Öğretmenlerin İş Güvencesizliği, Örgütsel Güven ve Örgütsel Vatandaşlık

rılmasına Yönelik Bulgular

Bu bölümde iş güvencesizliği algısı, örgütsel güven ve örgütsel vatandaşlık davranışına ilişkin öğretmenlerin görüşlerinin demografik değişkenlere göre farklılaşıp farklılaşma- dığına yönelik bulgular yer almaktadır.

4.2.1. Yaş Değişkenine İlişkin Bulgular

Araştırmaya katılan öğretmenlerin iş güvencesizliği algılarının, örgütsel güven düzeyle- rinin ve örgütsel vatandaşlık davranışlarının yaş değişkenine göre değişip değişmediğine

147

yönelik Anova testi sonuçları Ek-5’te yer almaktadır. Özel okul ve devlet okulu öğret- menlerinin iş güvencesizliği algıları, örgütsel güven düzeyleri ve örgütsel vatandaşlık davranışları yaş değişkenine göre anlamlı bir farklılık göstermemektedir.

4.2.2. Cinsiyet Değişkenine İlişkin Bulgular

Araştırmaya katılan öğretmenlerin iş güvencesizliği algılarının, örgütsel güven düzeyle- rinin ve örgütsel vatandaşlık davranışlarının cinsiyet değişkenine göre değişip değişme- diğine yönelik t-testi sonuçları Ek-6’da yer almaktadır. Özel okul ve devlet okulu öğret- menlerinin örgütsel güven düzeyleri ve örgütsel vatandaşlık davranışları cinsiyet değiş- kenine göre anlamlı bir farklılık göstermemektedir.

Devlet okullarında niceliksel iş güvencesizliği ve iş güvencesizliği algısı ve özel okul- larda niteliksel iş güvencesizliği ve iş güvencesizliği algısı cinsiyet değişkenine göre an- lamlı bir biçimde farklılaşmaktadır. Devlet okullarında çalışan erkekler (𝑥̅=2,25) kadın- lara (𝑥̅=2,05) göre daha fazla niceliksel iş güvencesizliği yaşamaktadırlar. Özel okulda çalışan kadın öğretmenler (𝑥̅=2,65) erkek öğretmenlere göre (𝑥̅=2,42) daha fazla nitelik- sel iş güvencesizliği yaşamaktadırlar. Genel olarak iş güvencesizliği algısına bakıldığında ise devlet okullarında çalışan erkek öğretmenlerin (𝑥̅=2,81) kadın öğretmenlere (𝑥̅=2,68) göre, özel okulda çalışan kadın öğretmenlerin (𝑥̅=2,39) erkek öğretmenlere (𝑥̅=2,24) göre iş güvencesizliği algılarının daha fazla olduğu söylenebilir.

4.2.3. Medeni Hâl Değişkenine İlişkin Bulgular

Araştırmaya katılan öğretmenlerin iş güvencesizliği algılarının, örgütsel güven düzeyle- rinin ve örgütsel vatandaşlık davranışlarının medeni hâl değişkenine göre değişip değiş- mediğine yönelik t-Testi sonuçları Ek-7’de yer almaktadır.

Devlet okulu öğretmenlerinin iş güvencesizliğine yönelik algıları medeni hâl değişkenine göre farklılaşmazken örgütsel güven ve alt boyutlarına yönelik algıları önemli bir şekilde

148

farklılaşmaktadır. Evli öğretmenlerin örgütsel güven, yöneticiye ve örgüte duyulan güven algıları bekâr öğretmenlere göre daha yüksek seviyede tespit edilmiştir. Örgütsel vatan- daşlık davranışının ise sadece centilmenlik alt boyutuna yönelik algıları medeni hâl de- ğişkenine göre anlamlı bir farklılık göstermektedir. Evli öğretmenler daha fazla centil- menlik davranışı sergilemektedirler.

Özel okul öğretmenlerinin iş güvencesizliği, örgütsel güven, örgütsel vatandaşlık davra- nışı ve bu değişkenlerin alt boyutlarına yönelik algıları medeni hâl değişkenine göre an- lamlı bir farklılık göstermemektedir.

4.2.4. Branş Değişkenine İlişkin Bulgular

Araştırmaya katılan öğretmenlerin iş güvencesizliği algılarının, örgütsel güven düzeyle- rinin ve örgütsel vatandaşlık davranışlarının branş değişkenine göre değişip değişmedi- ğine yönelik Anova testi sonuçları Ek-8’de yer almaktadır.

Devlet okulu öğretmenlerinin iş güvencesizliği, örgütsel güven, örgütsel vatandaşlık dav- ranışı ve bu değişkenlerin alt boyutlarına yönelik algılarının öğretmenlerin branşlarına göre farklılaşmadığı ortaya çıkmıştır.

Özel okul öğretmenlerinin iş güvencesizliği ve örgütsel güven ve bu değişkenlerin alt boyutlarına yönelik algıları öğretmenlerin branşlarına göre farklılaşmamaktadır. Fakat özel okulu öğretmenlerinin örgütsel vatandaşlık davranışları ve bunun alt boyutları olan yardımseverlik ve vicdanlılık boyutları öğretmenlerin branşlarına göre anlamlı bir şekilde farklılaşmakta olup Tukey testi sonuçları Ek-9’da yer almaktadır. Bu farklılaşma sayısal ve uygulamalı branşı ders öğretmenleri ile sözel ve uygulamalı dersler öğretmenleri ara- sında ortaya çıkmıştır. Sayısal ve sözel branş dersi öğretmenlerinin gösterdikleri örgütsel vatandaşlık davranışı, yardımseverlik ve vicdanlılık davranışları uygulamalı dersler öğ- retmenlerinden daha yüksek seviyede tespit edilmiştir.

149 4.2.5. Okul Türü Değişkenine İlişkin Bulgular

Araştırmaya katılan öğretmenlerin iş güvencesizliği algılarının, örgütsel güven seviyele- rinin ve örgütsel vatandaşlık davranışlarının okul türü değişkenine göre değişip değişme- diğine yönelik t-Testi sonuçları Ek-10’da yer almaktadır.

Özel okullarda ve devlet okullarında çalışan öğretmenlerin niteliksel iş güvencesizliği ve iş güvencesizliğine ilişkin genel algıları okul türü değişkenine göre anlamlı ölçüde fark- lılaşmaktadır. Devlet okullarında çalışan öğretmenlerin hem niteliksel iş güvencesizliği hem de genel iş güvencesizliği dikkate alındığında daha fazla puan aldıkları görülmüştür. Özel okulda çalışan öğretmenlerin iş güvencesizliği algıları (𝑥̅=2,34) devlet okullarında çalışan öğretmenlerin iş güvencesizliği algılarından (𝑥̅=2,72) daha düşük olarak tespit edilmiştir.

Özel okullarda ve devlet okullarında çalışan öğretmenlerin örgütel güven ve örgütsel gü- venin boyutlarına ilişkin genel algıları okul türü değişkenine göre anlamlı ölçüde farklı- laşmaktadır. Özel okullarda çalışan öğretmenlerin (𝑥̅=3,75) örgütsel güven düzeylerinin devlet okullarında çalışan öğretmenlerden (𝑥̅=3,42) daha fazla olduğu söylenebilir. Özel okulda çalışan öğretmenlerin yöneticiye ve örgüte duydukları güvenin devlet okullarında çalışan öğretmenlerin duydukları güvenden daha fazla olduğu tespit edilmiştir.

Özel okullarda ve devlet okullarında çalışan öğretmenlerin örgütel vatandaşlık davranışı ve örgütsel vatandaşlık davranışının boyutlarına ilişkin genel algıları okul türü değişke- nine göre anlamlı ölçüde farklılaşmaktadır. Özel okulda görev yapan öğretmenlerin ör- gütsel vatandaşlık davranışı düzeyleri (𝑥̅=4,17) devlet okullarında görev yapan öğretmen- lerin örgütsel vatandaşlık düzeylerinden (𝑥̅=3,96) daha fazla gözlemlenmiştir. Örgütsel vatandaşlık davranışlarının alt boyutları olan yardımseverlik, vicdanlılık, centilmenlik ve sivil erdem davranışlarını da özel okul öğretmenleri devlet okulu öğretmenlerine nazaran daha fazla sergilemektedirler.

150 4.2.6. Öğretmenlik Süresi (Kıdem) Değişkenine İlişkin Bulgular

Araştırmaya katılan öğretmenlerin iş güvencesizliği algılarının, örgütsel güven seviyele- rinin ve örgütsel vatandaşlık davranışlarının öğretmenlik süresi (kıdem) değişkenine göre değişip değişmediğine yönelik Anova Testi sonuçları Ek-11’de yer almaktadır.

Özel okul ve devlet okulu öğretmenlerinin iş güvencesizliği algıları, örgütsel güven dü- zeyleri ve örgütsel vatandaşlık davranışları öğretmenlik süresi (kıdem) değişkenine göre anlamlı bir farklılık göstermemektedir. Sadece devlet okullarında sivil erdem davranışı öğretmenlik süresi 0-5 yıl ve 6-10 yıl öğretmenlik süresine sahip olan öğretmenler ara- sında anlamlı bir farklılık göstermekte olup Tukey testi sonuçları EK-12’de yer almakta- dır. Öğretmenlik süresi 6-10 yıl olan öğretmeler öğretmenlik süresi 0-5 yıl olan öğret- menlere göre daha fazla sivil erdem davranışı sergilemektedirler.

4.2.7. Okuldaki Öğretmen Sayısı Değişkenine İlişkin Bulgular

Araştırmaya katılan öğretmenlerin iş güvencesizliği algılarının, örgütsel güven seviyele- rinin ve örgütsel vatandaşlık davranışlarının okuldaki öğretmen sayısı değişkenine göre değişip değişmediğine yönelik t-Testi sonuçları Ek-13’de yer almaktadır.

Özel okullarda çalışan öğretmenlerin iş güvencesizliği ve iş güvencesizliğinin alt boyut- larına ilişkin algıları, örgütsel güven ve örgütsel vatandaşlık davranışının alt boyutlarına ilişkin algıları okuldaki öğretmen sayısı değişkenine göre anlamlı bir farklılık gösterme- mektedir. Özel okullarda sadece okuldaki öğretmen sayısı 41 ve üzerinde olan okullarda örgüte duyulan güven seviyesi ve vicdanlılık davranışı gösterme eğilimi öğretmen sayısı 0-40 arasında olan okullara göre daha fazladır.

Devlet okullarında çalışan öğretmenlerin iş güvencesizliği algıları, yöneticiye duyulan güven, örgüte duyulan güven ve örgütsel güven algıları okuldaki öğretmen sayısı değiş- kenine göre anlamlı bir farklılık göstermekte iken niceliksel ve niteliksel iş güvencesizli-

151

ğine, örgütsel vatandaşlık davranışı ve bunun alt boyutlarına ilişkin algıları okuldaki öğ- retmen sayısı değişkenine göre anlamlı bir farklılık göstermemektedir. Devlet okullarında iş güvencesizliği algısı öğretmen sayısı 41 ve üzerinde olduğunda daha fazla hissedilmek- tedir. Bunun yanında öğretmen sayısın 0-40 arasında olan okullarda yöneticiye duyulan güven, örgüte duyulan güven ve örgütsel güven seviyeleri daha yüksek tespit edilmiştir.