Yönelik Bulgular
4.1.1. Erteleme Eğilimi –Düşünme ve Karar Verme Stilleri İlişkisi
Araştırmanın ilk alt problemi “Öğretmen adaylarının davranışlarındaki erteleme eğilimi ile düşünme ve karar verme stilleri arasında anlamlı bir ilişki var mıdır?” şeklinde ifade edilmiştir. Bu alt probleme yanıt aranırken önce alt problemde belirtilen değişkenler üzerinde bütün grubun aldığı puanlar arasındaki korelasyon katsayıları hesaplanmış ve daha sonra öğretmen adaylarının genel, akademik ve karar vermeyi erteleme eğiliminde aldıkları puanların ortalama ve standart sapmaları alındıktan sonra ortalamanın bir standart sapma üstü ve bir standart sapma altı alınarak üst ve alt gruplar oluşturulmuş ve öğretmen adaylarının düşünme ve karar verme stillerindeki puan ortalamaları üzerinde yapılan analizlerle elde edilen bulgular Tablo 13, Tablo 14, Tablo 15 ve Tablo 16’ da sunulmuştur.
Tablo 13
Genel Ertleme, Akademik Erteleme ve Karar Vermeyi Erteleme Eğilimleri ile Düşünme ve Karar Verme Stilleri Arasındaki Korelasyon
Değerleri Değişkenler RDS SDS RKS SKS BKS KKS AKS (1) GEE -.204** -.024 -.281** .027 .016 .523** .256** (2) AEE -.195** -.106** -.317** .046 .005 .505** .258** (3) KVEE -.235** -.064 -.148** -.042 .177** .602** .222** **p< .01
Ortalama ve standart sapmaları Tablo 12’ de belirtilen genel, akademik ve karar vermeyi erteleme eğilimleri ile düşünme ve karar verme stilleri değişkenlerinin ilişkileri Pearson korelasyon katsayısı (Tablo 13) ile analiz edilmiş ve genel erteleme eğilimi ile rasyonel düşünme düşünme stili arasında, r (984)= -.204, p< .01; rasyonel karar verme stili arasında, r (984)= -.281, p< .01 düzeyinde anlamlı ve negatif, kaçıngan karar verme stili arasında, r (984) = .533, p< .01 ve anlık karar verme stili
arasında r (984) = .256, p< .01 düzeyinde anlamlı ve pozitif bir ilişki bulunmuştur. Akdemik ertleme eğilimi ile rasyonel düşünme stili arasında, r (980) = -.195, p< .01; sezgisel düşünme stili arasında, r (980) = -.106, p< .01; rasyonel karar verme stili arasında, r(980) = -.317, p< .01 düzeyinde anlamlı ve negatif; kaçıngan karar verme stili arasında, r (980) = .505, p< .01 ve anlık karar verme stili arasında, r (980) = .258, p< .01 düzeyinde anlamlı ve pozitif bir ilişki bulunmuştur. Karar vermeyi erteleme eğilimi ile rasyonel düşünme stili arasında, r (984) = - .235, p< .01; rasyonel karar verme stili arasında r (984) = -.148, p< .01 düzeyinde anlamlı ve negatif, bağımlı karar verme stili arasında, r (984) = .170, p<.01; kaçıngan karar verme stili arasında, r (984) = .602, p<.01 ve anlık karar verme stili arasında r (984) = .222, p<.01 düzeyinde anlamlı ve pozitif bir ilişki bulunmuştur.
Tablo 14
Öğretmen Adaylarının Genel Erteleme Eğilimi Düzeylerine Göre Düşünme ve Karar Verme Stillerindeki Puan Ortalamaları, standart
Sapmaları ve t Değerleri Düşünme ve Karar Verme Stilleri / Gruplar N
x
ss. sd t Değeri Önem Düzeyi Üst Grup 185 58.659 9.29 .000** Rasyonel Düşünme 343 -6.889Alt Grup 160 65.075 7.78 Önemli Üst Grup 185 39.648 6.72 .180
Sezgisel Düşünme 343 -1.341
Alt grup 160 39.825 7.25 Önemsiz Üst Grup 185 19.816 3.76 .000*
Rasyonel Karar 343 -9.086
Alt Grup 160 22.812 1.92 Önemli Üst Grup 185 18.308 4.00 .659
Sezgisel Karar 343 .441
Alt Grup 160 18.118 3.84 Önemsiz Üst Grup 185 14.973 3.43
Bağımlı Karar 343 -.143 .888
Alt Grup 160 15.025 3.28 Önemsiz Üst Grup 185 15.227 4.39 000**
Kaçıngan Karar 343 16.657
Alt Grup 160 8.412 2.94 Önemli Üst Grup 185 14. 870 4.61 000**
Anlık Karar 343 8.334
Alt Grup 160 11.112 3.59 Önemli **p<.001
Tablo 14 incelendiğinde, genel erteleme eğilimi düzeyine bağlı olarak düşünme ve karar verme stilleri ortalamaları arasında farklılaşma olduğu görülmektedir. Genel erteleme eğilimi düzeyi yüksek olan öğretmen adaylarının, kaçıngan ( x =15.227), anlık ( x =14.870) ve sezgisel ( x =18.308) karar verme stillerindeki puan ortalamalarının, genel erteleme eğilimi düzeyi düşük olan öğretmen adaylarınkinden yüksek olduğu ve bu farkılaşmaların sadece kaçıngan ve anlık karar verme stillerinde p<.001 düzeyinde anlamlı olduğu görülmektedir. Buna karşın, genel erteleme eğilimi düzeyi düşük olan öğretmen adaylarının, rasyonel ( x = 65.075) ve sezgisel ( x = 39.825) düşünme stilleri; rasyonel ( x = 22.812) ve bağımlı ( x = 15.025) karar verme stillerindeki puan ortalamalarının, genel erteleme eğilimi yüksek olan öğretmen adaylarınkinden daha yüksek olduğu ve sadece rasyonel düşünme ve rasyonel karar verme stilindeki farklılaşmanın p<.001 düzeyinde anlamlı olduğu görülmektedir.
Tablo 15
Öğretmen Adaylarının Akademik Erteleme Eğilimi Düzeylerine Göre Düşünme ve Karar Verme Stillerindeki Puan Ortalamaları, standart
Sapmaları ve t Değerleri Düşünme ve Karar Verme Stilleri / Gruplar N
x
ss. sd t Değeri Önem Düzeyi Üst Grup 171 59.362 9.21 .000** Rasyonel Düşünme 334 -5.596Alt Grup 165 64.581 7.79 Önemli Üst Grup 171 38.362 7.20 .003*
Sezgisel Düşünme 334 -2.979
Alt grup 165 40.624 6.69 Önemli Üst Grup 171 19.532 3.75 .000**
Rasyonel Karar 334 -10.299
Alt Grup 165 22.273 2.08 Önemli Üst Grup 171 18.374 4.11 .894
Sezgisel Karar 334 .133
Alt Grup 165 18.315 4.00 Önemsiz Üst Grup 171 14.684 3.44 .221
Bağımlı Karar 334 -1.226
Alt Grup 165 15.139 3.35 Önemsiz Üst Grup 171 14.871 3.44 000**
Kaçıngan Karar 334 15.629
Alt Grup 165 8.369 3.35 Önemli Üst Grup 171 14.877 4.42 000**
Anlık Karar 334 7.585
Alt Grup 165 11.387 3.98 Önemli * p<.05, **p<.001
Tablo 15 incelendiğinde, akademik erteleme eğilimi düzeyine bağlı olarak düşünme ve karar verme stilleri puan ortalamaları farklılaşma olduğu görülmektedir. Akademik erteleme eğilimi düzeyi yüksek olan öğretmen adaylarının kaçıngan ( x =14.871), anlık ( x =14.877) ve sezgisel ( x =18.147) karar verme stillerindeki puan ortalamalarının, akademik erteleme eğilimi düzeyi düşük olan öğretmen adaylarının puan ortalamalarından daha yüksek olduğu ve bu farklılaşmanında kaçıngan ve anlık karar verme stilinde , p< .001 düzeyinde anlamlı olduğu, ancak sezgisel karar verme stilindeki bu farklılaşmanın istatistiksel olarak anlamlı düzeyde olmadığı görülmektedir. Buna karşın, akademik erteleme eğilimi düzeyi düşük olan öğretmen adaylarının rayonel ( x = 64.581), sezgisel ( x = 40.624) düşünme stilleri;
rasyonel ( x = 22.273) ve bağımlı ( x = 15.139) karar verme stili puan ortalamalarının, akademik erteleme eğilimi düzeyi yüksek olan olan öğretmen adaylarının puan ortalamalarından daha yüksek olduğu ve farklılaşmanın rayonel düşünme ve rasyonel karar verme stillerinde p< .01 düzeyinde, sezgisel düşünme stilinde, p<.05 düzeyinde anlamlı olduğu ve bağımlı karar verme stilindeki bu farklılaşmanın ise anlamlı düzeyde olmadığı görülmektedir.
Tablo 16
Öğretmen Adaylarının Karar Vermeyi Erteleme Eğilimi Düzeylerine Göre Düşünme ve Karar Verme Stillerindeki Puan Ortalamaları,
standart Sapmaları ve t Değerleri Düşünme ve Karar Verme Stilleri / Gruplar N
x
ss. sd t Değeri Önem Düzeyi Üst Grup 154 57.681 9.11 .000** Rasyonel Düşünme 377 -7.940Alt Grup 225 64.551 7.64 Önemli Üst Grup 154 39.577 7.16 .606
Sezgisel Düşünme 377 -.516
Alt grup 225 39.955 6.87 Önemsiz Üst Grup 154 20.415 3.47 .002*
Rasyonel Karar 377 -4.396
Alt Grup 225 21.880 2.97 Önemli Üst Grup 154 18.090 3.99 .269
Sezgisel Karar 377 -1.107
Alt Grup 225 18.542 3.82 Önemsiz Üst Grup 154 15.776 3.01 .000
Bağımlı Karar 377 4.545
Alt Grup 225 14.151 3.63 Önemli Üst Grup 154 16.603 4.19 000**
Kaçıngan Karar 377 21.332
Alt Grup 225 8.528 3.16 Önemli Üst Grup 154 14.688 4.32 000**
Anlık Karar 377 5.585
Alt Grup 225 12.22 4.14 Önemli **p<.001
Tablo 16 incelendiğinde karar vermeyi erteleme eğilimi düzeyine bağlı
olarak, düşünme ve karar verme stilleri puan ortalamaları arasında farklılaşma olduğu görülmektedir. Karar vermeyi erteleme eğilimi düzeyi yüksek olan öğretmen
adaylarının, bağımlı( x = 15.776), kaçıngan ( x = 16.606) ve anlık ( x = 14.688) karar verme stillerindeki ortalamalarının, karar vermeyi erteleme eğilimi düzeyi düşük olan öğretmen adaylarınkinden yüksek olduğu bu farklılaşmalarında p<.01 düzeyinde anlamlı olduğu görülmektedir. Buna kaşın karar vermeyi erteleme eğilimi düzeyi düşük olan öğretmen adaylarının rasyonel ( x = 64.551) ve sezgisel ( x = 39.955) düşünme stilleri, rasyonel ( x = 21.492) ve sezgisel ( x = 18.176) karar verme stillerindeki puan ortalamasının, karar vermeyi erteleme eğilimi düzeyi yüksek olan öğretmen adaylarınkinden yüksek olduğu görülmektedir. Bu farkların ise t testi analizine göre rasyonel düşünme ve rasyonel karar verme stillerinde p<.01 düzeyinde anlamlı olduğu, sezgisel düşünme ve sezgisel karar verme stillerindeki puan ortalamalarının ise karar vermeyi erteleme eğilimi düzeyine göre anlamlı düzeyde farklılaşmadığı görülmektedir.
4.2. Öğretmen Adaylarının Düşünme ve Karar Verme Stillerinin, Genel,