Araştırmanın birinci alt problemi “Öğrencilerin Eleştirel Okuma Tekniğini Kullanarak Okuduklarını Anlayabilmeleri ne düzeydedir?” şeklinde ifade edilmiştir. Bununla ilgili sonuçların bulunduğu tablo aşağıda verilmiştir.
Tablo 4.2.1. Öğrencilerin Eleştirel Okuma Tekniğini Kullanarak Okuduklarını Anlayabilmeleri İle İlgili Sonuçlar
Puan Öğrenci sayısı Oranı(%)
1 5 11,6
2 10 23,2
3 12 27,9
4 16 37,2
Tablo. 4.2.1.’de Facione’nin Bütüncül Eleştirel Düşünme Dereceleme Ölçeği’ne göre öğrencilerin okudukları metni anlama düzeyleri puanlandırılmıştır. Tablo incelendiğinde, toplamda 5 öğrencinin 1 puan, 10 öğrencinin 2 puan, 12 öğrencinin 3 puan, 16 öğrencinin ise 4 puan aldıkları görülmüştür.
Tablo değerlendirildiğinde, öğrencilerin çoğunluğunun okudukları metni tam olarak doğru bir şekilde anladıkları ve yorumladıkları görülmektedir. Öğrencilerin önemli bir kısmı da okudukları metni önemli ölçüde anlamıştır. Metni hiç anlamayan öğrenci sayısı oldukça azdır.
Öğrencilerin çoğunluğu okudukları metinde geçen ana fikir ve yan fikirleri fark etmiş, metni anlamış ve anladıklarını kendi ifadeleri ile dile getirebilmişlerdir.
4.3.Öğrencilerin Eleştirel Okuma Tekniğini Kullanarak Okuduklarını Analiz Etmeleri İle İlgili Bulgular Ve Yorumlar
Araştırmanın ikinci alt problemi “Öğrencilerin Eleştirel Okuma Tekniğini Kullanarak Okuduklarını analiz etmeleri ne düzeydedir?” şeklinde ifade edilmiştir. Bununla ilgili sonuçların bulunduğu tablo aşağıda verilmiştir.
Tablo 4.3.1.Öğrencilerin Eleştirel Okuma Tekniğini Kullanarak Okuduklarını Analiz Etmeleri İle İlgili Sonuçlar
Puan Öğrenci sayısı Oranı(%)
1 8 18,6
2 9 20,9
3 14 32,5
4 12 30
Tablo. 4.3.1.’de Facione’nin Bütüncül Eleştirel Düşünme Dereceleme Ölçeği’ne göre öğrencilerin okudukları metni analiz etme düzeyleri puanlandırılmıştır. Tablo incelendiğinde, toplamda 8 öğrencinin 1 puan, 9 öğrencinin 2 puan, 14 öğrencinin 3 puan, 12 öğrencinin ise 4 puan aldıkları görülmüştür.
Tabloya bakıldığında, öğrencilerin çoğunluğunun olmasa da önemli bir kısmının okudukları metni doğru şekilde analiz edebildikleri görülmüştür. Öğrencilerin çoğunluğu okudukları metni tam olmasa da önemli ölçüde detaylı bir şekilde irdelemişler, savları tanımlayabilmişlerdir.
Okudukları metni çok zayıf analiz eden veya hiç analiz edemeyen, olayları detaylamasına irdeleyemeyen öğrenci sayısı toplam öğrenci sayısının yarısını teşkil etmektedir.
karşılaştırıldığında ilk aşamadaki başarı oranının ikinci aşamadaki başarı oranına göre daha fazla olduğu görülmektedir.
4.4.Öğrencilerin Eleştirel Okuma Tekniğini Kullanarak Okuduklarını Anlayabilmelerinin Cinsiyetlere Göre Farklılık Göstermesi İle İlgili Bulgular Ve Yorumlar
Araştırmanın üçüncü alt problemi “Öğrencilerin Eleştirel Okuma Tekniğini Kullanarak Okuduklarını Anlayabilmelerinin Cinsiyetlere Göre Farklılık Göstermekte midir?” şeklinde ifade edilmiştir. Bununla ilgili sonuçların bulunduğu tablo aşağıda verilmiştir.
4.4.1. Öğrencilerin Eleştirel Okuma Tekniğini Kullanarak Okuduklarını Anlayabilmelerinin Cinsiyetlere Göre Farklılık Göstermesi İle İlgili Sonuçlar
Puan Kız öğrenci sayısı Erkek öğrenci sayısı
Kız öğrenci Oranı (%) Erkek öğrenci oranı(%) 1 2 3 9,5 13,6 2 3 7 14,3 31,9 3 8 4 38,1 18,2 4 8 8 38,1 36,3 toplam 21 22 100 100
Tablo 4.4.1’de öğrencilerin okudukları metni anlayabilmelerinin cinsiyetlere göre durumu verilmiştir. Buna göre, toplamda 22 kız öğrenciden 2 öğrencinin 1
puan, 3 öğrencinin 2 puan, 8 öğrencinin 3 puan, yine 8 öğrencinin 4 puan aldıkları görülmüştür. Toplamda 22 erkek öğrenciden 3 öğrencinin 1 puan, 7 öğrencinin 2 puan, 4 öğrencinin 3 puan, 8 öğrencinin ise 4 puan aldıkları görülmüştür.
Buna göre; bu uygulamada kız öğrencilerin okudukları metni tam olarak anlamalarının oranı erkek öğrencilere göre daha fazla olduğu söylenebilmektedir. Kız öğrenciler, eleştirel düşünme becerisinin birinci basamağını (anlama) erkek öğrencilere göre daha iyi kavramışlar ve başarılı olmuşlardır.
4.5.Öğrencilerin Eleştirel Okuma Tekniğini Kullanarak Okuduklarını Analiz Edebilmelerinin Cinsiyetlere Göre Farklılık Göstermesi İle İlgili Bulgu Ve Yorumlar
Araştırmanın dördüncü alt problemi “Öğrencilerin Eleştirel Okuma Tekniğini Kullanarak Okuduklarını Analiz Edebilmelerinin Cinsiyetlere Göre Farklılık Göstermekte midir?” şeklinde ifade edilmiştir. Bununla ilgili sonuçların bulunduğu tablo aşağıda verilmiştir.
4.5.1. Öğrencilerin Eleştirel Okuma Tekniğini Kullanarak Okuduklarını Analiz Edebilmelerinin Cinsiyetlere Göre Farklılık Göstermesi İle İlgili Sonuçlar
Puan Kız öğrenci sayısı Erkek öğrenci sayısı
Kız öğrenci Oranı (%) Erkek öğrenci oranı(%) 1 4 4 19,1 18,4 2 3 6 14,3 27,2 3 8 6 38,1 27,2 4 6 6 28,5 27,2 toplam 21 22 100 100
Tablo 4.5.1.’de öğrencilerin okudukları metni analiz edebilmelerinin cinsiyetlere göre durumu verilmiştir. Buna göre, toplamda 22 kız öğrenciden 4 öğrencinin 1 puan, 3 öğrencinin 2 puan, 8 öğrencinin 3 puan, 6 öğrencinin 4 puan aldıkları görülmüştür. Toplamda 22 erkek öğrenciden 4 öğrencinin 1 puan, 6 öğrencinin 2 puan, 6 öğrencinin 3 puan, 6 öğrencinin ise 4 puan aldıkları görülmüştür.
Buna göre kız öğrencilerin okudukları metni tam doğru bir şekilde analiz edebilme oranları, erkek öğrencilerin okudukları metni tam olarak analiz edebilme oranlarına göre daha yüksektir. Kız öğrenciler, analizi tam ya da çoğunlukla doğru yapabilme, düşünce ve savları dikkatli bir şekilde irdeleyebilme bakımından erkek öğrencilerden daha başarılı olmuşlardır.
V.BÖLÜM
SONUÇLAR VE ÖNERİLER
Bu bölümde araştırmada elde edilen bulgulara dayalı olarak ulaşılan sonuçlara ve önerilere yer verilmiştir.
5.1. SONUÇLAR
Bu çalışmanın temel amacı, 7.sınıf öğrencilerinin vatandaşlık ve insan hakları eğitimi dersinde eleştirel okuma tekniğini kullanmadaki başarılarının değerlendirilmesidir.
Çalışmanın amacına yönelik olarak yapılan uygulama ve bu uygulamanın “bütüncül eleştirel düşünme dereceleme ölçeği”ne göre elde edilen bulgularının yorumlanması ile varılan sonuçlar aşağıdaki gibi sıralanmaktadır:
1. Bu çalışmada, öğrencilerin okudukları metni 4 tam puan üzerinden “anlama becerisi” oranlarının % 37,2; 4 tam puan üzerinden “analiz etme becerisi” oranlarının ise % 30 olduğu görülmektedir.
2. Bu çalışmada, öğrencilerin okudukları metni 1 puan olan en düşük “anlama becerisi” oranlarının %11,6; yine 1 puan olan en düşük “analiz etme becerisi” oranlarının ise % 18,6 olduğu görülmektedir.
3. Bu çalışmada, öğrencilerin eleştirel düşünmenin birinci basamağı olan “anlama becerisi”nde, eleştirel düşünmenin ikinci basamağı olan “analiz etme becerisi”ne göre daha başarılı oldukları söylenebilir.
4. Bu çalışmada, eleştirel düşünmenin birinci adımı olan “anlama becerisi”nde 4 tam puan alan kız öğrencilerin oranının %38,1, 4 tam puan alan erkek öğrencilerin oranının ise %36,3 olduğu görülmüştür .Buna göre kız öğrencilerin eleştirel düşünmenin anlama basamağında erkek öğrencilere göre daha başarılı olduğu söylenebilir.
5. Bu çalışmada, eleştirel düşünmenin ikinci basamağı olan “analiz etme becerisi”nde 4 tam puan alan kız öğrencilerin oranının %28,5, 4 tam puan alan erkek öğrencilerin oranının ise %27,2 olduğu görülmüştür. Buna göre kız öğrencilerin eleştirel düşünmenin analiz etme basamağında erkek öğrencilere göre daha başarılı olduğu söylenebilir.
6. Öğrencilerin okul başarıları incelendiğinde, eleştirel düşünme becerilerinin gelişme derecesi ile okul başarıları arasında bir paralellik olduğu göze çarpmaktadır.
7. Öğrencilerin kitap okuma alışkanlıkları araştırıldığında, daha fazla kitap okuyan öğrencilerin anlama ve analiz etme becerilerinin daha çok gelişmiş olduğu görülmektedir.
8. Öğrencilerin bir kısmının okudukları metinden oldukça yaratıcı fikirler çıkardıkları görülmüştür.
5.2.ÖNERİLER
Yürütülen çalışmadaki örneklem, evren için yeterli olmakla beraber daha fazla öğrenciyi kapsayan çalışmalar yapılarak araştırmalar genişletilebilir.
Eleştirel düşünme düzeylerini belirleyebilmek için, daha fazla okuma metni seçilerek daha kapsamlı uygulamalar hazırlanabilir.
Öğretmenlere derslerinde kullanabilecekleri farklı eğitim metot ve tekniklerini anlatan hizmet içi eğitim kursları verilmeli ve bu kurslar yaygınlaştırılmalıdır.
Okullarda öğrencilerin korkmadan sorgulama ve araştırma yapabileceği sınıf ortamları geliştirilebilir.
Öğrencilere okuma alışkanlığı kazandırmak için, öğretmenlerinde kitap okuyarak onlara örnek olması sağlanmalı, okullardaki kitap sayısı ve kitap okuma saatlerinin yaygınlaştırılmasına çalışılmalıdır.
Okulun en önemli görevi, sadece öğrenci mezun eden kurumlar olmanın ötesinde onları hayata hazırlayan birer kurum olmasıdır. Milli Eğitim sisteminin bu doğrultuda işlemesi ve düzenlenmesi sağlanabilmelidir.
KAYNAKÇA
AKARSU,B., Felsefe Terimleri Sözlüğü,İnkılap ve Aka yay.İstanbul.1994.
CANDAN, Ahmet Sait. Tarih Öğretiminde Ayrıntılı Okuma Becerilerinin Geliştirilmesi,Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Sosyal Bilimler Anabilim Dalı Tarih Öğretmenliği Bilim Dalı (Yayınlanmamış Doktora Tezi).Ankara, 2003.
CÜCELOĞLU, Doğan. İyi Düşün Doğru Karar Ver, Sistem Yayınları. İstanbul.1995.
ENNİS, H.Robert. Critical Thinking:What is it? University of İlinois, USA. 1992.
İPŞİROĞLU, Zehra. Düşünmeyi Öğrenme ve Öğretme, Afa Yayınları.1988.
KAZANCI, Osman. Eğitimde Eleştirel Düşünme ve Öğretimi, Kazancı Kitap A.Ş. İstanbul. 1989.
KÖKSAL, Hüseyin. Tarih Öğretiminde Eleştirel Düşünmenin Yeri, Türk Yurdu, 45- 53..2002.
KÖKSAL, Hüseyin. Tarih Öğretiminde Eleştirel Düşünme Becerilerinin Geliştirilmesi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Ortaöğretim Sosyal Alanlar Eğitimi Tarih Öğretimi Ana Bilim Dalı(Yayınlanmamış Doktora Tezi). Ankara..2005..
NORRİS, P.Shephen. Synthesis of Research On Critical Thinking, Educational Leadership. 1985.
ÖZDEMİR, Emin. Yazmak Sanatı. İstanbul.1969.
ÖZDEMİR, E. Eleştirel Düşünüş. Cumhuriyet Gazetesi.29 Ocak 1973.
ÖZDEMİR, Mehmet S.Üniversite Öğrencilerinin Eleştirel Düşünme Becerilerinin Çeşitli Değişkenler Açısından Değerlendirilmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi. Yaz 2005.297-314
ÖZDEMİR, Selçuk. WEB Ortamında Bireysel ve İşbirlikçi Problem Temelli Öğrenmenin Eleştirel Düşünme Becerisi, Akademik Başarı ve İnternet Kullanımına Yönelik Tutuma Etkileri. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı Eğitim Teknolojisi Programı.(Yayınlanmamış Doktora Tezi).Ankara, 2005.
ÖZDEN, Yüksel. Öğrenme ve Öğretme. Pegem Yayınları. Ankara. 2005.
ÖZTÜRK, Cemil ve R. OTLUOĞLU. Sosyal Bilgiler Öğretiminde Edebi Ürünler ve Yazılı Materyaller. Ankara. 2002.
ŞAHİNEL, Semih. Eleştirel Düşünme. Pegema Yayıncılık. Ankara.2002.
ÜNALAN, Şükrü. Eleştirel Düşünme Öğretimi. Dil Dergisi, sayı:69.1998.81-85.
YALÇIN, Güler Ü. Zihinsel Model Çerçevesinde Okuma Becerileri. Çağdaş Eğitim, 188.1993.