8- DERS İŞLENİŞLERİNDE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR
8.8. Öğretimsel Ekinlikler
Dersin bu aşamasında öğretilmesi gerekli bilgiler analiz esnasında her
işlemin yapılabilmesi için zorunlu olarak bilinmesi gerekli bilgileri kapsamaktadır. Bireyin davranışı anlamlı olarak uygulayabilmesi için gerekli bilgileri içermektedir. İçerik olguları, kavramları, kural ve, ilkeleri kapsayabilir. Yeni bilgiler, öğrenciler için anlamlı olacak ve belirli bir yapı oluşturacak şekilde sunulurlarsa öğrenme daha etkili olur. Bilgi sunulurken özellikle temel kavramlar vurgulanmalıdır. 67
İstendik davranışların gerçekleştirilmesi için öğrencilerin bireysel farklılıklarına uygun bir sunu verilmesi gerekir. Ancak geleneksel öğretim yöntemlerinde öğrencilerin bireysel öğrenmeyi gerçekleştirmeleri mümkün olmamaktadır.
67 Hıfzı DOĞAN, a.g.e, s.269
Okullarda yaygın olan grupla öğretim uygulamasında, bir dersle ilgili öğretim programının hazırlanması ve öğretim hizmetinin sunulmasında, bu dersi almakta olabilecek “ortalama bir öğrenci”nin dikkate alınması gruptaki bazı öğrencilerin öğrenme güçlükleri ile karşılaşmalarına ve dolayısıyla öğrenmelerin eksik kalmasına yol açarken gruptaki bazı başka öğrencilerin de güçleri oranında hızlı öğrenememelerine ve dolayısıyla söz konusu derste ulaşabilecekleri kadar ileri öğrenme düzeylerine çıkamamalarına sebep olmaktadır. 68
Bilgisayar Destekli öğretimin, öğretime önemli katkılarından birisi de bireysel öğrenmeyi desteklemesidir. Bilgisayar teknolojisi ile konular sanal ortamda anlatılmakta, tahtada gösterilemeyecek görselleştirmeler mümkün olmaktadır. 69
Bilgisayar destekli öğretimde dersin yapısının oluşturulmasına dair değişik görüşler mevcuttur.
Rauf YILDIZ, bilgisayar destekli öğretimde uygulanabilecek öğretim faaliyetlerini dört başlık altında toplamaktadır.70 Bunlar:
1- Alıştırma Uygulama Programları
Aslında bunlar öğretim amaçlı değil öğrenilmiş konu üzerinde öğrencilere alıştırma yapma imkânı veren ya da öğrenilmiş yeni bilgileri destekleyici açıklamaları veren programlardır. Alıştırma programlarının genel amacı, tekrar etme ve egzersiz yapma suretiyle öğrencinin öğrendiği yeni bilgiyi kısa süreli bellekten uzun süreli belleğe aktarabilmesine ve
68 Durmuş Ali ÖZÇELİK, “Eğitimde Bilgisayarın Yeri ve İşlevi”, A.Ü. Eğitim Fakültesi
Dergisi, c. 2, Sy. 2, Ekim 1989, s. 240
69 Rauf YILDIZ, a.g.e, s. 140 70Rauf YILDIZ, a.g.e, s.139
aktardığı bu bilgileri doğru zamanda hatırlayıp kullanmasına yardımcı olmaktır.
2- Bire-bir Eğitim Programları
Bunlar yazılımların içinde tamamen öğretmenin rolünü üstlenen, gerektiği yerde yeni bilgiyi veren, verilen bilginin öğrenilmesi için alıştırma sağlayan, öğrenciye geri bildirim sunan, öğrencinin performansını değerlendiren ve öğrenciyi yönlendiren programlardır.
3- Eğitsel Oyunlar
Eğitsel oyunların sağladığı avantajlar arasında belki de en önemlisi kullanıcının öğrenme ortamında sürekli aktif olmasıdır. Oyunlar, öğrencinin ilke ve stratejileri sorgulama; yeni ilkeler araştırma ve oluşturma yeteneklerini de geliştirmektedir. Bilgisayarı çocukların yararına kullanmanın yolu, çocuğun yaş özelliklerine uygun eğitim programlarını uygulamasından geçer.
4- Benzeşim Programları
Doğrudan algılanması zor olan sınıf ortamında gösterilmesi mümkün olmayan çok yavaş veya çok hızlı olan bazı olayların veya durumların bilgisayarla canlandırılarak gösterilmesine benzetim denir.
Hıfzı DOĞAN ise bilgisayar destekli öğretime göre dersin yapısını aşağıdaki şekilde göstermiştir. 71
71 DOĞAN Hıfzı, a.g.e, s.279
Tablo 1
İşlem : Bir programın giriş kısmını yazmak
Yeterliliğe Dayalı Amaç: Bir Eğitim Programı için duyulan ihtiyacı gösteren veriler verildiğinde öğrenci sınıfta açıklanan esasları dikkate alarak bir programın giriş kısmını yazabilir
Dersin aşamaları — okutulacak uygulanacak ve değerlendirilecek içerik
Yöntem Araç Gereç
Gerekçe (önemi)
—bir programda giriş kısmının önemi
— giriş kısmı belirlenmeden program geliştirmeye başlanırsa doğacak sonuçlar Bilinmesi gerekli bilgiler — giriş kısmını oluşturan unsurların tanımı — programın geliştirilmesinde izlenecek sıra — bilgisayar ekranında birebir öğretim — bilgisayar ekranındaki soruları cevaplandırma — kendi kendine kontrol
Gösteri — programın giriş kısmının yazılmasında izlenen sıra
- simülasyon Öğretmenin
rehberliğinde alıştırma yapma
— programın giriş kısmını yazılmasında izlenecek sıra
— öğrencinin kontrolünde simülasyon
— bağımsız olarak uygulama yapma
— programın giriş kısmının yazılmasında izlene sıra
— bilgisayarın dışında yazılı uygulama
— verilen problemleri çözme — Değerlendirme — bilgi tabanı
— programın giriş kısmının yazılmasında izlenen sıra
— yazılı test — test (simülasyon) — Geri bilgilendirme — bilgi tabanı
— programın giriş kısmının yazılmasında izlenen sıra
— öğrenci bilgisayardaki soruları cevaplandırır. Bilgisayar sonuçları bildirir. — bundan sonra ne
yapılacak
Bunlarla birlikte bilgisayar destekli öğretimde uygulanacak ders yapısı olarak şu uygulama biçimini esas alacağız:
Konu bilgisayar yardımıyla öğretilir. Öğretmen öğrenme eksikliklerini tartışma yöntemi ile giderebilir. Öğrencileri denetleyerek hatalarını düzeltebilir. Yani burada öğretmen “danışman” rolünü üstlenmektedir. 72
Bilgisayar destekli öğretimde, öğrencilerin sosyalleşmelerini sağlamak amacıyla tartışma yöntemi, soru cevap yöntemi uygulanmalıdır. Öğrencilerin öğrenme stilleri birbirinden farklıdır. Bazı öğrenciler bireysel öğretimi bazıları da grupla öğretimi tercih ederler. Bu bakımdan öğretimde farklı yaklaşımların kullanılmasına imkan sağlanmalıdır. Bazı durumlarda bilginin tüm sınıfa sunulması daha verimli ve ekonomik olabilir. 73
Bilgisayar destekli öğretim yöntemi, programlı öğretim yöntemine dayalı olarak geliştirilmiş bir yöntemdir. Skiner’in öğrenme makinelerine ve pekiştirme ilkesine dayanmaktadır. Öğretimin bireyselleştirilmesi ve tam öğrenme ilkeleri temel alınmıştır. Programlı öğretim etkinlikleri aşağıdaki ilkeler temele alınarak yapılandırılmıştır.
— Küçük Adımlar İlkesi: Öğretilecek konu dersin hedef davranışları
doğrultusunda öğrenci tarafından kolayca öğrenebilecek biçimde en küçük bilgi ve beceri birimlere ayrılır. Öğrenci bu bilgi birimlerini adım adım izleyerek, çözerek ve kullanarak konu içerisinde ilerleme sağlar. Bu ilerleme doğrusal yani aşamalı bir şekilde yada öğrenci tercihine göre dallara seçeneklere ayrılmış olabilir.
— Etkin Katılım İlkesi: Öğrenci kendine sunulan uyarıca ve bilgilere
tepki göstermek zorundadır. Bunu sağlamak için ünite ve konu içeriği, sorularla öğrencilere sunulur. Bu sorular hem sunulan bilginin öğrenilip öğrenilmediğini yoklamakta hem de öğrencinin öğrenmesinde bir araç olmaktadır.
72 Salih UŞUN, a.g.e, s. 55 73 Hıfzı DOĞAN, a.g.e, s. 287
—Başarı İlkesi: Programlı öğretimin en temel özelliği, sınıfın
düzeyine göre değil öğrencinin öğrenme performansına göre uygulama imkânı vermesidir. Bilgisayar desteğinde yeni geliştirilen paket programlar, büyük ölçüde herkesi başarılı olabileceği öğrenme – öğretme ortamları sağlamaktadır.
— Anında Düzeltme İlkesi: Programlı öğretim etkinliklerinde dönüt
düzeltme etkinlikleri her bir uyarıcıyı- tepki etkileşiminden hemen sonra gerçekleşmektedir. Sorulan soruya öğrencinin verdiği cevabın doğruluğu yanlışlığı anında bildirilmektedir.
— Bireysel Hız İlkesi: Öğrenci kendi ilgi, yetenek, tercih ve öğrenme
düzeyine uygun olarak hızını ayarlayabilir. Öğrenci, istediği düzeyi seçerek zaman ve bilgi zorluğunu ayarlayabilmektedir. 74
Ders planları hazırlanırken bilgisayar ekranındaki sıra öğrencilerin bilgi edinme basamakları olacaktır. Çünkü bilgisayar destekli öğretimde bilginin sunumu bilgisayar tarafından yapılmaktadır.
8.9. Ölçme ve Değerlendirme
Öğretimin bilgisayarda sunulması ve sınıfta konu üzerinde yapılan tartışmalardan sonra öğrencilerin başarı düzeyleri ölçülür.
Ölçme; geniş anlamıyla herhangi bir niteliği gözlemek ve gözlem sonucunu sayılar ile ya da başka sembollerle ifade etmektir. 75
Öğretim süreçlerinin değişik aşamalarında farklı amaçlara hizmet etmek üzere gerçekleştirilen ölçme ve hizmetler sonucunda elde edilen sayısal veriler çoğu zaman tek başlarına fazla bir anlam ifade etmezler.
74 Rauf YILDIZ, a.g.e, s. 121
75 Hasan YILMAZ, Ali Murat SÜNBÜL, Öğretimde Planlama ve Değerlendirme, Mikro
Ölçme sonuçlarının ölçme amaçlarına hizmet edecek şekilde bir takım istatistik işlemlerden geçirilerek amaca uygun düşecek bulgulara ulaşmak gerekir. 76
Geleneksel yöntemlere oranla bilgisayar yardımıyla bu istatistik işlemlerin yapılması öğretmene zamandan tasarruf sağlayacaktır.
Ölçme aracı olarak kullanılacak testler ve diğer ölçme araçlarının üstünlüğü araçların aşağıdaki özelliklerdeki durumlarına bağlıdır. 77
— Geçerlilik — Güvenirlik — Kullanışlılık — Objektiflik — Ayırt edicilik
Değerlendirme, ölçme sonuçlarının aynı alana ait bir kriter ile kıyaslanarak bir değer yargısına ve oradan da bir karara ulaşma sürecidir. Değerlendirme sürecinde en önemli öğe kriterdir. Değerlendirme sürecinde kullanılan kritere göre değer yargısı dolayısıyla karar değişecektir. 78
Bilgisayarlar öğrencilerin verdiği cevapları küçük hatalara rağmen doğru olarak algılayabilmelidir. Öğrencinin soruya verdiği cevap doğru fakat heceleme hatası varsa program bunu dikkate alabilmeli ve “doğru, fakat yanlış hecelenmiş” gibi bir mesaj verebilmelidir. Bunu dikkate almadan sadece “yanlış” mesajını vermek öğrencinin motivasyonunu düşürebilir. 79
Bilgisayar destekli öğretimde ölçme sonuçlarına daha hızlı ulaşılabilmektedir. Öğrencilerin, bilgisayar ortamında çözdükleri yanlış
76 Mehmet TAŞDEMİR, a.g.e, s. 271
77 İsmet KEMERTAŞ, Öğretimde Planlama ve Değerlendirme, Birsen Yayınları, İstanbul 2003,
s. 251
78 Hasan YILMAZ, Ali Murat SÜNBÜL, a.g.e, s. 236 79 Halil İbrahim YALIN, a.g.e, s.175,176
sorular daha hızlı görülebilmektedir. Öğretmenin, bu sonuçlara hızlı ulaşması öğrencilerin başarı düzeyini değerlendirmelerine katkıda bulunmaktadır. Öğretmen, öğrencilere geri bildirim yaparak bilgilenmelerini sağlamalıdır.
8.10. Geri Bildirim
Öğrenci, öğretimde yaptığı ilerlemeyi bildiği zaman motivasyonu yükselir. Geri bilgilendirme, doğru cevapları pekiştirir ve yanlışların azalmasına sebep olmaktadır. Öğrenci, verdiği cevapların doğru olduğunu öğrendikçe kendine olan güveni artmakta ve aynı davranışları pekiştirmektedir. Geri bilgilendirme ile pekiştirme arasında yakın bir ilişki vardır. Geri bilgilendirme ile olumlu işaretler aldıkça birey, öğrenme için daha çok gayret sarf etmektedir. Başarı ile teşvik edilen öğrenme, bireyde güven duygusunu geliştirmektedir. Öğretimin bu ilkeyi dikkate alacak şekilde planlanması gerekmektedir.80
Hatalı bir cevap ve verilen geri bildirimin ardından öğrencinin soruyu tekrar cevaplamasına fırsat verilmelidir. Fakat öğrenciden doğruyu bulana dek denemesini istemek de öğrencinin motivasyonunu düşürebilir. Bu nedenle iki ya da üç denemeden sonra doğru cevap verilmeli ya da öğrencinin istediği anda doğru cevabı görmesini sağlamalıdır.
80 Hıfzı DOĞAN, a.g.e, s.285
III. BÖLÜM 1- YÖNTEM
Araştırmamızın kuramsal çerçevesi eğitim bilimi, eğitim psikolojisi, öğrenme ve öğretme psikolojisi, program geliştirme, Sosyal Bilimler ve Sosyal Bilgiler özel öğretim yöntemleri alanındaki kitap, makale ve tebliğlerden “literatür taraması” tekniğiyle toplanan verilerle oluşturulmuştur. Elde edilen veriler çerçevesinde Sosyal Bilgiler dersinde bilgisayar destekli öğretimin nasıl yapılabileceği ortaya konmuştur.
Araştırma ile ilgili yayınlar incelendiğinde bilgisayar destekli öğretimin faydalarının yanı sıra sınırlılıkları da dikkat çekmiştir. Araştırmada örnek ders işlenişleri hazırlanırken söz konusu faydalardan üst düzeyde yararlanma hedeflenirken sınırlılıkları da aşılmaya çalışıldı.
Bilgisayar destekli öğretimin en önemli faydalarından olan bireysel farklılıklara uygun öğrenmeden yararlanılmaya çalışıldı. Her öğrenciye bir bilgisayar düşecek şekilde sınıf ortamı hazırlandı. Bilgisayarlarında önceden kurulan paket programlar vasıtasıyla günün dersini takip etme imkânı buldular. Her öğrenciye bir kulaklık verilerek diğerlerinin dersin sunumu sırasında rahatsız olmaları engellendi. Her öğrenci kendi öğrenme düzeyine göre dersi takip ettiler. Öğrenmede zorluk çektikleri yerleri tekrarlama fırsatı buldular. Böylece her öğrencinin farklı öğrenmeler gerçekleştirmesine imkân tanındı.
Bilgisayar destekli öğretimin önemli sınırlılıkları mevcuttur. Bilgisayar destekli öğretimin değişik uygulamaları mevcuttur. Araştırmada uygulanacak yöntem ise dersin bölümlere ayrılmasıdır. Birinci bölümde
ders bilgisayara önceden yüklenen paket program sayesinde öğrenciler tarafından bireysel olarak izlenir. İkinci bölümde ise öğrenilen bu konular sınıf ortamında tartışılarak öğrencilere kendi düşüncelerini aktarma imkânı sunar. Üçüncü bölümde ise öğrenciler konu ile ilgili araştırmaları çözerler. Konu ile ilgili serbest çalışmalar yaparak eğitsel oyunlar oynayarak konu ile ilgili bilgilerini pekiştirirler. Böylece öğretimi sadece bilgisayarın kontrolüne bırakmamakla birlikte onun sağlamış olduğu imkânları kullanmaktadır.
Öğrencinin sosyalleşememesi sorununu ikinci bölümde tartışma ortamı oluşturulması ile aşılmaya çalışıldı. Bu bölümde öğrenci bilgisayar ekranında öğrendiği bilgileri kullanarak konu üzerinde fikir beyan eder. Diğer öğrenciler de ya bu fikre katılır ya da karşı fikir ileri sürerler. Böylece öğrenciler kendi düşüncelerini aktararak kendilerini ifade etme imkânı bulurlar.
Alişan HIZAL’ın, “Bilgisayar Eğitimi ve Bilgisayar Destekli Öğretime İlişkin Öğretmen Görüşlerinin Değerlendirilmesi” adlı çalışmasında görülmüştür ki öğretmenler bilgisayar destekli öğretime karşı ön yargılı davranışlar göstermektedir. Öğretmenler bilgisayar destekli öğretimle birlikte önemlerinin azalacağı düşüncesine kapılmaktadır. Bunun en önemli sebebi öğretmenlerin bilgisayar destekli öğretim hakkında yeterli bilgiye sahip olmamasıdır. Bilgisayar destekli öğretimde öğretmen bilgiyi sunan kişi konumunda değildir. Öğrenciler ders ile ilgili bilgileri bilgisayar ekranında yazılımlar aracılığı ile almaktadır. Böylece öğrenciler bilgileri hem görerek hem okuyarak hem de duyarak öğreniyorlar. Aynı zaman da konular animasyonlarla gösterilirken eğitsel oyunlar oynama imkânı da bulmaktadırlar. Öğretmen ikinci bölümde ise tartışma ortamına istenilen hedefler doğrultusunda yön veren onlara danışman olan durumundadır. Söz konusu aşamaların gerçekleşmesi ise öğretmenin bilgi donanımının yeterli
olması ile ilgilidir. Bu sonuç bize öğretmenliğin bir kariyer mesleği olduğunun göstergesidir. Öğretmen üçüncü bölümde öğrencilerin alıştırmalarını ve serbest çalışmalarını kontrol ederek başarı seviyesini üst düzeyde tutmak için gerekli tedbirleri alır. Öğrencilerin ortak yanlışları üzerinde durarak gerekli bilgilere ulaşması için yol gösterir. Başarılarını artırma konusunda rehberlik yapar.
Yukarıda belirtilen noktalar da dikkate alınarak öğretmenler için ders ortamında bilgisayar destekli öğretim nasıl en başarılı şekilde gerçekleştirilir sorusuna cevap aranmaya çalışıldı. Öncelikle Milli Eğitim Bakanlığı ders müfredatı ile uyumlu bir yazılım alındı. Milli eğitim bakanlığının esasları göz önünde tutularak konunun en iyi şekilde sınıf ortamında işlenmesine yönelik örnek ders işlenişleri hazırlandı. Örnek ders işlenişleri Kahramanmaraş Selimiye İlköğretim okulunda hazırlanan sınıfta uygulandı. Yapılan uygulama da dersine girmiş olduğum öğrenciler seçildi. Buradaki amaç öğrenci davranışları üzerinde, klasik öğretimin ve bilgisayar destekli öğretimin farklı etkilerini daha rahat gözlemleyebilmektir.
Yapılan çalışmaların ve uygulamaların sonuçları alınarak konu ile ilgili teklifler geliştirildi.
IV. BÖLÜM
1- ÖRNEK DERS İŞLENİŞLERİ
Örnek: 1
Dersin Adı : Sosyal Bilgiler Sınıf : 6
Ünitenin Adı : Demokratik Hayat Konu :
A- Demokrasi ve Demokrasinin Türk Toplumu İçin Önemi B- Demokrasinin Temel İlkeleri
1. Milli Egemenlik 2. Hürriyet ve Eşitlik 3. Siyasi Partiler
C- Demokrasinin Korunmasında Bireylere Düşen Görevler
Önerilen Süre: 3 ders saati Öğrenci Kazanımları:
1. "Demokratik Hayat" ünitesinde geçen kavramların anlam bilgisi. 2. Demokrasinin önemini kavrayabilme.
3. Demokrasinin temel ilkeleri bilgisi.
4. Demokrasinin temel ilkelerini kavrayabilme.
5. Demokrasinin korunmasında bireylere düşen görevler bilgisi.
Ünite Kavramları ve Sembolleri: Cumhuriyet, demokrasi, hukuk,
halk egemenliği, seçim, milletvekili, hürriyet, eşitlik, fırka, iktidar, muhalefet
Öğretme- Öğrenme Yöntem ve Teknikleri: Programlı öğrenme,
Kullanılan Eğitim Teknolojileri ve Araç Gereçler: İlköğretim Sosyal Bilgiler 6. Sınıf Paket Programı, 1982 Anayasası, İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi, Yazıcı, Kulaklık
Dikkati Çekme: Bu bölümde öğrencilere gündelik hayatlarından
başlarına gelmiş veya gelebilecek örnekler vermek onların konu üzerinde ilgilerini toplamalarına yardımcı olacaktır. Sınıfa, annenizin size ait bir eşyayı danışmadan başkasına vermesinin hoşunuza gidip gitmeyeceği öğrencilere sorularak kısa cevaplar alınır. Öğrencinin derse dikkati çekildikten sonra konu ile ilgili ön testi bilgisayarları vasıtasıyla çözmeleri öğrencilerden istenir. Bu testler de her soru için bir dakika zaman ayırmaları istenir. Paket Programda kayıtlı bulunan soruları çözmeleri için gerekli zaman öğrencilere tanınır.
Öğrencilere ön testten elde ettikleri sonuçlara bakmamalarını isteriz. Çünkü alınmış olacak kötü sonuçlar öğrenci üzerinde olumsuz etki meydana getirebileceğinden öğrenmeyi engelleyebilir. Öğrencilerden testlerini tamamladıktan sonra bilgisayarlarını kullanarak ders sonunda kazanacağımız davranışları öğrenmelerini isteriz. 81
Güdüleme: Öğretmen ders için dikkati çektikten ve öğrencilere
hedefler hakkında bilgi verdikten sonra onların konu üzerinde güdülenmelerine yardımcı olur. Ancak güdülenme sadece ders başında değil ders boyunca devam etmelidir. Dersin sunumu bilgisayarlar aracılığı ile gerçekleştirileceğinden programların hazırlanışı sırasında bunlara dikkat etmeleri gerekmektedir. Öğretmen ise ders sırasında ilgisi dağılan öğrencileri gözleyerek onlara yardımcı olur. Derse ilgilerini toplayarak öğrenmenin devamını sağlar.
81Öğrenciler paket programdaki öğrenci kazanımları/ hedefler bölümüne girerek kazanacakları bilgiler hakkında ön bilgi sahibi olurlar
Öğrenme Etkinlikleri: Öğrencilerden önlerinde bulunan bilgisayarları kullanarak dersin anlatımını dinlemeleri istenir. Konu takibi sırasında öğrencilere, yardım almak isterlerse öğretmene danışabilecekleri söylenir. Öğretmen konu anlatımı sırasında sıkıntılı durumlarla karşılaşan öğrencilere yol gösterir. Bireysel olarak her öğrenci kendi hızına uygun olarak dersi öğrenmeye çalışır. Burada önemli olan bireysel öğrenmedir. Her öğrenci kendi hızına göre bilgileri öğrenecektir. Öğrencilere makul bir süre verilmelidir. Çünkü öğrencilerin uzun süre ekrandaki bilgileri öğrenme çabaları onların dikkatini dağıtacaktır. Öğrencilerden konuyu daha hızlı kavrayanlar kalan zamanlarında alıştırma yapabilirler. Paket programdaki mevcut eğitsel oyunlarla oynayabilirler. Okul imkânları elverişli ise internete bağlanarak konu ile ilgili testlere ulaşabilirler. Böylece konuyu daha hızlı kavrayan öğrenciler, sınıf içerisinde sıkılmamış olurlar. Konuyu daha zor kavrayanlar ise bu süre içerisinde öğrenememeleri taktirde diğer öğrenciler eğitsel çalışmalarla uğraşırken konu ve soru tekrarı yaparak konuyu anlama gayreti içerisinde olurlar.
Bilgisayar destekli öğretimde işlem basamakları ekran sırasıdır. Sosyal Bilgiler dersi ile ilgili olarak ekran sırasına göre aşağıdaki bilgiler gelir
………
A- Demokrasi ve Demokrasinin Türk Toplumu İçin Önemi Demokrasi Nedir?
Demokrasi bir yö-netim ve yaşam biçimidir. Demokraside bireyler vatandaş olarak adlandırılırlar. Demokrasi halk egemenliğine dayanır. Yöneticiler seçimle belirlenir “Egemenlik kayıtsız şartsız milletindir” demokrasilerde kararlar tartışılarak alınır. Kararların alınmasında
çoğunculuk esas alınmak-tadır. Egemenliğin esas sahibi olan halk yetkilerini seçtiği kişiler aracılığı ile kullanır.
Demokrasilerde kişinin can ve mal güvenliği düşünme ve düşüncelerini açıklama hürriyeti, temel hak ve hürriyetleri güvence altına alınır.
Demokrasi Nasıl Bir Yaşam Şeklidir?
Demokrasiyi benimsemiş bir kişi, herkesin görüş, düşünce ve inançlarına saygılı ve hoşgörülüdür. Görüş ve düşüncelerini özgürce ifade edebilir. Kendi hak ve hürriyetlerine sahip çıktığı gibi başkalarının hak ve hürriyetlerine de saygılıdır. Hukuka saygılıdır. Düşüncelerini başkalarına kabul ettirmek için zor kullanmaz.
B- Demokrasinin Temel İlkeleri Milli Egemenlik
Egemenlik en üstün karar verme yetkisi demektir. Ülke içerisinde kanun koyma, kuralları uygulama faaliyetlerinin tümü egemenlik yetkileri içerisindedir. Demokrasilerde egemenlik millete aittir. Millet kendi adına ülkeyi yönetme yetkisini milletvekillerine verir.
Hürriyet ve Eşitlik
Hürriyet, insanların herhangi bir zorlama olmadan istediği gibi davranabilmesi ve düşünmesidir. Bütün insanlar hürdürler. Bu doğuştan gelen bir özelliktir. Özgürlüklerin kısıtlanması düşüncelerin gelişip yayılmasını engeller. Eşitlik, bir toplumda bireylerin anayasa önünde bir olmasıdır. Bu konu anayasamızda şöyle kendini bulur.
— Herkes dil, ırk, renk, cinsiyet, siyasi düşünce, felsefi inanç, din, mezhep ve benzeri sebeplerle ayrım gözetilmeksizin kanun önünde eşittir.
Siyasi Partiler
Ülke sorunlarının çözümü konusunda aynı düşünceyi paylaşana kişilerin oluşturduğu kurumlara siyasi parti denir. Siyasi partiler anayasa ve
kanunlara uygun olarak kurulurlar. Demokrasilerde hükümet kurma görevi seçimler sonucunda en çok milletvekilini çıkaran partiye verilir.
C- Demokrasinin Korunmasında
Bireylere Düşen Görevler
Demokratik sistemin gelişebilmesi ve işleyebilmesi halkın demokrasiyi benimsemesine bağlıdır. Aile içerisinde düşüncelerini söyleyebilen, özgür bir ortamda yetişen bireyler demokratik toplumu oluşturabilirler. Demokrasinin yerleşebilmesi için birbirimizi dinlemeyi bilmeliyiz. Çünkü dinlemeden birbirimizi anlayamayız. Anlamayınca anlaşamayız. Anlaşamayınca ailede, arkadaşlık ilişkilerinde toplumda huzursuzluk olur. Demokrasi yerleşemez.
………
Konu ile ilgili bilgiler bilgisayar ekranında takip edilip alıştırmalar yapıldıktan sonra öğrencilerin konu ile ilgili görüşleri sınıf ortamında alınır. Öğrenciler kendi düşüncelerini açıklayarak kendilerini ifade ederler. Diğer öğrencilerde arkadaşlarının görüşlerini dinledikten sonra konuya katkı sağlarlar. Bilgisayar destekli öğretimin önemli sınırlılıklarından olan öğrencinin sosyalleşememesi sorunu aşılmış olur. Tartışma ortamı sayesinde öğrenci hem kendini ifade edebilme imkânı kazanırken hem de karşısındakini dinleme yeteneğini geliştirmiş olur. Konu ile ilgili tartışma ortamı oluşturmak için ise öğrencilere eski Türk toplumlarında devlet idaresinin hükümdar ailesi tarafından yürütüldüğü anlatılır. Hükümdarların