviyetine kavuşturulmuştur. Öğretmenlik Mesleği Genel Yeterliklerin 2017 versiyonu “mesleki bilgi” (3 yeterlik), “mesleki beceri” (4 yeterlik) ile “tutum ve değerler” (4 yeterlik) olmak üzere üç yeterlik alanı içerisinde toplam 11 yeterlik olarak ele alınmaktadır. Yeterlik alanlarının gerçekleşme düzeylerini göstermek için 65 gösterge belirlenmiştir. Bu hali ile “Avrupa Yeterlik Çerçevesi” ile daha uyumlu hale getirilmiştir.

Tablo 1. Öğretmenlik Mesleği Genel Yeterlikleri

A Mesleki Bilgi B Mesleki Beceri C Tutum ve Değerler Al. Alan Bilgisi Bl. Eğitim Öğretimi

Planlama

C1. Milli, Manevi ve Evrensel Değerler Alanında sorgulayıcı

bakış açısını kapsayacak şekilde ileri düzeyde kuramsal, metodolojik ve olgusal bilgiye sahiptir.

Eğitim öğretim süreçlerini

etkin bir şekilde planlar. ^{Milli, manevi ve evrensel} değerleri gözetir.

A2. Alan Eğitimi Bilgisi ^{B2. Öğrenme Ortamları} _Oluşturma C2. Öğrenciye Yaklaşım Alanının öğretim Bütün öğrenciler için etkili Öğrencilerin gelişimini

programına ve pedagojik alan bilgisine hakimdir.

öğrenmenin

gerçekleşebileceği sağlıklı ve güvenli öğrenme ortamları ile uygun öğretim

materyalleri hazırlar.

destekleyici tutum sergiler.

A3. Mevzuat Bilgisi B3. Öğretme ve Öğrenme

Sürecini Yönetme ^{C3. İletişim ve İş Birliği}

Birey ve öğretmen olarak görev, hak ve

sorumluluklarına ilişkin mevzuata uygun davranır.

Öğretme ve öğrenme sürecini etkili bir şekilde yürütür.

Öğrenci, meslektaş, aile ve eğitimin diğer paydaşları ile etkili iletişim ve iş birliği kurar.

B4. Ölçme ve Değerlendirme ^{C4. Kişisel ve Mesleki} _Gelişim Ölçme ve değerlendirme,

yöntem, teknik ve araçlarını amacına uygun kullanır.

Öz değerlendirme yaparak, kişisel ve mesleki gelişimine yönelik çalışmalara katılır.

Hazırlanan yeni yeterlik belgesi ile öğretmenlik mesleği genel yeterliklerinin kullanım alanlarının çerçevesi de genişletilmiş ve uygulamaya tam bir işlerlik kazandırılması amaçlanmıştır.

Şekil 3. Öğretmenlik Mesleği Genel Yeterlikleri Kullanım Alanları

Alan bilgisi, alan eğitimi ve mevzuat bilgisi olmak üzere üç yeterlikten oluşmaktadır.

A-1Alan bilgisi yeterliği öğretmenin analiz kabiliyetine odaklanmaktadır ve içerdiği

5 performans öğretmenin alan bilgisini yorumlayabilme ve sınıflandırabilme düzeyine odaklanmaktadır

A-2 Alan eğitimi yeterliği öğretmenin program içerik bilgisini, pedagojik donanım

seviyesini test etmektedir ve içerdiği 6 performans öğretmenin eğitim sürecini anlayabilme, yeniden yorumlayabilme ve geliştirebilme düzeyine odaklanmaktadır.

A-3 Mevzuat bilgisi yeterliği öğretmenin kanuni farkındalık seviyesini test etmektedir

ve içerdiği 5 performans öğretmenin davranışlarının kanunilik düzeyine ve tüm tarafların hak ve sorumluluklarına ilişkin bilgi düzeyine odaklanmaktadır.

B-Mesleki Beceri Yeterlik Alanı

Eğitim-öğretimi planlama, öğrenme ortamları oluşturma, öğretme ve öğrenme sürecini yönetme, ölçme ve değerlendirme olmak üzere 4 yeterlikten oluşmaktadır.

B-1 Eğitim-öğretimi planlama yeterliği öğretmenin bütün çevresel faktörleri ve

öğrencilerin özel durumlarını göz önüne alarak eğitim planlama kabiliyetini test etmektedir ve içerdiği 4 performans öğretmenin bu farklılıkları anlayabilme ve cevap verebilme düzeyine odaklanmaktadır.

B-2 Öğrenme ortamları oluşturma yeterliği öğretmenin en yakın eğitim çevresi olan

okul/sınıf ortamını ders müfredatına ve öğrencilerin özel durumlarına göre organize etme düzeyini test etmektedir ve içerdiği 7 performans öğretmenin öğrenme ortamını dizayn edilmesinden donatılmasına kadar birçok alandaki kabiliyet düzeyine odaklanmaktadır.

B-3 Öğretme ve öğrenme sürecini yönetme yeterliği öğretmenin eğitim sürecinin

bütün aşamalarını ve değişkenlerini eş zamanlı olarak yönetebilme kabiliyetini test etmektedir ve içerdiği 12 performans öğretmenin eğitim sürecinin dününü, bugününün ve yarınını eş zamanlı olarak yorumlayıp yeniden şekillendirme düzeyine odaklanmaktadır.

B-4 Ölçme ve değerlendirme yeterliği öğretmenin eğitim sürecinde gelinen noktayı

algılayabilme gücünü test etmektedir ve içerdiği 5 performans öğretmenin ölçüm yaparken ortaya koyduğu objektiflik, isabetlilik, çok yönlülük ve süreci amaca uygun şekilde yeniden şekillendirebilme düzeyine odaklanmaktadır.

C-Tutum ve Değerler Yeterlik Alanı

Milli, manevi ve evrensel değerler, öğrenciye yaklaşım, iletişim ve iş birliği, kişisel ve mesleki gelişim olmak üzere 4 yeterlikten oluşmaktadır.

C-1 Milli, manevi ve evrensel değerler yeterliği öğretmenin eğitim sürecinde ortaya

koyduğu değer yargılarını test etmektedir ve içerdiği 4 performans öğretmenin sahip olduğu milli, manevi ve evrensel değerlere saygı ve kültürel mirasa sahip çıkma düzeyine odaklanmaktadır.

C-2 Öğrenciye yaklaşım yeterliği öğretmenin eğitim süreci boyunca öğrenciye karşı

tutumunu test etmektedir ve içerdir 4 performans daha çok öğretmenin rol model olabilme ve öğrencinin kişiliğini ve geleceğini şekillendirebilme özelliğine odaklanmaktadır.

C-3 İletişim ve iş birliği yeterliği öğretmenin eğitim sürecinde rol alan başta öğrenci,

meslektaş ve aileler olmak üzere bütün paydaşlar ile iletişim ve iş birliği seviyesini test etmektedir ve içerdiği 6 performans öğretmenlerin öğrenci ile empati kurabilme, meslektaşları ile tecrübe paylaşabilme, diğer bütün paydaşlar ile etkin bir iletişim kurabilme ve öğrencinin kişisel gelişimi için bütün etkin faktörlere pozitif etki etme düzeyine odaklanmaktadır.

C-4 Kişisel ve mesleki gelişim yeterliği öğretmenin var olan bilgi ve becerilerini

koruma ve kendisini sürekli bir şekilde yenileme durumunu test etmektedir ve içerdiği 7 performans mesleğe olan tutku, yenilenmeye olan arzu ve istek, kişisel bakıma gösterdiği özen ve kendisini daha ileri taşıyabilecek etkinliklere katılım düzeyine odaklanmaktadır.

Bütün genel yeterlik alanları, alanlar altında tespit edilen yeterlikler ve onlara ait performanslar bir bütün halinde incelendiğinde, tüm eğitim sürecinde hangi ders

okutulursa okutulsun ilköğretim ve orta öğretim kademesindeki tüm öğretmenler için yol gösterici olduğu gözlemlenmektedir. Eğitim sürecinde, ortaya konan performansın ve çıktılarının planlanan hedefe yolunda olup olmadığını anlamaya yardımcı olan önemli bir araç olarak değerlendirilebilir.