BÖLÜM III. YÖNTEM
III.5. Öğretmenler İçin Kaynaştırma Yeterlik Eğitim Programının Hazırlama
Öğretmenler için kaynaştırma yeterlik eğitim programını hazırlamadan önce kaynaştırma uygulamalarının yapıldığı okullarda çalışan 35 öğretmenle görüşmeler yapılmış ve gerçekleştirilen bu görüşmeler neticesinde kaynaştırma eğitimiyle ilgili ihtiyaçlar analiz edilmiştir. Öğretmenler için kaynaştırma yeterlik eğitim programının ihtiyaç analizinden elde edilen sonuçlar dikkate alınarak hazırlanmaya başlanmıştır. İhtiyaç analizi neticesinde eğitim programı için amaçlar belirlenerek içerik düzenlenmiştir. Son olarak öğretmenler için kaynaştırma yeterlik eğitim programının hazırlama sürecinde alanında uzman 5 öğretim elemanının görüşlerine başvurularak ilgili konu başlıkları seçilmiştir. Öğretim elemanlarının görüşleri
doğrultusunda değerlendirmeler yapılarak öğretmenler için kaynaştırma yeterlik eğitim programı için uygulama aşamasına geçilmiştir.
III.5.1. Öğretmenler İçin Kaynaştırma Yeterlik Eğitim Programının İçeriği
Öğretmenler için kaynaştırma yeterlik eğitim programı Taba Modeli benimsenerek hazırlanmıştır. Taba Modeli Tümevarım Yaklaşımıyla geliştirilen bir modeldir. Taba Modelinde Hida Taba programla ilgili olan her kesimin program geliştirme uygulamalarına katılması gerektiğini savunur ayrıca programın onun uygulayıcıları tarafından geliştirilmesi gerektiği görüşündedir. Taba modeli 7 aşamada gerçekleşmektedir.
1. Aşama araştırmacılar tarafından ihtiyaçların belirlendiği aşamadır.
2. Aşamada araştırmacı ihtiyaçları tespit ettikten sonra amaçları belirler. Amaçlar genel amaçların belirlenmesinden öğrencilere kazandırılması gereken davranışların belirlenmesine kadar sistematik biçimde ilerler.
3. Aşamada belirlenen amaçlar içeriğin oluşturulmasında rehberlik yapar. Ayrıca seçilen içeriğin anlamlı oluşu da dikkate alınmalıdır.
4. Aşamada araştırmacı tarafından belirlenen içerik öğrencilerin gereksinim ve ihtiyaçları, akademik başarıları ve ilgilerine göre düzenlenir.
5. Aşamada içerik öğrencilere yönelik hazırlanmalıdır. Bu safhada öğretim metotları üzerine durulur.
6. Aşamada içeriğe uygun öğrenme etkinlikleri hazırlanır.
7.
Aşamada değerlendirmeler yapılır. Yapılan değerlendirmeler hem öğrenciler hem de öğretmenler tarafından dikkate alınmalıdır. Belirlenen amaçların ne ölçüde gerçekleştiğini bulmak için değerlendirmeler yapılır (Tyler, 1993; Posner, 1995; Erişen, 1998).7 aşamada gerçekleştirilen öğretmenler için kaynaştırma yeterlik eğitim programının Taba Modeli geliştirme programı ile hazırlanmıştır. İhtiyacın belirlenmesi kısmında 35 öğretmenle yarı yapılandırılmış görüşme yapılmıştır. Amaçların belirlenmesi, içeriğin oluşturulması, içeriğin düzenlenmesi, öğrenme yaşantılarının seçimi, öğrenme etkinliklerinin düzenlenmesi ve değerlendirme kısmı uzman görüşleri alınarak gerkçekleştirilmiştir. Araştırmacı tarafından geliştirilen
öğretmenler için kaynaştırma yeterlik eğitim programı 9 oturum şeklinde ayarlanmış ve oturum zamanının ayarlanmasında katılımcıların görüşleri dikkate alınmıştır. Eğitim programı öncesi deney grubundaki ve kontrol grubundaki öğretmenlere öntest uygulanmıştır. Öntest uygulaması gerçekleştikten sonra deney grubundaki öğretmen topluluğuna ‘Öğretmenler İçin Kaynaştırma/Bütünleştirme Eğitim Programı’ uygulanmıştır. Öğretim Programı Nisan, Mayıs 2018 tarihleri arasında gerçekleşmiştir.
III.5.2.İhtiyaçların Belirlenmesi
‘Öğretmenler için Kaynaştırma/Bütünleştirme Programı’ oluşturulmadan önce ihtiyaçların belirlenmesi sağlanmıştır. Kaynaştırma eğitimi veren okullarda çalışan 35 öğretmenle yarı yapılandırılmış görüşmeler yapılmış ve bu görüşmelerin sonucunda aşağıdaki ihtiyaç alanlarına ulaşılmıştır;
Tablo 8: Kaynaştırma Eğitimi Veren Okullarda Çalışan Öğretmenlerin
Kaynaştırmayla İlgili Mesleki Gereksinim Alanları
Gereksinim Alanları Eğitime İhtiyacı
Olduğunu İfade Edenler
Eğitime İhtiyacı Olmadığını İfade Edenler
BEP Geliştirme, Uygulama, Değerlendirmeye
Yönelik Eğitim Alma İhtiyacı %82.8 %17.2 Kaynaştırma Eğitiminde Görev Ve
Sorumluluklarla İlgili Eğitim Alma İhtiyacı
%91.4 %8.6
Materyal Tasarlamaya Ve Geliştirmeye Yönelik
Eğitim Alma İhtiyacı %91.4 %8.6
Uygun Öğretim Yöntem Ve Teknikleri
Belirlemeye Yönelik Eğitim Alma İhtiyacı %100 Kaynaştırma Eğitimiyle İlgili Yasal
Düzenlemeler Hakkında Eğitim Alma İhtiyacı
%85.7 %14.3
Aile Eğitimi Verebilmeye Yönelik Eğitim Alma
İhtiyacı %71.4 %28.6
Kaynaştırma Eğitiminde Meslektaşlarla
Tablo 8 incelendiğinde kaynaştırma eğitimiyle ilgi mesleki yeterlik alanlarından kaynaştırma öğrencisine uygun BEP geliştirme, uygulama ve değerlendirmeye yönelik, öğrencinin gelişim özelliklerine uygun gelişim ve ihtiyacının belirlenmesine yönelik, uygun öğretim yöntem ve teknikleri belirlemeye yönelik, materyal tasarlamaya ve geliştirmeye yönelik, etkili sınıf yönetimini sağlamaya yönelik, ailelerle etkileşim kurabilmeye yönelik ve aile eğitimi verebilmeye yönelik öğretmenlerin çoğunluğunun eğitime ihtiyacı olduğu görülmektedir.
III.5.3. Amaçların ve İçeriğin Belirlenmesi
Öğretmenler için kaynaştırma yeterlik eğitim programının amaç ve içerikleri belirlenirken 3 uzmanın görüşüne başvurulmuştur. Hazırlanan amaç ve içerikler uzman görüşlerine başvurulmuş ve programın öğretmenler için uygunluğu uzmanlar tarafından Uygun/Hafifçe Gözden Geçirilmeli/Ciddi Olarak Gözden Geçirilmeli şeklinde değerlendirilmiştir. Ayrıca Milli Eğitim Bakanlığınca belirlenen genel öğretmen yeterlilikleri dikkate alınmıştır. Bu şekilde öğretmenler için kaynaştırma yeterlik eğitim programının amaç ve içerikleri hazır hale getirtilmiştir.
III.5.4. Öğrenme ve Öğretme Etkinliklerinin Hazırlanması
Öğretmenler için kaynaştırma yeterlik eğitim programının öğrenme ve öğretme etkinliklerinde araştırmacı tarafından sunulması için kitapçık haline getirtilmiştir. Araştırmacı tarafından ders içerikleri sunulurken tam öğrenme modeline uygun olarak hazırlanan materyaller ve öğretim yöntemleriyle 9 oturum öğretmenlere program içeriğiyle ilgili sunular düzenlenmiştir. Her bir oturum için program içeriğinden derlenen 9 sunum hazırlanmış ve öğretmenlere eğitim sürecinde bu sunumlar yapılmıştır. Öğretmenler için kaynaştırma yeterlik eğitim programına ait her bir bölümün hedef ve kazanımları yer almaktadır (bkz: ek 8).