Çay adları

Toplam 13 adet çay bulunmaktadır:

Deli, Delice, Eğdemir, Gördes (2), Gürdük (2), Ilıcak, Kayacık (2), Koca, Kurtulmuş, Medar.

18 6.1.2. Çeşme adları

Toplam 94 adet çeşme bulunmaktadır:

Akça, Akçeşme, Akköy, Alakese, Alev, Armutlu, Aşağıoluk, Avcılar, Aydınoluk, Ayşecik, Baklalı, Baş, Cafer, Cebeci, Cuma, Çınar, Çınarlı, Çimenli, Çokoluk, Çökek, Çukur, Damlaca, Dedekesik, Demiroluk, Devriş, Dümbüldek, Ebepınar, Esenek, Eşeli, Fatma, Gengerli, Geren, Göcek, Gölcük, Hacıoluk, Hacıömer, Hacısu, Hacıümmet, Hatip, Hayırlı, Hocanın, İkioluk (2), İkioluklu, İnce, Kahveci, Kanlı, Karasulak, Kargacık, Kavaklı, Kayaoluk, Kaynatan, Kazan, Kedi, Kıraltı, Kızıllık, Koca (3), Kocamustafa, Köy, Kum, Kurmar, Kurupınar, Lebi, Marklar, Menteşe, Musa, Naneli, Oluklu, Osman, Ören, Sarınç, Sarman, Sarnıç, Sazak, Selver, Seyfioluk, Sığıroluk, Soğulcak, Söğütlü, Süllü, Şap, Şavklı, Tuzluk, Ulucak, Üççeşme, Üyücek, Yapılı, Yeni (2), Yılanlı, Yörüğün, Zerdali.

6.1.3. Dere adları

Toplam 417 adet dere bulunmaktadır:

Ağılkaya, Ahlat, Ahlıkaya, Ahmetcik, Akçalı, Akçaoluk, Akdere, Akkavak, Akkıran, Alan, Alçalık, Alioğlu, Ambar, Andık, Andıkçukuru (2), Arap, Araplı, Arapölen, Ardıçlı, Arlısu, Arpalı, Arz, Asmalı (2), Aşağıkuyu, Aşılık, Ayrılı, Azılı, Badanpınar, Bağ, Bahçecik, Bakacak, Bakırlı, Bakla, Baklalık, Ballık (3), Barutçu, Bayram, Beşharman, Bey, Bileytaş, Boğaztarla, Boğazyarı, Bostan, Boyalık, Bulgurlu, Bük, Büyük, Büyükçukur, Cehennem, Cemal, Çadır, Çakal (2), Çakır, Çalılıyatak, Çaltıköy, Çaltılıboğaz, Çambıl, Çamlı, Çamlık, Çamtarla, Çanakpınar, Çandır, Çatal, Çatalca, Çayırlık, Çaylan, Çenger, Çeşme, Çetlemikli, Çınar, Çınarcık, Çınarlı (2), Çınarlıpınar, Çırak, Çıtak, Çiftlikdüzü, Çirkin, Çoban, Çobanoğlu, Çobanpınar, Çömenli, Çömlekçukur, Çötenlik, Çukur, Çukurtarla, Dağçukur, Damlam, Darıbükü, Davulcukuzu, Davulga, Davulgalı, Dayanın, Dede, Dedeçam, Değirmen, Delice, Deliimam, Demirbüken, Demirci, Derin (5), Derinyatak, Dolancı, Dolma, Domuz (4), Domuzboğulan, Domuzkıran, Domuzören, Döllük, Döngel, Eğri, Ekinsuyu, Eldizen, Erikli (3), Erkek, Eroluk, Evardıyolu, Evlice, Eyrek, Fırın, Fırınyeri, Geçilmez, Geven, Göbes, Göçük (2), Gökçe, Göl, Gölyeri (2), Gördük,

19

Gülüm, Gürcümezar, Gürdesoğlu, Gürdük (2), Güvenlik, Hacıhüseyin, Hacınafis, Hamam, Harman, Harta (2), Hasansuyu, Havran, Haydar, Hayıtlı (3), Hazine, Himmet (2), Ilıca (2), Ilıcak (2), Işılkavak, Işkınlı, İğdecik, İğdeli, İğrek, İndere (3), İnönü, İzdere, Kabaçay, Kabak, Kabuz, Kadallar, Kadirbağ, Kale, Kalpaklı, Kanber, Kanlı, Kanlıca, Kanlıdöşeme, Kanlıgedik, Kaplan, Kaplandağ, Kara, Karaağaç, Karabacak, Karaballık, Karabaş, Karacakaya, Karaç, Karadut, Karahasan, Karaincirlik, Karakabaç, Karakütük (2), Karaman, Karamusa, Karan, Karanlık (5), Karaoğlan, Karapınar (2), Karek, Kargacık, Kargalı, Karut, Kasalı, Katır, Kavakçeşme, Kavaklı (3), Kayaaltı, Kayacık, Kayan, Kayraklı, Kazan, Kazankaya, Kazıklı, Kedi, Keklik, Kellen, Keloğlan, Kemikli, Keneli, Kestaneli, Kestaneyanı, Kıraltı, Kıran, Kırardı, Kışla (5), Kışlaiçi, Kızıloluk, Kızılyurt, Kilitli, Killik, Kireçci, Kireçocağı, Koca (6), Kocaayan, Kocaboğaz, Kocapınar, Kocasarı, Konyacık, Korkut, Kovalı, Kovanlı, Kovuk (2), Kozan, Kökez, Köprü, Köprülü, Kösrelik, Köy (3), Kum, Kumlu, Kurmar, Kurt, Kurtpınar, Kurtulmuş, Kuru (2), Kuş, Kuyu, Kuzpınar, Küçük, Küçükalan, Kükürt (2), Küllüeğrek, Kümen, Limon, Lonbarın, Maden, Marklar, Masantı, Mercimek, Mersinli, Mezarardı, Moryuvası, Muhdan, Murat, Musaca, Naldöken, Narlı, Oluk, Ortaburun, Osmansu, Öksüz (2), Öleriş, Ören, Palamut, Paşalı, Payamlık, Payamlıkaya, Pınarlı, Pıynarlı, Poyralı, Sağır, Sağırın, Sakızcı, Saldırdak, Samaklı, Sarı, Sarın, Sarıotluk, Sarısu, Sarıyalım, Sarıyol, Sarman, Sarp, Sarpın, Saz, Sazak (5), Sazlı, Sepetciler, Serkal, Seydal, Seyran, Sinan, Sivriöz, Soğukpınar, Soğuksu, Söbeorman, Söğütcük, Söğütlü, Sulucaeğrek, Susuz, Suvat, Süllüçeşme, Sümbüllü, Şahbaz, Şanlının, Şaraplar, Şarlak, Şeytan, Tandır, Taşaltı, Taşeğrek, Taşlı, Taşlıyatak, Taşpınar, Tekke, Teknecik, Terziler, Tesbihli, Tınaz, Tilki (2), Topçu, Tosun, Tuzlukuyu, Tümbek, Ulucak (2), Ulupınar, Urgancı, Urus, Uyuzpınar, Uzundede, Ürenyam, Yağbağlatan, Yalamak, Yanıkboğaz, Yanıkkaya, Yanıkkışla, Yaran, Yarpınar, Yazlık, Yeğenoba, Yemişli, Yeni, Yenipınar, Yenisuyu, Yılancık, Yılanlısu, Yongalı, Yörüğün, Yörükhasan, Yumurtalı, Yuval, Zerdali, Zeybekyeri, Zeytinliboğaz.

20 6.1.4. Ilıca adları

Toplam 1 adet ılıca bulunmaktadır: Ilıcaksu.

6.1.5. Pınar adları

Toplam 21 adet pınar bulunmaktadır:

Ağılçakıl, Alinin, Alisazak, Bostan, Çam, Çınarlı, Çilçe, Dikmensazağı, Enleroluk, Gebeoluk, İğdeoluk, İmamın, Kara, Kızlar, Koltuk, Oluksuz, Soğuk (2), Söğütlü, Sultanak, Türkmen.

6.2. GÖL ADLARI (LİMNOMONİMLER)

Limnomonim: Bütün göl, gölet ve havuzların özel adıdır (Şahin, 2013: 53). Limnomonimler; göl adları, gölet adları ve kuyu adları olarak kendi içinde üç gruba ayrılabilir. Toplam 16 adet limnomonim bulunmaktadır.

6.2.1. Göl adları

Toplam 1 adet göl bulunmaktadır: Subaşı Gölü.

6.2.2. Gölet adları

Toplam 1 adet gölet bulunmaktadır: Gölet.

21 6.2.3. Kuyu adları

Toplam 14 adet kuyu bulunmaktadır:

Ağıl, Bacakmehmet, Çolakmehmet, Gazinin, Gelin, Hacımehmet, Halilağa, Harmanlar, Hıdır, Karaçalan, Kayış, Kemerova, Şahin, Zeytinlik.

22 Bölüm Sonucu:

1/25.000 ölçekli Akhisar haritasında geçen 2088 yeradından 979’u oronim, 562’si hidronim, 157’si oykonim, 365’i horonim, 20’si agroonim, 5’i dromonimdir. Bu sayısal veriler ışığında bölgede özellikle oronim ve hidronimlerin önemli bir yer tuttuğunu söylemek mümkündür.

Tek tek ele aldığımızda ise 979 oronimin 650’si tepe, 262’si ise sırttır.

Toplam 157 oykonimin 143’ü komonim, 4’ü orpedyonim ve 10’u da astionimdir. 143 komonimin 86’sı köy, 47’si köye bağlı mahalle ve 10’u çiftliktir. Köy adları komonimler içinde büyük bir paya sahiptir. 4 orpedyonimin 3’ü kışlak, 1’i yaylaktır.

562 hidronimin 546’sı potamonim, 16’sı limnonimdir. 546 potamonimin 417’si dere, 94’ü çeşme, 21’i pınar, 13’ü çay ve 1’i ılıcadır. 16 limnonimin ise 14’ü kuyu, 1’i göl ve 1’i de gölettir.

365 horonimin 365’i de mevkidir. 20 agroonimin 12’si tarla, 7’si alan, 1 tanesi de bağdır.

23

İKİNCİ BÖLÜM

LEKSİK/ SEMANTİK İNCELEME

Bu bölümde yeradları anlam bakımından açıklanmıştır. Bölümde Şahin (2014), Şahin (2013), Yavuz ve Şenel (2013) ile Ada’nın (2012) yanısıra Afyonkarahisar Çay ilçesi üzerine mikrotoponim çalışması yapan Erkol’un (2013) eserinden de faydalanılmıştır.

Tezde geçen yeradları Kişi Adından Yeradları (Antropotoponimler), Kök Adından Yeradları (Etnotoponimler), Bitki Adından Yeradları (Fitotoponimler), Hayvan Adından Yeradları (Zootoponimler), Yeradından Yeradları (Topotoponimler), Hayvancılığa ve Konar-Geçer Hayata Bağlı Yeradları, Tarıma Bağlı Yeradları, Avcılığa Bağlı Yeradları, Meslek Adlarına Bağlı Yeradları, Maden ve Madenciliğe Bağlı Yeradları, Örgüt Adından Yeradları (Ergotoponimler), Araç-Gereç, Giyim- Kuşam, Eşya, Alet-Edavatlarla İlgili Yeradları, Bir Olaya Bağlı Yeradları, Mit Adından Yeradları (Mitotoponimler), Yiyecek, İçecek Adlarına Bağlı Yeradları, Hastalık Adlarına Bağlı Yeradları, Sosyal, Dinî Hayat ve Aktiviteye Bağlı Yeradları, Rüzgâr Adından Yeradları (Anemotoponimler), Coğrafi Terim ve Coğrafi Terim Niteliğindeki Sözcüklerle Kurulan Yeradları, Yerin Konumuna Bağlı Yeradları, Renk Adlarıyla Kurulan Yeradları, Sayı Adlarıyla Kurulan Yeradları, Coğrafi Nesnelerin Görünümüne ve Yapısına Göre İsim Alan Yeradları ve Yansıma Adlarla Kurulan Yeradları olmak üzere 24 ana başlık altında sınıflandırılmıştır. Ayrıca anlamı veya kaynağı tespit edilemeyen adlar, Anlamı ya da Kaynağı Tespit Edilemeyen Yeradları başlığı altında gösterilmiştir.

Bölümde Derleme Sözlüğü (1965, 1968, 1969, 1972, 1974, 1975, 1977, 1978, 1979), Dilçin (1983), Gülensoy (2007) ve Baytop (2007) gibi sözlükler ve yeradının geçtiği çeşitli kaynaklar kullanılmış olup yeradının anlamıyla ilgili sözlük bilgileri, yöreden edinilen bilgilerle karşılaştırılmak suretiyle bir sonuca varılmaya

24

çalışılmıştır. Genellikle yeradlarıyla ilgili açıklamalar yöre halkından alınan bilgiler doğrultusunda yapılmıştır.

Bazı yeradlarının haritadaki adı ile yöre halkının bu adı kullanışı birbirinden farklıdır. Örneğin haritada Kiriş Tepesi şeklinde geçen yeradı, yöre halkı tarafından

Geriş Tepesi şeklinde söylenmektedir. Haritada Damlaca Çeşmesi şeklinde geçen

yeradı yörede Damurca Çeşmesi şeklinde söylenmektedir. Böyle durumlarda yöre halkının kullandığı şekil esas alınmıştır. Ayrıca adların dilbilgisel olarak ayrımı yapılırken yapılan ayrımdan emin olunamamış ya da kelime ayrılamamışsa başına

(?) işareti konulmuştur.

1. İNSAN VE İNSAN FAALİYETLERİYLE COĞRAFÎ OBJELER ARASINDAKİ BAĞI DOĞRUDAN YANSITAN YERADLARI